Cabrafanada

Con novo deseño (beta-blogger) e contidos moi completos volve o seu ritmo de publicación Cabrafanada, o cosmocaderno de Fran Alonso, un dos blogs pioneiros do blogomillo (a pesar de que algúns afirman que xa non existe). No blogrol proporciona moita información de todos os seus libros (un arquivo indispensable). Recomendo a lectura do seu post sobre Cartas de amor, o libro de relatos que acaba de chegar esta semana do prelo (un texto tan perturbador como enchido de tenrura en todas estas páxinas protagonizadas por voces femininas).
Moito pulo, Fran, e sorte cos caídas de luz!

Etiquetas: ,

Máis galego na ESO

Vieiros confirma hoxe un ruxe-ruxe, que coñeciamos dende hai unhas semanas, sobre a intención do Goberno Galego de aprobar un decreto que estableza que a partir do vindeiro curso, coincidindo coa implantación dos novos currícula, serán impartidas en galego a metade das áreas da ESO. O Goberno Galego poñería así en marcha unha das medidas educativas fundamentais previstas no Plan Xeral de Normalización Lingüística aprobado en 2004. Ata agora na ESO, como mínimo, debían impartirse en galego as áreas de Xeografía e Historia e de Ciencias da Natureza (incluíndo a Bioloxía e Xeoloxía e a Física e Química), feito incumprido en grande número de centros como teñen denunciado de forma reiterada a Mesa pola Normalización Lingüística e como amosan de forma contundente as estatísticas das investigacións sociolingüísticas.

A medida que se pretende aprobar, a pesar de que chega tarde, pode ser fundamental para revitalizar a ranqueante galeguización educativa. A utilización do galego como lingua vehicular en áreas como Matemáticas, Música ou Tecnoloxía (lembremos que o alumnado da ESO conta ata 11 áreas, o que suporía que canto menos en galego deberían impartirse cinco ou seis) é imprescindible para acadar o obxectivo establecido pola Lei de Normalización de 1983, de acadar unha competencia equilibrada en galego e castelán, tanto oral como escrita, de todo o alumnado ao remate da escolarización obrigatoria (daquela 8º de EXB). Posición que foi moi ben matizada polo documento de NEG, Modelo de Normalización Lingüística para o Ensino (elaborado en 1988 e revisado dez anos despois), que propoñía a necesidade dun punto terminal normalizador (situado aos 12 anos, ao remate da Educación Primaria) a partir do que se deberían impartir todas ás áreas na nosa lingua.

A utilización do galego como lingua vehicular na metade das áreas da ESO, sen ser o obxectivo que defendemos, constitúe un importante avance no proceso normalizador. Unha medida que para ser exitosa precisa dunha coidada estratexia de comunicación e formación entre o profesorado (para vencer algunhas resistencias, que sabemos as hai), ao tempo que unha firme vontade de velar polo seu cumprimento por parte das autoridades educativas (desde a Inspección ata as Delegacións Provinciais), precisamente o que fallou no famoso “Decreto Regueiro“.

Esta medida debe ir amparada, ademais, por unha recuperación do pulo galeguizador dentro dos centros e da súa comunidade educativa. Como ben sinala Marcos precisamos en todos os centros de Axentes da causa do galego, papel que hai vinte anos desempeñaron nos centros de EXB os “habilitados de galego” e, logo, os membros dos Equipos de Normalización Lingüística. Esa atmosfera propicia e en positivo para a lingua nosa pode ser o mellor acicate para o éxito da medida que se anuncia. Agardamos pola súa concreción normativa para valorar aspectos máis miúdos da medida.

A materia de Xabier Paz

Hoxe presentamos Materia de Lucrecio, o poemario máis recente de Xabier Paz. Creo que este poemario materialista sorprenderá xa que fose de a mantenta de calquera asombro íntimo para propoñer ao lector unha indagación sobre o sentido da vida no cosmos e no universo. Tanto pola súa temática, como pola súa expresión prosaica e a súa intención explícita de abordar a literatura (a poesía neste caso) como unha forma de coñecemento é un poemario moi pouco ao uso no actual panorama da poesía galega. Lucrecio, o poeta romano autor de rerum natura, pretendía afondar na natureza das cousas, representando o cosmos como un conxunto fortuíto de átomos que se moven no baleiro; el foi o primeiro materialista (“Se existen deuses, estes no interveñen nos asuntos dos mortais” deixou escrito), Eis sobre esa materia de Lucrecio, Xavier Paz ofrece un poemario que nos ensina e nos interroga como a Teoría das Cordas.

Na súa intervención Vitor Vaqueiro cualificou o libro como “un esforzo extraordinario, meritorio, extraordinariamente positivo”. Considerouno como “poesía materialista, didáctica, no sentido máis noble do termo”. Engadiu que “partindo de nocións abstractas, complexas, fainos reparar na existencia da conciencia, nesa inmesa traxectoria que vai do quark ao quásar“. Rematou sinalando que lle parecía moi interesante que ademais presentase os temas da morte e da eternidade da materia. “Un libro extremadamente lúcido e preciso”.

Xabier Paz comezou a súa intervención sinalando que entende o coñecemento como a base da hominización, “o coñecemento é o que nos construíu”. Sinalou que quixo facer unha homenaxe Lucrecio, discípulo de Epicuro, por que combatiu os medos á morte e ao futuro. “O meu proxecto foi intentar explicarme a min mesmo o sentido da vida. Creo que a vida é un efecto ventureiro do acontecer da materia”. Empregando a teoría da termodinámica e o concepto de entropía, reflexionou sobre as consecuencias de que na vida todo tende ao arrefecemento (unha das palabras claves do libro): “do que se trata na vida é de manter a orde, de aumentar a complexidade”. Continuou explicando que considera a creación artística como unha forma de aumentar o coñecemento, de aumentar a conciencia de nós mesmos e do mundo. “A arte debe engadir algo a esa tendencia á desorde”. Rematou a súa intervención, antes de ler unha escolma dos seus poemas, afirmando que “o progreso só se pode dar a través do coñecemento”.

Bromera, 20 anos

Bromera celebra esta semana os seus primeiros vinte anos de edición en catalán. O proxecto de Josep Gregori –modelo de editor culto, imaxinativo culto e discreto (como ten que ser)– foi consolidándose devagariño ata converterse nunha referente da nosa edición cultural e educativa, ao tempo que no primeiro editor do País Valenciano.
O modélico traballo de Gregori e do seu equipo (con Joan Garles Girbés na responsabilidade de responsable de edición) demostra que a edición cultural é unha conversa permanente coa nosa contemporaneidade ao servizo dunha cultura e dunha lingua; un feito ou unha fantasía, aínda máis trascendente, cando se publica contracorrente nunha lingua minorizada como as nosas.
A literatura e a edición galega débelle agradecemento aos moitos servizos que a xente de Bromera rendeu á visibilidade da nosa literatura en catalán. Eles foron os primeiros que traduciron a autores galegos como Carlos Casares; foron, tamén, os primeiros que acreditaron en catalán na obra de Agustín Fernández Paz (dende entón un dos máis importantes autores da editorial), Fina Casalderrey, Miguel Vázquez Freire ou Xabier P. Docampo e, máis recentemente os que apostaron polos libros máis recentes de Suso de Toro, ou Marilar Aleixandre. Toda unha proeza.
Ademais Bromera facilitounos a edición dalgúns dos seus títulos para traducilos para o galego e colaborou connosco na edición concertada de proxectos infantís como as coleccións Paseniño ou Andavía, un modelo de xestión e creación editorial que permite ofrecer libros moi xeitosos (preparados por autores e ilustradores procedentes dos diversos países da Galeuscat) a calidades e prezos moi competitivos.
Celebramos o éxito de Bromera (eses mil títulos editados e cinco millóns de exemplares vendidos) co mesmo entusiasmo ca se se tratase dun éxito propio na medida que nos sentimos partícipes do seu concepto de edición cultural. Beizóns e longa vida de libros para BROMERA (que por certo significa “escuma”!!!).

Etiquetas:

A cidade perdida

O vindeiro 17 de novembro estréase A cidade perdida, un documental que pretende pór en valor a arquitectura industrial destruída da cidade de Vigo. Edificios como a Panificadora, Cerámicas Santa Clara ou La Artística son emblemas industriais que non nos poden ser roubados. Beizóns para este esforzo de recuperación da nosa memoria. Agardamos con expectación esta proxección.

Etiquetas:

A liberalización dos prezos dos libro de texto

Hai uns días comentabamos de forma apresurada a medida da liberalización dos prezos do libro de texto aprobada polo Goberno no seu proxecto de Lei do Libro. Hoxe un grupo de editores educativos galegos mantivemos en Santiago unha reunión con responsables de ANELE que nos serviu para clarificar algúns aspectos da lei que semellaban máis dubidosos nas primeiras informacións.

  • A liberalización do prezo dos libros de texto, que aparece dentro das exclusións ao prezo fixo (artigo 9), afectará só aos libros e materiais complementarios da Educación Primaria e da ESO, o que suporá a desaparición dos descontos, utilizados como reclamo, fundamentalmente, por parte das grandes superficies. Os libros de textos de Educación Infantil, Bacharelato, Ciclos Formativos e Educación Universitaria permanecerán no réxime de prezo fixo.
  • O prezo destes libros de texto do ensino obrigatorio será libre o que significa que o prezo que pagará o consumidor final (nun modelo de gratuidade por préstamo, a Administración Educativa) será fixado polo detallista e non polo editor. Iso suporá que o editor sinalará un prezo de cesión a todos os detallistas, mais non de catálogo (como era adoito ata agora). O editor poderá establecer previa negociación cos diferentes detallistas (como xa se viña facendo ata agora) descontos por consumo, por seguridade no pagamento ou por outras circunstancias comerciais que o aconsellen. En todo caso, os editores de libros de texto deberán enfrontarse o vindeiro curso, por vez primeira (a lei, previsiblemente, será aprobada no mes de marzo de 2007), a fixación do prezo de cesión .
  • Con este sistema, o detallista (libreiro ou grande superficie), unha vez anunciado o seu prezo de venda (que debe respectar o establecido pola Lei do Comercio Minorista), non poderá anunciar descontos. A competencia, polo tanto, entre os detallistas (como en calquera outro produto sometido ao réxime de prezos libros, como a papelaría) establecerase pola fixación de cadanseu prezo de venda.
  • O novo sistema provocará mudanzas importantes na relación comercial e na distribución do libro de texto, xa que non semella compatible a existencia de devolucións cun réxime de prezos libres (sometido, como calquera outro produto, á posibilidade de periodos de rebaixas). Mais, tamén, requirirá ao editor facer fronte a mudanzas nas relacións contractuais cos autores dos libros de texto, baseadas, na maior parte dos casos, na liquidación de dereitos en base ao PVP (sen IVE) fixado polo editor. Noutras palabras, para non lesionar o espírito dos contratos asinados e os lexítimos dereitos dos autores que perciben unha retribución variable, o editor deberá converter a porcentaxe do novo prezo de cesión aos vellos prezos fixos. Unha cuestión, sen dúbida polémica á que haberá que atopar unha solución técnica xusta para ambas as dúas partes.
  • O sistema de prezos libres tamén suporá mudanzas para as Administracións Educativas que empregan a modalidade de gratuidade mediante o sistema de préstamo. Para a fixación do prezo do lote por curso, xa non poderán recorrer ao rexistro público do ISBN. Como se vai coñecer o prezo de cesión de cada libro? Como vai a Consellaría de Educación (que o vindeiro ano adquirirá cinco cursos, xa que, ademais dos catro cursos que se implantan da reforma educativa, deberá renovar 6º de E.P., cumpridos xa catro anos) fixar o prezo de cadanseu lote?

A implantación do novo sistema de prezos libres aos libros de texto do ensino obrigatorio provocará moitas incertezas. Sen dúbida é un paso adiante a desaparición da política dos descontos, mais esta lei non parece resolver o problema da competencia entre a libraría e as grandes superficies que aumentaron a súa circulación anunciando os descontos (os estudos de mercado sinalan que incrementaron de forma espectacular a súa cota de mercado mercede a este sistema). Por último, non parecen moi oportunas as declaracións da Ministra de Cultura argumentando que os libreiros e os editores recibirán compensacións pola implantación deste novo sistema. Invertir 48o millóns de euros en dez anos en dotacións de bibliotecas escolares e públicas non é compensación ningunha ao sector do libro, e, si pola contra, cumprir unha obriga do Goberno e das Comunidades Autónomas en invertir en lectura pública, eido onde presentamos unhas carencias clamorosas con respecto aos países do noso entorno.
Así están as cousas.

Etiquetas:

A Cova das Vacas Mortas

Hoxe aparece a primeira crítica sobre a última novela de Jaureguizar, gañadora do Premio Fundación Caixa Galicia 2006 de literatura xuvenil. A crítica de Isabel Soto é moi boa, chamando á lectura:

“En definitiva, o conxunto conforma unha suxestiva historia que ha espertar a curiosidade do lector pola súa lograda construción e a intelixente dosificación de elementos reais, ao servizo das necesidades ficcionais (comunidades hippies e nazis en Galicia, inversión de papeis, o pasado do avó e a súa decisión de morrer canda as súas lembranzas, a funcionalidade da cineasta alemá, os presupostos nazis ante os que tomar partido, a actitude do sinistro profesor Robles…). Engadamos a axeitada combinación de ritmo e intriga, o acerto no ton narrativo, a prosa áxil e a naturalidade dos diálogos, e teremos como resultado unha narración á que lle auguramos éxito entre os lectores”.

A Cova das Vacas Mortas presentarase nas próximas semanas (anunciaremos data axiña), coincidindo coa apertura da nova Biblioteca da Fundación Caixa Galicia en Compostela. Logo, temos previsto unha presentación virtual da novela, con presenza de blogueiros en Vigo (quen queira apuntarse que mo faga saber), ademais da apertura dun sitio web específico da obra (quedou moi xeitoso).

Hoxe, tamén, pechamos o compromiso da edición de Salitre (xa vai na 4ª edición) en castelán, o que constitúe un feito moi a salientar.

Iº Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia

Non hai dúbida de que este mes de novembro vai ser moi rico en Galicia na celebración de encontros e debates arredor da lectura e do papel da bibliotecas.
Souben hoxe da celebración do Iº Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia, promovido pola Asesoría de Bibliotecas Escolares, os días 10 e 11 de novembro en Compostela. Están previstas importantes conferencias como as de José Antonio Marina, Javier Celaya, Emili Teixidor ou Manuel Rivas, persoas todas as que moito admiramos nestas brétemas. Estes encontros realizaranse a semana anterior a celebración do IIIº Simposium O Libro e a Lectura (Bibliotecas, Lectura e Edición) e das Xornadas sobre Mocidade e Internet (Enredad@s). Tres programas ben interesantes para promover a revolución lectora, tan de actualidade estes días.

Entrevista a Pedro de Llano

A aparición das nosas edicións recentes de Arquitectura popular en Galicia (en galego e castelán) suscita unha interesante entrevista con Pedro de Llano. Este volume agora moi ampliado e actualizado, un auténtico clásico (editado por vez primeira polo COAG hai vinte anos), propón unha mirada sobre a integración da nosa arquitectura tradicional na paisaxe.

Inevitablemente, tal como foron as cousas nestas dúas décadas (coa reconversión demográfica do mundo rural galego), as opinións do autor non poden ser máis pesimistas: “Estamos ante a morte dunha orde natural eterna, onde a arquitectura estaba perfectamente integrada na paisaxe natural. Ante esta violentación, como nunha cadea de atentados, estamos vendo como Galicia se vai convertendo nun vertedoiro de operacións cheas de ignorancia de todo tipo”.

A entrevista remata coas opinións de Pedro de Llano sobre a Cidade da Cultura e a actual política do bipartito: “A destrución segue avanzando e o que máis me enfurece –mesmo ‘sufro’– é ver un goberno malversando o noso patrimonio económico para construír a Cidade da Cultura que, todo hai que dicilo, é unha moi mala arquitectura. Somos moitos os galegos que nos sentimos agredidos coa política que o noso goberno está a seguir. As obras do Monte Gaiás, ademais, van deixar unha cultura escuálida, nunha situación horrenda, porque traga un terzo do presuposto total da área. Iso é realmente a concepión que pretendo combater coa miña defensa da arquitectura popular. Están mentindo continuamente e demostrando, día tras día, a súa infinita incultura”.

Tempo de castañas

No artigo da semana, ao abeiro do tempo de Samaín e Magostos, abordo a proposta de conseguir para a Castaña de Galicia unha Indicación Xeográfica de Calidade. Outra forma de abordar a recuperación do noso medio rural.

Foto: Fraga de Catasós.