Onte – Páxina 64

Onte 1509: Gala do Libro Galego

21 de Novembro de 2015/en Age, Autores, Cultura, Edición, Editores, Librarías, Libro, Lingua, Onte, Premios, Promoción do libro/por bretemas

O anuncio que onte fixeron os responsables da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG), da Asociación Galega de Editores (AGE) e da Federación Librarías de Galicia (FLG) da celebración da Gala do Libro Galego o 14 de maio de 2016 constitúe un fito histórico. Unha iniciativa colaborativa enmarcada nun acordo máis amplo de traballo dos axentes do sector do libro galego, ao que se considera estratéxico para o país e cun papel fulcral na normalización cultural e social do noso idioma. O feito de convocar uns únicos premios, con 14 modalidades, outorgados coa participación dos membros das tres asociacións convocantes facilita un salto de xigante para a visibilización e recoñecemento social do sector da creación literaria, a edición e a libraría galega. As dúas iniciativas de colaboración intersectorial presentadas esta semana, a Gala do Libro Galego e a programación de Culturgal, amosan que con estratexias colaborativas, xenerosidade, responsabilidade e altura de miras é posible enfrontar os difíciles retos para a cultura na nosa lingua. Beizóns aos promotores e facilitadores deste proceso de tan valiosa unidade das letras galegas.

Onte 1508: O Cabanillas de Fernández Rei

20 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Lingua, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Couceiro de Compostela volveu quedar pequena para a presentación de Ramón Cabanillas, Cambados e o mar da Arousa, o libro no que o profesor Francisco Fernández Rei compilou trinta dos seus traballos arredor do «poeta arelado». Un libro co que Fernández Rei contribúe a enriquecer o catálogo arredor de Cabanillas de Xerais, un dos autores cabezaleiros do noso catálogo, xa que na colección Biblioteca das Letras Galegas editamos os principais poemarios do poeta das Irmandades e no ano 2009 reunimos todos os seus poemarios no volume Ramón Cabanillas. Poesía galega completa. Agora, con este Ramón Cabanillas, Cambados e o Mar da Arousa Fernández Rei compila trinta traballos redactados –moitos deles xa editados en diversas publicacións, nove inéditos–, que abordan o poeta cambadés desde diferentes perspectivas: a literaria e a lingüística; en relación coa análise da presenza de Cambados e do mar da Arousa na súa obra e na doutros escritores da literatura galega moderna e, por último, desde o empeño por reivindicar e valorar a importancia que ten Ramón Cabanillas para a sociedade galega. Como sinalou na presentación en Cambados Anaír Rodríguez, a editora da obra, «este libro é o resultado dunha paixón transformada en moitos anos de dedicación ao estudo da biografía e da obra do poeta cambadés que, de seguro, se vai constituír noutra desas obras de referencia, asinadas por Francisco Fernández Rei».

Na presentación compostelá foi Antón Santamarina quen glosou un libro no que o autor desenvolveu as súas facetas de antropólogo, lexicógrafo, dialectólogo, crítico e biógrafo dunha figura que «asociamos, dende a publicación no ano 15 de Vento mareiro, co mar e con Cambados». Pola súa banda, Fernández Rei confesou que o libro constituía unha homenaxe a Cambados, a súa Itaca e a toda a xente amiga que pon en valor a obra de Cabanillas. «Ademais constitúe unha reivindicación da cultura marítima da mar de Arousa, representada na figura de Luís Rei, o director da revista Ardentía, que coñeceu o libro nos seus derradeiros días». O autor lembrou aos seus pais, «que me transmitiron a sua lingua e o seu xeito de estar no mundo». Debullou despois os diversos apartados do libro, lembrou o sue discurso sobre Cabanillas de ingreso na RAG e o primeiro texto do volume, »Cambados, “pobre, Fidalgo e soñador”», publicado en 1977 na revista Teima.

Onte 1507: Presume do Culturgal 2015

19 de Novembro de 2015/en Cultura, Culturgal, Eventos, Onte, Presentacións/por bretemas

Presentamos onte a programación do Culturgal 2015. Máis de cento cincuenta actividades para públicos diversos (familiar, especializado e profesional) que do 4 ao 4 ao 6 de decembro xuntarán no Pazo da Cultura de Pontevedra a máis de medio milleiro de creadores, oitenta entidades expositoras e, previsiblemente, máis de 15.000 persoas. O éxito do modelo acuñado por Culturgal dende hai oito anos, no que participan cinco asociacións representativas dos diversos eidos da industria cultural e patrocinan nun sesenta por cento tres administracións públicas diferentes (Xunta, Deputación e Concello de Pontevedra), radica na asunción dos principios de corresponsabilidade, transparencia e participación, como piares do seu funcionamento. Entusiasmo, diversidade e orgullo caracterizan hoxe este evento que funciona coma un escaparate das novidades dos sectores da cultura galega (edición, artes escénicas, música, audiovisual e cultura dixital), mais tamén como un punto de encontro dos seus profesionais e dos seus públicos.

Xaora, o esforzo do equipo de profesionais que dirixe Xosé Aldea oriéntase a ofrecer aos públicos unha feira que sorprende e innova cada ano, mais na que tamén devagariño pretende consolidar unha tradición. Eis a importancia da estabilidade en Pontevedra e a vontade de compartir a experiencia da feira coa do turismo. Mellorar a experiencia persoal dos diferentes públicos, visibilizar o que está oculto, ofrecer novos espazos formativos, indagar no carácter transversal dalgunhas propostas son tamén obxectivos dunha feira que é de todos e todas, artistas, empresas e públicos. Eis o lema desta edición «Presume de Culturgal». En definitiva, cando apenas quedan un par de semanas para abrir as portas do Culturgal 2015, convidados a sinalar nas axendas as datas do 4, 5 e 6 de decembro.

Onte 1506: Concellos polo galego

18 de Novembro de 2015/en Cidades, Eventos, Lingua, Onte, Recurso_didáctico/por bretemas

É un nova moi esperanzadora que representantes de setenta concellos, reunidos no Encontro de Política Lingüistica Municipal convocado pola CTNL, asumisen o compromiso de crear unha rede a prol do galego e do seu impulso. A elaboración de ordenanzas para o impulso do galego e a creación e impulso de servizos de normalización lingüístico son dúas medidas esenciais para que os concellos recuperen o pulo a prol do idioma de noso. Ademais, compartir experiencias de éxito como o proxecto Apego, para a socialización dos picariños, o funcionamento dos clubes de debate, os programas de animación á lectura ou o apoio municipal ás actividades en galego dos centros educativos son outros vieiros a compartir polos membros da rede, Abofé que a celebración en 2016 do centenario da fundación das Irmandades da Fala debería constituír unha oportunidade para recuperar o entusiasmo cidadán polo idioma. Agradécese este esforzo en man común de concellos de diversas filiacións políticas. Un exemplo a emular noutros eidos. Mil parabéns aos promotores e concellos participantes.

Onte 1505: Ledicia Lazarillo

17 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Novidades, Onte, Premios, Recurso_didáctico, Vigo, Xerais/por bretemas

Anunciamos onte que a escritora Ledicia Costas gañou o Premio Lazarillo 2015 coa súa novela xuvenil Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, que publicará Xerais ao longo do vindeiro ano. A narradora e poeta viguesa completa así un ano excepcional no que tamén obtivo o Premio Fervenzas ao mellor libro infantil, o Premio Neira Vilas ao mellor libro infantil e xuvenil e o Premio Nacional de Literatura Infantil por Escarlatina. A cociñeira defunta, recentemente publicada en castelán, ademais de que a súa novela Recinto Gris fose incluída na Lista do IBBY dos mellores libros para xoves discapacitados. Neste 2015 Ledicia Costas publicou o seu primeiro libro de relatos, Un animal chamado Néboa, recibido de forma entusiasta e unánime pola crítica e polo lectorado. Autora dunha obra narrativa moi variada, dirixida a públicos diversos, membro da chamada Xeración da Esperanza, Ledicia Costas confírmase como unha das escritoras galegas de referencia nesta segunda década do século XXI.

No que atinxe á novela premiada, Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, o xurado do Lazarillo, no que participaron obras escritas nas catro linguas oficiais, sinalou que »se trata dunha obra ambientada no Vigo do século XIX na que se recrea unha das visitas de Jules Verne á cidade da ría que o inspirou para escribir un dos episodios de 20.000 leguas de viaxe submariña». «Con todo, contra o que acredita a documentacion da época, esta visita de Verne a Vigo no ano 1.884 non é fortuita. O escritor chega á cidade porque esta a perseguir o rastro das misteriosas mulleres planta.» «A protagonista da obra é Violeta, unha adolescente intelixente e inconformista que vive cos seus avós nunha botica. Os tres están convencidos de que ninguén máis ca eles coñece o segredo que agochan desde hai decadas: que tanto a propia Violeta como a súa avoa Melisa pertenecen a esa estirpe de mulleres metade humanas, metade planta. Coa chegada do escritor á cidade, iníciase unha aventura na que hai submariños, iates a vapor e extrañas criaturas con alma de planta.»

Onte 1504: Arde París

16 de Novembro de 2015/en Dereitos_humanos, Educación_para_a_Paz, Onte, Política, Relixión/por bretemas

A conmoción provocada polo masacre de París non debe impedir unha análise racional sobre a violencia yihadista. Entre os textos que lin onte sobre o tema, recomendo o de Iñigo Sáenz de Ugarte, no blog Guerra Eterna, «Siete preguntas incómodas sobre ISIS y las guerras contra el terrorismo». Ugarte demostra que dende a invasión estadounidense de Iraq, hai catorce anos, os países occidentais desenvolveron unha estratexia bélica que para eles supuxo un prezo elevado en termos económicos e morais. Como tamén que o yihadismo recibe soporte do wahabismo saudita e aproveita o caldo de cultivo que atopa nas banlieus francesas ou belgas dunha xeración de mozos, fillos de inmigrantes, excluídos e desarraigados que non acredita nos valores republicanos. Se a isto engadimos a ocupación de Gaza, o comercio de armas e os intereses das petroleiras entendemos as razóns polas que o papa Francisco pensa que estamos na IIIª Guerra Mundial.

Onte 1503: Fotógrafa Mary Quintero

15 de Novembro de 2015/en Artes Visuais, Homenaxes, Onte, Presentacións, Vigo, Xerais/por bretemas

Na presentación do libro de Mary Quintero e na homenaxe que a fotógrafa e pintora viguesa recibiu onte no Balneario de Mondariz salientouse o seu carácter de muller pioneira e artista comprometida coa renovación da técnica fotográfica. Foi a primeira fotógrafa galega que fixo unha exposición inidividual (en Lugo,1947), a primeira que montou un estudio propio (en Vigo, 1952) e a primeira que saíu fóra de Galicia para participar en congresos e ditar conferencias. Mais tamén foi pioneira na utilización da técnica do coloreado, que aprendeu da súa nai, no emprego do proxector de fondos, mantendo sempre unha atención preferente pola composición e a procura da luz adecuada para cada un dos seus retratos. O seu traballo de seis décadas como fotógrafa de estudio, por fin recoñecido, está á altura doutras figuras masculinas da fotografía galega como Ferrol, Vieitez ou Camaño.

Onte 1502: Rivas homenaxea a libraría

14 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Editores, Lectura, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Traducións, Xerais/por bretemas

Coincidindo co Día das Librarías, chegaron do prelo os primeiros exemplares d’ O último día de Terranova, a novela coa que Manuel Rivas homenaxea á libraría e ás libreiras e libreiros. Na presentación que fixo o pasado mércores diante de máis de trinta profesionais da libraría galega, Rivas afirmou a súa convicción futurista, optimista que establece unha relación entre o espazo da libraría e a presenza humana, «que é imprescindible para que o factor humano estea presente nos libros», «ten que ver coa propia natureza do que se escribe nos libros, será moi difícil poder falar de literatura sen contar coa libraría». Manuel Rivas definiu «as librarías como o líquido amniótico onde se desenvolve a liberdade, precisamos desa auga para que non quede todo no imperio do baleiro».

Manuel Rivas explicou que «O último día de Terranova é unha historia cun lado perturbador, contada por un único narrador, Vicenzo, o libreiro da libraría Terranova que posúa a música do humor e da ironía, que conta e lembra a polifonía de voces que está na súa memoria». Cualificou a novela como «radiografía da sociedade, cunha dimensión da serie negra, unha historia de amores con presenza do exilio, localizada nunha libraría anfibia, que tiña a condición de ponte con América, á que chegan os libros nas maletas dos emigrantes». Situou a novela a carón d’ A boca da terra, o libro de poemas publicado o pasado verán, «unha irmá siamesa cuxa ollada fosforescente moito me axudou a que a escrita fose unha especie nova». Salientou o papel dos libros como personaxes, así como a dos seus editores, como foi o caso de Jacobo Munick, o responsable da arxentina Fabril editora, que deseñou un catálogo extraordinario no que incluíu a primeira edición en castelán d’ O vixía no centeo de Salinger, co título El cazador oculto.

Onte 1501: «Marcas» de Xavier Navaza

13 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Economía, Ensaio, Novidades, Onte, Política, Presentacións, Socioloxía, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Presentamos onte en Couceiro de Compostela, acompañados de Manuel Outeiriño, o ensaio do xornalista Xavier Navaza Marcas. Signo, comunicación e consumo na era da simulación. Especializado durante moitos anos na reportaxe, o xénero matriz do xornalismo inconformista, e na crónica política, nas duascentas cincuenta páxinas de Marcas ofrece unha longa e detalladísima reportaxe do que sucedeu no mundo dende 2008, ese tempo que de forma eufemística chamaron «crise económica» e que o autor bautiza como «era da simulación». Artellado en seis capítulos e un preámbulo, que funciona como resume, cun estilo vibrante, onde se enfían informacións diversas, Navaza realiza un retrato demoledor desta era caracterizada polo control reconstrúe o mosaico deste tempo no que os grupos financeiros pasaron a tomar o control a través das axencias de cualificación e empresas de auditoría estadounidenses, da utilización das marcas comerciais e da colonización dos medios de comunicación e do mundo da cultura e da política transformado en espectáculo.

Unha era na que o chamado BIG Data controla o ADN dixital do electorado através de Internet e das súas redes sociais; onde as axencias de cualificación, as chamadas «As tres irmás», elaboran profecías que se autorrealizan, agravando a crise económica dos países que elas mesmas poñen en dúbida. Xaora, Navaza analiza o papel da postmodernidade, que dende hai dúas décadas contribuiu ao proces oactual de desregulación e desactivación dos talantes críticos, motor dunha cidadanía en pleno uso das liberdades. Detense na análise do funcionamento da economía como un xigantesco casino, onde as trampas e as apostas de infarto constitúen a trabe de ouro do sistema financeiro. A pesar da deterioración da idea de democracia, provocada polos mercados e as súas marcas de referencia, Xavier Navaza remata o ensaio de forma optimista, xa que identifica «unha marea de ideas e propostas alternativas que removen a opinión pública a escala mundial». Un ensaio político valioso, cuxa lectura recomendo moi vivamente.

Onte 1500: «Unha pastelaría en Tokyo»

12 de Novembro de 2015/en Cine, Críticas, Gastronomía, Onte, Vídeos/por bretemas

Unha pastelaría en Tokyo sérvelle a Naomi Kawase para presentar a tres persoas feridas pola exclusión e a soidade sobre o fondo dunha paisaxe de cerdeiras brancas e o arrecendo dunha crema de xudias dóces («An», que lle da nome ao título orixinal). O espírito zen da directora xaponesa contaxia unha narración sinxela construída sobre o espazo mínimo do mostrador e a cociña dunha pastelaría popular que serve só boliños larpeiros, os dorayaki. Kawase reivindica o valor das pequenas cousas: as conversas demoradas, a escritura e lectura de cartas amicais, os pitos apurados até a cabicha ou o goce dos menceres na primavera. Xaora, reivindica o esforzo e a paixón por facer as cousas coa paciencia e o rigor que todas as tarefas precisan. Esa e a lección que aprende Sentaro cando comparte trebellos coa vella Tokue, que a pesar dos seus dedos deformados é capaz de tirarlle as fabas o mellor dos sabores. Unha película minimalista que deita gromos de esperanza e un sorriso.