Listado de la etiqueta: comercio_interior_do_libro_en_galego

A edición en galego entre a resistencia e a hibridación

/en , , , , , , , , , , , , , , , , , , /por

En 2013 publicabamos nestas páxinas de Tempos novos un informe sobre a situación da edición en galego ao fío dunha crise gravísima na que o sector perdera unha cuarta parte da súa facturación e volume de edición, ao que daquela non foran alleos os recortes das políticas públicas de lectura. Unha década despois pretendemos radiografar o estado da máis veterana industria cultural en lingua galega, que continúa reclamando a recuperación do seu carácter estratéxico, recoñecido pola Lei do Libro e a Lectura de 2006.

O marco da edición española, a hibridación e a recuperación do crecemento

Segundo o avance do informe de Comercio interior do libro de 2023, presentado a finais do mes de xullo pola Federación de Gremios de Editores de España (FGEE), da que forma parte a Asociación Galega de Editoras (AGE), o pasado ano publicáronse en galego 1.937 títulos, o que supón un incremento do 4,4 % con respecto a 2022. Un crecemento superior ao dun sector que publica 85.677 títulos, dos que 64.622 foron en castelán, 11.842 en catalán e 1.927 en éuscaro. Conxunto da edición privada en España que despois do parón da pandemia recupera o crecemento en todas as súas grandes cifras, dende a facturación a prezos de capa, 2.856,95 millóns de euros (un 5,1 % máis ca en 2022), dos que 2.700, 79 millóns corresponden a libros en papel (tamén un 5,1 % máis) e 144, 13 millóns a libros dixitais (un 3,5 % máis); pasando polo número de exemplares vendidos en papel (un 3,3 % máis) e descargas en soporte dixital; até de títulos vivos en oferta, unha cifra mareante de 894.652 (un 6,3 % máis respecto a 2022).

Un sector que parece saír beneficiado da Covid-19, mais que xa dende 2019 a 2023 medrou a súa facturación un 18 % e o número de exemplares vendidos en papel un 13 %, consolidando o proceso de hibridación da súa oferta, iniciado co comezo da segunda década de 2000, de xeito que o 70 % corresponde aos títulos editados en papel e o 30 % as versións dixitais. Unha oferta editorial na que en 2023 en España a «ficción de persoas adultas» (eufemismo comercial utilizado nos informes de edición para referirse á literatura e a todos os seus xéneros) supuxo un 20,9 % dos títulos e o 21,8 % da facturación; a «literatura infantil e xuvenil», o 16,1 % dos títulos e o 17,4 % das vendas; o «libro de texto», o 17,8 % e o 27,9 % da facturación, mentres a «non ficción» (referida as materias de investigación e divulgación, eixos da edición cultural), representou o 40,3 % dos títulos e o  29,7 % das vendas.

Datos da edición española do pasado ano, que medra en todas as materias, sinalando unha inequívoca recuperación comercial do sector, como amosan as cifras de facturación de novela, 571,90 millóns de euros; de literatura infantil e xuvenil, 497,30 millóns; de cómic, 66,78 millóns; de libro de texto, 796,57 millóns e de non ficción, 849,84 millóns de euros. Cifras que, ademais, permiten identificar as tendencias do mercado, no que circula nas marxes o libro en galego, no que entre 2019 e 2023 se produciu un incremento espectacular da literatura infantil e xuvenil dun 59,30 % e da ficción do 25,30 %, fronte ao libro de texto que diminúe en 2,80%, a pesar de manterse como punteiro da edición española.

Como necesarias para entender o carácter do sector editorial en España resultan as cifras de venda por canles de comercialización que en 2023 manteñen ás librarías, tanto as independentes como as cadeas, como principal espazo de facturación de 1.567,34 millóns de euros (o 54,90 % do mercado), sendo apenas o 2,10 % os libros en papel vendidos por Internet. Cifras da venda en libraría, incrementadas nos cinco últimos anos nun 20 %, a pesar da diminución do libro de texto.

Retrato dun mercado no que a edición dixital supón 144,13 millóns de euros (o 5,00 % da facturación total) e conformou ao longo de case tres lustros un catálogo de 194.370 títulos, do que en 2023 se produciron 14,86 millóns de descargas, o 76,90 % en plataformas dixitais, cifras que testemuñan a existencia dunha comunidade de lectorado usuaria deste soporte.

Por último, cómpre referirse ao pagamento de dereitos de autoría que ascenden a 220,50 millóns de euros, sendo a venda de dereitos de 24,10 millóns, cifra que amosa a dificultade do sector editorial en España para proxectar os seus textos no resto do mundo.

Os datos máis recentes da edición galega

Os datos máis recentes da edición galega, publicados no informe de Comercio Interior do Libro de 2022, indican que se publicaron 1.754 títulos en galego, dos que 1.271 (72,50 %) corresponden aos editados en Galicia e 483 (27,50 %) noutras comunidades, o que consolida a tendencia de que arredor dunha cuarta parte do libro en galego se publica en Madrid, Cataluña e Valencia, sobre todo de literatura infantil e xuvenil e libro de texto. Cifras, ademais, semellantes ás de 2018, cando se publicaron en galego 1.708, e mesmo de 2005, cando se fixeron 1.706, que expresan un certo estancamento do volume de edición nas dúas últimas décadas, a pesar dalgúns picos periódicos (como os 1.937 que se anuncian para 2023). No entanto cómpre reparar, para valorar os datos en perspectiva, no feito que nos últimos vinte e cinco anos este número de títulos medrou en galego un 30 %, mentres que en éuscaro o fixo nun 43 % e en catalán o 35 %.

Dos títulos editados en galego polas editoras privadas do país, 781 foron en papel (61,45 %) e 490 en formato dixital (38,55 %), o que supón unha porcentaxe de hibridación moi elevada, superior ao da edición española en 2023. Desta edición en papel imprimíronse 942.000 exemplares, o que supuxo unha tirada media de 1.206 exemplares, moi inferior aos case tres millóns de exemplares e tirada media de 1.580 de 2008, ano considerado récord para o sector editorial privado galego no que atinxe a volume de edición. O que amosa a consolidación da tendencia de diminución do número de exemplares impresos e o incremento do número de versións dixitalizadas; estratexia que permitiu ás editoras galegas ofrecer en 2022 un catálogo vivo de 17.051 títulos, fronte aos 11.642 de 2008, o que supuxo un incremento de 33,00 % nos últimos quince anos.

É significativo que a facturación dos libros en galego das editoras da AGE sexa de 16,80 millóns de euros, o que supón o 62,00 % das súas vendas totais, 27,10 millóns, o que amosa o peso cada vez máis elevado da edición noutras linguas e da ampliación cara a todos os mercados españois, con singular importancia no caso da literatura infantil e xuvenil. Cifra de negocio das editoras galegas que dende 2028 medrou case nun 9,00 %, ao que non foron alleas as tensións inflacionistas, manténdose sempre superiores aos 25 millóns de euros.

Datos que expresan a tradicional resiliencia dun sector con dificultades de crecemento, que se viu obrigado nos últimos tres lustros a reducir de forma radical os seus custes de persoal, contando na actualidade con 176 empregadas (4 por empresa) fronte aos 308 (7 de media) do ano 2008. Tendencia de diminución de empregos e de estabilización do número de editoras arredor da corentena, formando parte a metade delas de grupos editoriais.

Como axuda a comprender o estado do sector e desbotar prexuízos e imaxes falsas, diferenciar as cifras segundo as materias de edición. Así, en 2022 a ficción en galego (lembremos, todos os xéneros literarios) supuxo o 40,80 % dos títulos en papel (319), o 36,50 % dos exemplares impresos, o 34,80 % do catálogo e 15,20 % da facturación do sector (2,50 millóns de euros), o que indica a aposta por diversificar a oferta literaria das editoras, a pesar do reducido do seu mercado.

Cifras que contrastan coas da literatura infantil e xuvenil que representa o 35,10 % dos títulos (274), o 34, 30 % dos exemplares, o 32,90 % do catálogo e o 35,20 % das vendas (5,90 millóns de euros), converténdose no sector máis destacado da edición en galego.

Como é do maior interese analizar os datos da edición do libro de texto, a materia sobre a que se desenvolveu o sector nas últimas catro décadas, hoxe con cifras máis modestas, pero aínda relevantes, xa que supón o 17,10 % dos títulos en papel, o 20,90 % dos exemplares, o 22,90 % do catálogo e o 33,80 % da facturación (5,70 millóns de euros).

Cifras sorprendentes, tamén, as da non ficción, na que se inclúen as obras de referencia, investigación e divulgación, que a pesar de representar o 4,90 % dos títulos, o 7,20 % dos exemplares, o 8,30 % catálogo, factura o 15,20 % (2,50 millóns).

Como é importante coñecer que na última década o pagamento de dereitos de autoría situouse no millón medio de euros, o que permite entender a cativa capitalización que supón para autores e autoras.

Algunhas conclusións sobre o estado da edición en galego

Primeira: os tipos de edición promocionado na canle escolar supuxeron en 2022 o 69,00 % das vendas do sector, o que supón de que cada dez libros en galego, sete son adquiridos no entorno educativo, unha liña que se mantén dende hai tres décadas. É moi significativo que dende 2003 os tipos de edición promocionados nesta canle (libros de texto e literatura infantil e xuvenil) non fixeron máis ca incrementarse: 46,70 % (2003), 67,80 % (2007), 71,80 % (2011), 68,00 % (2021) e 69,00 % (2022). Porcentaxes nas que non incluímos o libro literario prescrito nos centros escolares, que podería superar o 70,00 %.

Segunda: a edición de literatura infantil e xuvenil comeza a superar ao libro de texto como primeiro subsector en galego, tendencia (que podemos bautizar como «efecto Kalandraka») consolidada se consideramos as cifras da edición das empresas da AGE, xa que coas súas vendas de 12 millóns de euros conforma o 44,11 % dun mercado de 27,10 millóns, o 44,00 % dos exemplares (712.000) dunha produción en papel de 876 títulos e 1.609.000 de exemplares e unha tirada media de 2.488.

Terceira: a estabilidade comercial da edición literaria, que ven supoñendo na última década arredor dun 15,00 %, unha porcentaxe no entorno do da edición española. Así a todo pode chamar a atención o reducido do mercado literario galego, apenas 2,5 millóns de euros, que por xéneros literarios aínda pode resultar máis sorprendente xa que a Narrativa monopoliza o sector cos seus 206 títulos e 1,90 millóns de facturación, fronte aos 103 títulos e 700.000 euros das vendas de poesía, ensaio e teatro.

Cuarta: a oferta de títulos ten a tendencia a reducirse, o que estatisticamente ocultan a cifra elevada de versións electrónicas, a maioría en formato epub, como tamén a tirada media, situada arredor dos 1.200 exemplares, feito ao que non é allea a utilización pola maioría de empresas do sector dos procedementos de impresión dixital en tirada reducida, facilitada pola posibilidade de reimprimir se houbese rotura do stock.

Quinta: o libro de texto perde progresivamente peso, sobre todo no que atinxe a impresión de exemplares e a súa facturación, ao que non son alleas as políticas de educación dixital da Xunta de Galicia, singularmente o programa E-dixgal, que deixaron fóra ás editoras da AGE, como o modelo de reutilización destes materiais didácticos durante seis cursos e o modelo de educación plurilingüe que nos últimos quince anos descapitalizaron o sector e frearon as súas posibilidades de crecemento.

Sexta: o estudo de Comercio Interior non diferencia entre obra orixinal e traducida, que nas dúas últimas décadas varía entre o 15,00 % e o 20 %, polo que estimamos en 150 os títulos traducidos en 2022, cifra moi cativa, como a das reedicións, que non deben ser identificadas como reimpresións, agora máis habituais ao empregar impresión dixital, estratexia utilizada como reclamo de márketing de editoras e autorías nas redes sociais.

Sétima: cando comparamos estes datos anteriores cos da edición en éuscaro e catalán, comprobamos que despois de catro décadas a edición catalá continúa quintuplicando a galega, mentres que no número de títulos se mantén a par da euscalduna, cunha media de 1.500 títulos, nas dúas últimas décadas.

E cal é a cota de mercado do libro galego?

Os datos anteriores e outros proporcionados polo informe de Comercio Interior de 2022 permiten estimar cal é a cota de mercado actual do libro en galego.

Así sendo en 2022 as vendas do libro en Galicia o 6,30 % das totais do estado, 171,20 millóns de euros, os 16,80, millóns de euros, supoñen un 9,44 %, estimación que case corresponde coa de hai tres décadas.

Con todo se queremos matizar esta cota por canles comercialización, cómpre atender primeiro a que as vendas en librarías independentes e cadeas, representaron en 2022 para o libro en galego 9,65 millóns de euros (o 57,44 %), mentres que as realizadas a institucións e bibliotecas son de 4,57 millóns (27,20 %), mentres que as das plataformas dixitais acadan os 800.000 euros (4,89 %). Cifras que permiten estimar que sendo as vendas en librarías de Galicia de 98,61 millóns de euros, a cota do libro galego en libraría sexa de 9,75 %. Porcentaxe que se retiramos o peso do libro de texto, obteriamos unha porcentaxe do 6,40 %, inferior ao 8,00 % utilizado pola AGE e aceptado pola propia Consellaría de Cultura, lingua e deportes na presentación Lemos +, o seu plan de lectura. En resumo, o libro en galego representa en 2022 no mercado unha porcentaxe entre o 6,40 % e o 10,00 %, o que supón un retroceso con respecto as medias de décadas anteriores.

E as axudas públicas que recibe o sector?

Ao longo das dúas últimas décadas o sector editorial galego tivo que facer fronte ao prexuízo de ser considerado como un «sector subvencionado». Axudas necesarias para dotar de novidades o servizo público de lectura, apoiar a edición de obras de interese cultural, ampliar  o catálogo de obra traducida para o galego como para dotar de materiais didácticos impresos e dixitais ao centros educativas. Recoñecidas na Lei do Libro e da Lectura de 2006, que dende 2009 cos gobernos populares de Feijoo e Rueda sufriron un recorte severísimo de cuxos datos recollemos no seguinte cadro:

Axudas da Xunta de Galicia que no período 2007/2022 sufriron un recorte de 68,67 % e supuxeron no ano 2022 apenas o 4,76 % da facturación do sector do libro en lingua galega.

Publicado en Tempos novos 329, outubro 2024.

Economía e letras

/en , , , , , , , , , , , , /por

Lamenta Yolanda Castaño nas páxinas do seu ensaio premiado, Economía e poesía. Rimas internas (Galaxia 2024), que a supervivencia a través da poesía é case un milagre. Confesa así a autora de Materia (Xerais 2022), libro recoñecido co Premio Nacional de Poesía 2023, as dificultades que afrontou como poeta en galego que fixo desta condición a súa única profesión. Un debate sobre a profesionalización, aberto dende hai décadas nas nosas letras, que ten que ver máis coa precariedade do seu mercado, á intemperie e con escasa visibilidade e recoñecemento social, que coa vontade das nosas autoras para vivir dos dereitos da venda dos seus libros ou das facturas emitidas pola súa participación en recitais e outros saraos literarios. E se alguén dubida da fraqueza que arrastra o noso mercado, aconsello consulte os informes anuais máis recentes de Comercio Interior do Libro da Federación de Editores. Datos que no caso do libro galego resultan clarificadores de máis: as vendas totais a prezos de capa son de 16,8 millóns de euros, as dos libros de literatura 2,6 millóns de euros, das que case 1,9 corresponden a narrativa e 700.000 euros a poesía, teatro e ensaio; vendas que xeran uns dereitos de autoría de 1,5 millóns. Como cativas son as axudas e compras anuais para bibliotecas públicas da Xunta de Galicia ao sector editorial, arredor de 800.000 euros, que representan apenas o 4,76 % da facturación do sector en 2022. Incrementar a cifra das vendas literarias en galego e destas axudas constitúen requisitos previos para abordar un debate sobre a profesionalización que non estea trucado polo enganoso voluntarismo. Noutros termos: incrementar as vendas e visibilidade nas librarías do libro galego (o equivalente a pasar por billeteira na música ou no cinema) e comprometer as institucións a responsabilizarse de políticas públicas de fomento da lectura en galego e de apoio á creación literaria son condicións que axudarían na angueira das que pretenden facer das nosas letras o seu oficio.

Publicado en Nós diario: 25/09/2024

Onte 1122: Cifras da edición en galego en 2013

/en , , , , , , , , , , , , , /por

d79786f1bba36d30e0cd4ab51d454d7cComo sucedeu ao longo da década, o estudo de Comercio Interior del Libro en España 2013 amosa como o volume da edición nas linguas cooficiais concéntrase nos libros de Literatura, Texto e Literatura Infantil e Xuvenil, sendo en catalán o 83,9 % dos títulos, en éuscaro o 97,6 % e en galego o o 85, 7 %. Xaora, no caso dos libros editados en galego polos membros AGE o número dos publicados en 2013 destes tres xéneros «paraescolares» (1.120) representa o 85,7%, mentres que o número de exemplares producidos (1.564.000) o 87,26 % do total, supoñendo a  súa facturación (18,40 millóns de €) o 89,8 % do mercado. Cifras todas elas que testemuñan que no entorno da crise non se modificou a forte dependencia do libro editado en galego con respecto ao mercado escolar e paraescolar.

A edición literaria en galego en 2013 (367 títulos, 263 mil ex.e unha tirada media de 717 ex,) representou 28,1 % dos títulos e o 14,6 % dos exemplares, mentres as súas vendas (2,58 millóns de €) supuxeron apenas o 12,6 % das totais do libro en galego. Con respecto ao ano anterior produciuse un lixeiro incremento de títulos do 4,26 %, unha importante redución do 19,32 % do número de exemplares (63.000 menos) e unha baixa da facturación do 2,64 % (apenas 70.000 €). Se fixesemos a comparación con 2011 (399 títulos, 509 mil ex., unha tirada media de 1.573 e unha facturación de 2,84 millóns de €), acentúanse esta tendencia. Xaora, o libro literario en galego nos dous últimos anos mantén a súa diversidade de edición e facturación, a costa de reducir o seu volume de edición e a tirada media arredor do 50 %.

A edición de poesía e teatro en galego, con 51 títulos en 2013 e unha tirada media de 764 exemplares, representou o 3,9 % do total dos títulos, o 2,2 % dos exemplares fabricados e o 0,9 % da facturación (180.000 €). Mentres que a edición de ensaio e estudos literarios en galego, con 101 títulos e unha tirada media de 643 exemplares, supuxo o 7,7 % do total, o 3,6 % dos exemplares e o 1,3 % da facturación.

Deteñámonos no caso da novela, o mercado privilexiado da edición literaria en galego. En 2013 publicáronse en galego, entre novidades e reimpresión, 215 títulos, o 16,5 % do total da edición; fabricáronse 159.000 exemplares, o 8,8 % do volume total de produción, o que supón unha tirada media de 740 exemplares por título; e facturáronse 2,14 millóns de €, que supoñen o 10,5 % do total d eingresos a prezo de capa. Se comparamos estes datos cos do ano anterior, comprobamos que aumentou o número de títulos nun 18 %, baixaron os exemplares fabricados nun 51,22 %, reducíndose a facturación apenas nun 1,38 %. En definitiva, a novela que supón o 58, 58 % dos titulos literarios en galego, mantén a tendencia xeral de redución do volume de fabricación e de tiradas medias como estratexia dos editores para asegurar a diversidade da edición e a súa cifra de facturación. Un fenómeno facilitado polos actuais procedementos de impresión dixital e de baixa tirada que permiten realizar tiradas inferiores aos 400 exemplares a prezos asequibles.

Como xa fixemos en anos anteriores, é interesante comparar estes datos do mercado da novela en galego cos do conxunto deste subsector de ficción en España, que en 2013 editou 9.773 títulos, imprimiu 43 millóns de exemplares e facturou 426,27 millóns de €. Se desagregamos máis estas cifras, comprobamos que a edición de novela en castelán facturou 382,27 millóns de € (o 20 % do seu mercado), en catalán 39,93 millóns de € (o 19,6 % do seu mercado total), sendo en galego apenas os citados 2,14 millóns de €. Noutras cifras, o número de novelas en castelán (8.227) multiplica as galegas por 38, o número de exemplares (40 millóns) por 251 e a súa facturación (382, 27 millóns de €) por 178. Se facemos esta comparativa coa edición en catalán, o número de novelas editadas (1.164) case sextuplica o das galegas, o número de exemplares fabricados (2.940.000) multiplícaas por dezaoito e a facturación (39,93 millóns de €) faino case por dezanove. Ademais, se comparamos o mercado da novela en galego (2,14 millóns de €) co total do mercado libro en Galicia en 2013  (139,646 millóns de €) obtemos que a súa cota real no mercado galego do libro é do 1,53%, o que supón un  avance de sete décimas con respecto ao pasado ano, sendo a cota de mercado do libro literario galego no seu conxunto do 1,84 %. Cifras que nos axudan a comprender a cativa dimensión do mercdo literario galego e mesmo do seu xénero máis popular.

A edición infantil e xuvenil en galego con  399 en 2013 e unha tirada media de 1.133 exemplares representou o 30,5 % do total; con 452.000 exemplares o 25, 1% dos fabricados e con 4,31 millóns de € o 21 % da facturación. Con respecto ao ano anterior as porcentaxes medraron en todas as tres variables, apenas un punto no número de títulos publicados (que baixaron en 30); máis de sete no de exemplares, que subiron en cen mil, como na facturación que se incrementou nun 9,94 % (300.000 euros). Cifras que amosan o crecemento e mellora da edición infantil en galego no entorno da crise do sector.

A edición de libro de texto en galego con 354 títulos en 2013 e unha tirada media 2.395 exemplares representou o 27,1 % do total dos editados; 849.000 fabricados, o 47,2 % do total e os seus 11,51 millóns de €, o 56,2 % da facturación. Cifras que amosan o peso elevadísimo deste subsector de edición no conxunto do sector mais que, con respecto ao ano anterior, diminúe en todas as tres variables, nun 20 % no número de títulos, nun 15 % no de exemplares fabricados e nun  11,83 % a súa facturación.

A edición de Ciencias Sociais en galego con 70 títulos en 2013 e unha tirada media de 768 exemplares supuxo o 5,3 % do total, o 3 % dos fabricados e o 1,2 % da facturación. Mentres que a edición de libros Científico técnicos en galego con apenas 4 títulos en 2013 representou o 0,3 % do total, o 0,6 % dos exemplares editados e unha porcentaxe insignificante de facturación. O resto dos tipos da edición en galego (libros prácticos e de divugación, dicionarios e enciclopedias) supuxeron 113 títulos, o 8,7 %; 171.000 exemplares fabricados, o 9,5 % do total, e 1,34 millón de €, o 8,6 % da facturación.

Cando dispoñamos da Panorámica da edición de libros en España 2013, cos datos achegados do ISBN, poderemos detallar os datos referidos a libros traducidos e edición en soportes dixitais, categorías que polo momento non manexa o estudo de comercio interior do libro da FGEE.

Publicado en Galicia confidencial.

Onte 1121: Cifras da edición galega en 2013

/en , , , , , , , , , , , /por

7dc4a811c908a8e66521e449d998fce2Despois do adianto do pasado verán dalgúns datos de facturación, por fin contamos coa edición completa do Comercio Interior del libro en España 2013, o estudo de referencia sobre o estado do sector editorial privado encargado pola Federación de Gremios de Editores de España e elaborado cos datos proporcionados polos diversos editores. Un informe que no conxunto do sector español amosa no pasado ano 2013 unha significativa redución das vendas do 11,7 % (2.181,97 millóns de €), o que supón 289,51 millóns de € menos ca o ano anterior; unha perda do 9,6 % dos exemplares vendidos (153.828), 16,4 millóns de exemplares menos vendidos no mercado interior; un decrecemento do 3,5 % no número de títulos editados  (76.434) e dun 12,1 % dos exemplares fabricados (246 millóns), trinta e seis millóns de exemplares menos ca en 2012. Cifras que se tomamos como referencia 2008, o ano de inicio da crise, supoñen unha redución das vendas do 31,70 % (máis de mil millóns de €) e do número de exemplares producidos do 27,1 % (85 millóns menos), sendo o número de títulos editados (76.434) semellante ao do ano 2009. O sector da edición española en cinco anos de crise perdeu un terzo da súa facturación e da súa tirada, un severísimo exercicio de enmagrecemento.

No caso da edición galega privada, a realizada polos membros da Asociación Galega de Editores, os principais indicadores tamén presentan no seu conxunto considerables reducións. O número de títulos publicados polos editores privados galegos baixa un  10,9 %, pasando dos 1.888 de 2012 (1.458 en galego, 397 en castelán e 34 noutras linguas) aos 1.682 de 2013 (1346 en galego, 315 en castelán e 21 noutras linguas). Tendencia á baixa que se produce tamén no caso do número de exemplares fabricados que en 2012 foron 2.426.000 e en 2013 2.275.000, o que supón unha redución do 6,22 % (151.000 exemplares). Cifras que paradoxicamente levan á que a tirada media do libro publicado en Galicia por editores privados se incremente nun 5,21 %, pasando dos 1.285 exemplares por título de 2012 aos 1.352 de 2013.

A edición en galego de editores privados acadou en 2013 os 1.747 títulos (1.346 publicados en Galicia, 324 en Madrid e 78 en Cataluña), o que supón unha redución do 5,46 %, xa que en 2012 os títulos foron 1.848 títulos (1.458 publicados en Galicia, 334 en Madrid e 55 en Cataluña). Cifras que expresan que no último ano o 77,0 % do libro en galego é editado en Galicia, o 18,54 % polos membros da Asociación de Editores de Madrid e o 4,46 % polo Gremi d’Editors de Catalunya. Datos que amosan, ademais, que os editores galegos reduciron nun 7,68 % os títulos en galego, que pasan dos 1.458 de 2012 aos 1.346 de 2013. Redución que no caso dos exemplares fabricados é do 6,15 %, pasando dos 1.917.000 de 2013 aos 1.799.000 de 2013 (118.000 exemplares). Cifras que sitúan a tirada media do libro editado en galego por editores privados en 2013 en 1.378, o que supón un incremento do 4,7%, sendo tamén un chisquiño superior á tirada media do libro editado en Galicia, 1.394. O catálogo do conxunto do sector acadou en 2013 os 13.945 títulos, aumentando un 4,91 % con respecto ano anterior (13.292). O catálogo do libro en galego situouse en 2013 nos 11.332 títulos, o que supón un incremento do 4,62 % con respecto a 2012 (10.804).

Como xa antes adiantamos a facturación do comercio interior do libro en España foi no ano 2013 de 2.181,97 millóns de euros, dos que o estudo estima corresponden a Galicia o 6,4 %  (un incremento de catro décimas sobre o ano anterior), 139,646 millóns de €, o que supón unha redución do mercado do libro en Galicia do 5,82 % (8,63 millóns de euros), en todo caso inferior á do conxunto do estado.

A facturación das editoras privadas galegas foi de 24,66 millóns de €, unha redución do 10,42 % con respecto ao ano anterior (27,53 millóns de €). O estudo estima que a facturación do libro editado en galego en Galicia foi de 20,49 millóns de €, unha redución do 5,05 % con respecto a 2013 (21,58 millóns de €). Tanto no caso do libro editado en Galicia (24,66 millóns de €) como o editado en galego (20,49 millóns de €), as librarías independentes continúan sendo a canle de facturación privilexiada, nun 61,0 % no primeiro caso (15,04 millóns de €) e nun 58,30 % no segundo (11,94 millóns de €). Dos datos pode estimarse que as librarías e as cadeas de librarías galegas durante o ano 2013 venderon 85 millóns de €, o que supoñería que o 17,69 % das súas vendas corresponderon a libros editados en Galicia e  o 14,04 % a libros en galego editados en Galicia. As vendas do libro en Galicia teñen un forte carácter estacional, concentrándose nun 61,8 % no segundo semestre do ano. No que atinxe ao pagamento de dereitos de autor, en 2013 foron 1,39 millón de € (o 5,30 % das vendas), unha diminución do 6,71 % con respecto a 2012, ano no que os editores galegos pagaron aos seus autores 1,49 millón de € (o 5,20 % das vendas).

Se cruzamos estas cifras de facturación, obtemos que a cota de mercado en Galicia dos libros editados polos membros da Asociación Galega de Editores foi en 2013 do 17,65 %, o que supón unha lixeira dimunición con respecto a 2012 (18,56 %). A cota de mercado do libro editado en galego sería o 14,67 %, o que supón un incremento do 0,12 % con respecto ao ano anterior, supoñendo como xa adiantamos para a canle libreira o 14,04 % da súa facturación.

Se relacionamos estas cifras de facturación coas de 2008, ano no que a facturación do sector acadou os 33,04 millóns de €, a redución foi do 26,16%, o que estimamos que a prezos constantes supoñería unha porcentaxe arredor do 30 %. No caso da edición en galego, sendo a facturación en 2008 de 23,27 millóns de €, a máis elevada até hoxe, a redución é do 8,61 %. No caso do volume de edición, o número de exemplares fabricados, tanto para a edición en Galicia como para a edición en galego, continúa sendo inferior ao de 2008.

O estudo de Comercio Interior de 2013  estima que, despois da forte redución do persoal no ano 2012 (un 19,40 % dos cadros de persoal) en 2013 non se produciu perda de emprego no sector editorial galego, sendo 189 persoas as que traballan nas empresas da Asociación Galega de Editores das 12.241 do conxunto do sector no estado. O informe sinala que en Galicia son 40 as empresas participantes no estudo das que o 52,6 % forman parte dun grupo editorial.

Concluíndo. O sector da edición privada en Galicia, que forma parte da Asociación Galega de Editores, no ano 2013 continuou reducindo o seu número de títulos nun 10,9 %, o de exemplares fabricados nun 6,22 % e a súa facturación nun 10,42 %, valores semellantes ás do conxunto do sector. No caso da edición en galego, está redución tamén se produce, aínda que sexa de forma máis moderada, xa que os títulos decreceron nun 5,46 %, os exemplares nun 6,15 % e a facturación nun 5,05 %.

Nunha segunda anotación, debullaremos os datos sobre a edición e facturación por xéneros do libro editado en galego.

Publicado en Galicia confidencial.

Onte 753: Cifras da edición galega en 2012 (II)

/en , , , , , , , , , /por

Como xa ven sucedendo adoito, o estudo de Comercio Interior del Libro en España 2012 amosa como o volume da edición e as vendas nas linguas cooficiais (catalán, éuscaro e galego) concéntrase entre o 80 % e o 90 % nos libros de Literatura, Texto, Literatura Infantil e Xuvenil e Ciencias Sociais. Así no caso dos libros editados en galego polos membros AGE o número dos publicados en 2012 destes catro xéneros (1.312) representa o 89,99 %, mentres que o seu número de exemplares producidos (1.743.000) foi o 90,92% do total, mentres a  súa facturación (19,86 millóns de €) supuxo o 92,03 %.

A edición literaria en galego (352 títulos, 326.000 exemplares) representou o 24,14 % dos títulos e o 17,00 % dos exemplares fabricados, mentres que as súas vendas (2,65 millóns de €) supuxeron apenas o 12,27 % do total das do libro en galego. Con respecto ao ano anterior, produciuse unha diminución do 7,12% do número de títulos, do 36,08% do número de exemplares e do 6,69% da facturación.

A novela, cunha tiraxe media de 1.005 exemplares, continúa sendo o xénero privilexiado da edición literaria en galego, tanto en número de títulos (181, o 12,41 %), de exemplares (326.000, o 17,00 %) como na súa facturación (2,17 millóns de €, o 10,06 %). Con respecto ao ano anterior, produciuse unha redución do número de títulos de case o 17,00 %, do de exemplares nun 8,43 %, mentres que a facturación medrou preto do 2,00 %. Como xa fixemos o pasado ano, é interesante comparar estes datos do mercado da novela en galego cos do conxunto deste subsector de ficción en España, que en 2012 editou 11.006 títulos, imprimiu 53 millóns de exemplares e facturou 518 millóns de €. Se desagregamos máis as cifras, comprobamos que a edición de novela en castelán facturou 477 millóns de € (o 21,90 % do seu mercado), en catalán 37 millóns de € (o 15,70 % do seu mercado total), sendo en galego apenas os citados 2,17 millóns de €. Noutras cifras, o número de novelas en castelán (9.574) multiplica as galegas por 52, o número de exemplares (49 millóns) por 150 e a súa facturación (477 millóns de €) por 219. Se facemos esta comparativa coa edición en catalán, o número de novelas editadas (1.130) sextuplica o das galegas, o número de exemplares fabricados (3.199.000) multiplícaas por nove e a facturación (37,16 millóns de €) faino case por dezasete. Ademais, se comparamos o mercado da novela en galego (2,17 millóns de €) co total do mercado libro en Galicia en 2012 (148,28 millóns de €) obtemos que a súa cota real no mercado galego do libro é do 1,46%, o que supón un  avance de dúas décimas con respecto ao pasado ano. Cifras que nos axudan a comprender a dimensión real do que ven sendo o noso xénero literario máis popular.

A edición de poesía e teatro en galego, con 52 títulos en 2012, representou o 3,56 % do total, o 3,28 % dos exemplares editados e o 0,88 % da facturación. Mentres que a edición de ensaio e estudos literarios en galego, con 120 títulos, supuxo o 8,23 % do total, o 4,22 % dos exemplares e o 1,34 % da facturación.

A edición infantil e xuvenil en galego con 429 títulos en 2012 representou o 29,42 % do total; con 352.000, o 18,36 % dos exemplares editados e con 3,92 millóns de €, o 18,16 % da facturación, Cifras que con respecto ao ano 2011 supoñen unha lixeira diminución do 2,27 % do número de títulos, mais no caso do número de exemplares fabricados unha importantísima redución do 46,00 %, como unha diminución na facturación nun 3,44 %. A

A edición de libro de texto en galego con 443 títulos en 2012 representou o 30,38 % do total dos editados; o seu millón de exemplares editados, o 52,58 % do total e os seus 13,06 millóns de €, o 60,51 % da facturación. Cifras que amosan o peso elevadísimo deste subsector de edición no conxunto do sector que, con respecto ao ano anterior, diminúe os seus títulos nun 9,03 %, aumenta un 8,60 % os exemplares fabricados e incrementa a súa facturación nun 15,06 %.

A edición de Ciencias Sociais en galego con 88 títulos en 2012 supuxo o 6,03 % do total, o 2,86 % dos exemplares editados e o 1,07 % da facturación. Mentres que a edición de libros Científico técnicos en galego con apenas 12 títulos en 2012 representou o 0,82 % do total, o 0,62 % dos exemplares editados e unha porcentaxe insignificante de facturación. O resto dos tipos da edición en galego (libros prácticos e de divugación, dicionarios e enciclopedias) supuxeron 146 títulos, o 10,01 %, 174.000 exemplares, o 9,07 % do total, e 1,72 millón de €, o 7,97 % da facturación.  

A edición en galego durante 2012 mantivo unha forte presenza dos tipos de edición de carácter escolar ou paraescolar, libro de texto e literatura infantil xuvenil, que representan o 59,80 % dos títulos editados, o 70,94 % dos exemplares fabricados e o 78,67 % da facturación.

Cando dispoñamos da Panorámica da edición de libros en España 2012, cos datos achegados do ISBN, poderemos detallar os datos referidos a libros traducidos e edición en soportes dixitais, categorías que non manexa o estudo de comercio interior do libro da FGEE.

 

Onte 465: Cota de mercado do libro galego

/en , , , , , , /por

Dediquei a tarde a estudar os datos do informe de Comercio Interior do Libro en Galicia 2011, que presentamos esta mañá xunto ao Secretario Xeral de Cultura. Tempo haberá para comentar devagariño os datos dun traballo que ofrece unha radiografía bastante fiable do estado do sector da edición en Galicia e en galego no último lustro. Con todo, adianto apenas dúas cifras que me pareceron moi significativas: as vendas do libro editado polos editores galegos supuxeron en 2011 o 16,1% do mercado galego (27,16 millóns de euros); mentres que para o libro en galego foron do 13,1% (21,43 millóns de euros). Eis as dúas cotas do noso mercado. Dá moito que pensar.

Onte 388: Cifras críticas para o libro galego (II)

/en , , , , , , , , , /por

A edición impresa que manexamos do estudo de Comercio Interior del libro en España 2011 amosa que o volume da edición e as vendas nas linguas cooficiais (catalán, éuscaro e galego) concéntrase entre o 80 % e o 90 % nos libros de Literatura, Texto, Literatura Infantil e Xuvenil e Ciencias Sociais. Así no caso dos libros editados en galego polos membros AGE o número dos publicados en 2011 destes catro xéneros (1.433) representa o 90,30 %, mentres que a súa facturación supuxo o 87,50 %.

A edición literaria en galego (399 títulos, 509.000 exemplares) supuxo o 25,10 % dos títulos e o 20,40 % dos exemplares fabricados, mentres que as súas vendas (2,84 millóns de €) supuxeron apenas o 13,20 % do total das do libro en galego.

A novela, cunha tiraxe media de 1.632 exemplares, continúa sendo o xénero privilexiado da edición literaria en galego, tanto en número de títulos (218, o 13,70 %), de exemplares (356.000, o 14,30 %) como na súa facturación (2,13 millóns de €, o 9,90 %). É interesante comparar estes datos do mercado da novela en galego cos do conxunto deste subsector de ficción en España, que en 2011 editou 12.642 títulos, imprimiu 56 millóns de exemplares e facturou 507 millóns de €. Se desagregamos máis as cifras, comprobamos que a edición de novela en castelán facturou 461 millóns de € (o 18,70 % do seu mercado), en catalán 41 millóns de € (o 16,90 % do seu mercado total), sendo en galego apenas os citados 2,13 millóns de €. Noutras cifras, o número de novelas en castelán multiplica as galegas por 50, o número de exemplares por 148 e a súa facturación por 216. Se facemos esta comparativa coa edición en catalán, o número de novelas editadas (1.038) quintuplica o das galegas, o número de exemplares fabricados (2.748.000) multiplícaas por oito e a facturación case por vinte. Ademais, se comparamos o mercado da novela en galego (2,13 millóns de €) co total do mercado libro en Galicia en 2011 (160,79 millóns de €) obtemos que a súa cota real no mercado galego do libro é do 1,32 %. Cifras que representan unha pelexa tan desigual como a que desputou David contra Goliat.

A edición de poesía e teatro en galego con 63 títulos en 2011 supuxo o 4,00 % do total, o 3,10 % dos exemplares editados e o 1,30 % da facturación. Mentres que a edición de ensaio e estudos literarios en galego, cunha tiraxe media de 647 exemplares, con 118 títulos representou o 7,40 % do total, o 3,10 % dos exemplares e o 2,00 % da facturación.

A edición infantil e xuvenil en galego con 439 títulos en 2011 supuxo o 27,70 % do total, o 26,10 % dos exemplares editados e o 18,90 % da facturación.  Mentres que a edición de libro de texto en galego con 487 títulos en 2011 supuxo o 30,70 % do total, o 37,20 % dos exemplares editados e o 53,00 % da facturación.

A edición de Ciencias Sociais en galego con 108 títulos en 2011 supuxo o 6,80 % do total, o 4,30 % dos exemplares editados e o 2,40 % da facturación.  Mentres que a edición de libros Científico técnicos en galego con apenas 30 títulos en 2011 supuxo o 1,90 % do total, o 1,40 % dos exemplares editados e o 0,70 % da facturación.

Paga a pena comparar estes datos de 2011 cos dispoñibles no estudo sobre comercio interior do libro galego en 2007. Neste período aumentou a produción de novela en galego, case duplicándose o número de títulos, que pasaron dos 113 de 2007 aos 218 de 2011, como tamén se triplicou o número dos exemplares producidos, que pasaron dos 113.000 de 2007 aos  356.000 de 2011; porén a facturación só se incrementou apenas nun 8,10 % (sen contar a suba de prezos), pasando de 1,97 millóns de € de 2007 a 2,13 millóns de 2011. No caso do libro Infantil e Xuvenil aumentou o número de títulos nun 17,95 %, que pasaron dos 418 de 2007 aos 493 de 2011, diminuíu o número dos exemplares producidos nun 15,00 %, que pasaron dos 759.000 de 2007 aos  652.000 de 2011; manténdose a facturación, en ambos ous dous exercicios arredor do 4 millóns €. Por último, no caso do libro de texto o número de títulos decreceu lixeiramente nun 2,60 %, pasando de  500 de 2007 aos 487 de 2011, aumentou o número dos exemplares producidos nun 16,83 %, que pasaron dos 796.000 de 2007 aos  930.000 de 2011; incrementándose a facturación nun 22,36 %, pasando dos 10,91 millóns de € de 2007 aos 11,35 millóns de 2011.

Agardamos contar axiña cos datos proporcionados polo Estudo do Comercio Interior do libro en galego 2011, encargado pola AGE e a Secretaria Xeral de Cultura da Consellaría de Educación e Cultura para poder interpretalos máis acaidamente.

Onte 41: 2,81

/en , , , , , /por

Con motivo da intervención que realicei no foro Conexões estimei, a partir dos estudos de Comercio Interior do Libro e da Panorámica da Edición,  que en 2010 se venderon en Galicia 7.696.102 libros (si, máis de sete millóns), o que supón que a cada habitante do país noso lle corresponde 2,81. Esta porcentaxe de libros vendidos por habitante é un dos indicadores que se utiliza decote para comparar o esforzo en lectura realizado por cada sociedade. Seguindo por ese fío e sabendo que no Brasil esa taxa foi en 2009 de 2,21, estimei que no caso galego a cifra baixa a 1,68, se non computamos os libros de texto (que supuxeron en 2010 o 40% do mercado) e no brasileiro o 1,21. Quizais esas dúas cifras (2,81 e 1,68) non digan moito, se non as comparamos con outras dos noso entorno. Así, a taxa en Cataluña de libros vendidos por habitante é de 4,14 e en Euskadi do 4,00. Aí nesa diferenza estatística, apenas máis dun libro por habitante (máis de tres millóns de exemplares), nese déficit de lectura, quizais radique a desavantaxe competitiva que vimos arrastrando con cataláns e vascos. Non o esquezamos, a lectura e a compra de libros son un factor de competitividade.

Nota: Brasil vende 450 millóns de libros anos; Cataluña: 30; Euskadi: 8,5 e Galicia 7,6.

Edición en Galicia e en galego, os datos máis recentes

/en , , /por

Cos datos máis recentes na man, non podemos negar que acougou aquel formidable crecemento, que levou a multiplicar por doce ou trece o número de títulos publicados en galego: pasamos dos 187 do ano 1980, cando comeza o proceso autonómico, aos 2.482 de 2008, ou aos 2.121 do pasado ano, no que comezou a crise na que estamos instalados, o que supón un importante baixa interanual do 14,54%. Porén, o que medrou  foi a edición realizada en Galicia que no ano 2009 acadou os 4.069 títulos, cifra que reduce a edición en galego até o 52,12% da realizada en Galicia, e supón un importante incremento (10,27%) con respecto a 2008, cando acadou as 3.690 referencias.

Onte apareceu unha noticia en La Voz de Galicia sobre a evolución da edición ao longo deste ano 2010, que identifica unha tendencia de crecemento do número de títulos, tanto dos editados en Galicia como dos editados en galego. Así se comparamos os segundos trimestres de cada ano, observamos un crecemento próximo ao 40% do conxunto da edición (pasa de 913 a 1.522) e do 18% da edición en galego (pasa de 679 a 834). É previsible, se non se torce a evolución no 2º semestre, que este 2010 da crise supoña en Galicia e en galego un crecemento de número de títulos, o que supoñería ir contracorrente do conxunto de sector editorial español. Interpretar este crecemento para o conxunto da edición en Galicia, sen coñecer o listado de títulos, non é doado, sobre todo cando sabemos da redución do número de títulos publicados por varias das editoras con maior actividade. No entanto, alleos ao fenómeno non debe ser  o Ano Xacobeo, que debeu impulsar a edición pública, a publicación de varios métodos de Educación Infantil (que arrastra moi numerosas referencias de ISBN nos seus diversos compoñentes), a edición de libros electrónicos (eis esa case centena realizada pola editorial Galaxia) e o lanzamento da colección de antoloxías da literatura galega editado por La Voz de Galicia (un conxunto de referencias que pode achegarse ás 75).

Esta análise non estaría completa se non debullásemos os datos principais achegados polos estudos do comercio interior do libro de 2008 e 2009, elaborados pola Federación de Gremios de Editores en base ás enquisas completadas polos editores galegos. De todos eles, cómpre salientar (recomendamos baixar en pdf o documento cos datos principais de edición, tirada media e facturación, que elaboramos):

  • O aumento do numero de títulos entre 2008 e 2009, o 6,39%, non se corresponde co aumento da facturación do 1,93 % (apenas o incremento de prezos); pola contra redúcese a produción de exemplares case nun 9% e polo tanto da tirada media en maís dun 14%.
  • Destaca o bo comportamento da edición literaria en 2009 que aumenta en número de títulos, exemplares, facturación e mesmo tirada media. No entanto, tanto a edición en número de exemplares como a facturación continúan xirando arredor da edición paraescolar, xa que supón en 2008 o 77,30% dos exemplares fabricados e 72,30% da facturación; mentres c aen 2009 representa o 55,60% dos exemplares e o 57,90% da facturación.
  • Con respecto á canle de comercialización as librarías e as cadeas de librarías supuxeron en 2008 o 48,30% das vendas dos editores galegos; mentres ca en 2009 auentaron até o 55%. É de salientar a importancia da venda a crédito que en 2008 supuxo o 11,5% (3,8 millóns de euros) das vendas do sector e no 2009 baixou a 8,7% (2,93 millóns).

Concluíndo, nos dous últimos anos, mesmo no entorno da actual crise, comprobamos que se consolida en Galicia a tendencia a un incremento importante da actividade editorial (nos últimos dez anos duplicouse o numero de empresas que forman parte da Asociación Galega de Editores, 46 en 2010, o que supoñen máis de 318 empregos directos e máis dun milleiro no conxunto do sector), e, ao mesmo tempo, constatamos que o medre da actividade editorial en galego adopta un ritmo inferior. Haberá que agardar a coñecer os datos do estudo do comercio interior do libro en galego de 2009 para realizar outras valoracións máis precisas.

Comercio interior do libro en galego 2007 (e VII)

/en , , , /por

LIBRO EN GALEGO 2007 TENDENCIAS

Os datos proporcionados polo informe do Comercio interior do libro en Galicia 2007, xa debullados nas nosas anotacións anteriores, permiten identificar algunhas tendencias da evolución do libro en galego durante o período 2005 ao 2007:

– Lixeiro retroceso do conxunto da produción editorial en galego, reflectida nunha diminución do número de títulos, dos exemplares fabricados e da súa tirada media que oscila entre o 1,00% e o 4,00%.

– Notable retroceso da produción do libro literario en galego, que diminúe no número de títulos editados nun 2,00% e no de exemplares producidos nun 15,00%.

– Concentración da produción editorial en galego nas tipoloxías de edición escolar e paraescolar (libro de texto, literatura infantil e dicionarios), que acada o 71,20% dos títulos publicados e o 76,20% dos exemplares fabricados. Estas cifras superan ampliamente as que se viñan manexando a este teor en informes anteriores, que xiraban arredor do 60,00%.

– Enormes carencias da produción editorial en galego nas tipoloxías de edición científico técnica, de libro práctico e de divulgación, que apenas supoñen o 4,40% dos títulos editados e do 4,70% dos exemplares fabricados.

– Estabilidade na produción editorial de literatura infantil, cunha pequena tendencia ao incremento do seu número de títulos.

– Incremento na produción editorial de libro de texto, que coincide pola implementación durante este período de novos currículares do ensino obrigatorio. Este aumento da produción é o que permite o mantemento das cifras globais do sector.

– Incremento da cota do mercado do libro en galego, até chegar ao 14,00% de media durante este período. Esta porcentaxe (entre o 12,00% e o 15,00%) semella ser o peso real do libro en galego (sendo o do libro editado en Galicia entre o 17,00% e o 18,00%).No entanto, en 2007 prodúcese unha importante diminución da facturación global do sector en galego superior ao 10,00%.

– Concentración da facturación nas tipoloxías de edición escolar e paraescolar, até acadar o 81,70% das vendas totais do libro en galego.

– Importantísima diminución das vendas do libro literario en galego, un 20,00% entre 2006 e 2007. Idéntica tendencia á baixa amosan as vendas de narrativa, que diminúen nun 31,59%. Estes datos amosan unha forte crise do libro literario en galego, que mantén unha cota de mercado do 1,60%, e máis en concreto do libro de narrativa en galego, que representa o 1,20% do mercado total en Galicia.

– Diminución das vendas do libro en galego en librarías e cadeas de librarías, a pesar de que alí se concentran o 59,80% das vendas. A diferencia do que sucede noutros mercados diminue a importancia da comercialización en hipermercados, apenas o 2,60%. Preséntase como canles emerxentes a venda telefónica, por internet e dos clubes do libro.