Celta.gal

/en , , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á renovación da marca CELTA e a súa aposta polo dominio punto gal:

A pasada semana o Real Club Celta de Vigo SAD presentou dúas novidades para o seu futuro: unha nova identidade visual e o inicio da segunda fase da cidade deportiva de Mos. A primeira, a marca CELTA, na que se mantén o escudo e a cruz de Santiago e se utiliza unha nova tipografía (Sempre Celta), creada para o caso, adoptando como dominio principal o celta.gal. Mudanza que consolida a aposta do club vigués pola lingua, a cultura e a identidade galega no ámbito dixital. Unha afirmación orgullosa do CELTA, club fundado en Vigo, como fusión de dous clubs vigueses, co obxectivo de representar a Galicia. Velaí a razón da escolla deste nome polos vigueses fundadores, cando en 1923 o celtismo era a expresión máis xenuína do galeguismo, concibido como célula de universalidade.

Marca CELTA que os responsables de comunicación aseguran convivirá coa de Celta de Vigo e Real Club Celta, na procura da «forma máis auténtica» que os celestes celtistas empregamos para referirnos ao equipo noso. Mudanza que coincide coa segunda novidade: a celebración do inicio das obras da segunda fase da Cidade Deportiva Afouteza en Mos, despois de ser desbloqueado o proxecto polo goberno da Xunta de Galicia de Alfonso Rueda. Celebración na que participaron só autoridades vinculadas ao Partido Popular de Galicia, dende os presidentes da Xunta e do Parlamento, como da Deputación de Pontevedra e da alcaldesa de Mos, protagonista dunha vergonzosa intervención partidista, reclamando a presencia de Feijoo na inauguración das instalacións, prevista para 2027, entre as que se inclúe un mini estadio e cinco novos campos de adestramento.

Unha atmosfera partidaria que criamos abandonada, que nos fixo lembrar o anuncio de Carlos Mouriño de novembro de 2017, comunicando a retirada do sintagma «de Vigo» do nome do club e abrindo a confrontación con Abel Caballero e coa propia cidade. Unha estratexia da propiedade do club que criamos superada, tras a sinatura do convenio do concello e deputación para a construción da grada de Gol, e sobre todo do trasacordo de Marián Mouriño, abrindo un período de respecto e colaboración co concello de Vigo.

Agardamos que está nova retirada do sintagma de pertenza, xustificada como identitaria, non supoña perda de viguesidade ningunha do club, sexa polo feito de que o 90 % das persoas abonadas son veciñas do concello de Vigo fose polo apoio do celtismo a actual estratexia galeguista. Vigo é terra celeste e o campo do Fragoso o seu territorio simbólico. E non esquezamos que xa estamos, coma quen di no adral, do centenario de Balaídos, que se celebrará o 28 de decembro de 2028, agardemos que coa catedral celeste máis fermosa e compacta da súa historia, grazas ao compromiso do actual goberno municipal.

A pesar de treboadas como a da inauguración do proxecto «Celta 360», teño fundadas esperanzas na continuidade do proxecto estratéxico de comunicación dixital que dirixido por Gael García Cochón está revolucionando a imaxe do CELTA no mundo como entre o propio celtismo, como na propia cidade. Na última tempada provocou vinte millóns de interaccións nas redes sociais, case dez millóns de seguidoras en TikTok, tres millóns e medio en Facebook, medio millón en Instagram e X, ademais de ser o quinto equipo da pasada liga en audiencia televisiva, o que explica horarios tan estraños como os que padece.

Comunicación reforzada polo éxito do himno do Centenario, o lanzamento da camiseta, que leva o nome de todos os concellos galegos, a presenza no estadio das máscaras de Entroido, de Cupeiro e o seu karnix ou das Fillas de Cassandra. Entre outras accións que reforzan a imaxe do Celta actual, que emprega orgulloso o galego, como lingua vehicular preferente, e que asume o viguismo galeguista como cerna da súa identidade centenaria.

No momento actual do relato celeste apostar polo emprego do dominio punto gal en todos os seus espazos web constitúe unha achega histórica para o futuro do idioma galego. Un fito tamén para o propio dominio, nacido o 25 de xullo de 2014, cando 93 entidades fundadoras, entre elas Celta e Deportivo (formalmente), comezaron a utilizar este dominio, hoxe 7.347 webs, identificadas co carné de identidade de Galicia, unha marca dixital nacida coa vontade de ser utilizada por todas as entidades e empresas galegas, tanto no interior coma no resto do mundo.

O feito de que o CELTA se incorpore de forma activa a esta comunidade fará máis visible Galicia en todo o Universo, ao tempo que contribúe a materializar o soño dos seus fundadores que quixeron un equipo potente representando a Galicia nas competicións internacionais. A fundación do Celta foi froito da vontade dunha cidade emerxente que hai un século quería liderar Galicia desde Vigo. O CELTA actual é a  mellor versión do viguismo galeguista e heterodoxo no que tantos cremos.

 

Clásicos

/en , , , , , , , , , , , , , , , /por

Desde que en 1982 Bieito Ledo, xerente entón de Galaxia, publicou a Biblioteca Básica da Cultura Galega de 50 títulos, co apoio das catro deputacións, foron varias as iniciativas que ofreceron ao público as obras cimeiras da literatura galega, xunto a outras relacionadas coa historia, economía, cultura popular e lingua. Reeditada en 1999 por Ir Indo e Galaxia, co apoio da CRTVG, aquela primeira colección de divulgación dos nosos clásicos tivo continuidade na Biblioteca de Autores Galegos de Diario 16 de Galicia (1991), na Biblioteca 114 de El Correo Gallego (1992), na Historia da Literatura Galega de ASPG, editada por A Nosa Terra (1996) e na Biblioteca Galega 120 de La Voz de Galicia (2002), que chegou a vender catro millóns de exemplares, coeditada entre o xornal e oito editoras galegas, grazas a un acordo inédito entón no sector, quizais no momento de maior visibilidade e entusiasmo que viviu a edición galega na súa historia. Neste ano no que celebra o seu 75 aniversario, Galaxia anuncia unha biblioteca de clásicos de apenas dez títulos, escollidos entre os 3.500 do seu catálogo histórico coa intención, como expresaron as súas directoras, Dolores Vilavedra e Patricia Arias Cachero, de «traer ao presente obras que renovaron o mundo cultural galego» durante o franquismo. Escolma que ofrece unha nova edición d’ A cociña galega de Cunqueiro ou unha antoloxía de Sempre en Galicia de Castelao preparada por Henrique Monteagudo, presidente da RAG, obras de grande interese, que merecen os maiores parabéns. Porén, se comparamos esta iniciativa con aquela Biblioteca Básica da Galaxia de hai corenta e tres anos ou con calquera das outras aquí citadas, esta cativa e interesante colección do 75 aniversario da editora viguesa amosa a austeridade coa que está publicando o sector, tamén as editoras tractoras, así como as enormes dificultades para contar cos patrocinios para abordar proxectos culturais de entidade como estas coleccións de clásicos. Tempos difíciles para o libro galego.

Publicado en Nós diario: 09/07/2925

A B.S.O. de Eladio e os seres queridos

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á publicación do disco B.S.O. (2005-2025) de Eladio y los seres queridos:

Vigo é unha potencia musical, unha cidade con moi diversas bandas sonoras, onde os seus públicos aprecian e respectan aos seus músicos. Non coñezo ningunha outra que conte con dúas orquestras privadas, a Clásica de Vigo, a formación orquestral máis antiga de Galicia, cunha traxectoria de catro décadas, e a Vigo 430, formación profesional que conta con vinte anos. Nin existe ningunha outra que teña unha orquestra folk coma SonDeSeu, proeza musical viguesa nacida en 2001 na Escola Municipal de Música Tradicional, creada para protexer e difundir o patrimonio popular, que conta cun elenco artístico docente fabuloso e un alumnado interxeracional numeroso. Nin tampouco hai outra con nove bandas populares e as súas correspondentes escolas musicais, canteira de milleiros de intérpretes.

Nin ningunha outra que conte con dous conservatorios públicos, varias escolas de música privada, entre elas unha de rock, media ducia de salas de música ao vivo, brillantes festivais como ImaxinaSons de jazz (por desgraza desaparecido hai seis anos), Marisquiño ou a fantasía sonora emerxente dende hai vinte anos do Sinsal na illa de San Simón. Como hai poucas que conten espazos públicos de ensaio (certo que insuficientes a todos os efectos) para as novas bandas, inseridas nunha tradición musical moderna acuñada nas últimas catro décadas.

Nese ecosistema musical vigués apareceu hai vinte anos «Eladio y los seres queridos», grupo 100 % vigués que dende entón representa os mellores valores dunha banda auténtica de indie pop rock e canción popular. Promovida en 2005 por Eladio Santos, parella artística de Germán Fandiño en «Tony Lomba & Elio dos Santos» e compoñente que foi de formacións independentes como Starlux, Medusa ou The Foggy Mental Breakdown, o cuarteto actual está formado por el mesmo como cantante, guitarra e compositor; Óscar Durán «Uka», baixo; David Outumuro, batería; e Adrián Blanco, piano e teclados, os dous últimos profesores de conservatorio.

Grupo cunha traxectoria independente e honesta, recollida en sete discos, un cento de cancións rexistradas, centos de concertos dun directo cristalino e dúas ducias de temas memorables sobre melodías bonitas e textos coidados de dicción impecable que relatan historias cotiáns interesantes e ofrecen reflexións comprometidas sobre a vida e o amor. Gravacións moi coidadas nas que adoitan contar con apoio orquestral, o que imprime un selo inconfundible ao seu son limpísimo, propio dun grande grupo clásico de rock and rol.

Traxectoria celebrada coa publicación recente dun disco B.S.O. 2005-2025 no que recollen dezaseis dos seus temas máis populares gravados de novo en Casa de tolos de Nigrán con Segundo Grandío, nos que contaron con convidados de luxo: Amaral e As fillas de Casandra en «Non quero perderte», Depedro en «Medidas desesperadas», Vega en «El norte» e Pucho de Vetusta morla en «Al Himalaya». Ademais de Gala Santos, filla de Eladio, en «Bella Durmiente». Cancións ás que se engaden outros himnos eladianos: «Miss Europa», «Academia», «Viviendo sin miedo», «Highway to heaven», «Con el corazón en la mano» e, claro está, «El tiempo futuro», himno non oficial da cidade de Vigo, incluído no seu disco insignia Están ustedes unidos (Esmerarte 2011), que xa levan o millón de reproducións nas plataformas, contando cun videoclip extraordinario, parte xa do patrimonio popular vigués.

Disco que anuncian presentarán o 3 de outubro no Teatro Afundación nun serán que promete memorable e no que agardamos estreen a versión galega d’ «O tempo futuro», canción manifesto que expresa o carácter austeramente revolcado desta cidade nosa construída co esforzo e a inxenuidade xenerosa da súa cidadanía seguindo o ritmo marcado polas sirenas. Concerto no que se escoitará «Están ustedes unidos», que reafirma a mensaxe positiva e cariñosa do grupo, esa asertividade tan característica de Eladio y los seres queridos, esa confianza nas persoas e nas posibilidades de actuar unidos que tantos compartimos con eles.

Diante desta gran banda, faise difícil entender que despois de dúas décadas non debutase no palco de Castrelos. Un grupo que merece ser homenaxeado e recoñecido no seu viguiño de corazón. Anomalía que por desgraza padecen outros grupos e artistas vigueses, como Siniestro total, que sen dúbida agardaba poder despedirse cun derradeiro castrelos, ou como Iván Ferreiro ou Carlos Núñez, o noso músico máis internacional. Se celebramos a aposta do Celta pola canteira da Madroa, cal é a razón de que non se faga cos nosos músicos no palco público de Castrelos? É tan difícil reservar dúas ou tres datas do programa para a música viguesa? En todo caso, recomendo que bulan á billeteira do concerto do 3 de outubro onde Eladio e os seres queridos van petalo. Recomendabilísimo!

Híbrida

/en , , , , , , , , , , , , , /por

Tras a posta en marcha en 2010 do Proxecto Abalar como estratexia de dixitalización nas aulas, a Consellaría de Educación admite por vez primeira na súa Resolución de 13 de maio de 2025 que os centros participantes no proxecto E-dixgal, nacido en 2014/2015, poderán incorporar libros impresos, en tres materias no caso da Primaria e en dúas das obrigatorias de tres horas na ESO. Unha medida imprescindible para salvar in extremis un modelo de dixitalización educativa promovido por AMTEGA contra vento e marea, nunca debatido nin sometido a avaliación externa, cuestionado por profesorado e familias, do que desertan cada ano máis centros insatisfeitos pola baixa calidade dos materiais dixitais, fose pola súa escasa interactividade e orixinalidade como pola precariedade metodolóxica do seu deseño didáctico; sen menoscabo dos efectos nocivos do uso prolongado e único das pantallas como soporte lector e formativo neste alumnado en plena adolescencia. Modelo de educación híbrida, no que nas aulas se comparte o uso de recursos nas computadoras e pantalla dixital co de libros de texto e outros soportes impresos, defendido dende 2008 polas editoras galegas, que nunca fomos escoitadas nin consideradas á hora do desenvolvemento deste modelo dixital. Outra decisión traumática co libro galego do primeiro goberno de Feijoo, disposto entón a rebentar o que algún dos seus membros chamou «burbulla editorial galega» que, xunto co decreto de Plurilingüismo, levou case ao colapso do noso sector editorial educativo. Benvido este paso atrás do equipo do conselleiro Román Rodríguez, ao que non parece allea a intención de conter á hemorraxia prevista de abandonos do programa E-dixgal e incorporar outros vinte novos centros. Mágoa que por desgraza chegue tarde, cando as nosas editoras ofrecen a concorrencia máis reducida da súa historia na renovación desta oferta hibridada. Rectificar é de persoas sabias, o que en todo caso se agradece e abre o camiño para outras emendas pendentes aquí reclamadas.

Publicado en Nós diario: 11/06/2025

Será por cartos

/en , , , , , , , , , , /por

Xa non estraña a ninguén a retórica barolenta empregada por Valentín García, o secretario Xeral da Lingua, para defender como un cara lavada as políticas do seu partido. Con todo, a súa máis recente deriva na polémica sobre a oficialización das linguas cooficiais na Unión Europea merece ser comentada polo novidoso argumento utilizado e pola audacia á hora de defendelo. Para García este recoñecemento de oficialidade do galego na UE constituiría unha imposición que custaría cada ano 44 millóns de euros, razón pola que se opón a que sexa referendada, a pesar de que o PPG apoiou unha proposta a prol da medida, hai dúas semanas. Un exercicio de coherencia de quen dende 2012 asumiu, entre outras responsabilidades, o deseño dos modelos de educación lingüística e de recoñecemento do galego nas institucións. Certo que nesta derrota, xa nos afixemos a escoitar o seu argumento de atribuír á poboación migrante, para el «xente de fóra», ou 155.000 monolingües en castelán, como as causantes da calamidade estatística do galego. Xaora, era difícil agardar a súa preocupación polo estado das finanzas do Parlamento Europeo, obrigado a asumir unha cantidade desorbitada para unha oficialización que apoiaría sen este custe económico. Galego si, pero sen que custe cartos, é a receita que García ofrece aos responsables europeos, avalada pola súa traxectoria inmaculada como xestor na que o fomento do galego nunca supuxo perigo ningún para cadrar as contas dos gobernos de Feijoo e Rueda. E se alguén o dubidase, abonda acudir ao portal da lingua galega e comprobar como continúa vixente a austeridade das axudas do seu departamento, xustificada coa crise de 2010. Velaí os dous euros por alumno/a das axudas anuais para proxectos de fomento do galego nos centros públicos, adxudicadas a finais de abril ou o importe das destinadas para a publicación de materiais didácticos (200.000 euros) conxeladas dende entón, tras unha redución do 80 %. Non vaia facer algún braghantón un negocio co fomento do galego!

Publicado en Nós diario: 04/06/2025

Tocadoras

/en , , , , , , , , , , , , , /por

O éxito de celebración educativa das cantareiras neste 17 de maio obedece á admiración do profesorado pola figura poderosa destas mulleres libres coa pandeireta na man. Mercedes Peón, investigadora, compositora e tamén pandeireteira, reclama en Somos pandeireteiras (Xerais 2025) para elas o nome de tocadoras e «mulleres donas da palabra, donas do serán e da voz da colectividade». Mulleres que na década de 1980 protagonizaron a revolución esquecida das tocadoras, como centro da transmisión musical galega, da palabra e da propia lingua. Centralidade do legado lingüístico e musical que na mesma monografía a poeta e académica Ana Romaní atribúe á química das cociñas, que contaxiaban as súas melodías dunha casa a  outra, e ao carácter das mulleres como creadoras e transmisoras de saberes. Activismo feminino que Martín Sarmiento identificou en 1775 cando escribiu que «en Galicia as mulleres non só son poetisas, tamén músicas naturais». Un día das letras para recuperar da man das tocadoras unha tradición coral de sororidade e empoderamento e un patrimonio da memoria actualizado de forma permanente. Día para a poesía popular oral que a Academia quixo personalizar en sete mulleres –das que por certo catro aparecen como informantes do Cancioneiro Popular Galego de Dorothé Schubarth, señora galega das letras 2014, homenaxeada por A Sega– que representan apenas un testemuño do patrimonio das cantareiras anónimas que, por ventura, para a cultura galega, continúa vivo e punxente. Cantareiras de hoxe que asumen formas de composición e interpretación contemporáneas, sen medos a mudar o formato dos palcos e por desprazar o acompañamento masculino do gaiteiro, apostar pola presenza de mulleres gaiteiras ou por empregar mediacións musicais electrónicas. A Academia pretendeu que a súa escolla contribuíse a recuperar falantes, entre o colectivo de mozas e nenas, o que semella tan ben intencionado como voluntarista. Abondaría que a nova xeración de tocadoras enguedellen ese novo público. Ogallá.

Publicado en Nós diario: 14/05/2025

Salvar a lingua

/en , , , , , , , , , /por

Non comparto a idea de facer un concurso de ideas entre «persoas expertas» como o convocado pola consellaría de lingua coa intención de salvar o galego da que semella plácida extinción, unha vez erradicado da escola e da transmisión familiar. Nin tampouco as posicións galeguistas que diante da incapacidade do sistema educativo público para garantir a dobre competencia nas linguas oficiais, asumen como alternativa posible en medios urbanos un modelo de educación lingüístico privado para as súas crianzas. Posicións, que comprendo no contexto actual, onde non hai políticas públicas activas co galego, tanto da Xunta como das administracións locais, mais que comparten o derrotismo para a causa da lingua. Pola contra creo que será decisivo para a socialización lingüística o que suceda no eido familiar como o que aconteza nas aulas e nos patios, sexan da rede pública como da concertada, relixiosa ou laica. Coma influirá nese porvir o seu peso nas comunidades dixitais, onde ten presencia insuficiente. Con todo, o futuro do idioma noso continúa residindo na súa resiliencia asertiva para xuntar vontades e compromisos familiares, para construír argumentacións sólidas na defensa dunha educación lingüística inmersiva nos patios e nas aulas. Ademais de ofrecer prácticas galeguistas atractivas nas que coincidan maiorías sociais, no deporte, na lectura, na música ou na literatura, onde o galego posúe espazos interxeracionais de tamaño suficiente para ser recibido con simpatía e fidelidade. Chamar polo enterrador da lingua, como fan algunhas voces, é inadmisible ao tempo que por fortuna innecesario. Asumir, como afirman outras agoreiras, como inevitable o modelo irlandés dunha Galicia sen lingua de seu, tampouco é unha posición nin realista nin esperanzadora para a causa da nación e o horizonte do seu autogoberno. Tócanos asumir a posición máis incómoda para salvar a lingua e o propio país: a de termar das propias forzas e transformar con intelixencia as debilidades en novas oportunidades.

Publicado en Nós diario:  30/04/2025

45 primaveras máis

/en , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao 45 aniversario do discurso Mil primaveras máis de Álvaro Cunqueiro:

Lémbrame o meu amigo o editor Bieito Ledo de que o pasado 24 de abril fixéronse 45 anos da homenaxe a Álvaro Cunqueiro, que organizara como xerente da editorial Galaxia. Motivou aquel recoñecemento, no que don Álvaro pronunciou a súa histórica apoloxía «Mil primaveras máis» en defensa vibrante de Galicia e da súa lingua, a precaria saúde do mindoniense, magoado pola diabetes e pola vivencia dolorosa do acto celebrado o 28 de xaneiro de 1980 na Universidade de Santiago, onde foi investido como doutor honoris causa, xunto a Camilo José Cela e o catedrático Joseph M. Piel, que o afundiu nunha depresión. Conta del Riego que Cunqueiro quedara tocado pola irrupción que no claustro universitario fixera un grupo de ácratas que «soltaron un porco con birrete proferindo insultos aos homenaxeados, particularmente ao escritor padronés». Protesta, que se faría famosa, dirixida contra o reitor José María Suárez Núñez, concibida como performance transgresora promovida polo profesor Miguel Cancio e Juan Mari Solera, coñecido como o «Príncipe Galín de Galicia», que organizaran antes unha roda de prensa na facultade de medicina, entón o epicentro estudantil, na que entraron cunha burra, enfatada co traxe académico, ao que chamaron «burro Zenón de Elea», coa intención de nomeala «Horroris causa» xunto a un porco e media ducia de galiñas.

Provocación ácrata, habitual naqueles nosos anos composteláns, onde os estudantes nacionalistas de ERGA tampouco apoiaron ao autor d´As crónicas do Sochantre, o que abaixou o seu ánimo, segundo conta Bieito Ledo que o visitaba semanalmente no seu piso de Marqués de Valadares. Foi Bieito tamén quen ideou a realización dunha grande homenaxe popular, presentada como iniciativa dun grupo de amigos e apoiada por numerosas institucións, dende a Real Academia Galega, Universidade de Santiago, Museo do Pobo Galego, Seminario de Estudos Galegos, Instituto Pai Sarmiento, Fundación Penzol, Patronato Rosalía de Castro, Fundación Otero Pedrayo, Museo de Pontevedra até o Pedrón de Ouro. Homenaxe que se fixo coincidir con motivo da publicación do primeiro dos catro volumes da súa obra completa, o dedicado á poesía e o teatro, e coa inauguración da rúa viguesa que leva no seu nome, que lle outorgou a primeira corporación democrática presidida por Manuel Soto Ferreiro. Recoñecemento ao que se engadiu a novidade da publicación dun elepé con poemas de don Álvaro, gravado en Orpheo, recitados por Laura P. Landeira, Joaquín Lens e Xohana Torres, con música de arpa de Emilio Cao, que publicara en 1977 o seu Fonte do Araño, primeiro álbum gravado en estudio dun músico de folk.

Xaora, a cerna da homenaxe foi o xantar multitudinario celebrado no Hotel Samil o 24 de abril de 1980, no que na sobremesa e presentados por Carlos Casares, interviron Francisco Fernández del Riego, o reitor Suárez Núñez, o presidente da RAG Domingo García Sabell e o propio homenaxeado. E foi entón cando naceu o texto oral das mil primaveras, pronunciado de forma improvisada e emocionada, sen mediar apunte escrito ningún, concibido como manda do seu epitafio, que un ano despois se convertería en extraordinario legado ao futuro da lingua e patria galegas. Foi unha alocución de construción maxistral alicerzada toda sobre a expresión máis xenerosa e ampla da gratitude:

«Quero dar as gracias a Deus por haber nacido nesta nación galega entre vós, por haber nacido no voso tempo e ser amigo voso…» «Louvado seña Deus tamén por terme dado o don da fala nosa, por haberme ensinado a decir “rula” e “abidueira” e “dorna” e “ponte” e “fonte”, e entón eu, sabendo estas palabras, era verdadeiramente dono da rula e da abidueira e da dorna e da ponte e da fonte.»

Peso decisivo da fala que Cunqueiro une co futuro da propia Galicia, mesmo cando aínda non se constituíra nin o primeiro goberno autonómico galego (1981):

«As miñas invencións e as miñas maxias teñen, nembargantes, un senso máis fondo: por riba e por baixo do que eu fago, eu quixen e quero que a fala galega durase e continuase, porque a duración da fala é a única posibilidade de que nós duremos como pobo. Eu quixen que Galicia continuase e, ao lado da patria terrenal, da patria que son a terra e os mortos, haxa esta outra patria que é a fala nosa. Se de min algún día, despois de morto, se quixera facer un eloxio, e eu estivera dando herba na terra nosa, podería decir a miña lápida: “Aquí xaz alguén que coa súa obra fixo que Galicia durase mil primaveras máis”.»

Ollada na Galicia do porvir na que Cunqueiro asume que a duración da nosa comunidade de mortos e vivos (o pobo galego e a súa memoria) depende da subsistencia do seu idioma. Desexo de don Álvaro de «mil primaveras máis para Galicia» que o discurso galeguista transformou no sintagma de «mil primaveras máis para a lingua galega». Non está de máis recordalo.

Discurso Premio Follas Novas

/en , , , , , , , , , , , , , , , , /por

Queda para o arquivo o discurso que pronunciei o sábado 26 de abril de 2025 con motivo da aceptación do Premio Follas Novas honorífico da edición outrogado pola Asociación Galega de Editoras.

A miña beizón polos agarimos recibidos.

O texto pode baixarse en pdf aquí.

Piares da Lectura

/en , , , , , , , , , , , , , /por

Pechou o Salón do Libro de Pontevedra dedicado ao cine coa homenaxe a Xavier Senín e Isabel Soto, piares da tradución e activistas da lectura nas últimas catro décadas. Cun discurso literario fermoso e documentado, foi a bibliotecaria Ánxeles Roca quen debullou a súa traxectoria e méritos, salientando que concibiron a tradución como ferramenta capaz de desfacer fronteiras e indispensable para a normalización do galego. Ademais de conformar cadanseu impresionante currículo profesional e catálogo tradutolóxico, coma outro compartido non menos interesante, modelo de traballo colaborativo rigoroso e teimudo, con fitos senlleiros no cento de obras anosadas ao galego dende o francés, entre as que destacan as súas versións xeniais de Asterix (con Alejandro Tobar), Senín e Soto son activistas da lectura e facilitadoras con grande xenerosidade da construción de proxectos colectivos. Velaí as súas achegas a Galix e Oepli, a termar de publicacións como Golfiño ou O correo da Unesco, a proxectos como «Imos xuntos camiñar» ou á intensa colaboración literaria e acompañamento aos membros da Xeración Lamote (Agustín Fernández Paz, Xabier Docampo e Paco Martín), sendo para min outros membros máis deste grupo fundador da nosa lix. Mención á parte merecen os seus compromisos e méritos individuais. Sexan os de Isabel Soto como crítica literaria, especialista en educación literaria e formación de mediadoras ou como biógrafa e coidadora da obra e legado de Fernández Paz, entre outros. Sexan os de Xavier Senín os de modélico xestor do público, ao longo de dezanove anos como subdirector xeral do libro na Xunta de Galicia, primeiro valedor do proxecto de modernización do sector editorial galego, ademais de teimosa intelixencia activa do consenso forxado na Mesa do Libro (2003-2004) arredor do texto inicial da Lei do Libro e da Lectura, aprobada despois en 2007, que continúa sendo referencia para a edición galega. Xustísimo recoñecemento para Senín e Soto, piares da tradución, da lix e da lectura.

Publicado en Nós diario: 09/04/2025