Día escolar pola paz

/en , , , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a lembrar as primeiras celebracións en Vigo do Día escolar pola paz (30 de xaneiro):

A primeira celebración en Galicia do Día escolar pola paz (30 de xaneiro) aconteceu en Vigo en 1983, hai polo tanto corenta e dous anos, promovida polo profesor Xesús R. Jares, no Colexio Público García Barbón dirixido pola profesora Marina Cabeza. Unha efeméride instituída en 1964 polo inspector de educación mallorquín Llorenç Vidal co nome de Día escolar de la no violencia y la paz (DENYP), en conmemoración da morte de Gandhi. Celebración que coincidiu coa fundación, tamén en Vigo, do grupo de Educadores pola paz dentro de Nova Escola Galega (NEG) co obxectivo, entre outros, de sensibilizar sobre a necesidade de incorporar nos proxectos educativos de todos os niveis e áreas os valores da paz, a convivencia democrática, os dereitos humanos e a solidariedade. Intencións educativas ás que en 1983 non eran alleas á conxuntura mundial presidida pola atolada carreira con armamento nuclear entre os dous bloques. Como non ignoraban que naqueles cursos non rematara o proceso de cesión ás comunidades autónomas das competencias educativas e tampouco se realizara a necesaria mudanza curricular democrática, que chegaría coa LODE (1985) e LOXSE (1990).

Da celebración do día escolar pola paz nun centro, que contou co apoio das familias e a vinculación das actividades extracurriculares con este proxecto, pasouse o ano seguinte (1984) a súa convocatoria pública, a participación dunha ducia de centros de Vigo e bisbarra, ademais de ser secundada polos departamentos de educación dos concellos de Vigo e Santiago cuxos alcaldes, Manuel Soto e Xerardo Estévez respectivamente, emitiron cadanseu bando (textos históricos) animando á veciñanza a celebrar a efeméride do 30 de xaneiro. Apoios aos que se engadiu o pronunciamento do entón conselleiro de Educación, Víctor Vázquez Portomeñe, recomendando aos centros a celebración da data, que sería incorporada ao calendario escolar en 1988 co goberno presidido por Fernando González Laxe. Entre as actividades de concienciación desenvolvidas en Vigo destacaron a primeira concentración de estudantado e profesorado pola paz (unhas mil persoas na rúa do Príncipe) e a realización de varios programas radiofónicos. Como quedou para a historia a publicación o 18 de xaneiro de 1984 dun monográfico sobre Educación para Paz no número 14 do suplemento de educación «A Pizarra» do xornal Faro de Vigo. Escrito por Xesús R. Jares e por min mesmo, incluía un texto literario precioso, «Néstor e os crepúsculos», de Paz Raña Lama. Monográfico que Faro de Vigo repetiría o 27 de xaneiro de 1985, coa incorporación de traballos de escolares no caderno «O Pizarrín».

Aquela celebración de 1984, argallada por Xesús R. Jares, falecido en 2008, pasará a historia da educación en Galicia polo lanzamento do «Manifesto dos ensinantes galegos pola paz e o desarme», elaborado polos membros de NEG de Vigo e Ourense, coa intención de denunciar a carreira de armamentos, a importancia da presión pública internacional para adoptar medidas de desarme e a reivindicación da Educación para a Paz como elemento esencial para conseguir a paz no mundo. Texto que conseguiu 920 sinaturas de profesionais galegos da educación. Como impacto cidadán obtivo en Vigo a celebración entre o 13 e o 18 de xaneiro de 1984 das «Primeiras Xornadas de Educación para a Paz», que terían continuidade nas edicións de 1985 e 1986, celebradas co aforo sempre completo no Auditorio da rúa Rosalía de Castro da Caixa de Aforros Municipal de Vigo, entidade tamén patrocinadora.

Hoxe o mundo non é aquel universo bipolar de cabezas nucleares anterior ao derrubo do muro de Berlín. Porén, a Educación para a Paz e os dereitos humanos, como a celebración do 30 de xaneiro, son tan necesarias como hai corenta anos. Hoxe o mundo transformouse nun espazo multipolar, onde non cesan as guerras locais e non se respecta nin o dereito humanitario nin a autoridade das Nacións Unidas. Velaí o que sucede co xenocidio palestino (con 41.000 vítimas estimadas), mais tamén en Ucraína ou nas guerras agochadas de África. Velaquí a estigmatización actual das migracións pola dereita extrema, os milleiros de vítimas nas fronteiras (só no Mediterráneo case trinta mil persoas na última década. Por non falar da precaria saúde do planeta, ameazada polo negacionismo climático, encabezado polo actual presidente dos EE.UU., apoiado polas multinacionais tecnolóxicas, mais tamén, non o esquezamos, polas petroleiras e polo complexo militar industrial, que reclama aos membros da OTAN o incremento da porcentaxe do PIB dedicado a defensa até o 5%. Como hai catro décadas, a cultura de paz e do respecto aos dereitos humanos non pode considerarse apenas un obxectivo educativo máis, cando forman parte esencial das finalidades da educación. Paga a pena reparar no 30 de xaneiro.

San Simón, lugar da memoria

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao recoñecemento da illa de San Simón no inventario de lugares de memoria:

Iniciativa Galega pola Memoria (IGM), plataforma constituída dende 2010 por medio cento de asociacións que en Galicia están a loitar pola memoria, presentou o mes de xullo a documentación prevista na lei 20/2022 na Dirección General de Atención a las Víctimas y Promoción de la Memoria Democrática, solicitando fosen incorporados ao Inventario Estatal de Lugares da Memoria Democrática o Pazo de Meirás e a Illa de San Simón. Trámite que esta semana soubemos foi aceptado polo Goberno de España, tras a publicación do programa da iniciativa «España en libertad 50 años», o que para a IGM, a pesar de non ser aínda informada de forma oficial desta incorporación, supón un primeiro paso satisfactorio no recoñecemento histórico e simbólico destes dous enclaves galegos da memoria que agarda poidan ser ampliados a outros no futuro.

Creado polo artigo 51 da lei 20/2022 de Memoria Democrática,  este inventario é un instrumento de coñecemento e publicidade daqueles espazos, inmobles e sitios nos que se desenvolveron feitos de singular relevancia para a memoria democrática, convertidos en símbolos da loita cidadá pola memoria, vencellados sobre todo, mais non só, coa represión da ditadura e da loita contra o franquismo. Incorporación ao inventario, do que até agora forman parte dezaoito lugares, entre eles o espazo urbano de Gernika-Lumo, o Val de Cuelgamuros ou o Centro Documental de Salamanca, que obriga as administracións, no caso de Meirás á do Estado, no de San Simón á da Xunta, a ocuparse  da súa difusión, identificación, explicación e promoción cidadá por medio da realización de recursos audiovisuais e dixitais, instalación de placas, paneis ou algún distintivo de memoria. Como atendendo ao disposto no artigo 52, apartado 2 da mesma lei, no suposto de que nestes espazos se cometeran crimes de lesa humanidade ou contrarios aos dereitos humanos ou ser lugares onde se realizaron traballos forzosos, as administracións deberán sinalar «puntos de recoñecemento das vítimas indicando cantos datos sexan de interese para o coñecemento público dos feitos».

Mágoa que este anuncio de homenaxe e reparación ás vítimas do campo de concentración que funcionou na illa de San Simón do inverno de 1936 á primavera de 1943, estendido ao buque Upo mendi, improvisado cárcere dos soldados da Frente Norte que non cabían na illa, fose apagado pola intervención no Parlamento de Galicia de José Luis Ferro Iglesias. Deputado do PP de Galicia, no seu día alcalde de Celanova, que asegurou non ter constancia da existencia de mortes na illa de San Simón, «salvo abusos do director daquel momento da prisión que foi pasado polo coitelo». Declaración que se produciu no marco do debate sobre a proposición non de lei, presentada polo PSdeG-PSOE, para instar á Xunta de Galicia a constituír o Consello da Memoria Democrática de Galicia, como órgano de asesoramento nesta materia, e facelo co consenso dos tres grupos.

Mentira ou ignorancia do deputado Ferro sen base histórica ningunha sobre o sucedido durante a Guerra Civil e os anos de terror que a seguiron. Velaí as diversas informacións recentes a este teor, como a detallada de Carolina Sertal en Faro de Vigo, sobre as vítimas do franquismo no campo de concentración da illa de San Simón, que para o investigador Xoán Carlos Abad, presidente do Instituto de Estudios Vigueses, superaron as 517, ás que cómpre engadir as que foron «sacadas» e asasinadas nas cunetas redondelás. Cifra de vítimas na illa que a base de datos do proxecto Nomes e voces do grupo Histagra da USC documenta en 387, moitas delas provocadas polas condicións de miseria extrema, hixiénicas, sanitarias e alimenticias, nas que se apiñaron as arredor de 6.000 persoas que pasaron polo campo. Cifras, en todo caso, moi superiores, como salienta Abad, as vítimas doutros campos penais en Galicia, como o do mosteiro de Celanova (84) ou o do colexio xesuíta de Camposancos da Guarda (70).

Con todo, o máis preocupante da intervención do deputado celanovense é que fai moi explícita a estratexia iniciada polo seu partido de branquear o réxime franquista, mesmo a pesar de que o fixo de forma moi groseira, quizais contaxiado pola ausencia de fineza dos articulistas da dereita que tirando de argumentario da rúa Génova atacan con palabras grosas e escaso talento o programa gobernamental «España en liberdade 50 anos». Secasí, intervencións como as de Ferro e outras voces populares, branquean case catro décadas de férrea ditadura militar e nacionalcatolicismo, que non cesou, nin sequera cando Franco morría na cama, en perseguir aos seus detractores e levalos diante do pelotón de fusilamento. Pretender recuperar a presidencia do goberno negando a verdade histórica e banalizando o sufrimento das vítimas non semella unha estratexia defendible.

 

Coa batería descargada

/en , , , , , , , /por

Tras a eliminación de copa no Bernabeu no serán do pasado xoves, despois de 130 minutos de xogo ao máximo nivel de ansia e desempeño físico e emocional, o Celta quedou coa batería descargada e co tempo necesario para recargala ao cento por cento e contar coa capacidade suficiente para superar ao Athletic, o cuarto clasificado, tamén un dos equipos máis respectados (e acompañados) no coliseo do Fragoso. Secasí, no mediodía chuvioso de onte, diante dun discreto equipo bilbaíno, tamén eliminado nesta rolda de oitavos, aos de Claudio faltoulles a enerxía suficiente para competir con ese extra de entusiasmo e motivación que deu en Balaídos tan excelente resultado na primeira volta. Como tamén é certo que o Celta se presentou cun inhabitual estado emocional aplanado, tras padecer unha penosa actuación arbitral no partido de Copa, tanto a cargo dos colexiados no estadio como os da sala VOR, que sería decisiva para a clasificación do Real Madrid. Condicións precarias para os celestes, ás que, se non abondasen xa estas circunstancias, se engadiron as numerosas baixas fose polas lesións musculares de Aspas, Alfon e Fer López, pezas claves no cadro de Giráldez; pola sanción de Marcos Alonso; polas tres saídas do mercado de inverno, incluída a de Bamba, un dos dianteiros habituais de Giráldez, autor dun gol decisivo en Chamartín, tras un dos seus partidos máis notables; como a incerteza na que viven outros xogadores, como Douvikas, Mingueza, Cervi ou Aidoo pendentes dunha eventual saída neste mercado a última hora.

Diante de semellante panorama, ninguén pode negar a afouteza atrevida de Claudio Giráldez, a quen despois do roubo de copa coñecemos como mestre da retranca, revolucionando o once de gala cun elenco que máis parecía o do Celta Fortuna reforzado por Guaita, Beltrán, Cervi e Borja Iglesias, un equipo de canteira, ao xeito da Real ou (en menor medida) do propio Athletic, cunha idade media por baixo dos vinte e catro anos que se temos paciencia aventura un futuro máis que esperanzador. O adestrador de Cans buscou pernas frescas, dentro das escasas posibilidades coas que contaba. Con ese criterio, mudou de esquerda a dereita a súa tripla de centrais, dándolle toda a responsabilidade da saída do balón a Carlos Domínguez, Yoel Lago e Javi Rodríguez, unha decisión que cando foi anunciada no estadio deixou xeados a moitos seareiros sabidichos que polo baixiño cualificaba de ghamado ao técnico celeste. Nas bandas incorporou a Carreira e a Cervi, xogador que en cada mercado aparece entre as posibles saídas, mais a quen non se lle pode recriminar nunca o seu compromiso. O temón do xogo concedeullo ao xove capitán Beltrán e a Hugo Sotelo, que estreaba o 4 (de Borja Oubiña, entre outros), mentres que na tripla atacante contaba con Durán e Williot, na que sería a súa enésima oportunidade (por desgraza, outra vez desaproveitada), e no sacrificio de Borja disposto a volver pelexar corpo a corpo cos centrais visitantes.

Por desventura, este novidoso once non deu o resultado previsto polo equipo técnico celeste. Dende o inicio, o Athletic concedeu ao Celta a posesión, mais controlou o xogo en ambas as dúas áreas, gañou a maior parte dos duelos decisivos, disparou até en quince en ocasións entre os tres paos (o Celta apenas en tres) e dispuxo de media ducia de claras oportunidades de gol. Os irmáns Williams, entrando dende as bandas coma coitelas, foron un pesadelo para Guaita, que fixo tres paradas de moitísimo mérito; mentres Unai Simón non se estreou ao longo dos noventa e cinco minutos, algo incrible no que vai de tempada. Porén, por estraño que pareza, os goles dos leóns chegaron tras perdas celestes de forza ou concentración (perfectamente evitables). O que sucedeu tamén no gol de Hugo Álvarez, que fixo soñar coa remontada, cando faltaba aínda un cuarto de hora e apareceu o arco da vella entre as cubertas de Balaídos, orixinado por un esvarón de Adama na área, aproveitado con serenidade polo dianteiro ourensán que tras o descanso substituíra a Williot.

A derrota do Celta foi xusta, no seu peor partido dos xogados en Balaídos no que vai de liga. Desempeño mellorable provocado pola decepción vivida no Bernabeu, que o celtismo non esquecerá en moito tempo, ao que non foi allea esa perda de enerxía, tamén de determinación, de intensidade, de concentración e mesmo dese entusiasmo preciso para unha remontada que onte non chegou nin se soñou. Tres derrotas recentes, a de copa e as de liga co Raio Vallecano e co Athletic, que obrigan a reflexionar sobre como organizar o xogo co cadro de xogadores dispoñible, tras o peche do mercado, así como pode recuperar a chispa e o brillo un equipo hoxe exhausto no físico e triste no emocional. O Celta debe cargar a batería.

Publicado en Faro de Vigo: 10/01/2025

Historia do Calvario

/en , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao libro Historia do Calvario (1900-1960) de Juan Miguel Fernández-AlemparteGonzález:

Entre as marcas diferenciais de Vigo está a do seu carácter de cidade policéntrica construída entre a ría e o val do Fragoso, que ademais do chamado «Vigo centro» (o Vigo Vello e os seus ensanches do Areal, Peniche e Casabranca), conta con outros núcleos urbanos históricos, como a vila de Bouzas, os barrios do Calvario, de Teis e das Travesas, ademais dos máis recentes de Coia e Navia. Nomes, algúns deles, que forman parte ademais do que X.L. Méndez Ferrín identificou como «nomenclátor fantasmal de Vigo», o dos espazos urbanos que están rexistrados no rueiro con nomes administrativos distintos aos que dende xeracións emprega a veciñanza. Estes son os casos de topónimos fantasmas de nomenclatura clandestina como Os Choróns, Peniche, As Travesas, Os Caños, A Calzada, Casabranca, O Couto, O Campo de Caralladas, O Barrio do Cura ou os topónimos da maior parte das praias.

Ambas as dúas condicións, a de núcleo urbano histórico e a de topónimo fantasma, caracterizan ao barrio do Calvario. Nome que o profesor Gerardo Sacau identificaba con «cume», tendo a súa orixe nun adxectivo latino, e o historiador Juan Miguel González-Alemparte Fernández documenta por vez primeira no catastro do Marqués de la Ensenada (1753) como «eidos e montes no Calvario». Un barrio popular de xentes humildes,  nacido a finais do século XIX no concello de Lavadores, de economía agropecuaria, a carón do lugar de Riomao e arredor das primeiras vivendas construídas no tránsito do século XIX ao XX, que corresponden cos números 163 e 165 do actual paseo peonil de Urzaiz, ao chegar á chaira da nova estrada de Vigo a Villacastín, obras iniciadas en 1837 co deseño da primeira rúa do Príncipe, que duraron varias décadas. Co tempo, aquel viario converteuse en eixo aglutinador dun desenvolvemento urbano que desbordou os lindes iniciais, prolongándose cara o Alto do Seixo e a Pardaíña, até os Choróns (onde se situaba o fielato da cidade de Vigo), Riomao e a actual rúa Doutor Carracido.

O Calvario, por ventura, xa ten publicada historia de seu. Grazas ao investigador e veciño do barrio Juan Miguel González-Alemparte Fernández, membro fundador do Instituto de Estudios Vigueses (IEV), e ao mecenado da Asociación de Veciños do Calvario, está dispoñible nas librarías viguesas Historia do barrio de O Calvario (1900-1960), a primeira achega historiográfica sobre o que Xoán Carlos Abad Gallego, autor do limiar e presidente do IEV, cualifica como «populoso e dinámico miradoiro sobre a ría [de Vigo] e o val [do Fragoso].» Un libro, xa de referencia, que se engade a impresionante e estensa produción bibliográfica do autor, doutor en Historia Moderna, entre as que destacan as súas achegas sobre a historia das illas Cíes, a anexión do concello de Bouzas, a memoria histórica do barrio de Teis, así como os capítulos sobre Vigo na Idade Moderna, incluídos en diversas historias de Vigo, como a pioneira de Vía Láctea (1999) até a máis recente e actualizada da Breve historia da cidade de Vigo (IEV, 2021).

Concibida con intención divulgadora, esta historia do Calvario de Juan Miguel encádrase na corrente da microhistoria (a historia do pequeno) e forma parte dos traballos que pretenden poñer de relevo a memoria histórica de parroquias e barrios. Con esa intención documenta apenas seis décadas do Calvario, dende o inicio do século XX, cando o barrio contaba con 585 habitantes de feito até a década de 1960, lindeiro da memoria da veciñanza maior de hoxe, cando a súa poboación, tras o aluvión demográfico e a boa comunicación por tranvía con Vigo, achegábase aos dez mil habitantes, xente modesta na súa maior parte. Como documenta o autor o desenvolvemento arquitectónico do Calvario, dende o Mercado de Abastos, aspiración da veciñanza xa en 1903, que tardará en inaugurarse até 1925 (do que neste ano celebramos o seu centenario), pasando pola descrición das edificacións máis singulares (o Colexio Mariano, o edificio da Caixa de Aforros, a Igrexa dos Picos do arquitecto A. Román Caride…) até o importante impacto social do tranvía e o estudo do das modificacións do rueiro (sobre todo as que obrigou a anexión a Vigo do concello de Lavadores en 1941).

Historia do Calvario que rescata do esquecemento moitas das biografías dos seus pioneiros, dos seus cines e salas de lecer, dos comercios, cafetarías e tascas, fábricas e industrias diversas… Sen esquecer, nas páxinas finais, de relatar os episodios de terror da chamada «Rusia chiquita», incluídos o do chalé de Núñez no Seixo, como de relacionar o estremecedor listado de asasinados no entorno do Calvario tras o golpe de estado franquista. Recomendo vivamente esta pioneira historia do Calvario, memoria viva da cidade nosa, ao tempo que parabenizo o novo logro da investigación do noso admirado Juan Miguel González Fernández.

Aniversarios 2025

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo aos aniversarios vigueses de 2025, dende o centenario da aceptación da doazón do parque de Castrelos ao vixésimo quinto aniversario da Intertoto:

Dende hai vinte e cinco anos reclamo aquí o respecto que merecen a memoria e historia viguesas. Con esa intención o pasado xaneiro alertei, con escasa acollida, sobre os importantes aniversarios dos tres xardíns históricos vigueses, iconas da cidade contemporánea: Alameda, Castro e, especialmente, o de Castrelos, cando se facían cen anos desde que o marqués de Alcedo, asinase en París, o 12 de decembro de 1924, o documento de doazón á cidade da chamada popularmente «finca da marquesa».

Aniversario do parque de Castrelos ao que por ventura Mercedes Bangueses, secretaria-conservadora do Instituto de Estudios Vigueses, dedica un amplo artigo no número 29 de Glaucopis Boletín do IEV. Texto que explica as circunstancias e condicións da doazón e posterior usufruto, como o proceso de creación do museo, iniciado o 12 de marzo de 1925, cando o concello de Vigo encabezado polo alcalde Adolfo Gregorio Espiño, as aceptou e procedeu ao nomeamento de fillo adoptivo a Fernando Quiñones de León, que permitiría unha década despois a apertura do Museo de Vigo, prevista para o 26 de xullo de 1936, truncada polo estoupido da guerra, mais que por fin se realizaría o 22 de xullo de 1937. Traballo referencial de Bangueses que describe a colección actual do Museo de Castrelos, en reestruturación ao abeiro do novo plan de museos municipais, como da escultura pública distribuída polos xardíns e o parque. Aniversario para o que o concello anuncia unha exposición, «O Pazo  de Castrelos no Centenario da súa doazón 1925-2025», ademais doutra mostra protagoniza por Irene Ceballos, a viúva de Policarpo Sanz, doante de parte dos fondos iniciais do museo.

Ademais deste centenario de Castrelos, non se deberían esquecer outros aniversarios vigueses. Entre eles identificamos o bicentenario da chegada de Isaac Dickson á ría no bergantín Enterprise, equipado cunha campá de bronce, para que os seus mergulladores explorasen os pecios da batalla de Rande, chegando a descubrir unha ducia de barcos; traballos aos que un ano despois se incorporou a goleta Abanew, dándose por rematada esta exploración pioneira.

Foi 1875 un ano chave na historia do Vigo moderno, pródigo en acontecementos, cando a cidade xa vivía da pesca e da salga da sardiña e reclamaba unha conexión ferroviaria co interior da península. Varios son os sequiscentenarios daquel Vigo a lembrar: o derrube da Torre da Pulguiña, a derradeira edificación da fortificación medieval; a saída da primeira locomotora do taller La Industriosa de Sanjurjo Badía (un fito para o ADN fabril vigués) e a participación de varios industriais vigueses na Exposición Rexional de Santiago, como os conserveiros irmáns Curbera, Mr. Hyde, fabricante de cervexa ou Noberto Velázquez Coppa, fundador da fábrica de papel La Cristina.

Viaxe no calendario histórico vigués que nos leva a reparar nos centenarios, ademais do xa adiantado de Castrelos, entre os que non poden faltar o da municipalización do servizo de augas, aprobada o 1 de novembro de 1925. Centenario, tamén, da inauguración da fábrica de cervexas A Barxa o 29 de xaneiro de 1925, nun edificio proxectado polo arquitecto Manuel Gómez Román, onde Cervezas de Santander fabricaría as marcas Cruz Blanca e La Austríaca e, a partir de 1970, Skol até o seu peche en 1989.

Con todo, será o centenario máis singular deste 2025 o da recalada o 9 de marzo de 1925 de Albert Einstein, procedente de Bilbao e Hamburgo, no Cap Polonio, camiño de América do Sur, apenas vinte anos despois de crear a Teoría da Relatividade. Ninguén na cidade soubo desta visita, da que o alemán deixou constancia nos seus Diarios do seguinte xeito: «Pola mañá desembarquei na Coruña e pola tarde en Vigo, baía rodeada de illas montañosas cunha fascinante viliña con forma de pintoresca azotea. (Á tarde conversas sobre lóxica). Riqueza de cores e posta de sol en Vigo, incomparable. O sol do Sur embriaga». O 26 de maio Einstein recalará en Vigo de regreso no vapor Cap Norte, escala na que no noso porto embarcará o enxeñeiro de minas Karl Lehmann, que na travesía a Bilbao lle presentará o invento do seu compás xiroscópico.

Sen esquecer que se axustamos o obxectivo aos setenta e cinco aniversarios, 2025 será ano de celebración na viguesa editorial Galaxia. Se o facemos aos cincuenta anos, lembraremos a memoria de Xosé Humberto Baena e Xosé Ramón Reboiras. Reparemos en modificacións urbanísticas de calado como a construción da torre de Toralla e do Colexio Universitario, a voadura do mercado do Progreso, a constitución das primeiras asociacións veciñais e a apertura na Gran Vía de El Corte Inglés. E se queremos reducila aos vinte e cinco anos, atoparemos o atentado do Grapo, a apertura da Praza Elíptica, o inicio das obras do campus de Marcosende, a creación de Caixanova ou a Intertoto do Celta, primeiro trofeo europeo do fútbol galego. Moito para recordar.

 

A estrela dos afectos

/en , , , , , , , , /por

Agradezo esta postal de nadal, Con todos os abrazos, unha creación do meu admirado Martin Pawley a partir de imaxes dos filmes Noah’s Ark (Michael Curtiz, 1928), The Boob (William A. Wellman, 1926), The Scarlet Letter (Victor Sjöstrom, 1926), 7th Heaven (Frank Borzage, 1927), Wings (William A. Wellman, 1927), Sunrise (F. W. Murnau, 1927) e The Docks of New York (Josef von Sternberg, 1928), a música de Hugo Riesenfeld para Sunrise e o silencio dunha tarde na Casa de Rosalía en Padrón. Decembro de 2024.

No día de Noiteboa, dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a celebración do Nadal:

Son pouco partidario dos excesos das festas de Nadal, unha invención de éxito debedora da iniciativa do Papa Xulio I (anos 320-353), que declarou o 25 de decembro día de Nadal para conmemorar o nacemento de Xesús, efeméride declarada por Xustiniano un século máis tarde festividade do Imperio, coincidindo coa data que o calendario xuliano dedicaba a celebrar o primeiro sol de inverno (solsticio). Invención consolidada como un mito adulterado e espallado durante séculos polas comunidades católicas coa colaboración do poder civil, reconvertida desde a segunda metade do século XX no evento consumista por excelencia de Occidente, expresión neoliberal da hexemonía do comercio por medio dos diversos protocolos do intercambio de regalos. Relato, completado nun proceso de aculturación pola Igrexa Católica, que contempla un prólogo para o tempo de Nadal na Noiteboa, estendendo o ciclo até o día da Epifanía, o 6 de xaneiro, que a Igrexa Oriental celebraba como adoración dos reis que, guiados pola luz dunha estrela brillante, descubriron en Belén a Xesús nun presebe e o agasallaron cos tres regalos simbólicos que para el traían: ouro, como rei; incenso, como aroma de divindade e mirra, como bálsamo para a sepultura.

Estudado polo ensaísta rianxeiro Xosé Ramón Branco Buxán no seu libro tan recomendable, Nadal e consumismo. Lucrativas realidades sociais baseadas en invencións (Laiovento 2024), o mito dos Reis Magos entregando regalos foise transfigurando a longo da historia en distintos personaxes segundo as diversas culturas: San Nicolás, Santa Claus, Papá Noel (vestido de vermello e branco pola Coca Cola), mais tamén o Tió e o Caganer cataláns, o Olentzero vasco, ou o Pandingueiro ou Apalpador galego. Personaxes que na actualidade ritualizan a celebración como portadores do «espírito de Nadal», para o filósofo Branco Buxán representado na triloxía emocional de «cariño, familia e agasallos». Un paraugas do marketing da poderosa cultura do agasallo, que impulsa o consumo en Nadal, negocio formidable –estimado en España co 30 % da facturación anual dalgúns sectores–, en eidos como alimentación, industria dos xoguetes, edición, decoración e, máis recentemente, hostalaría e turismo; mercado estendido e fixado pola iluminación pública, nun calendario que vai do Black Friday de finais de novembro até o día de Reis.

Festas de Nadal que adquiren formas propias en cada comunidade, unha tradición que no caso galego, tras diversas superposicións culturais, adopta manifestacións como as do tizón do Nadal, o Lume Novo vinculado con aspectos máxicos; a cea de Noiteboa, e a súa tradición de abstinencia presente na maior parte das casas, onde o prato principal desa noite era o bacallau con coliflor; os ritos das Cédulas de Aninovo e das témporas; ou a presenza dos trubincos, os trasnos exclusivos do Nadal galego, estudados polo antropólogo Rafael Quintiá. Por non falar doutros símbolos como as panxoliñas, os cantos de aguinaldos e manueles, os desfiles de ranchos e rondallas de reis…, que conviven con tradicións chegadas do norte de Europa como a da árbore da casa finesa de Santa Claus, a dos cartóns de nadal (ou «Christmas»), nacida en 1843, para expresar os bos desexos e ledicia á familia e amizades, coincidindo no mesmo ano coa publicación do Conto de Nadal de Charles Dickens, que en plena sociedade vitoriana capitalista, amosaba a perda de valores humanos, descubrindo un novo Nadal e unha forma de celebralo como utopía da felicidade.

Festa de Nadal presente en Vigo até a hipérbole, como primeiro reclamo turístico de tempada, baseado na cantidade de iluminación e atraccións de feira instaladas e no número de visitantes convocados, que converte ao centro urbano (incluído o xardín histórico centenario da Alameda) en insulso parque temático espido doutras referencias culturais, que non sexan a exaltación do consumo (incluída unha papanoelada moteira propia doutros tempos) alentada polos temas de Mariah Carey e doutros intérpretes do mainstream musical global. Celebración propia dun non lugar, allea á utilización do galego e a presenza das agrupacións folclóricas veciñais metropolitanas. Xaora, por ventura, consérvanse os tradicionais concertos de Nadal de Carlos Núñez no García Barbón e de Tony Lomba & Elio Santos na Fábrica de Chocolate, aos que este ano se engade o do virtuoso Abraham Cupeiro, como se mantén a saída prevista das rondallas de aguinaldos e manueles do Casco Vello coas  súas danzas colectivas, testemuñas de que resiste un nadal de seu nunha cidade que non perdeu a súa luz propia. Os meus mellores desexos nos seus afáns e devires para o lectorado destas páxinas tan acolledoras de Faro de Vigo. Que sexa a luz da estrela dos afectos a que a cadaquén guíe. Con todos os abrazos: bo Nadal!

Solsticio celta

/en , , , , , , /por

Na tarde do pasado sábado, o druída Claudio Giráldez preparou a celebración en Balaídos do primeiro sol de inverno, preludio da chegada de días máis longos e calorosos, o chamado «solsticio celta». O equipo que dirixe o de Cans ofreceu un partido fabuloso, completísimo no xogo despregado sobre a lameira e na proposta táctica deseñada na pizarra polo seu cadro técnico. Quizais tamén, o triunfo mellor traballado dos recentes, fronte á férrea Real Sociedad de Imanol Alguacil, un dos grandes deste campionato, que apenas recibira un gol nos últimos nove partidos e, non o esquezamos, levara os tres puntos na súas últimas seis visitas ao coliseo do Fragoso. Unha vitoria moi meritoria do Celta, lograda sen contar coa participación de Iago Aspas, o Merlín de Moaña, lixeiramente tocado, mantendo a cero a portaría de Guaita, coa que o druída da Louriña, un afouto erudito deste xogo de balón, consolida a finais da primeira volta o renacemento do equipo que dirixe dende o pasado mes de marzo. Presente saturnal de gratitude a unha bancada que quería agasallada dende a chegada do porriñés ao banco, manténdose á tensa, sen cesar de  medrar (no partido co equipo donostiarra, arredor de 23.000 almas) e de apoiar o seu proxecto de canteira nos días celestes de ledicia e nos celtistas de padeceres.

Tras o partido de auténtica canela diante do Mallorca, e a decepción seguinte no Sánchez Pizjuán como visitante, Giráldez, diante dos donostiarras volveu sorprender co seu once de gala no que incorporou a Alfon e Pablo Durán, acompañando a Borja Iglesias, na tripla atacante. Un acerto categórico e decisivo, xa que mentres o nove compostelán pelexaba a cara de can cos centrais txuri-urdin, nun traballo tan xeneroso como impagable para o equipo, ambos os dous canteiráns, obreiros do fútbol feitos así mesmos, cuxa presenza no cadro é unha aposta inequívoca do míster, ofreceron unha actuación extraordinaria, na que o estremo albaceteño, nunha tarde memorable abriu coas súas transicións veloces dende a dereita os escasos espazos na última liña visitante, e o dianteiro tomiñés, movéndose nas inmediacións da área, puxo o acerto no remate con dous fermosos (que puideron ser tres) goles de facturación coral. Actuacións brillantes que ningún dos dous esquecerá, ogallá que determinantes na súa traxectoria profesional, que poñen de manifesto a existencia dun estilo xiraldino de seu, ao que se adaptan os membros do cadro, por riba das individualidades.

Xaora, o éxito da proposta de Claudio estivo na capacidade de asumir a batalla de duelos individuais, que decote ofrece o equipo de Imanol como proposta aos seus rivais, na que os celestes non cederon en intensidade e capacidade de proporcionar axudas, abrindo polos laterais os espazos que precisaban Sergio Carreira (outra novidade) e Mingueza para progresar. Como decisiva foi a saída de balón ordenada por Marcos Alonso (un seguro de vida) e Javi Rodríguez, outro canteirán en estado de graza, de cuxas biqueiras saíu a asistencia que permitiu a Pablo Durán controlar en solitario e xutar de forma enérxica coa dereita dende fóra da área superando por vez primeira a Remiro. Contribución a conformar superioridades na que foron imprescindibles Moriba, coa súa disposición intelixente para avanzar sempre verticalmente e non perder batalla ningunha, por envurullado que fose o xogo, e a presenza invisible e solidaria de Beltrán corrixindo e apoiando coa pausa necesaria. Así chegou, cando remataba a primeira parte e máis apertaron os visitantes, o segundo tanto de Durán, froito dunha xogada cooperativa nacida nunha recuperación que permitiu unha parede entre Borja e Alfon que gañou profundidade na área e asistiu a Durán no pao longo para que marcase a porta baleira.

Con todo, o xogo máis coral do Celta desenvolveuse na segunda parte, cando Alguacil co marcador en desvantaxe propuxo unha batalla individual coa presenza de toda a súa artillaría: Oskarsson, Becker e o temible Kubo e os seus caneos. Giráldez non se asustou e confiou na intensidade dos seus alongando os primeiros trocos coa intención de defender o máis lonxe posible da meta de Guaita. Outro acerto, que superou por completo aos txuri-urdin e mesmo permitiu ampliar o marcador, cun terceiro gol de Pablo, anulado polo VAR automático, por pasar Borja a raspelo un balón, ou por oportunidades claras das que dispuxeron o compostelán e Alfon. Traballo solidario e disciplina que o Celta amosou nos minutos finais na defensa de dous perigosos balóns laterais, onde volveu destacar Starfelt, outro dos xogadores en mellor forma, que está contribuíndo a facer soñar a unha bancada que co asubío final gozou co morniño sol de inverno sobre o Campo do Fragoso. Boas festas no solsticio Celta!

Publicado en Faro de Vigo: 23/12/2024

AVE polo Miño

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a alternativa de AVE polo Miño:

De regreso dunha breve estancia en Madrid, comprobei como funciona a liña do AVE que ao mediodía une a capital con Vigo. Experiencia dunha viaxe de 3 horas e 55 minutos entre Chamartín Clara Campoamor e Urzaiz, que mellorou en 2 minutos o horario previsto, o que imaxino Renfe considera óptimo. No entanto, con semellante duración, comparada coa doutras cidades galegas, esta liña non pode ser considerada de Alta Velocidade, superando aínda as 3 horas e 35 minutos prometidas polo ministro Puente cando foi inaugurada o 21 de maio. 20 minutos a maiores do compromiso asumido por Fomento que, como comprobamos co reloxo na man, non foron alleos ás obras da variante exterior de Taboadela, que obrigan a que dende alí a operación de aproximación a Ourense (apenas 8 Km) leve 23 minutos. Como o traxecto entre Ourense e Vigo, utilizando o baipás de Conxo (sen parar en Compostela) leva 1 hora e 31 minutos, incluídas as paradas de 8 minutos en Vilagarcía e de 3 en Pontevedra. Tempos que serán mellorados cando finalicen as obras de Taboadela, superando a construción de dous viadutos e o túnel de Rante, mais nunca antes de comezos de 2027.

Mentres, os viaxeiros que se dirixen a Meseta, con inicio e remate en Vigo Urzaiz, non terán máis remedio que armarse de santa paciencia e conformarse, digan o que digan os responsables de Fomento, que até Ourense hai unha hora e media de viaxe, a Zamora tres e a Madrid catro. Conexión ferroviaria precaria e discriminatoria para a cidade de Vigo á que apenas se lle promete o apósito da variante por Cerdedo, dende hai dúas décadas toda unha cuestión de fe, a pesar de que nos orzamentos Fomento apenas contemplou partidas para os seus estudos hidrolóxicos e de impacto ambiental, mais que no caso de que fose finalmente adiante o proxecto construtivo os técnicos estiman que a apertura da liña se produciría no horizonte de 2044 (ben sabemos que vinte anos non son nada). Tampouco son moi optimistas os mellores prazos para finalizar a Saída Sur en túnel dende Urzaiz até a fronteira portuguesa, tramo clave na comunicación de Vigo con Valença, Braga, Aeroporto Sa Carneiro e Porto, que, a pesar das promesas máis recentes do Goberno de España, os técnicos co calendario na man sitúan no horizonte de 2034 (dez anos), como sinalaba Víctor P. Currás nestas páxinas de Faro de Vigo. Datas moi testanas que, por máis voltas que pretendan darlles os responsables do concello de Vigo e da Xunta de Galicia, agoiran un atraso competitivo para a nosa área metropolitana e a continuidade da utilización habitual do transporte aéreo con Madrid, que tampouco ten unha oferta de voos para botar foguetes, a pesar da súa elevada pegada de carbono.

Neste contexto de fracaso, no que a cidade de Vigo queda descolgada da Alta Velocidade durante as dúas vindeiras décadas, tamén dun debate político moi polarizado polas intervencións da alcaldía e da presidencia da Xunta con evidentes intencións electorais en ambos os dous casos, no que con escasa fortuna se xuntaron allos con maravallos, o rescate do proxecto do AVE pola liña do Miño proposta por ex-ferroviarios de Adif, que colaboraron no proxecto de soterramento de Urzaiz, constitúe unha alternativa técnica novidosa que debía ser valorada polos responsables do Ministerio de Fomento. Máis aínda cando integra na mesma liña os proxectos da Saída Sur e o da Meseta, capaz de reducir a viaxe entre Vigo e Ourense a 45 minutos (a metade do que leva hoxe polo baipás de Conxo), o que permitiría que a conexión de Vigo con Madrid quedase finalmente por debaixo das 3 horas, tempo semellante ao que levaría unir a capital española con Porto. Unha proposta de vía altas prestacións, que sería utilizada tanto para viaxeiros (a unha velocidade de 300 Km/h) e tráfico de mercadorías (100 Km/h) que para os seus promotores tería un custe construtivo (1.600 millóns de euros) e impacto medioambiental inferiores aos da variante de Cerdedo (2.300 millóns de euros), ademais da vantaxe engadida de poder ir facéndose por fases e empregando o trazado actual polo Miño para as conexións co novo trazado.

Esta posibilidade de gañarlle tempo aos mellores prazos previstos para a variante por Cerdedo, integrando a liña de Alta Velocidade de Galicia e Portugal coa de Ourense polo Miño, non debería quedar no caixón das boas ideas esquecidas do Ministerio de Fomento. Como non debería considerarse na polémica política das infraestruturas se é máis prioritaria a posta en marcha da liña de Portugal ca directa de Vigo coa Meseta, cando ambas as dúas son necesarias, no marco dunha mobilidade sostible, para o futuro do Vigo metropolitano. Porén, resulta imprescindible que o proxecto de ambas as dúas liñas ferroviarias conte cun apoio sen fisuras de todas as forzas políticas, entidades económicas, sociais e veciñais, o que cómpre reforzar.

Fusilados no Castro

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a lembrar aos doce fusilados o 10 de decembro de 1936 no monte do Castro:

Lembramos hoxe aos doce veciños, dous de Vigo e dez de Lavadores, que no romper do día 10 de decembro de 1936 foron fusilados nas inmediacións do castelo do Castro, rexistrándose a súa morte «a causa de hemorraxia interna». Unha ducia de persoas xulgadas por rebelión militar co resultado de sentenza a pena de morte, incluídas entre as vinte e cinco da causa 539/36 aberta a raíz dos sucesos do 22 de xullo de 1936 (até agora nunca aclarados), membros daquela resistencia popular, que defendía a legalidade republicana nas barricadas de Lavadores –nos Choróns, logo no mercado do Calvario, e por último no Sello– e asaltou a casa do Seixo do empresario da litografía da conserva Estanislao Núñez Barrios, presidente da Federación Gremial de Patróns de Vigo e membro da Cámara de Comercio que, tras defenderse dende o interior a tiros, foi baleado nunha leira próxima.

Unha ducia de represaliados, condenados o 26 de novembro a pena de morte, tras un consello de guerra sen garantías procesais, espertados na madrugada do 10 de decembro, apenas tres horas antes de coñecer o seu fatal destino, sen poder sequera despedirse dos seus familiares, no maior dos fusilamentos masivos en Vigo naqueles meses de terror fascista. Sabemos que saíron do cárcere de Príncipe por unha porta traseira e foron introducidos nunha camioneta que ao amencer os levou ás instalacións militares do castelo do Castro, onde os agardaba un pelotón de execución. Lugar onde se chantou en 2010 un monólito e unha placa que recorda que alí e nas súas proximidades foron executadas 136 persoas, entre agosto de 1936 e abril de 1942, vítimas da violencia fascista.

Daquelas horas de terror apenas quedan outros testemuños que os nomes destas vítimas de varias quendas de descargas de fusilería, que recollemos do arquivo do proxecto historiográfico Nomes e Voces da Universidade de Santiago: Constante Moreda Vázquez (45 anos), barbeiro e gaiteiro; o seu irmán, José Moreda Vázquez (48), contratista de obras; o pai de ambos os dous, Manuel Moreda Outeiral (79); Fernando Costas Méndez (23), carpinteiro; Manuel Acuña Gómez, o «Carabellón» (26), pintor; Luis Ferreira Vieitez (36); José González Andreu (34), zapateiro; Fernando Lago Fernández (34), carpinteiro; Luis Martínez Román (39), albanel; Antonio Sayar Carrera (26), labrego; Manuel Núñez Álvarez, «Cachamuíña» (23), panadeiro e Urbano Rodríguez Moledo (34), funcionario de arbitrios e escritor.

Secasí, a represión sobre os Moreda, membros dunha familia traballadora comprometida politicamente co PC, sobre a que se cebou a violencia fascista, comezara o 20 de xullo cando na lectura do bando do Capitán Carreró na Porta do Sol, a tropa abriu fogo sobre as concentradas, sen previo aviso, coa mala fortuna de que unha bala lle rebentou o corazón a Lenin Moreda, un mociño de quince anos, sobriño de Constante e José, sendo a primeira vítima viguesa tras o alzamento fascista. Familia do barrio de Riomao moi popular en Lavadores, tanto polo feito de que Constante, coñecido polo alcume cariñoso de «o Charito», establecera a súa barbaría no barrio do Sello, en Cabral, como polo seu carácter de músico, gaiteiro virtuoso e mestre de futuros grandes intérpretes, colaborador da agrupación «Queixume dos Pinos» de Lavadores e de «Airiños do mar de Teis», fundador do grupo «Airiños de Cabral», xunto ao seu discípulo Manuel Oliveira Blanco, futuro membro dos «Morenos» de Lavadores, constituíndo a primeira agrupación con dúas gaitas ao xeito rías baixas.

Compromiso coa cultura de noso que mantiña tamén Urbano Rodríguez Moledo, escritor en lingua galega vinculado coas Irmandades da Fala, activista sindical da UGT, presidente do Ateneo Cultural e Deportivo de Lavadores, onde dirixiu o cadro de declamación «Máximo Gorki». Figura republicana que permaneceu esquecida durante sete décadas, rescatada pola escritora Xina Vega na súa novela Cardume (Premio Xerais 2007) e na súa edición d’ A volta da perdida (Edicións do Castro 2007), traxedia rural de Moledo, estreada en 1933 pola sociedade «La Aurora» de Sárdoma.

Transcorridos oitenta e oitos anos daquela ignominia do 10 de decembro, a familia Moreda, sempre comprometida coa memoria antifascista, teimando en saber sobre todas as circunstancias daquela represión feroz, sobre a que nunca se comprobaron todos os feitos e na que só existe a acusación dunha persoa (cando no propio sistema xudicial franquista serían necesarias, canto menos, dúas), presenta hoxe en Vigo a causa xudicial recuperada no Arquivo Militar de Ferrol e a Oficina da Memoria que abriu para poder consultala de forma libre na rede. Documentación que a partir de agora falará por si mesma e agardemos facilite a lexítima reparación que merecen as familias dos fusilados no Castro, a quen hoxe homenaxeamos.

Canela!

/en , , , , , , , /por

Un dos éxitos do Celta desta tempada é a comuñón da afección co adestrador e o seu cadro técnico, os mellores coñecedores do estado do alcoube da Madroa e Afouteza, que cada vez con maior frecuencia sorprende coa aparición de novas alfaias. Sendo así, tras a actuación de Fer López no partido de Copa no Helmántico, dando un recital de xogo e dous goles en apenas vinte e sete minutos, o elegante mediapunta cocheno do Fortuna quería aliñado xa en Primeira, anhelo da afección que Claudio entendeu perfectamente, convertendo o partido co temible Mallorca de Jagoba Arrasate na oportunidade axeitada para incorporalo no once de gala, aproveitando para darlle descanso (merecido e necesario) ao mesmo Iago Aspas. Debut, porén, agredoce dun rapaz de vinte anos con trazos de figuriña, que fai soñar ao celtismo con contar decontado con relevo da canteira para o Merlín de Moaña, noite que pasará a historia pola desventura dunha lesión, probablemente unha inoportuna escordadura de nocello, apenas transcorridos corenta minutos, tras unha actuación moi prometedora e solvente, na que cada vez que tocaba a pelota foi para mellorar a xogada, o que promete moitas outras actuacións memorables no futuro.

Coa excepción desta estrea de Fer, Claudio aliñou fronte ao equipo balear o que ven sendo a súa defensa preferida, onde se consolida con todo merecemento o canteirán Javi Rodríguez, cada vez máis seguro na contención e protagonista no ataque, nunha noite na que os seus compañeiros Starfelt e Marcos Alonso, estiveron tamén a un nivel óptimo, completando o partido a porta baleira (un éxito a salientar), tras unha batalla durísima nas alturas cos manghallóns visitantes o canadense Larin e o kosovar Muriqui. Como tampouco sorprendeu o míster de Cans coa aliñación de Moriba, que co seu sentido vertical do xogo e as súas cacheiradas dende a segunda liña achega sempre ao equipo moito picante ofensivo, xunto a do capitán Fran Beltrán, o noso xigante discreto, que fixo outro dos seus partidos memorables, chusando a pelota onde era necesario en cada momento e gañando ducias de duelos. Como era previsible que Claudio mantivese a Mingueza e a Hugo Álvarez nas bandas, hoxe por hoxe dúas das pezas máis cobizadas da competición, coa intención de combinar coa novidosa tripla atacante que, ademais do canteirán debutante, formaron Williot, na noite da sexta feira un pouco furaolas de máis, e Borja Iglesias que librou unha batalla tremenda (e desigual) cos centrais visitantes, moi consentidos polo árbitro.

Con estes vimbios, o Celta saíu moi intenso e concentrado disposto co seu característico xogo asociativo e presión alta a conter unha proposta antagónica de fútbol directo e moi físico dos discípulos de Jagoba. Unha confrontación táctica na que os de Giráldez souberon ser moi pacientes, comprometidos en disputar os duelos e procurar corridas de transición. Pasada media hora, na disputa dun deses balóns gañados por Beltrán, tras un saque de banda de Mingueza, e acelerados pola habilidade de Fer, primeiro sobre Williot e despois de Moriba, o esférico chegou a banda de Hugo Álvarez que coa súa desvergoña habitual xutou ao pao longo. Un gol coral, pura canela, caneliña da boa!, como dicimos en Vigo para expresar unha virghallada, unha excelente xogada. Gol que decidiu aos visitantes a dar un pase adiante, nuns minutos de certo descoido dos nosos, coincidindo coa lesión de Fer, que por fortuna foron superados grazas as intervencións de Guaita que atallou unha gran cabezada de Raíllo e dous remates de Larin.

O descanso sentoulle ben aos celestes, que saíron centradísimos, xa con Aspas na lameira, para defender os centros laterais e o previsible xogo desordenado dos visitantes. O de Moaña asumiu a responsabilidade da dirección do xogo, que con paciencia e sen perder orde e intensidade, acabou aburrindo aos visitantes, que xa introduciran no terreo a toda súa artillaría aérea. Coa entrada de Alfon e Douvikas, que achegaron novos azos, e coa expulsión de Raíllo, chegaron máis oportunidades, como a que no 80’ aproveitou Aspas para marcar o segundo, tras outra transición coral. Marcador que puido ampliar Douvikas até en dúas oportunidades, cando a bancada cantaba a rianxeira (que con tanto respecto se utiliza en Balaídos) e os de Claudio facían en cada xogada barro coas orellas. Outra noite feliz en Balaídos, onde se percibe unha identificación extraordinaria entre o celtismo, que en cada partido abarrota o torreiro do Fragoso, e un equipo no que funciona a alquimia de Claudio de xuntar futbolistas veteranos de calidade con canteiráns de moito futuro formados na escola celeste. Unha tempada na que abonda, tanto para o club como para o celtismo, aspirar ao acougo e a gozar en Balaídos deste xogo canela.

Publicado en Faro de Vigo 08/12/2024