Onte 343: «Contrato con Deus», un piar da novela gráfica en galego

Dentro do excelente labor de ampliación da oferta de obras traducidas para o galego realizado dende 2005 por Rinoceronte Editora, a colección de novela gráfica dirixida por Breixo Harguindey é un dos seus maiores acertos. Tras a publicación de Persépole e Na procura de Ed o Riseiro, a do Contrato con Deus de Will Eisner, en magnífica tradución de Eva Carrión, supón a consolidación do proxecto e a súa apertura a un público amplo. As catro historias protagonizadas por un tenement da Avenida Dropsie, un edificio de inmigrantes do Bronx novaiorquino, constitúen un espectacular retrato da loita pola vida dos máis humildes durante aqueles sucios anos trinta. A morte, o amor, a cobiza, a gloria efémera, o fracaso son algúns dos temas das historias que se desenvolven entre os límites deste «barco aboiando sobre o comento». Como La ciudad de Frans Masereel, esta de Eisner é obra fundacional dun xénero que o autor das tiras de The Spirit bautiza como «novela gráfica», o relato literario de vidas humildes combinando palabras e imaxes. Hoxe, en pleno proceso de tránsito entre soportes, a novela gráfica representa un dos xéneros máis punxentes na industria internacional do libro. Un fenómeno ao que non é allea a edición en galego, tanto polo esforzo de editoras especializadas como El Patito Editorial, Demo editorial, BD Banda ou Retranca Editora, como polas coleccións específicas das editoras xeralistas como esta de Rinoceronte ou a que abriremos en Xerais en outubro coa publicación de Cartas de inverno de Antonio Seijas e a primeira entrega da serie infantil Marcapola de Jacobo Fernández Serrano.

Onte 341: Mapa europeo dos recurtes culturais

A iniciativa colaborativa de The Guardian de debuxar o mapa europeo dos recurtes cutlurais vai collendo corpo. Son os lectores e lectoras os que sitúan (por medio deste formulario) xeograficamente os recurtes que coñecen nos diversos eidos da cultura (teatro, música, museos, festivais, protección patrimonio, iniciativas educativas…). A iniciativa (recollida por El País, Público, Le Monde e La Stampa, entre outros) evidencia que é España o estado europeo máis afectado polos recurtes orzamentarios das súas iniciativas culturais, mesmo a pesar de que no mapa faltan por incluír moitos dos retallazos, como a maior parte dos realizados en Galicia. Consultar este mapa interactivo achega información moi relevante, como a existencia do oasis francés, onde a pesar da crise mantéñense a maior parte dos orzamentos culturais, ou a debacle sen paliativos que se produce en Portugal, Italia e España. Non estaría de máis que todos colaborásemos en actualizar esta información, un xeito de defender o patrimonio e as industrias culturais europeas.

Onte 330: Novos contidos de Educación para a Cidadanía e os Dereitos Humanos

Non foi unha sorpresa a aprobación dos novos contidos de Educación para a Cidadanía e os Dereitos Humanos que entrarán en vigor o vindeiro setembro. Unha importante medida educativa escurecida polo recortazo dos 102.000 millóns de euros agochado por Rajoy na súa insólita primeira roda de prensa tras un Consello de Ministros. A preparación dos novos libros de texto de Xerais destas materias de e 4º de ESO, que rematamos a marchas forzadas estes días, deume oportunidade en familiarizarme cun currículum tinguido de espírito neoliberal. Eis un par de exemplos moi significativos para entender por onde van as cousas. En 2º de ESO, máis alá da «inevitable» reforma do bloque referido á socialización, onde cuestión tan controvertida para o PP como a do matrimonio quedou resolta co epígrafe «A familia no marco da Constitución Española», a cerna desta reforma conservadora está no bloque «As sociedades democráticas do século XXI». Aí introdúcense uns epígrafes específicos referidos a «Liberdade política e liberdade económica» e ao «Papel da iniciativa económica privada na xeración de riqueza e o fomento do espírito emprendedor». Porén, non atopamos referencia explícita ningunha ao papel do Estado como compensador de desigualdades e promotor da actividade económica. Apenas hai un epígrafe, sen dúbida imprescindible, dedicado ao «deber de transparencia na xestión pública». Con todo, estes novos contidos de EpC son apenas a primeira pedra da reforma educativa conservadora que se aveciña. Avisados quedamos por onde vai chegar o vento.

Onte 327: Un concepto sinxelo de edición

Agradezo a Xabier P. Igrexas que tuitease unha clarificadora definición do concepto actual de edición. Efectivamente, neste período de tránsito, se falamos de ficción, o produto da edición é a «historia» («relato» tamén valería); e, se falamos en termos xerais, acoutando a definición de Bob Mayer, o produto da edición é o contido (o texto ou hipertexto de lectura). O contido. Non o libro en papel, nin o electrónico, nin o audiolibro. O contido. O consumidor da edición é o lectorado. Non as librarías nin as as plataformas nin os distribuidores nin os departamentos comerciais. O lectorado. Os autores e autoras producen o contido. O lectorado consume o contido. Quen se coloca entre os autores e autoras e o lectorado ten obriga de engadir algún valor nesa intermediación. Eis o papel do editor.

Onte 323: «O meu primeiro Celso Emilio» en concerto

Memorable foi o concerto no Auditorio Municipal de Teo de presentación do librodisco O meu primeiro Celso Emilio. Unha gozada escoitar oito poemas de Celso Emilio interpretados por unha ducia de músicos extraordinarios. Unha ocasión única que sabemos será moi difícil repetir. Abriu María Manuela –tamén formidable ilustradora do libro– con «Erguerémo-la espranza», un dos poemas civicos de Longa noite de pedra. Fermoso o seu diálogo con Manolo Dopico, apoiado na firmeza das cordas da guitarra de Xurxo Varela e o violín de Nuria Lestegás. «Saúde a todos, compañeiros!» foi o retrouso que deu inicio a un concerto no que a emoción e a complicidade do público foron en incremento. Continuaron Xiana e Mero cun dúo inédito con «Eu en ti», un intenso poema de amor d’ O soño sulagado, musicado polo propio Mero. A interpretación de Xiana de «María Soliña» foi un dos momentos máis inesquecibles do serán; o arranxo de Xurxo Varela da versión de A. Paz Valverde é marabilloso. Outrosí sucede cos «Cantares» de María Manuela, un tema que ela arranxou ao xeito tradicional de Onde o mundo se chama Celanova, cun acompañamento de José L. do Pico á zanfona. A versión potentísima de «Irmaus», probablemente a peza estrela disco, marcou outro momento de máxima emoción. O centenar de asistentes quedamos abraiados pola interpretación coral do himno de Mini, un dos temas esenciais na formación sentimental da nosa xeración de nacionalistas galegos. De bagoar. A seguir, «Moraima», versión de Suso Vaamonde do poema «Xaneiro 1972,II», recuperou a voz do íntimo doutro poema de amor de beleza desbordada. Xiana deixounos pampos coa súa versión de «Agardarei», con arranxos jazzísticos de Nani García, mellorando de lonxe a que fixera Batallán. Quedará para a nosa memoria a saída de Xosé Lastra para acompañar (fachendoso) a Xiana no escenario. Todo o elenco no escenario bailou cos aires caribeños do derradeiro tema, «A mulata de Coromoto», outro dos temas de Miguel Varela, o músico ferrolán ao que se lembrou en varias ocasións ao longo do concerto. Pagou moito a pena editar este traballo musical e literario no centenario de Ferreiro, cheo de matices e sutilezas. Un modelo do que entendemos é a edición estendida que precisa un momento como o actual. Se o público así o entende, pretendemos que teña continuidade o vindeiro ano con «A miña primeira Rosalía», con motivo da celebración do 150 aniversario da publicación de Cantares gallegos. Luís Ferreiro e máis eu baixamos cantando pola autoestrada máis contentos ca cucos. O de Teo foi moito. A próxima presentación d’ O meu primeiro Celso Emilio será o xoves, 9 de agosto, ás 21:15 horas, na Feira do Libro da Coruña. Avisados quedamos.

Galician Language: Pride and Survival

«Galician Language: Pride and Survival», presentado tamén coa lenda ou subtítulo de «A film about the Galician Language», son dez minutos de película, dirixida por Molly Carr, narrados en inglés e con intervencións de varias persoas galegas que se subiu hai tres semanas (15/06/2012 ) na canle mollydiana en youtube.

Grazas a Miro Villar.

As películas de Agustín

Un dos momentos máis bonitos da homenaxe de Agustín da pasada semana foi a proxección dunha peza, preparada por Martín Pawley e Eloi Domínguez, na que se recollían algunhas das «peliculas preferidas de Agustín». Agora podemos volver a gozala. Unha marabilla!

O meu primeiro Celso Emilio

Este é o magnífico booktrailer de presentación do librodisco O meu primeiro Celso Emilio, preparado por Xiana e Xose Lastra, que estará nas librarías a vindeira semana. Un proxecto para celebrar o centenario de Celso Emilio no ámbito escolar do que falaremos devagariño nos próximos días.