Doutor Antón Beiras

/en , , , , , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo fago unha homenaxe á figura do oftalmólogo galeguista Antón Beiras García.

Foi moi oportuna a homenaxe da Irmandade da Sanidade Galega e do Colexio Oficial de Médicos da provincia de Pontevedra en memoria da figura humana e intelectual do doutor Antón Beiras García. Dende o sábado, unha placa no número 22 da rúa Policarpo Sanz, onde tivo no primeiro piso a súa consulta, lembrará a figura deste oftalmólogo galeguista falecido hai corenta e cinco anos. Foi o doutor Antón Beiras un comprometido militante antifranquista nas filas do Partido Comunista, amante do deporte da vela na ría nosa a bordo do seu bote de madeira “Ultreia”, membro do primeiro consello de administración da editorial Galaxia, investigador destacadísimo no eido da Estraboloxía e creador do sinoptóforo de televisión, que bautizou con retranca como “Vigoscopio”. O mesmo Beiras a quen moitos vigueses lembrarán polo feito de ser o compañeiro da pedagoga Antía Cal, a fundadora do Colexio Rosalía de Castro, outra figura extraordinaria e irrepetible.

Pertencente á xeración das Mocidades Galeguistas, viviu Beiras durante a Guerra Civil e os anos de dura Posguerra o drama interior dos galeguistas organizados que nunca renunciaron ás súas conviccións. Instalado en Vigo dende o ano 1950, dúas iconas presidían a súa consulta no primeiro piso do edificio Sanchón (o mesmo onde no terceiro tiña as súas oficinas a revista “Industrias Pesqueras” de Valentín Paz Andrade), unha fotografía do doutor Nóvoa Santos e unha estatuíña de Castelao, que acabara de finar en Buenos Aires. Ambas pezas que amosaban as dúas angueiras que moveron a súa vida, o seu inequívoco afán como investigador médico e o seu compromiso coa lingua e cultura de Galicia. Actividades que Beiras soubo integrar con enorme coherencia no seu comportamento familiar, social e profesional. Emporiso, a familia Beiras-Cal foi, probablemente, a primeira en educar aos seus fillos en galego, como o doutor Beiras foi tamén o primeiro en publicar en galego un texto científico tras o alzamento franquista, un auténtica proeza para aquel ano 1958, no que Ramón Otero Pedrayo impartira a súa primeira clase en galego (dende 1936), no día da súa xubilación como catedrático da Universidade de Santiago.

Abraia hoxe a lucidez argumentativa daquel artigo, “Ensaios para mellorar os resultados terapéuticos no estrabismo”, publicado en “Referatas”, a revista da Academia Médico Quirúrgica de Vigo. Antón Beiras defendía no seu limiar a lingua galega como “vehículo axeitado para ser instrumento de todos os saberes”, ao tempo que salientaba as achegas dos médicos ao labor da súa promoción, citando a doutores como Pondal, Leiras Pulpeiro, Rodríguez Seoane ou ao propio Castelao. Neste artigo, o doutor Beiras propoñía que os médicos “honrasen a propia fala, escribindo nela as súas observacións e experimentos”, así como tratando de expresarse en galego cos seus pacientes coa intención de “identificarse e chegar ao pobo que pertencen, sen renunciar, ao senso universal da ciencia”. Ambas propostas normalizadoras para a nosa lingua que, transcorridos cincuenta e cinco anos, non perderon vixencia ningunha.

Outra grande proeza do doutor Beiras foi a creación do Vigoscopio, co que culminou a súa investigación do tratamento do estrabismo, a doenza do ollo virollo, mediante o tacto, seguindo as teorías do oftalmólogo polaco  doutor Starkiewicz, sen fármacos nin intervención cirúrxica. Unha achega relatada con todo detalle por Alejandro Otero Davila, un dos seus colaboradores máis achegados, en “Antón Beiras. La mirada certera” (2009), un libro esencial para profundizar na figura do oftalmólogo galeguista. Unha tarefa de investigación aplicada que iniciara coa creación doutros aparellos como o quinepleoscopio (1958) e que culminou cos diversos prototipos do sinoptóforo de televisión (Vigoscopio), o primeiro presentado en 1963 no Congreso de Telecomunicacións realizado en Madrid, o segundo no Congreso Internacional de Oftalmoloxía celebrado en París en 1965 e o terceiro e cuarto, o definitivo, nos anos 66 e 67, cando xa estaba instalado na Clínica-Taller do Colexio Hogar de San Roque. Os primeiros traballos desenvolvéronse nas instalacións da ETEA en Teis, daquela na punta do traballos das telecomunicacións, contando co financiamento da Caixa de Aforros de Vigo, que quedou coa patente e coa propiedade dos aparellos. Seguro que non debeu ser doado ao doutor Beiras convencer ao alcalde Portanet e aos responsables da caixa de que “a investigación non é un gasto, senón un investimento de futuro, imprescindible para o progreso da humanidade”, argumentos do investigador humanista que non perderon vixencia. Antón Beiras, o iluminado, como foi despedido agarimeiramente en “Faro de Vigo” por Darío Álvarez Blázquez, merece toda a nosa admiración.

Onte 542: Pelegrinaxe rosaliana

/en , , , , , , /por

Xa hai ano e medio demos noticia do documental da pelegrinaxe polos camiños rosalianos realizada con motivo do 25 de xullo de 1951. Onte traballando sobre a figura egrexa de Antón Beiras García din coa peza completa (48 minutos), que constitúe unha auténtica alfaia para a historia do galeguismo e un recurso didáctico excepcional.

Nesta peregrinaxe polas Terras de Iria e Ortoño, os espazos rosalianos de seu, participaron un bo fato de galeguistas daquel tempo (Ramón Cabanillas, Ramón Otero Pedrayo, Valentín Paz Andrade, Manuel Gómez Román, Sebastián Martínez Risco, Manuel Casás, Ramón Piñeiro, Pura Vázquez, Borobó, Domingo García Sabell e Francisco Fernández del Riego, o crego Paulino Pedré, Xosé Mosquera «O vello dos contos», entre outros), ademais de centos de persoas anónimas que se lles uniron de xeito espontáneo. En cada un dos lugares visitados pola comitiva cívica galeguista, un dos participantes pronunciaba un discurso cunha temática acaída ao espazo. Os actos rosalianos proseguiron en Compostela, xa coa presencia de dona Gala Murguía de Castro, no mosteiro de San Domingos de Bonaval, despois no castro de Santa Susana e na Alameda diante da estatuta de Rosalía, onde interviron Cabanillas e Otero Pedrayo que fixo unha referencia aos enterrados no cemiterio de Chacarita de Buenos Aires.

A película (a cor) foi promovida e dirixida polo doutor Antón Beiras García, filmada por Pedro Dopazo, sobre un fermoso guión literario de Celso Emilio Ferreiro. Apareceu producida por «Alborada. Documentais de Galicia», unha probable creación do emprendemento modernizador do Antón Beiras, constituíndo quizais a filmación completa máis antiga e de maior calidade de cantas se conservan sobre a historia do galeguismo daquel período. A gravación repicouse e sonorizouse en 2000 por parte da Fundación Caixa Galicia e o xornal El Progreso, incluíndose como limiar as testemuñas de grande valor dos xa falecidos Borobó, Paco del Riego, Pura Vázquez, así como de Antía Cal, a dona de Antón Beiras o argalleiro da película. Un documento excepcional que debe ser divulgado neste ano rosaliano.

Onte 540: Paco Porrúa, editor emigrante

/en , , , , , , , /por

Cando esta semana viaxei a Ferrol, Nicolás Vidal agasalloume un exemplar de Ferroláns de seu. 43 entrevistas en Diario de Ferrol, un libro publicado por Edicións Embora, que preparou co seu compañeiro José Gómez Fandiño. Aproveitando algúns ocos duns días moi intensos e atafegados, comecei o libro pola lectura das entrevistas co intelectual galeguista Fernando Pérez Barreiro-Nolla e co editor Francisco Porrúa. Unha marabilla! Estas dúas pezas magníficas demostran que é posible facer xornalismo cultural de calidade en xornais locais, para o que cómpre contar cunha ollada inequivocamente glocal e unha paixón e paciencia abondas para seguir os fíos máis longos das historias.

A entrevista de Vidal e Fandiño co editor arxentino nacido en Corcubión en 1922 e formado en Ferrol durante o inicio da súa adolescencia constitúe unha auténtica lección do que se entendía por edición cultural no século XX. Nunha ducia de páxinas o grande Paco Porrúa sintetiza as ideas fulcrais da nosa profesión: «O editor xenuíno é un home que ten por unha banda como paixón os libros, e pola outra ten moi en conta os cartos, e esas cousas son contraditorias». Asumindo esta dobre dimensión, o sabio Porrúa defende o seu compromiso inequívoco coa edición literaria, concibida como «unha indagación do mundo e da linguaxe», «un xeito de poñer un pouco de orde no caos». Tamén aposta Porrúa pola lectura literaria como «un desciframento do mundo e un enriquecimento do pensamento». «Un lector sabe que pode pensar en termos doutro, doutro autor, doutro home. Na entrevista non deixei de anotar esta frase memorable sobre a función ética da literatura e da edición literaria: «Entendo a literatura coma unha sorte de entusiasmo case pedagóxico, de dar felicidade aos lectores no sentido de darlles unha comprensión do mundo, unha maior sutileza, un maior axuste das palabras nun mundo no que a linguaxe está completamente terxiversada, onde as palabras se empregan en sentido contrario: dise paz cando hai guerra e diose violencia cando hai afecto, todo ao revés».

A figura deste editor galego emigrante merece ser reivindicada en Galicia, coma el fixo coa contribución doutros editores galegos emigrantes da xeración anterior a súa, Seoane, Dieste e Lorenzo Varela, os que promoveron proxectos como os de Ediciones Botella al mar. Non esquezamos que Paco Porrúa foi o editor na editorial Sudamericana do Rayuela de Julio Cortázar e o que apostou pola publicación de Cien años de soledad de Gabriel García Márquez. Fundador da editorial Minotauro, foi o primeiro editor en castelán de Tolkien e de Bradbury, de quen traduciu Crónicas marcianas, baixo o pseudónimo de Francisco Abelenda (F.A.), o seu apelido materno, libro que editaría cun prólogo de José Luis Borges. Hoxe vive xubilado en Barcelona, despois de vender en 2002 Minotauro ao Grupo Planeta. Beizóns, mestre!

 

Onte 535: Con Rosalía na Casa da Matanza

/en , , , , , , , , , /por

Pareceume magnífica a sesión literaria na casa da Matanza con motivo do cento setenta e seis aniversario do nacemento de Rosalía de Castro. Comezou coa Alborada interpretada por Pepe Ferreiros, mestre gaiteiro das Terras Iria e fundador de Milladoiro. Tras a benvida agarimeira de Anxo Angueira, o presidente da Fundación Rosalía de Castro, sucedéronse quince intervencións nas que representantes de diversas institucións glosamos brevemente algún aspecto rosaliano e leron cadanseu fragmento de Cantares gallegos.

Antón Pedreira, vicepresidente da Federación de Libreiros de Galicia, expresou o compromiso dos libreiros galegos con Rosalía de Castro, «como expresión primeira da nosa identidade e fundadora do libro galego». Eu mesmo, como presidente da Asociación Galega de Editores, referinme a relación de Rosalía e Manuel Murguía co seu editor, Juan Compañel, no proceso de edición de Cantares gallegos. Elisa Fernández, en representación da AIEG, salientou «a necesidade de proxección internacional da obra rosaliana». Luís González Tosar, presidente do PEN Clube Galicia, definiu a Rosalía como «o alento, o facho, o símbolo da galeguidade». Xesús Alonso Montero, director do Instituto de Estudos Rosalianos, iniciou a súa intervención presentando a pegada rosaliana na obra do poeta Federico García Lorca e aconsellando despois «seguir lendo a Rosalía para que o millo medre».

Escoitar a voz gravada de Kathleen March foi un dos momentos máis emocionantes da sesión. Para a veterana rosaliana estadounidense «a voz de Rosalía é a porta principal para entrar na casa de Galicia. A súa voz e o seu berro son os dunha Galicia ceibe, xusta, con pan para todas as bocas. Rosalía é dona do imaxinario colectivo galego». Charo Álvarez, vicepresidenta do Consello da Cultura Galega, chamou a participar no Congreso sobre Rosalía (presencial e virtual), convocado polo CCG, salientando a importancia de «sermos unha literatura fundada por unha voz feminina». Xosé Henrique Costas, vicerreitor da Universidade de Vigo, anunciou algunhas das accións rosalianas que puxo en marcha a UDV, como «a tradución dalgúns dos seus poemas a cincuenta linguas, dende o ucraíno ao bengalí, amosando que Rosalía é mundial, canta en todos os idiomas». Xosé Luís Méndez Ferrín, presidente da Real Academia Galega, comezou as súas palabras lembrando o poema «El desdichado» de G. Nerval, considerándoo coma un precedente dos poemas de Rosalía sobre os labregos sen terra, especialmente, as mulleres dos labregos sen terra». Ferrín sumouse a petición da Asociación de Escritores en Lingua Galega de recuperar o acceso libre da cidadanía galega á tumba de Rosalía de Castro. Despois de ler un fragmento de «Nasín cando as fores nasen», Ferrín afirmou que «toda a humanidade, a proximidade de Rosalía están neses versos humildes pero grandes».

Tras as intervenciós dos alcaldes de Ames, Santiago, Vigo, Padrón e do conselleiro de Educación e Cultura, pechou a quenda de intervencións a lectura dun poema a cargo da presentadora, María Solar, luminosa e agarimeira como ela sempre adoita. Despois,  Uxía e Sergio Tannus interpretaron tres temas moi emocionantes, «Paseniño», «A Rosalía» e a «Alborada» sobre o texto de Cantares gallegos. Unha coda musical moi brillante para unha sesión literaria excelente.

Onte 527: Cen pombas para don Paco

/en , , , , , , , /por

Cen pombas ceibáronse onte na alameda de Vigo para lembrar a don Paco. Foi unha iniciativa cívica da fundación Lois Peña Novo, en colaboración coa Federación Colombófila Galega, para celebrar o centenario de Francisco Fernández del Riego. Abríu a quenda de intervencións Xosé González Martínez que exaltou a figura de Del Riego «polas súas virtudes da constancia, a dignidade e a lealtade cos valores da noa cultura nacional».

Pola súa banda, Xesús Alonso Montero, tras lembrar as súas visitas viguesas a comezos dos anos 50, cando estudada na Complutense, nas que facía unha peregrinatio intelectual, definíu a don Paco «coma un libro aberto», ao tempo que agradeceu que fose o autor do primeiro manual de historia da literatura galega que lera, «publicada en castelá en 1951, mais que agora sabemos escribíu en galego, como demostran os manuscritos atopados hai uns meses no seu arquivo».

Xosé Luís Méndez Ferrín iniciou o seu discurso cartografando a xeografía viguesa de don Paco, cuxos límites estaban entre a Alameda e a rúa Reconquista, onde estaban as sedes de Galaxia e de Correos, nos que «como formiga laboriosa Paco entregaba os paquetes», polas rúas Velázquez Moreno, Progreso e Doutor Cadaval (onde vivíu), e na rúa Policarpo Sanz e na praza da Princesa, onde traballou e onde tiña a súa sede a fundación e biblioteca Penzol. Despois de sinalar a importancia do labor político de Del Riego, Ferrín detívose na importancia do seu traballo no mundo do libro galego. «Foi un editor activo, reclamaba orixinais, perseguía e incitaba a autores, eis Merlín e familia, pasaba orixinais, facía paquetes, foi a alma de Galaxia e da revista Grial». Sinalou tamén o seu traballo como bibliotecario, «establecendo na Biblioteca Penzol a súa ponte de mando». Ferrín lembrou a publicación en 1863 de Cantares gallegos, citou a Compañel e Chao, para asegurar despois que «hai un fío misterioso que une en Vigo a Del Riego con Rosalía, con Chao, La Oliva e Compañel». Rematou o presidente da Academia recordando as palabras coa que despediu a Francisco Fernández del Riego no seu pasamento o 27 de novembro de 2010: «Foi unha vontade de ferro, unha intelixencia lúcida, un corazón de ouro para a nación galega».

Pecharon o acto as intervencións de Anxo Lorenzo, que salientou a implicación da Xunta de Galicia co calendario do centenario de Francisco Fernández del Riego, e de Ana María Fernández del Riego, que en nome propio e das súas irmás, agradeceu o recoñecemento e destacou que «a memoria de Paco é inmorrente en Vigo». Por último, antes da solta das cen columbas, dous membros do grupo A Roda, Alfonso e Bernardo Xosé interpretaron «A miña burriña», unha canción coa que don Paco adoitaba iniciar a xoldra: «A miña burriña cando vai ao muíño, vai toda enfariñada, cheíña de frío; cheíña de frío e máis de xiada, ai, a miña burriña sempre vai cargada…».

Onte 508: #DoutorAgustin

/en , , , , , , , /por

Para todos os amigos de Agustín Fernández Paz foi unha fachenda tremenda acompañalo no seu acto de investidura como Doutor Honoris Causa pola Universidade de Vigo. Sabiamos que non era outra homenaxe máis das recibidas nos últimos anos polo autor de Contos por palabras. Tratábase do seu recoñecemento institucional como educador, como mestre de mestres, probablemente tamén o recoñecemento implícito o labor da súa xeración –á que Henrique Costas na súa magnífica laudatio definíu como «Xeración de mestres narradores», á que tamén temos bautizado  aquí como «Xeración Lamote (da que forma parte xunto a Xabier DoCampo, Paco Martín, Fina Casalderrey e Xavier Senín»– na creación e pulo da literatura infantil e xuvenil en galego. Tratábase, ademais, como tamén salientou Costas, de recoñecer no #DoutorAgustin un «exemplo de ética coa Terra A Nosa e coa Terra enteira», ese compromiso que o novo doutor definiu no seu discurso como «o trazo máis característico da cultura galega, o de ser célula de universalidade, a vontade de sermos unha peza máis no mosaico mundial das culturas; a conciencia de que só se pode ser universal desde a asunción das propias raíces». Agustín artellou a súa maxistral intervención sobre o eixo de seis lembranzas e unha narración. Tempo haberá de lela e gozala devagariño como merece. Adianto tres parágrafos anotados na libreta que me pareceron marcantes.

Primeira: «A min, non só como cidadán, non só como o docente que fun durante tantos anos, non só como escritor en galego, esta realidade máncame no máis íntimo [referíase á política lingüística]. Que difícil é construír, canto traballo leva conseguir avances, e que doado e rápido resulta o labor de demolición!» .

Segunda: «Ás veces un sente a tentación de, como o protagonista d’A mirada de Ulises, o lúcido filme de Theo Angelopoulos, brindar «Polas esperanzas rotas. Polo mundo que non cambiou a pesar dos nosos soños». Mais, como a que movía a Penélope e finalmente se viu cumprida coa arribada de Ulises ás ribeiras de Ítaca, os azos e a esperanza no futuro camiñan sempre canda nós».

Terceira: «Escribir como un acto de rebeldía, como un acto de amor. Escribir co desexo intenso de crear algo que antes non existía. Escribir coa mesma entrega con que meu pai facía unha mesa ou un armario. E ser consciente de que «aramos sobre os mortos desta terra», de que a nosa escrita se alimenta da dos autores que nos precederon, primeiro dos que escribiron na miña lingua, mais tamén dos de toda a literatura universal. O saber que vén de lonxe pasa a través de min, de nós, e proxéctase no futuro».

Compromiso, esperanza, amor tres palabras das grandes para un discurso memorable.

Onte 505: Gabanza de Antón Reixa

/en , , , , , , , , /por

A figura de Antón Reixa é imprescindible para comprender as mudanzas que se produciron na cultura e na sociedade galega das últimas décadas. Desque vai facer corenta anos entrou no Instituto Santa Irene de Vigo, onde impartía clases Xosé Luís Méndez Ferrín, a cabeciña de Reixa non deixou de parir iniciativas, textos e proxectos que funcionaron coma alicientes, coma revulsivos da modernización dunha cultura até entón ancorada na resistencia antifranquista.

Foi xa daquela, sendo alumno de COU, cando Reixa asinou a súa colaboración nunha publicación literaria do instituto baixo a lenda de “profesión: escritor”. Non foi pedantería ningunha dun arrichado rapaz de dezasete anos. Non. Foi apenas afirmación da súa condición radical de poeta, do seu ADN de creador literario, da súa vontade de escrita, unha actividade que nunca abandonou ao longo de catro décadas de fecundísima creatividade nos que dedicou o seu pulo aos diversos eidos da comunicación e da creación cultural, dende o rock and roll á videocreación, dende a performance ao teatro, dende a radio á televisión e ao cinema. Reixa é un creador polifacético, que non deixou de explorar as posibilidades de todas as linguaxes, dende a textual á actual hipertextual, sempre con atención especial as icónicas e audiovisuais que conforman as artes do século XX.

En todos eses ámbitos Reixa foi pioneiro. Antón é un dos nosos precursores. Foino no eido poético formando parte do colectivo Rompente, participando nas súas primeiras intervención no ano 1976 coas Follas de Resistencia Poética, o que para algúns críticos supuxo a ruptura poética galega, a creba máis profunda dende Manuel Antonio. Foino, despois, no musical, a partir de 1983, sendo xa profesor de lingua galega no seu Santa Irene, creando os Resentidos, unha banda viguesa de rock and roll, que fixo de Vigo capital Lisboa cando facía un sol de carallo, que gravou os primeiros vídeoclipss con “Salvamento e socorrismo”, ou cando máis tarde a banda reconvertiuse en Nación Reixa. Foino outrosí, dacabalo entre os oitenta e os noventa, co vídeo de autor, dende Ringo Rango á creación da produtora Vídeo Esquimal. Foino cos primeiros espectáculos teatrais co grupo Artello, como Gulliver FM, After Shave ou Dóberman. Foino co seu debut na televisión galega con aquel memorable programa Galicia, sitio distinto, pasando polo seu Bule, bule radiofónico, até as míticas Mareas vivas de Portozás e o seu debut como director cinematográfico d’ O lapis do carpinteiro. Foino co seu oficio máis recente de produtor do exitoso musical Galicia Canibal ou coa súa afouteza como xestor cultural na condición de presidente da Sociedad General de Autores. Insisto, en todos e cada un destes proxectos, en todas en cada un destas actividades Reixa logrou abrir novos camiños para a cultura galega en diálogo aberto coa sociedade do espectáculo e coas olladas e expresións creativas máis esixentes e rupturistas. O humor, a ironía, a vontade inequívoca de intervención social e política, a creación espida, concibida como forma de coñecemento, a idea de Galicia e da súa lingua coma eixo e trabe de toda a súa produción foron os materiais e as ferramentas utilizadas por este forxador incansable da fantasía posible dunha cultura galega de seu e do seu tempo.

Como sinalan Manuel Xestoso e Xosé Cid Cabido, autores do libro de conversas que publicamos hai uns meses en Xerais, Antón sempre foi un ghicho distinto. Un ghichiño, como dicimos os de Vigo, que asumíu a perplexidade como forma de coñecer o mundo, como el mesmo recoñeceu nunha recente intervención en Librouro. Un home da industria cultural galega que enxerga, a pesar das dificultades e do tránsito entre paradigmas da comunicación cultural, o futuro con doses elevadísimas de entusiasmo, imaxinación e resistencia. Un poeta, un profesor, un músico, un actor, un director, un produtor, un xestor cultural, un home de letras e números que merece todas as nosas beizóns e gratitude pola proeza do seu desempeño durante catro décadas. Beizóns!

Texto que lin como laudatio na entrega a Antón Reixa do premio Internacional Ateneo de Ourense 2013 ao fomento da cultura, que o creador vigués compartíu co Festival de cine de Cans.

Onte 487: Don Paco

/en , , , , , , , , , , /por

Conmemoramos onte o centenario do nacemento de don Paco, o home luz da cultura galega do século XX. Lembramos a Del Riego, o home ponte, o patriota que mantivo o fío coa Xeración Nós, asegurando así a continuidade do relato da nación nacido con Faraldo, Anón, Murguía e Rosalía. Homenaxeamos a Francisco Fernández del Riego, o home lente, o Salvador de Lorenzana que como editor disciplinado, escritor e lector compulsivo sostivo o proxecto da editorial Galaxia, da revista Grial e da Biblioteca Penzol durante décadas, alicerzando un sistema cultural galego que permitise desvelar a literatura galega e desenvolver unha industria editorial na nosa lingua. Gabamos ao home rede, que soubo tecer acordos, aglutinar vontades, contaxiar alento para acometer tarefas colectivas. Como abeizoamos ao home de aceiro que deu a súa vida toda por unha única causa “a de que os galegos falasen a fala que rezumaba da súa terra”. Ao longo deste ano do seu centenario, tempo haberá de volver sobre o inmenso legado de don Paco, creador de institucións culturais coma o 17 de maio, rosaliano de corazón e cidadán galego sempre crítico e inconformista.

Onte 466: “Abecedario das mantenzas”, lembrando a Fausto Galdo

/en , , , , , /por

Na sede da Real Academia Galega celebramos a presentación do Abecedario das mantenzas. O acto constituíu unha intensa e emocionante homenaxe a Fausto Galdo, o seu autor, falecido o pasado mes de novembro cando a edición do libro estaba comezando a ser encadernada. Médico reumatólogo queridísimo, Galdo pertenceu a esa xeración de médicos humanistas coruñeses, irrepetible, que consideran o ser humano na súa integridade. Así foi lembrado na presentación por Cristino Álvarez, que encadrou esta enciclopedia gastronómica na estirpe das obras clásicas publicadas por Alexandre Dumas, Ángel Muro ou nos diversos dicionarios gastronómicos de Larousse.

Xosé Ramón Barreiro Fernández lembrou con emoción a Fausto salientado que “a pesar de non chegar a tempo para a presentación, estaba presente no acto”. Valorou, despois, “esta enciclopedia gastronómica galega como o auténtico testamento intelectual de Galdo. Aquí aparece todo o que ten que ver coa mantenza, toda a súa sabedoría. Faino de forma asequible, integrando con enorme xenerosidade os nomes de todos os que en Galicia escribiron sobre temas gastronómicos”. O profesor Barreiro insistíu na importancia do libro: “Isto é cultura galega. Non só por estar escrita en lingua galega. A cultura no seu fondo é a forma que a comunidade galega tivo de dar resposta as súas necesidades en forma de beleza. A forma que ten un pobo de comer é cultura. Con este gran libro Fausto Galdo fixo patria”.

Pechou as intervencións Faxildo Galdo, un dos fillos de Fausto, autor da ilustración de cuberta, realizando unha fermosa e moi emocionante biografía gastronómica do seu pai. Faxildo definíu o Abecedario das mantenzas como un “libro de gastrosofía”, lembrando ao seu pai como un “grande discutidor e escoitante”, no que o interese pola cultura das mantenzas, a pesar de que cociñaba pouco, foi un continuo na súa vida. Unha presentación inesquecible, na que o salón da RAG quedou pequeno.

El Ideal Gallego publica unha ampla crónica do acto e os xornais La opinión da Coruña e Faro de Vigo publican hoxe na súa última páxina unha ampla reportaxe sobre o libro.