Fusilados no Castro

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a lembrar aos doce fusilados o 10 de decembro de 1936 no monte do Castro:

Lembramos hoxe aos doce veciños, dous de Vigo e dez de Lavadores, que no romper do día 10 de decembro de 1936 foron fusilados nas inmediacións do castelo do Castro, rexistrándose a súa morte «a causa de hemorraxia interna». Unha ducia de persoas xulgadas por rebelión militar co resultado de sentenza a pena de morte, incluídas entre as vinte e cinco da causa 539/36 aberta a raíz dos sucesos do 22 de xullo de 1936 (até agora nunca aclarados), membros daquela resistencia popular, que defendía a legalidade republicana nas barricadas de Lavadores –nos Choróns, logo no mercado do Calvario, e por último no Sello– e asaltou a casa do Seixo do empresario da litografía da conserva Estanislao Núñez Barrios, presidente da Federación Gremial de Patróns de Vigo e membro da Cámara de Comercio que, tras defenderse dende o interior a tiros, foi baleado nunha leira próxima.

Unha ducia de represaliados, condenados o 26 de novembro a pena de morte, tras un consello de guerra sen garantías procesais, espertados na madrugada do 10 de decembro, apenas tres horas antes de coñecer o seu fatal destino, sen poder sequera despedirse dos seus familiares, no maior dos fusilamentos masivos en Vigo naqueles meses de terror fascista. Sabemos que saíron do cárcere de Príncipe por unha porta traseira e foron introducidos nunha camioneta que ao amencer os levou ás instalacións militares do castelo do Castro, onde os agardaba un pelotón de execución. Lugar onde se chantou en 2010 un monólito e unha placa que recorda que alí e nas súas proximidades foron executadas 136 persoas, entre agosto de 1936 e abril de 1942, vítimas da violencia fascista.

Daquelas horas de terror apenas quedan outros testemuños que os nomes destas vítimas de varias quendas de descargas de fusilería, que recollemos do arquivo do proxecto historiográfico Nomes e Voces da Universidade de Santiago: Constante Moreda Vázquez (45 anos), barbeiro e gaiteiro; o seu irmán, José Moreda Vázquez (48), contratista de obras; o pai de ambos os dous, Manuel Moreda Outeiral (79); Fernando Costas Méndez (23), carpinteiro; Manuel Acuña Gómez, o «Carabellón» (26), pintor; Luis Ferreira Vieitez (36); José González Andreu (34), zapateiro; Fernando Lago Fernández (34), carpinteiro; Luis Martínez Román (39), albanel; Antonio Sayar Carrera (26), labrego; Manuel Núñez Álvarez, «Cachamuíña» (23), panadeiro e Urbano Rodríguez Moledo (34), funcionario de arbitrios e escritor.

Secasí, a represión sobre os Moreda, membros dunha familia traballadora comprometida politicamente co PC, sobre a que se cebou a violencia fascista, comezara o 20 de xullo cando na lectura do bando do Capitán Carreró na Porta do Sol, a tropa abriu fogo sobre as concentradas, sen previo aviso, coa mala fortuna de que unha bala lle rebentou o corazón a Lenin Moreda, un mociño de quince anos, sobriño de Constante e José, sendo a primeira vítima viguesa tras o alzamento fascista. Familia do barrio de Riomao moi popular en Lavadores, tanto polo feito de que Constante, coñecido polo alcume cariñoso de «o Charito», establecera a súa barbaría no barrio do Sello, en Cabral, como polo seu carácter de músico, gaiteiro virtuoso e mestre de futuros grandes intérpretes, colaborador da agrupación «Queixume dos Pinos» de Lavadores e de «Airiños do mar de Teis», fundador do grupo «Airiños de Cabral», xunto ao seu discípulo Manuel Oliveira Blanco, futuro membro dos «Morenos» de Lavadores, constituíndo a primeira agrupación con dúas gaitas ao xeito rías baixas.

Compromiso coa cultura de noso que mantiña tamén Urbano Rodríguez Moledo, escritor en lingua galega vinculado coas Irmandades da Fala, activista sindical da UGT, presidente do Ateneo Cultural e Deportivo de Lavadores, onde dirixiu o cadro de declamación «Máximo Gorki». Figura republicana que permaneceu esquecida durante sete décadas, rescatada pola escritora Xina Vega na súa novela Cardume (Premio Xerais 2007) e na súa edición d’ A volta da perdida (Edicións do Castro 2007), traxedia rural de Moledo, estreada en 1933 pola sociedade «La Aurora» de Sárdoma.

Transcorridos oitenta e oitos anos daquela ignominia do 10 de decembro, a familia Moreda, sempre comprometida coa memoria antifascista, teimando en saber sobre todas as circunstancias daquela represión feroz, sobre a que nunca se comprobaron todos os feitos e na que só existe a acusación dunha persoa (cando no propio sistema xudicial franquista serían necesarias, canto menos, dúas), presenta hoxe en Vigo a causa xudicial recuperada no Arquivo Militar de Ferrol e a Oficina da Memoria que abriu para poder consultala de forma libre na rede. Documentación que a partir de agora falará por si mesma e agardemos facilite a lexítima reparación que merecen as familias dos fusilados no Castro, a quen hoxe homenaxeamos.

Pacto pola lingua

/en , , , , , , , , , , /por

Tras as xuntanzas do Conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude cos grupos parlamentarios da oposición, coa intención declarada de recuperar o consenso parlamentario e social acadado en 2004 arredor do Plan Xeral de Normalización da Lingua (PXNL), desvelouse a estratexia do goberno de Alfonso Rueda: actualizar o plan sen derrogar o decreto 79/2010 de plurilingüismo. A estratexia de inscribir o triángulo dentro da circunferencia que intentará desenvolver José López Campos, mesmo a pesar das fortes resistencias xeradas no seu partido a modificar nin sequera unha liña do vixente modelo de educación lingüística, cerna de calquera consenso que pretenda ser eficaz na recuperación do número de galegofalantes en idade escolar e na restauración da cadea de transmisión no entorno familiar. Por moito que lles doan os ouvidos aos responsables da actual educación lingüística, é imprescindible incrementar o uso vehicular do galego na educación obrigatoria, sen exclusións das materias STEM; como tamén é estratéxico recuperar o seu emprego na Educación Infantil e no inicio do proceso de alfabetización. Dúas medidas reclamadas no sexto informe do comité de expertos (2024) que avalían o cumprimento da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minoritaria, ratificado hai dúas décadas polo estado español. Secasí, no actual marco de polarización da política española, non vai ser doado tampouco que a dirección nacional do Partido Popular prescinda no seu discurso unificador español da doutrina de «imposición del gallego», xa utilizada con éxito por Alberto Núñez Feijoo para derrotar ao goberno de coalición de socialistas e nacionalistas e impoñer de forma unilateral o decreto 79/2010 en cuestión. Como tamén se identifica no discurso do conselleiro a estratexia de subestimar o papel da educación lingüística na actualización do PXNL, proceso que delega no traballo dunha comisión de expertos durante quince meses, período que, vaia coincidencia!, daría paso ao inicio dun novo proceso electoral.

Publicado en Nós diario:30/10/2024

Con Palestina

/en , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a situación do territorio palestino ocupado:

O pasado xoves un centenar de persoas convocadas pola Plataforma Cívica Vigo Pro Palestina na Porta do Sol botaron abaixo un muro de caixas de cartón que representaba o peche que dende hai un ano sofre a poboación da Franxa de Gaza, onde o exército israelita non permite a entrada nin de alimentos nin de auga nin de medicinas. Acción performativa que continuaba a xornada «Gaza (a catástrofe Nakba)», organizada o día anterior polo concello de Vigo e as asociacións Hoy por ti e Juezas y jueces por la democracia, na que diversos expertos de organizacións humanitarias como Open Arms e Médicos sen fronteiras, o xornalista Ernesto Elkaizer e o vicepresidente da Comisión Europea Josep Borrell abordaron a situación actual de Palestina, cando se fai o 76 aniversario da «Nakba», a expulsión de 700.000 palestinos do territorio que dende 1948 conforma o estado de Israel. Dúas accións que pretenden sensibilizar á sociedade viguesa, até agora pasiva e conformista cunha guerra na que de forma sistemática se conculca o dereito internacional, unha situación rexida pola lóxica perversa da barbarie na que foxen cara a ningures milleiros de persoas civís, que nas últimas semanas se repite na fronteira do Libano, onde o exército israelita utiliza tamén a forza de forma desproporcionada e os civís están absolutamente desprotexidos.

Un asedio completo a Gaza, resposta do presidente Benjamin Netanyahu ao ataque sorpresa indiscriminado de Hamas e outros grupos armados o 7 de outubro de 2023, na que foron secuestradas 200 persoas (das que 100 continúan), a maior parte civís, e segundo o Ministerio de Saúde de Israel morreron 1.200 persoas e case 3.500 resultaron feridas. Resposta israelita iniciada con bombardeos a Franxa de Gaza, que incluíron hospitais, campamentos de persoas refuxiadas, centros educativos, mercados e outras instalacións civís, nos que segundo Amnistía Internacional morreron nun ano 42.000 persoas palestinas, entre elas máis de 11.000 nenos e nenas e outras 96.000 resultaron feridas; mortos sen razón aos que se engaden as máis de trescentas de vítimas do persoal do ONU e de diversas organizacións humanitarias. Ataques aéreos e terrestres que obrigaron a desprazarse internamente ao 90% da poboación de Gaza, ao tempo que sufrían a privación deliberada de alimentos, auga, atención médica e axuda humanitaria, provocando un cruel sufrimento sen precedentes no conflito. Prácticas, nas que non paran de incrementarse o número de vítimas civís palestinas, que constitúen para Amnistía Internacional probas irrefutables de crimes de guerra ou que para a Tribunal Internacional de Xustiza da ONU poñen a poboación palestina en perigo de xenocidio e limpeza étnica, o que é o mesmo que dicir que se trata dun crime contra a humanidade.

Diante de semellante escalada de violencia, xa traspasada a fronteira do Líbano, que ameaza estenderse a Siria, ao Mar Vermello e provocar un conflito de consecuencias inimaxinables cunha potencia nuclear como é Irán, a comunidade internacional (se existe como tal) ten a obriga de esixir as partes un alto o fogo inmediato e a liberación incondicional e inmediata de todos os reféns civís retidos por Hamas e outros grupos armados e as persoas palestinas detidas de forma ilexítima por Israel. Mentres a guerra e a destrución se prolonga sen enxergar un horizonte para o seu remate, non hai outra posibilidade que reclamar este alto o fogo, o respecto ao dereito internacional e os dereitos de todas as vítimas á verdade, a xustiza e a reparación. No entanto como lembra Agnès Callamard, activista de dereitos humanos e secretaria xeral de Amnistía Internacional, este primeiro aniversario doutro episodio dunha guerra prolongada e interminable dende hai décadas constitúe «un recordatorio instrutivo para esculcar nas causas profundas deste conflito, para cortar o subministro das armas a todas as partes, así como poñer fin a prolongada impunidade coa que as forzas israelitas, Hamas e outros grupos armados desprezaron o dereito internacional durante décadas sen temer consecuencia ningunha».

Unha guerra é un fracaso da humanidade. Mais o que tamén resulta inaceptable é a pasividade e a inacción de quen pretende normalizar estes conflitos armados e toda a súa crueldade como inevitables. Ausencia de compaixón coa poboación palestina manifestada ao longo deste ano polos estados occidentais, singularmente algúns da Unión Europea como Alemaña, incapaces de conmoverse coa situación dantesca que se vive na Franxa de Gaza e manterse inanes para mobilizar a comunidade internacional, como reclama Eduardo Guterres, actual secretario xeral da Nacións Unidas. Nada pode xustificar o castigo do pobo palestino nin sacrificar toda unha xeración de cativada que só coñece a dor e o odio. Nada.

Desastre

/en , , , , , , /por

Tras coñecer un adianto dos datos da enquisa do Instituto Galego de Estatística (IGE) sobre uso e coñecemento do galego (2023), non é doado escoller a palabra que mellor representa a situación de retroceso que sofre a nosa lingua. Unha catástrofe representada pola porcentaxe histórica de 53,77 % de castelanfalantes que superan a de 46,23 % de galegofalantes ou por esoutra non menos alarmante de 80,79 % do alumnado de ensino obrigatorio menor de catorce anos que nunca emprega o galego de forma habitual, o que supón apenas un colectivo de 31.000 galegofalantes. Como desacougante é que nese tramo de idade escolar o 32,44 % do alumnado recoñece non saber falar en galego, cifra que duplica a de 2008, o que amosa o fracaso do modelo de educación plurilingüe incapaz de garantir o obxectivo, recollido nos documentos curriculares vixentes, de acadar idéntica competencia oral e escrita en ambas as dúas linguas oficiais ao remate do ensino secundario obrigatorio. Agravado nas cidades, como é no caso de Vigo, onde os galegofalantes representamos apenas o 13,46 % ou tamén na Coruña o 15,18 %, e, sobre todo, entre a rapazada onde apenas supoñen o 16,19 %, moito menos da metade ca vinte anos antes, semellante desastre agoira que na fronteira de 2040 desapareza de forma irreversible a cativada que fala galego, o que constituiría o anuncio dunha extinción anunciada. Datos que obrigan ao goberno de Alfonso Rueda a mudar de raíz a súa política lingüística educativa e derrogar decontado o Decreto 79/2010 de plurilingüismo, tanto polo obxectivo fracaso que representan estas cifras de uso e coñecemento entre a poboación escolar como para asumir a responsabilidade ineludible no seu fomento e protección. Só así podería recuperarse o consenso necesario para actualizar o Plan Xeral de Normalización da Lingua de 2004, acordo roto, non o esquezamos, pola doutrina de «imposición del gallego» coa que Feijoo gañou as súas primeiras eleccións e comezou o desastre para o idioma galego que hoxe lamentamos.

Publicado en Nós diario: 16/10/2024

Vigo, cidade do peixe

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo, ao fío de Conxemar, a tradición pesqueira viguesa:

Dos documentos que Xoán Carlos Abad Gallego ofrece no seu libro A volta a Vigo en 80 lecturas. Unha aproximación á historia da bisbarra viguesa a través dos seus textos (Instituto de Estudios Vigueses 2013), un dos meus preferidos é o que recolle os estatutos e ordenanzas da pesca da sardiña na ría de Vigo, asinados o 29 de xaneiro de 1573 polos representantes dos portos de Vigo, Redondela e Cangas. Texto pioneiro da regulación da actividade pesqueira que, entre outras cousas, acordaba suspender a pesca dende o venres á tardiña até a medianoite do domingo; que os cercos pesquen dende o 8 de agosto até o día de San Silvestre; que os xeitos o fagan dende o 1 de maio até a saída do cerco; que dende o 1 de xaneiro até o 1 de maio non se vendería sardiña, ou que as redes sardiñeiras consten de cincuenta e cinco mallas. Como chama hoxe a atención que tales ordenanzas obrigasen por igual aos pescadores do reino e aos de Portugal, proba de que acudían libremente a faenar na nosa ría.

Documento rescatado por Xosé María Álvarez nas páxinas d´A cidade e os días (Xerais 2008) no que se establecían, ademais sancións para os patróns que non as respectasen que ían dende a perda de aparellos e multa de 1.000 marabedís, a primeira vez, até os 30 ducados e prisión para os reincidentes. Texto esclarecedor da importancia da ría na economía viguesa do século XVI, sobre todo da pesca de sardiña, o noso primeiro froito do mar, que fixo necesario regulala coa intención de preservala. Testemuña de que este modelo de pesca responsable na ría foi asumido polos mariñeiros da vila e da bisbarra até finais do século XVIII, momento no que a chegada de sistemas de pesca máis ambiciosos e irresponsables aumentaron as capturas, mais provocaron que fose declinando a produción até deixala esquilmada a finais do século XIX. Situación que, sinala Xoán Carlos Abad, obrigou ben a que os caladoiros en fresco fosen buscados cada vez máis lonxe, o que empeorou as condicións laborais dos mariñeiros e encareceu o produto, ou ben que fosen utilizadas técnicas pesqueiras máis destrutivas como a dinamita.

Actividade pesqueira que tivo o seu antecedente no Vigo romano, onde se instalaron salinas e factorías de salgadura e garum, as primeiras industrias viguesas, dende Alcabre ao Areal. Pesqueiras que se incrementarán coa chegada en 1770 dos primeiros fomentadores catalás ao barrio do Areal, consagrados ao mercado da sardiña, que a comezos do século XIX chegan xa a corentena de firmas, convertendo a súa actividade económica na primeira da nova cidade. Sector con vontade industrial que se desenvolverá coa instalación en 1861 na praia de Arealonga da primeira fábrica de conservas herméticas na ría de Víctor e Francisco Curbera Puig. Conserveiras que en 1900 xa contaban na ría con dezasete fábricas, que en 1904 fundarán a Unión de Fabricantes de Conservas (hoxe ANFACO), nas que traballaban sobre todo mulleres que en 1899 protagonizarán a primeira folga reclamando melloras nas condicións de traballo e en 1931, cando se calcula que chegaban a catro mil as obreiras, paralizarán o sector máis importante da economía viguesa reclamando un seguro de maternidade.

Actividade pesqueira que en 1928 desprazouse por vez primeira ao mar de Irlanda, o que serviu de acicate ao sector da construción naval, que en estaleiros como Viúda de J. Barreras desenvolveu novas embarcacións de casco de aceiro e motores diésel. Como outro fito foi en 1939 a creación de empresas pesqueiras como «Motopesqueros de Altura Reunidos S. A.» (MAR), co obxectivo de agrupar a actividade de 103 buques de pesca de distintos propietarios baixo unha dirección única, mellorando as condicións de venda do bacallau e de compra de subministracións. Como en 1960 tamén o foi a empresa Pescanova, primeira pesqueira que utilizou técnicas de conxelación a bordo, o que lle permitiu faenar en augas arxentinas e surafricanas.

Semellante traxectoria histórica amosa que Vigo sempre tivo vontade de ser capital galega da pesca, con proxección europea e mundial. Xa en 1908 fracasou o intento de organizar en Vigo unha Exposición de Industrias do Mar no monte do Castro. Idea recuperada en 1945 como Feira e Congreso da Pesca, que Valentín Paz Andrade recuperou con éxito en setembro de 1973 baixo o formato da World Fishing Exhibition (Feira Mundial da Pesca), cun congreso pesqueiro simultáneo, que se repetiría en cinco edicións posteriores até 2009. Como rotundo éxito ten, dende 1999, a convocatoria anual nas instalacións do IFEVI de Conxemar (Feira Internacional de Produtos do Mar Conxelados), hoxe referente do seu sector a nivel mundial. Unha feira de grande impacto comercial, tamén un congreso FAO onde se aborda o contexto mundial da pesca, expresión do carácter inequívoco de Vigo como cidade do peixe e porto da pesca sostible.

Economía e letras

/en , , , , , , , , , , , , /por

Lamenta Yolanda Castaño nas páxinas do seu ensaio premiado, Economía e poesía. Rimas internas (Galaxia 2024), que a supervivencia a través da poesía é case un milagre. Confesa así a autora de Materia (Xerais 2022), libro recoñecido co Premio Nacional de Poesía 2023, as dificultades que afrontou como poeta en galego que fixo desta condición a súa única profesión. Un debate sobre a profesionalización, aberto dende hai décadas nas nosas letras, que ten que ver máis coa precariedade do seu mercado, á intemperie e con escasa visibilidade e recoñecemento social, que coa vontade das nosas autoras para vivir dos dereitos da venda dos seus libros ou das facturas emitidas pola súa participación en recitais e outros saraos literarios. E se alguén dubida da fraqueza que arrastra o noso mercado, aconsello consulte os informes anuais máis recentes de Comercio Interior do Libro da Federación de Editores. Datos que no caso do libro galego resultan clarificadores de máis: as vendas totais a prezos de capa son de 16,8 millóns de euros, as dos libros de literatura 2,6 millóns de euros, das que case 1,9 corresponden a narrativa e 700.000 euros a poesía, teatro e ensaio; vendas que xeran uns dereitos de autoría de 1,5 millóns. Como cativas son as axudas e compras anuais para bibliotecas públicas da Xunta de Galicia ao sector editorial, arredor de 800.000 euros, que representan apenas o 4,76 % da facturación do sector en 2022. Incrementar a cifra das vendas literarias en galego e destas axudas constitúen requisitos previos para abordar un debate sobre a profesionalización que non estea trucado polo enganoso voluntarismo. Noutros termos: incrementar as vendas e visibilidade nas librarías do libro galego (o equivalente a pasar por billeteira na música ou no cinema) e comprometer as institucións a responsabilizarse de políticas públicas de fomento da lectura en galego e de apoio á creación literaria son condicións que axudarían na angueira das que pretenden facer das nosas letras o seu oficio.

Publicado en Nós diario: 25/09/2024

Beiramar da xente

/en , , , , , , /por

Neste Vigo que anda na procura da súa luz propia, a iniciativa de oito asociacións veciñais e culturais, unidas pola defensa da conservación do patrimonio industrial do barrio de Peniche e Coia, baixo o nome de «Beiramar da xente», constitúe un acontecemento que merece ser apoiado. En primeiro termo, polo que supón de activación da memoria dunha veciñanza disposta a coñecer e defender o que foi un distrito industrial vinculado coa conserva, a pesca e a construción naval, desenvolvido arredor das factorías de J. Barreras (1918), La Artística (1919) e Talleres Alonarti (1921) e, décadas despois, naqueloutro polígono que ocupou a rúa Jacinto Benavente e a fronte de Beiramar, onde se instalaron Casa Mar (1952), Fribesa (1964) e outras industrias pioneiras no uso da tecnoloxía do frío, que marcaron a transición da conserva á pesca de altura. Secasí, é valioso que o colectivo Beiramar da xente propoña usos comunitarios para  a conservación deste patrimonio industrial, como é a posibilidade de transformar o complexo industrial de Conservas Alfageme (1929) nun recinto para usos socioculturais e eventos musicais e deportivos de formato medio, entre o aforo do IFEVI e o Auditorio Mar de Vigo, introducindo así unha lóxica sostible e alternativa ás políticas viguesas habituais da hipérbole e do desbaratamento.

Publicado A Movida: setembro de 2024.

Proa +

/en , , , , /por

Como veu sucedendo dende a pandemia, cada comezo de curso a Consellaría de Educación saca o seu coello da chistera intentando así contentar ás comunidades educativas cun incremento espectacular da cifra de docentes, por riba dos cadros previstos. Desta volta, ao fío dun tal Plan Mega de mellora da educación en Galicia, aparece como estrela un veterano coello fedello, o Proa +, bautizado, tomen nota nesta edición, como «Programa para a orientación, avance e enriquecemento educativo de centros de especial complexidade educativa», que segundo o conselleiro suporá a incorporación inmediata de 400 docentes de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe. O nunca visto!, se non fose que, outro curso máis se trata do programa Proa de toda a vida, adiantado ao mes de outubro, cofinanciado polo Fondo Social Europeo Plus (FSE+) e polo Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes. Vaia por dios!, a adealla coa que contan os centros de Primaria para afrontar a precariedade de persoal dos Departamentos de Orientación que en moitos casos comparten centros ou se amosan incapaces de dar unha resposta educativa inclusiva ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE). No entanto, este Proa + ven preñado de incribles novidades, xa que se ofrece para unha categoría inexistente na rede pública até hoxe, a dos «centros de especial complexidade educativa», que lendo na resolución de 4 de setembro, sabemos que son aqueles que contan cun 30 % do «alumnado vulnerable», si leron ben, un de cada tres, un novo eufemismo para referirse ao alumando NEAE. Centros aos que a convocatoria pon a competir para acreditar quen conta cunha maior vulnerabilidade que será premiada cun docente. O delirio! É non sería mellor que Consellaría de Educación se deixases de proas e incrementase con fondos propios os cadros docentes de cada centro, reducindo ratios e horario docente, sen dúbida, as medidas máis eficaces de atención á diversidade e de desenvolvemento dun modelo inclusivo.

Publicado en Nós diario: 11/09/2024

Lei de Medios Públicos

/en , , , , , , , , , /por

Tras trece anos de mandato indefinido do director xeral da CRTVG, Alfonso Sánchez izquierdo, incumprindo o previsto na Lei 9/2011 dos Medios de Comunicación Audiovisual de Galicia, que obriga a súa elección consensuada no Parlamento por unha maioría cualificada (de 3/5), o Consello da Xunta presidido por Alfonso Rueda pretende normalizar a situación substituíndoa pola porta de atrás polo bautizado tan aparatosamente como «Anteproxecto de Lei de Servizos do Medios Públicos de Comunicación Audiovisual de Galicia para a Sociedade Dixital». Un texto que dinamita os principios de pluralismo, independencia e profesionalidade do texto de 2011, non esquezamos aprobado polo primeiro goberno de Alberto Núñez Feijoo, establecendo agora a elección da dirección xeral por maioría simple, aproveitando a viaxe para eliminar dun trazo o Estatuto Profesional e o Consello de Informativos vixentes e, se isto xa non abondase, abrindo a posibilidade da emisión de contidos en castelán, unha aspiración dos sectores máis reaccionarios e galegófobos do Partido Popular de Galicia. Un anteproxecto de lei, cuxa fase de suxestións pechou co 31 de agosto, rexeitado de forma contundente tanto polo Colexio de Xornalistas de Galicia e a Mesa do Audiovisual Galego como polo Comité Intercentros da CRTVG e a plataforma @DefendeAGalega, entidades que denuncian que a aprobación unilateral destas medidas promovidas polo executivo de Alfonso Rueda, nunca consultadas cos diversos sectores profesionais e empresas do sectores audiovisual e cultural, suporía un claro retroceso da calidade democrática en Galicia e incrementaría, se non abondase o que ten dende hai case catro lexislaturas, o control informativo do PPG da televisión e radio públicas galegas. Sen menoscabo do grave perigo que para o futuro da lingua galega supón pisar a liña vermella do carácter monolingüe das emisións dos medios públicos, creados expresamente pola Lei 9/1984 coa misión de ocuparse da promoción, difusión e impulso da lingua galega.

Publicado en Nós diario: 4/09/2024

Máis concertado

/en , , , , , /por

Entre os datos publicados ao inicio de cada curso adoito reparar nos relativos ao ensino concertado en Galicia, en continuo ascenso durante os últimos catorce, fronte ao descenso dos do ensino público, explicado como inevitable pola baixa da natalidade. Incremento do concertado que afecta a todos os datos: aos fondos que recibe da Xunta de Galicia, máis de 300 millóns de euros anuais (cun incremento sostido do 43 %, dende 2013 a 2022); ao número de centros, máis de douscentos, a metade de carácter católico, e número de unidades, case catro mil; ao alumnado, máis de oitenta mil escolares, case unha cuarta parte do total do ensino obrigatorio e formación profesional; como do profesorado, máis de cinco mil docentes, retribuídos directamente pola Consellaría de Educación. Cifras que en cidades como Vigo adquiren proporcións aínda máis significativas xa que no ensino obrigatorio os centros concertados (56) son máis cos públicos (44). Datos que en todo caso contrastan tanto coa diminución do número de centros e aulas da rede pública, que este curso anuncia o peche de seis escolas, como coa conxelación do cadro do persoal docente, allea á imprescindible redución de ratios. Paradoxo enraizado no modelo educativo liberal do Partido Popular, caracterizado por considerar a rede pública como subsidiaria e facilitar o crecemento da concertada e a continuidade da privada segregada dos centros de Fomento. Unha política reaccionaria, reflectida no orzamento en educación da Xunta, que en 2022 representou o 3,8 % do PIB galego, moi lonxe daquel 4,3 % que representaba en 2009 co goberno de coalición de socialistas e nacionalistas. Como os gobernos de Feijoo e Rueda tampouco saen ben parados, se comparamos o gasto medio anual por habitante en educación, 1.043 euros, co doutras comunidades, situándose por debaixo da media estatal, 1.100 euros, mais en sintonía co doutros gobernos populares, como o de Madrid ou de Castela León, que comparten este modelo conservador de máis educación concertada.

Publicado en Nós diario: 28/08/2024