Listado de la etiqueta: isabel_soto

«Se queres…»

/en , , , , , , , , , , , , , /por

Pasado o día do Cómic (17 de marzo) e ás portas dos días internacionais da Poesía (21) e do Teatro (27), celebramos hoxe o día da Narración Oral, data mundial nacida en Suecia (1991) coa que, coincidindo co equinoccio de primavera, as narradoras orais festexan contando contos a súa profesión, arte e oficio. Organizada en Galicia polos festivais Atlántica e Sete Falares e polo Colectivo Narración Oral Galega, ao longo desta xornada de festa da oralidade desenvolveranse unha chea de funcións en todo o país en bibliotecas, teatros, colexios, centros culturais, residencias de maiores, hospitais ou cárceres coa intención de poñer de relevo o valor inmortal de contar un conto. Un día no que, como salienta Paula Carballeira, redactora do moi fermoso manifesto «Se queres…», estamos convocados todos a regalar boas historias e contalas de xeito que «pareza murmuran na orella xusto o que precisamos para sorrir, coller folgos e asentarnos no mundo e cambialo». Un día para contar a vida coa nosa voz, tamén coa ollada e xestos nosos, mais tamén coa disposición e a empatía de escoitar, abraiarse e sorprenderse cos nobelos dos relatos doutros afáns e pareceres, para celebrar esoutro tesouro da nosa lingua e continuar construíndo memoria e identidade. Lémbrao Michèle Petit no seu ensaio máis recente, Os libros e a beleza (Kalandraka 2024), en excelente tradución de Isabel Soto: «O utilitario nunca nos basta. Quizais sexamos ante todo animais poéticos, posto que os seres humanos levamos máis de 40.000 anos creando obras de arte, moito antes de inventarmos a moeda ou a agricultura». Iso celebramos hogano, o prodixio de contarmos e escoitarmos para dominar a estrañeza da vida e da morte, para procurar a verdade que aniña na cerna do relato. Sabíao o noso amigo Xabier DoCampo: «o acto de amor máis sublime que coñezo é contar unha historia». Velaí o que festexamos, o amor pola narración tradicional, o amor polo desexo da ficción, o amor polo desexo de contar historias.

Publicado en Nós diario: 20/03/2024

Astérix galego

/en , , , , , , , , , , , , , , , /por

Isabel Soto, Xavier Senín e Alejandro Tobar asinan unha tradución memorable d’ O lirio branco (Xerais 2023), a novidade de Astérix, á cuadraxésima da serie, aparecida o 26 de outubro de forma simultánea en vinte linguas, cunha tirada de 5 millóns de exemplares. Versión galega que superou o método tradicional, obrigado dende 1967 polos propietarios dos dereitos (Hachette Livre, a partir de 2008), consistente en traducir unha primeira versión e a partir dela facer outra francesa, o que obriga a andar cos pés no aire en cuestións como a calidade dos chistes ou a fidelidade dos xogos de palabras que decote agochan os nomes de personaxes e lugares. Procedemento aproveitado como oportunidade polo equipo da tradución galega (responsable tamén da castelá) para despregar a riqueza toda da nosa fala popular, con agarimo preferente ao emprego da súa fraseoloxía, e mesmo para realizar algún emotivo cameo, como o de Fuxan os Ventos con motivo do seu cincuenta aniversario. Décimo oitavo título do catálogo Astérix de Xerais, que desde hai unha década asumiu a edición tanto das novidades como o proxecto de recuperación da totalidade da serie. Un Astérix galego, lembremos, iniciado en 1976 polo selo Mas Ivars, grazas a mediación da coruñesa Libraría Arenas e as traducións de Eduardo Blanco Amor, que en dous anos asinou as sete primeiras entregas en galego; publicación que continuaría, entre 1992 e 1998, Galaxia en coedición con Grijalbo, abrindo despois a ausencia dunha década que provocou as iniciativas da Mesa Pola Normalización Lingüística e de Bieito Lobeira no Parlamento de Galicia, reclamando a súa publicación como exercicio dos dereitos lingüísticos do lectorado galego. A normalización actual da edición do Astérix galego, tanto pola calidade das súas versións como da participación nos seus lanzamentos mundiais, amosa a madurez do sector editorial galego e o incremento do peso do seu lectorado. Un éxito da nosa lingua e edición que debemos celebrar. Están tolos, estes galegos!

Publicado en Nós diario: 27/12/2023

Onte 2117: «A nosa Negra» de Harriet E. Wilson

/en , , , , , , , , , /por

Lin de dúas sentadas A nosa Negra (Hugin e Munin 2020), a novela de Harriet E. Wilson anosada dende o inglés ao galego por María Reimóndez. Unha oportuna edición dun orixinal publicado en 1859, que chega quince anos despois de que o fixera en castelán na castellonense editorial Ellago do noso admirado editor Francisco Villegas Belmonte, falecido prematuramente hai case tres anos.

Adoptando as convencións da novela sentimental e do relato de escravas, A nosa Negra mestura con acerto a autobiografía coa ficción coa intención de denunciar en 1859 (no debate sobre a abolición) a escravitude da poboación negra dos estados sureños, mais tamén o racismo, o maltrato, o abuso, a pobreza e a hipocrisia relixiosa  que padecían as mulleres negras libres que vivían nas cidades do norte, como a propia autora da novela, unha das primeiras escrita por unha afroamericana.

Magnífica é a tradución literaria da escritora María Reimóndez, capaz de facer chegar con fidelidade e enxebreza o rexistro dun texto marcado pola súa época, así como contextualizar as súas referencias literarias de forma didáctica e atractiva para o lectorado. Como parabéns merece Hugin e Munin por rescatar para a nosa lingua un texto referencial sobre as orixes do racismo, que non perdeu nin actualidade nin interese, continuando así a construción dun catálogo traducido de excelencia que supera os setenta títulos.

Quedar na casa

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo propoño unha reflexión sobre a pandemia do coronavirus e o confinamento na casa

A corentena permitiume volver sobre as páxinas d’ A peste (1947), a novela de Albert Camus, desta volta na extraordinaria tradución para o galego de Isabel Soto e Xavier Senín, publicada por Hugin e Munin (2018). Confeso que no relato de Camus abraioume a proximidade á situación que estamos vivindo. O retrato do mal e a súa superación, naquela primavera dun Orán colonial onde as ratas mortas inzan paseniño ás rúas mentres se estende a enfermidade, é útil para entender como unha praga semellante afecta tanto ás persoas contaxiadas como aqueloutras indemnes á doenza. A peste arrasa a actividade comercial e social e «suprime o futuro e os desprazamentos» de persoas que, até entón, se tiñan [coma nós] por libres ou non imaxinaban poder ser vítimas do contaxio. Mais tamén unha epidemia na que xurde [coma tamén no caso actual] o mellor da condición humana, unha mensaxe de esperanza que Camus deitaba cando a humanidade acababa de derrotar ao nazismo.

A lectura da versión galega d’ A peste convida a reflexión sobre a utilidade da ficción literaria para achegarse, a pesar de ter transcorridas sete décadas, a unha epidemia como a do coronavirus, onde aquela inquedanza inicial de hai unhas semanas polos seus efectos, á altura deste terzo do confinamento previsto no estado de alarma e diante das estatísticas sanitarias e económicas, converteuse xa en medo e ansiedade sobre o futuro que nos agarda. Emocións retratadas na novela de Camus como un xeito de «exilio na propia casa», onde cada un de nós estamos «reducidos ao noso pasado» e obrigados a «aceptar vivir o día a día, e só fronte ao ceo». Cadora e por ventura, nesa obrigada soidade familiar da nosa reclusión contamos coa comunicación dixital e o acceso aos produtos culturais nas pantallas que nos facilitan mantermos en contacto coas persoas queridas, acceder a información en tempo real ou mesmo, dentro das posibilidades, non desvincularmos totalmente da nosa actividade laboral ou educativa.

O saber experto, unha das claves para enfrontar a pandemia do COVID-19, xunto a posta en valor preferente dos servizos públicos de sanidade, atención á dependencia, educación e seguridade, estableceu que o confinamento e o distanciamento social son medidas imprescindibles e obrigadas para superar esta crise sanitaria. Medidas severas pola restrición da nosa liberdade para movernos onde nos pete e polo seu carácter universal (polo momento aínda incompleto, na medida que o actual estado de alarma non afecta a todas as actividades económicas non esenciais por igual) que poñen a proba tanto a nosa intelixencia colectiva como a capacidade empática de cada cidadán para respectalas coa severidade e continuidade que requiren. Empatía que debemos entender como un exercicio de intelixencia e solidariedade de cada un de nós que asume que toda a cidadanía está ameazada e que todos podemos sumar co noso comportamento responsable e cos coidados que achegamos na tarefa cooperativa de vencer ao coronavirus.

Non somos inxenuos e sabemos que este confinamento obrigado ten tamén un carácter de clase xa que afecta de forma moi desigual a unhas e outras persoas, dependendo da súa idade, das súas características funcionais ou das condicións da súa vivenda. Dentro destes colectivos máis vulnerables están as persoas maiores, que sofren a presión emocional de constituír o primeiro grupo de risco, as que padecen doenzas mentais ou discapacidades funcionais e os menores de 15 anos, un colectivo de 7 millóns de persoas, completamente desaparecido do espazo público, que dende a declaración deste estado de alarma adultocéntrico son responsabilidade privada que corresponde a cada unha das súas familias. Unha situación inédita que está provocando tensións nalgunhas familias, sobre todo nas que contan con vivendas máis reducidas ou precarias, menos recursos dixitais (carecen de ordenador, impresora ou conexión internet) e menor formación dos proxenitores. Unha fenda de desigualdade que apenas pode ser mitigada polo voluntarismo e entusiasmo do profesorado que pretende acompañar ás familias coas súas tarefas e orientacións propostas de forma telemática.

Nestas condicións, enfrontar as vindeiras semanas de reclusión non vai ser doado para ninguén, sexa polo impacto emocional que provoca a información da pandemia como polo ruído engadido polos bulos e fake news que corren polas redes sociais. Con todo, como sucede na novela de Camus, serán días nos que no entorno deste exilio na casa con certeza aparecerán iniciativas para mitigar a doenza da soidade das persoas queridas ou para evitar a pasividade ou a ansiedade das nosas crianzas. Quedar na casa e manter sempre aberto o fío coa comunidade á que pertencemos. Velaí o exercicio de intelixencia colectiva que precisamos.

 

Onte 2018: O legado de Agustín

/en , , , , , , , , , /por

A Consellaría de Cultura e Turismo anunciou onte que aceptara a doazón do fondo bibliográfico Agustín Fernández Paz. Unha colección de 5.000 volumes que estará dispoñible, na súa maior parte, na Biblioteca de Galicia, mais tamén no Museo Pedagóxico de Galicia e na Biblioteca Pública Municipal de Vilalba. Rematan así os traballos de catalogación dun legado moi valioso, organizado de forma admirable pola tradutora Isabel Soto, que contén unha colección completa das  publicacións de Agustín, tanto literarias como pedagóxicas, tanto nas súas edicions orixinais como nas traducións ás diversas linguas.

Un legado que agardamos contribúa a que a investigación literaria afonde na obra, tanto literaria como pedagóxica de Agustín, unha figura esencial para entender a cultura e a educación en Galicia nas últimas catro décadas. Ás portas da celebración do aniversario do nacemento do autor de Non hai noite tan longa, o vindeiro 29 de maio, aleda comprobar como a súa obra continúa reeditándose e viva no interese do lectorado. Eis os anuncios de Xerais da vixésima edición de Noite de voraces sombras e a vixésimo cuarta de Aire negro, toda unha proeza para o libro galego.

Sen esquecer, tampouco, que está aberta a recepción do orixinais para a 3ª edición do Premio Agustín Fernández Paz de narrativa infantil e xuvenil pola igualdade convocado polo IESCHA, o concello de Vilalba e Xerais. Agustín sempre necesario.

Onte 1992: Rosa Aneiros, Premio Agustín 2018

/en , , , , , , , , , /por

Viaxamos onte a Vilalba para participar no xurado da IIª edición do Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade, convocado polo IESCHA e o concello de Vilalba, coa colaboración de Xerais.

Entre a ducia das obras presentadas, as tres persoas do xurado, a escritora María Reimóndez, a tradutora Isabel Soto e eu mesmo, escollemos como gañadora por unanimidade a presentada baixo o título provisional «Unha manta rillada» e o lema Khoedi, que unha vez aberta a plica resultou ser da autoría de Rosa Aneiros e ter como título definitivo Tres bichicomas, dúas illas e unha serea. Unha novela infantil, que dialoga con varios dos textos e dos personaxes creados por Agustín, sobre todo n´ As flores radiactivas, n´A praia da esperanza ou n’ O segredo da Illa Negra, reclamando a empatía e o protagonismo do activismo interxeracional, de crianzas e persoas maiores, na solución de  problemas sociais como a recente crise das persoas refuxiadas e emigrantes.

Unha novela tan emocionante como literariamente fermosa que consolida o premio de narrativa infantil e xuvenil galega máis querido polo movemento agustinista. Aventuro que este de Aneiros será pola súa gran calidade un dos libros infantís máis referenciados e con máis lectorado destes vindeiros anos.

Onte 1973: Homenaxe a María Victoria Moreno no Club Faro de Vigo

/en , , , , , /por

Ben interesante foi a mesa redonda de onte no Club Faro de Vigo sobre María Victoria Moreno na que acompañamos a Xavier Senín e Isabel Soto, autores da biografía María Victoria Moreno. Sementadora de futuro (Xerais, 2018). Un serán literario no que todos os tres reivindicamos o recoñecemento do que non gozou en vida, a pesar de contar con moitos amigos, para esta cidadá e escritora galega que o foi por decisión consciente, reflexiva e persistente.

Xavier Senín fixo o retrato humano de María Victoria, debuxou súa traxectoria formativa dende o ensino primario en Segovia e Sepúlveda, pasando polo bacharelato no colexio da Sección Feminina en Barcelona, até os estudos de Filosofía Letras na Universidade de Madrid, onde Rafael Lapesa e Dámaso Alonso foron profesores marcantes para ela. Detívose Senín na estancia de María Victoria e a súa irmá Sara en Valdoviño en 1947, cando acompañaron á súa tía Conchita e o seu home, primeira experiencia galega que para elas foi «un territorio de liberdade». Salientou Xavier os primeiros días da súa chegada a Pontevedra en 1963 e o que supuxeron os dous anos como profesora en Lugo, onde coñeceu a Xesus Alonso Montero, tras aprobar as oposicións como profesora agregada de Lingua e Literatura Española, onde tivo como alumnos a Xesús Rábade Paredes e Darío Xohán Cabana, entre outros. Referiuse, tamén, ao seu compromiso como profesora de lingua galega, tanto na década de 1970 como no inicio do período autonómico, así como á experiencia da libraría Xuntanza, que fundou con outros nove socios en 1973, e a cronoloxía da súa obra literaria, fundamentlamente pero no só, infantil e xuvenil que foi publicando dende aquel mesmo ano.

Isabel Soto comezou lembrando que María Victoria Moreno era apenas a terceira das mulleres homenaxeada en 55 edicións do 17 de maio, o que é algo importante, mais tamén moi significativo. Seguiu Soto debullando o que para ela foron os seus dous compromisos como autora: «só escribo en galego, só escribo para nenos». Compromisos asumidos como escritora autófona e monolingüe que «comprendeu o carácter diglósico da situación sociolingüistica desta terra». «Como amante das linguas e coñecedora delas, aprendeu galego dende cero e fíxoo con naturalidade consultando dicionarios, que moito lle gustaban, e realizando lecturas literarias dos nosos clásicos. Axiña deu cursos de galego, preparou unha antoloxía de poetas novos e chegou a facer varios manuais de historia da literatura para o ensino medio».

Xaora, tras salientar este compromiso de María Victoria coa lingua galega, a cerna da intervención de Isabel Soto foi reflexionar sobre a súa obra literaria infantil e xuvenil na que estableceu dúas etapas. Unha primeira, na que desenvolveu unha obra infantil, formada polos títulos publicados na década dos setenta: «Crarisca e o luceiro« (1972), conto premiado no concurso de narracións infantís convocado pola agrupación cultural O Facho; Mar adiante (1973), a aventura dunha escola nun barco, e «O cataventos», premio do Facho en 1975, un conto de animais que admite a lectura dun conflito desencaeante de cambios, que sería publicado catro anos máis tarde no volume Contos pra nenos (Galaxia, 1979), xunto a textos de Paco Martín, Xoán Babarro e Eliseo Alonso, libro que será o primeiro en lingua galega que formará parte da Lista de Honra do IBBY. Primeiro ciclo que pecha coa publicación d’ A festa no faiado (1983).

A seguir, Isabel Soto sinalou que  en 1986 María Victoria Moreno abriu a segunda etapa da súa obra con Leonardo e os fontaneiros, a primeira das súas obras dirixidas a adolescentes, á que seguiría Anagnórise (1989), que a convertiu nunha das autoras máis lidas polo público mozo, «novela que constitúe un achegamento maxistral aos medos da mocidade, introducindo o tema das drogas, que desafía ao lectorado de calquera idade», e que remataría con Guedellas de seda e liño (1999). Rematou Soto recomendando a lectura de Diario da luz e a sombra (Xerais 2004), onde está todo o seu estilo, «resultando conmovedor para expresar o seu optimismo sensato».

María Victoria Moreno e a lingua galega

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a María Victoria Moreno:

O 17 de maio homenaxeamos a María Victoria Moreno, cidadá galega á que moito lle amolaba ser considerada como «unha autora estremeña (Valencia de Alcántara, 1939), que escribía en galego». E abofé que a catedrática pontevedresa tiña razóns para salientar a súa galeguidade de cidadanía, xa que non debería ser considerada estremeña como tal, xa que filla de nai andaluza e pai castelán naceu na localidade cacereña por puro azar, estudou Primaria en Segovia, Bacharelato en Barcelona e Románicas na Universidade de Madrid, trasladándose despois a Galicia onde traballou como profesora de linguas durante catro décadas. Como  tampouco pode ser clasificada de forma ningunha como escritora alófona galega, como si o foron o xenial Federico García Lorca dos «Seis poemas galegos» (1935), e o catalán Carles Riba, autor de 205 versos en galego distribuídos en dous poemarios «Cantares d’ amor» e «Cantares d’ amigo», publicados en 1911.

María Victoria Moreno foi cidadá e escritora galega por elección consciente e persistente, idéntica escolla a que fixo a escritora e académica Marilar Aleixandre, que converteu  a ambas as dúas escritoras e fundadoras da nosa literatura infantil e xuvenil en referentes dun impagable galeguismo de adscrición e tradición republicana. María Victoria Moreno confesou que a súa relación con Galicia e a súa opción pola súa lingua foi «simplemente unha historia de amor». Demóstrano Xavier Senín e Isabel Soto na biografía «María Victoria Moreno. Sementadora de futuro» (Xerais 2018), cando lembran a mañá bretemosa de agosto de 1963 na que chegou a estación de Redondela para despois descubrir en Pontevedra, unha cidade que lle pareceu fermosa, onde alugou un ático orientado ao solpor, todo o que podía desexar: «xentes acolledoras, paisaxes marabillosas, un clima feito a medida do meu carácter e tantas cousas máis…»

Como relatan os seus biógrafos que en 1965, despois de aprobar a oposición de Profesora Agregada de Lingua e Literatura Española, María Victoria escribiu no Instituto Masculino de Lugo durante dous cursos unha páxina indeleble na súa vida na que Galicia aniñou no seu corazón: «Foi en Lugo onde Galicia se revelou ante os meus ollos, enteira, no seu ser, na súa cultura, no seu feitizo, na súa problemática e na súa lingua». Revelación na que tivo tamén que ver a amizade que trabou con Xesús Alonso Montero, daquela o catedrático do seu departamento, e que a levaría a sumarse dende entón á defensa da lingua galega e á loita pola súa dignidade.

Compromiso adquirido coa lingua galega, que asume como propia, ao que tampouco foi alleo o seu amor vocacional polo ensino que dende 1967 desenvolveu no Instituto Feminino de Pontevedra como profesora de Lingua e Literatura Española. María Victoria contaxiou alí a rapazas de quince e dezaseis anos tanto a súa paixón pola lectura literaria como o interese pola realidade lingüística e cultural de Galicia. Confésao a profesora Moncha Fuentes, unha das súas alumnas: «Unha María Vitoria Moreno, xove, entusiasta, e recén chegadiña de Lugo ensinábanos a amar a nosa lingua –que tamén fixo súa– e a ler a Rosalía, a Valle e a Miguel Hernández».

Compromiso que a partir da década de 1970 levaría a María Victoria Moreno a participar no mundo cultural de noso impartindo algúns dos primeiros cursos de galego, ditando conferencias, participando na aventura da libraría Xuntanza de Pontevedra (1973-1976), editando a antoloxía «Os novísimos da poesía galega» (1973), publicando artigos en defensa do idioma como «No dejéis que muera vuestra lengua» («Diario de Pontevedra», 1973) e comezando a súa traxectoria como unha das creadoras da literatura infantil en galego coa publicación de «Mar adiante. Historias de nenos pra nenos» (Edicions do Castro, 1973).

No difícil período tardofranquista María Victoria afondou no compromiso co proxecto de defensa social do galego e coa causa quixotesca de alfabetizar aos galegos na súa lingua propia. Entre 1971 e 1975 esta profesora extragalega impartiu de maneira gratuíta cursos de galego en diversas sociedades culturais, como Amigos da Cultura de Pontevedra ou Ateneo de Ourense, o que lle supuxo en 1973 a apertura dunha ficha policial, a retirada do pasaporte, un rexistro domiciliario, ademais de sentirse calumniada, difamada e rexeitada por parte da sociedade franquista pontevedresa.

Compromiso coa lingua galega que na década de 1980, xa no período autonómico, mudaría (por ventura) de carácter, impartindo cursos de galego dirixidos a docentes, participando na elaboración de libros de texto da editorial Galaxia dedicados á literatura galega no ensino medio e desenvolvendo unha obra pioneira e referencial no eido da literatura infantil e xuvenil.

Eis a traxectoria dunha escritora galega cento por cento.

María Victoria, cidadá galega

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Luzes á concepción de cidadanía de María Victoria Moreno:

A María Victoria Moreno (MVM), a escritora homenaxeada o vindeiro 17 de maio, amoláballe ser considerada «unha autora estremeña que escribía en galego». Comentoumo anoxada en máis dunha ocasión no proceso de edición de Diario da luz e a sombra, o texto autobiográfico onde relatou a súa experiencia como enferma de cancro e onde reflexionaba sobre como unha doenza, por grave que fose, non muda a personalidade de ninguén, se non que apenas resalta os trazos característicos de cadaquén. E tiña razóns abondas a autora de Anagnórise, xa que ela nin era estremeña nin moito menos escritora alófona galega, como Federico García Lorca ou Carles Riba. María Victoria Moreno era cidadá e escritora galega por elección consciente e persistente.

Opción de cidadanía moi presente nas diversas biografías que sobre María Victoria apareceron estes días, dende a primeira, a das académicas Fina Casalderrey e Marilar Aleixandre, a outras posteriores como a dos seus amigos Xavier Senín e Isabel Soto e a da profesora Montse Pena Presas, que reconstrúen una peripecia biográfica e formativa pouco convencional, dende o seu nacemento en Valencia de Alcantara o 1 de maio de 1939 até a súa instalación definitiva en Pontevedra a mediados dos anos sesenta. Sabemos agora que MVM naceu na localidade cacereña por puro azar, xa que alí acudiu a súa nai Sara (mestra malagueña) que tiña o home, Vicente (militar de Toledo) na fronte de guerra, para dar a luz na casa do seu irmán, Antonio que traballaba de policía na fronteira con Portugal. Como sabemos que despois de apenas tres anos en Badaxoz, a familia trasladouse a Segovia, onde seu pai fora destinado como administrador do cárcere provincial, e máis tarde a Sepúlveda, onde a súa nai reingresou como mestra. Localidades segovianas nas que MVM cursou os estudos primarios, antes de vivir interna nun colexio da Sección Feminina de Barcelona onde fixo o Bacharelato e trasladarse máis tarde a Madrid onde cursou Filoloxía Románica na Complutense. Un periplo pola península que a futura escritora completará en 1963, cando despois de casar co valenciano José Luis Llacer, o matrimonio se instala en Pontevedra onde o seu home é destinado como profesor do colexio da actual ONCE.

Unha etapa de formación na que MVM adquiriu a súa condición políglota, xa que aprendeu catalán e francés, o que lle facilitará a partir de 1965, cando coñeceu a Xesús Alonso Montero como profesora do Instituto Masculino de Lugo, a súa rápida inmersión no galego e a súa adscrición posterior a nosa literatura, participando nos primeiros concurso de contos convocados pola agrupación Cultural O Facho da Coruña e publicando en 1973 en Ediciós do Castro o seu primeiro libro para crianzas, Mar adiante, o mesmo ano no que abre en Pontevedra con outros socios a mítica Librería Xuntanza. Unha opción de vida que á xove profesora do Instituto Feminino de Pontevedra lle custará máis dun desgusto, como a retirada do pasaporte en 1974 por dar clases de galego no Ateneo de Ourense, o que daquela constituía una actividade sospeitosa.

A biografía galega de MVM nada ten que ver coa súa nacenza galega nin sequera cunha posible orixe familiar galaica dos seus ancestros, xa que o seu ADN era andaluz e castela, nin tampouco pola súa formación superior e universitaria que fixo dacabalo de Barcelona e Madrid. María Victoria Moreno foi cidadá galega porque quixo, porque escolleu o galego de forma consciente para instalarse na súa vida cotiá e para ser a lingua na que educase aos seus fillos. MVM, como sinalan Casalderrey e Aleixandre, «é galega porque Galicia foi a terra onde máis tempo viviu e coa máis se identificou». Unha elección republicana de cidadanía galega que merece ser coñecida e que pode axudar a explicar un concepto de identidade galega e de elección lingüística, que nada ten que ver coa etnicidade nin coa orixe familiar. Cidadanía por querenza consciente, pola vontade de incorporarse á formación da comunidade galega. Roubándolle as palabras ao inacabable Celso Emilio, MVM foi galega «porque si, porque lle gustou, porque lle petou quixo e deulle a gaña». Eis a galeguidade cento por cento. Brava María Victoria Moreno!

Onte 1281: Novos títulos de Astérix en galego

/en , , , , , , , /por

asterix_papyrus_cesar

Na feira do libro de Boloña anunciouse onte o título do que será o triséximo sexto álbum de Astérix, O papiro de César, que aparecerá en todo o mundo o 22 de outubro de 2015 e será publicado en galego por Xerais. Coma xa sucedera co álbum anterior, Astérix e os pictos, publicado en outubro de 2013, os autores serán o guionista Jean-Ives Ferri e o debuxante Didier Conrad, que adiantaron en Boloña que a acción da nova entrega se desenvolverá na Galia e «coma sempre sucede en Astérix haberá batallas, novos personaxes, un moi perigoso e zoinamoina, romanos a labazadas e se abordará un tema característico da sociedade moderna.» Antes da publicación desta nova aventura, a comezos do mes de maio estarán dispoñibles nas librarías as novas edicións en galego da terceira e cuarta entrega da serie de René Goscinny e Albert Uderzo , Astérix e os godos e Astérix gladiador, traducidas por Xavier Senín e Isabel Soto. Sen dúbida, 2015 será un gran ano para os seareiros galegos de Astérix e Obélix.