Onte 1940: «Afouteza» 2017

/en , , , , , , /por

O feito de que «afouteza» fose escollida como palabra galega do ano polo Portal das Palabras da Real Academia Galega, tamén a máis buscada no seu dicionario en liña, expresa a influencia decisiva da publicidade e do mundo do deporte para achegar connotacións positivas o uso da nosa lingua. Como xa se ten salientado, documentada dende o século XIV, «afouteza» adquiriu prestixio a partir da súa inclusión no himno do Celta de Vigo e, sobre todo, cando o propio club comezou a utilizala como eixo da súa comunicación corporativa, na campaña de abonados e nos partidos de competición europea da pasada primavera.

«Afouteza«, ademais de referise á disposición de actuar sen temor a dificultades e perigos ou á seguridade en si mesma que demostra unha persoa, adquiriu un valor identitario e comunitario xa que xa forma parte desa listaxe escollida de palabras que funcionan coma un resorte afectivo de positividade, expresión de unión e de confianza nas nosas propias posibilidades. Por ventura, «afouteza» pasou de ser un patrimonio do celtismo a ser o tamén de todo a comunidade galega. Procuremos continuar tinguindo desta afouteza inclusiva a nosa fala empregando as posibildades pouco exploradas que nos achega o mundo do deporte e da publicidade.

Galicia 2057

/en , , , , /por

Dediquei o artigo da semana en Luzes ao foro de prospectiva organizado polo Museo do Pobo Galego:

Hai uns días participei nunha mesa redonda sobre a identidade galega no ano 2057. Inserida no foro de prospectiva, que se desenvolve ao fío da celebración do corenta aniversario da Museo do Pobo Galego, María Xosé Cerviño, secretaria do padroado, propúxonos ao produtor Jorge Algora e a min mesmo, como membros da industria cultural, e aos profesores Henrique Monteagudo e Xosé Manuel González Reboredo, que expresáramos o que prevemos sería a identidade cultural e a situación das nosas industrias creativas dentro de catro décadas. Unha proposta arriscada que entendín apenas como unha escusa suxestiva para falar da nosa percepción do presente e da necesidade de reinventar o que entendemos por identidade cultural galega nun momento no que están de moda discursos negacionistas das identidades como os do filósofo François Jullien.

Por ventura ninguén dende a mesa nin dende o público atreveuse a facer prognósticos como os que hai anos expresaban os gurús, tan ben pagados polas industrias das tecnoloxías dixitais. Xaora, todos coincidimos dunha ou doutra maneira na idea de que a identidade cultural galega desenvolverase ao abeiro de tres factores determinantes: o demográfico (económico), o lingüístico (cultural e educativo) e o político. O futuro da nosa cultura milenaria estará moi condicionado polo que suceda coa nosa poboación, coa nosa lingua e co noso autogoberno. Tres variables que poden ser facilitadoras, mais tamén retardatarias, da valoración que no proceso de hibridación global obteña a nosa identidade na escala que regula os polos de homoxeindade e diversidade. Quizais ningún dos tres convide ao optimismo, mais tampouco ningún semella de tendencia irreversible.

A hemorraxia poboacional continúa aberta, sobre todo nas dúas provincias interiores, como demostran os datos de censo máis recentes que sitúan a toda a provincia de Ourense cun número de habitantes ao nivel do concello de Vigo. Como aberto está o fluxo emigratorio de mozos e mozas, ao tempo que se reduciu o inmigratorio, o que agudiza o devalo poboacional, tamén nas zonas urbanas. No entanto, como sinalou tantas veces Manuel Blanco Desar, sen xente dificilmente poderemos constituír unha comunidade viable dona do seu territorio e do seu destino.

A pesar de que o galego continúa sendo unha das duascentas linguas máis faladas do mundo, a perda case total de falantes iniciais monolingües no marco dunha comunidade políglota, obriga a procurar o seu futuro en novas motivacións e posibilidades de uso, como a de vencellarse ao discurso da innovación e da inclusividade. Unha oportunidade de ouro para evitar tanto os perigos que suporía a irlandización da nosa cultura (unha forte identidade sen lingua propia), o que probablemente levaría a museificación literaria do idioma, como para non entrar nese paquete de linguas en perigo nun século como o XXI, que se prevé sexa o de maior destrución de linguas da historia.

Como polo momento tempouco axuda o conformismo actual do autogoberno galego escasamente implicado na fixación de políticas públicas nos eidos estratéxicos de poboación, territorio e cultura. Como tampouco sabemos cal pode ser a viabilidade do actual estado español (quizais fallido) nin da actual Unión Europea. Incertezas que, porén, poderían constituírse en Galicia nun eficaz mobilizador de procesos de mudanza, se atendemos á diagnose que o sociólogo Manuel Castells fai no seu libro máis recente, Ruptura. La crisis de la democracia liberal (Alianza 2017), no que identifica no marco da globalización actual unha crise identitaria, onde vai haber unha oportunidade para as comunidades e as súas identidades. Podería ser este o caso de Galicia?

En todo caso, como sucedeu nunha entrevista que lle fixeron a Cunqueiro uns anos antes de morrer na que lle preguntaron como sería a Galicia do ano 2000, na que don Álvaro contestou que só sabía como a el lle gustaría que fose, a Galicia de 2057 dependerá en boa medida da determinación da xente de hoxe por querer ser. Agardo que canto menos non se perda a afouteza colectiva de intentalo.

Onte 1901: Crónica da Feira do Libro da Coruña 2017

/en , , , , , , , , /por

Rematamos onte tres días de intensa participación na Feira do Libro da Coruña. Seráns literarias todas moi concorridas  e interesantes nas que presentamos algunhas das novidades recentes de Xerais dirixidas a públicos diversos.

Comezamos o martes 1 de agosto con Costa do Solpor. O regreso da Illa do tesouro nunha sesión audiovisual na que Xosé María Lema presentou os espazos e os personaxes desta versión publicada en Fóra de Xogo da novela coa que o de Bamiro homenaxea o clásico de Stevenson, a comarca da Costa da Morte. Continuou Elena Gallego Abad, que conversou coa escritora e crítica Mercedes Queixas sobre O xogo de Babel, unha novela publicada na serie de fronteira Milmanda, na que a creadora da serie «Dragal» explora o xénero romántico, a intriga psicolóxica e a literatura de viaxes, tan pouco frecuentes en galego. Pechou a primeira xornada Xurxo Mariño que engaiolou ao público coa presentación audiovisual do seu periplo arredor do planeta recollido en Terra. Ciencia, aventuras e sorpresas dunha viaxe arredor do mundo, publicado en Básicos Ciencia, e no seu blog fotográfico Vagamundeando. Mentres que Anxo Fariña asinou exemplares na libraría Lume de 4 xinetes.

Protagonizaron a segunda xornada, a do mércores 2 de agosto, Carlos Callón, Pedro Feijoo e Ledicia Costas. Callón tirando de moita retranca presentou o seu ensaio Galegocalentes e galegofalantes, publicado na colección Crónica, e defendeu a necesidade da activación dos galegofalantes e da unión dos galegocalantes como claves para o futuro do idioma. Xaora, os minutos de ouro dunha intervención moi vibrante de Callón foron os que dedicou a denunciar a identificación que os medios de comunicación galegos fan do galego coa delicuencia. A seguir conversamos con Pedro Feijoo sobre Os fillos do lume, a novela que recibida de forma entusiasta pola crítica lidera tamén de forma indiscutible todas as listas dos libros máis vendidos en galego. Feijoo defendeu a importancia da memoria no conxunto da súa obra e a súa intención de ofrecer outra visión de acontecmentos claves da nosa historia, como a Guerra de Galicia, mal chamada da Independencia. Mentres que a escritora Ledicia Costas asinou no stand de Lume exemplares da súa obra.

Onte, na nosa derradeira xornada, foron protagonistas Xurxo Souto, Manuel Rivas e Miguel Vázquez Freire. Souto presentou a cuarta edición de Contos da Coruña, un clásico, publicado hai dezaseis anos, que constitúe un auténtico compendio de épica cascarilleira, lembrando á poeta Luisa Villalta, que morreu en 2004 sen poder presentar En concerto, o seu libro póstumo. As repichocas e os contos de Xurxo emocionaron a un público que rendido celebrou a palabra coruñesa perfecta: ORZÁN. Desenvolveuse despois a agardada homenaxe arredor de Os libros arden mal de Manuel Rivas, recoñecida co Premio Mondoñedo 10 como a mellor novela galega da década (2006-2015). Antes da lectura de tres fragmentos, Rivas defendeu «a memoria conxugada como un presente recordado, a utopía de seres que exercen o dereito a soñar», insistindo en que «o corpo da linguaxe é a liberdade», e «a literatura debe funcionar como un biodetector, capaz de desvelar zonas de misterio», para finalizar citando a John Berger: «hai que ter un pouco de esperanza».

Pechou a participación de Xerais a presentación de Demos de verán, o regreso á narrativa galega, despois de case dúas décadas, de Miguel Vázquez Freire. Foi o xornalista Tino Santiago quen presentou unha novela que definiu como de lectura moi intensa. Na súa intervención Miguel confesou que tardara dez anos en escribila, «abandoneino moita sveces, case pode comigo como escritor, mais conseguín finalizala». Desvelou que foran tres as fontes da obra. A primeira os sucesos de malos tratos a menores acaecidos en 1984 e coñecidos como o caso Edelweiss; asegunda, un encontro fortuíto que tivo en Roma, que lle permitiu crear o personaxe de Radia Ludescu e desatascar a novela; e o terceiro, a proliferación de ideas, que levaron á humanidade ao desastre, difíciles de erradicar. «Quixen facer unha novela paródica das novelas esotéricas, ao xeito d’ O péndulo de Foucault, uha novela de misterio con fondo esotérico». Rematou Miguel anunciando a apertura do blog da novela onde publicará contidos estendidos.

 

Onte 1866: Afouteza, afoutar, afouto/a

/en , , , /por

Afouteza_Redeiros

O Gran Dicionario Xerais da Lingua achega dúas acepcións do substantivo afouteza. A primeira referida á disposición para actuar sen considerar dificultades nin perigos, sendo os seus sinónimos os de ousadía, audacia ou ardimento. A segunda identifica a afouteza coa coraxe, coa capacidade e forza moral para facer algo. O dicionario inclúe, ademais, o verbo afoutar que expresa dar ou infundir alento ou ánimo, sendo sinónimo de animar, alentar ou arrufar. Por último, o Gran Xerais inclúe o adxectivo afouto/a para referise á caldiade de quen actúa con valentía e temeridade sen considear os perigos, sendo algúns dos seus sinónimos os de arrichado/a arriscado/a, atrevido/a ou ousado/a. Esta consulta ao dicionario, ás portas da histórica semifinal europea de mañán, amosa o acerto de utilizar estas tres palabras como cerna da identidade celeste. Agardamos con ilusión afoutar mañán no vello Balaídos ao afouto Celta de Berizzo.

Onte 1864: O retroceso da edición en galego

/en , , , , , , /por

5901ae8f01e58-ztiew

O novo retroceso do número de títulos editados en galego en 2016 é tan agardado como explicable. O remate da implantación dos libros de texto da LOMCE en 2º e 4º de ESO e 2º de BAC, así como a rebaixa da produción do libro electrónico, xustificada pola merma do entusiasmo polo formato epub, explican estes novos datos catastróficos. Factores que continuarán afectando ao longo deste 2017 e que, moito me temo, agoiran un retroceso histórico para a estatística do ISBN en lingua galega deste ano, que acadaría o seu peor resultado nas dúas últimas décadas. Non teño dúbida de que este é un problema específico do sector do libro galego (a edición no resto das linguas oficiais medrou e mesmo lixeiramente a edición en Galicia no seu conxunto), feito ao que non é alleo a súa dependencia do subsector do libro de texto, que vén achegando arredor do 40% da súa facturación e o 20% do seu número de títulos, mais cuxo peso, por moi diversas razóns, diminuirá nos próximos exercicios.

No eido da edición literaria e infantil, o que podemos chamar a edición cultural, o sector mantén as súas cifras, a pesar de que vive totalmente a intemperie, por utilizar un eufemismo, ao abeiro dos avatares do mercado e da competencia coa edición española. As cifras falan por si soas: en 2017 o sector do libro galego contará apenas con 200.000 euros da Consellaría de Cultura para dotar de novidades en galego as bibliotecas municipais. Cifra que supón apenas o 1% da facturación anual do sector (arredor de 20 millóns de euros) e, con respeto a idéntica partida de hai dez anos, un recorte do 84 %.

Porcentaxes inauditas en calquera outro sector económico considerado estratéxico (como establece a vixente Lei do Libro e da Lectura de 2006) que expresan unha evidencia: para os diversos gobernos de Alberto Núñez Feijoo o sector do libro en galego é pouco máis que un bonsai ornamental para exhibir en acontecementos como a Feira do Libro de Buenos Aires e para citar en efemérides rituais como o 17 de maio. Picada o que estes gobernos consideraron «burbulla editorial», aos editores se nos ofrece periodicamente o engado da redacción dese plan da cultura galega (cuxo obxectivo sería abordar tamén as feblezas do noso sector), que aparece e desaparece dende hai anos dos discursos dos responsables culturais do goberno.

Xaora, os teimosos editores galegos continuamos editando tanto como permiten os recursos do noso cativo mercado, intentando facelo o máis atractivo e visible posible. Confeso que en case tres décadas de profesión nunca coñecín un activismo literario tan intenso e estenso como o actual, protagonizado tanto polos autores e autoras como polas editoras e librarías en centos e centos de presentacións, lecturas, asinaturas e referencias nas redes sociais. Un activismo de resistencia que tamén conta e que non aparece nas estatísticas do ISBN. Ampliar a comunidade de lectoras e lectores en galego continúa sendo unha das prioridades do sector, como a da reclamar de todos os poderes públicos que non eludan a súa responsabilidade sobre as políticas de lectura e fomento da lingua galega.

Onte 1859: Saudades do Xabarín

/en , , , /por

20170418180050_anverso2006

Twitter inundouse onte de saudades do Xabarín lembrando o viséximo terceiro aniversario da primeira emisión do programa da TVG que meceu con tanto agarimo á xeración de entre séculos. Xaora, non foron as cancións rabudas de espírito bravú nin a iconografía creada por Miguelanxo Prado o que onte celebramos.Foi unha forma de entender a Televisión de Galicia como un servizo público, unha trabe de ouro nas políticas de fomento do galego, tamén dos picariños e da mocidade. Eis o valor inclusivo extraordinario do Xabarín Club creado por Suso Iglesias, sendo Francisco Campos presidente da CRTVG.

Hoxe cando a Televisión de Galicia conta con dúas canles, a súa programación infantil, emitida na TVG2 e na app “Xabarin TVG”, perdeu todo aquel fulgor e protagonismo de hai dúas décadas, apenas outra expresión do alleamento (como sucede en boa parte das nosas escolas) ao que se somete a nosa rapazada con respecto ao galego. Aquel prioneiro Xabarín Club demostrou que a TVG pode ser unha ferramenta interxeracional de poderosos efectos para o prestixio da nosa lingua e para o fomento do seu uso nos contextos de lecer para galegos e galegas de todas as idades. Dúas das razóns da existencia da propia compañía como do traballo dos seus profesionais. Recuperar aquel espírito entusiasta do Xabarín Club demostraría que outra TVG aínda é posible.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1858: “Galegocalantes e galegofalantes” de Carlos Callón

/en , , , , , /por

2017041719065851228

Carlos Callón confesou onte na presentación de Galegocalantes e galegofalantes, a obra que pecha a triloxía iniciada por En castellano no hay problema e continuada en Como defenderes os teus dereitos lingüísticos, que coa publicación deste libro pretende contribuír a activar o debate social sobre o idioma galego, que na actualidade está nunha encrucillada.”Somos unha lingua que deberiamos dar por morta, na que non se estrea ningunha película de animación cada ano ou na que non hai posibilidade de sacar o carné de conducir, mais hai razóns para a esperanza sobre o seu futuro mesmo a pesar das moitas couces que recibiu, o auténtico mérito do galego e estar vivo”. “Non teño dúbida de que hai máis demanda de galego ca de oferta de galego. Falta acción dos poderes públicos, dende a Administración Xeral do Estado, que rexeita documentación presentada na nosa lingua, até a propia Xunta de Galicia, que non está á altura do que dita o Estatuto de Autonomía no que atinxe a promoción do galego”.

XG00263601Carlos Callón considera que “este libro non é pesimista, xa que hai motivos para estar preocupados, pero tamén hai precedentes de activación na súa defensa e promoción”. Nesta liña o autor reclamou “non só ao Partido Popular, que tantas couces deu ao galego, tamén os partidos da oposición, PSOE, En Marea e BNG, que teñan unha posición máis activa na defensa da nosa lingua”. “Todas as administracións teñen a súa responsabilidade, non abonda con expresar amor a nosa lingua, deben facer unha política de activación lingüística expansiva e inclusiva”. Rematou a súa intervención presentando a estrutura do libro, no que se inclúe unha primeira parte de análise sobre as posibilidades de activación dos galegocalantes e de unión dos galegofalantes, unha segunda de reflexión e acción sobre as estratexias para facelo, para rematar con dous epílogos, a transcrición do debate con Carlos Luís Rodríguez e a unha escolma de noticias nas que o galego aparece nos medios de comunicación galegos identificado coa delicuencia.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1853: Víctor presidente

/en , /por

Academia_Galega_28-03-2017

A elección de Víctor Freixanes como presidente da Academia debería abrir un período de relanzamento da institución de Tabernas. A experiencia de xestión empresarial de Freixanes, a súa capacidade de comunicación e o seu compromiso inquebrantable coa patria da lingua son razóns abondas para confiar nun proxecto que deberá enfrontar retos complexos. O primeiro, asumir a situación dramática da lingua galega e contribuír ao desenvolvemento dunha alternativa ao vixente decreto de plurilingüismo que, asegurando a adquisición da dobre competencia de todo o alumnado ao remate do ensino obrigatorio, sexa capaz de forxar un amplo consenso social e político. O segundo, consolidar o carácter académico da institución, coa publicación da nova Gramática e co desenvolvmento de novos estudos sobre a produción literaria galega dos séculos XX e XXI. E o terceiro, quizais o máis determinante para o éxito do proxecto, recuperar o diálogo a nivel interno, mais tamén coa sociedade civil, con especial incidencia co asociacionismo e co mundo empresarial. O resultado da votación de onte expresa que o novo presidente conta co apoio dunha maioría ampla no plenario, anque tamén que continúa aberta unha fenda cun sector significativo, aquel que durante as presidencias de Barreiro e Ferrín termou dos proxectos da Academia (como o Portal das palabras, o dicionario en liña ou a comunicación dixital) máis exitosos e valorados pola sociedade. Como tamén será un reto para Freixanes continuar feminizando a institución e pluralizando a procedencia das súas incorporacións, até agora moi debedoras de dinámicas que veñen de moi lonxe. En definitiva, non vai ser doado para Víctor Freixanes transformar a Real Academia Galega nesa factoría de ideas e plataforma de encontro que tanto precisa o país. En todo caso, sei que Víctor e o seu equipo vai intentar darlle a volta ao carpín con toda a súa intelixencia e traballosa teimosía. Os meus parabéns e mellores desexos dun venturoso desempeño.

O valor do apego

/en , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao programa Apego:

02_logo_completo_apegoO anuncio da incorporación do concello de Nigrán e doutros seis municipios (entre eles Ponteareas e Vilagarcía) ao proxecto Apego de fomento da socialización da infancia en galego merece todos os parabéns. Acádase así o número de trinta concellos (con gobernos municipais de todas as cores políticas), entre os que están os da sete grandes cidades, participantes nun programa colectivo deseñado co obxectivo de fomentar e mellorar a transmisión do galego como lingua inicial.

Promovido pola Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua e desenvolvido de forma cooperativa polos servizos de normalización lingüística dos concellos participantes, onde vive a metade da poboación galega, o proxecto Apego diríxese ás familias novas, tanto as que se preparan para a chegada dun novo membro como para aqueloutras que teñen nenos e nenas ata seis anos, coa intención de propoñerlles que valoren o uso da lingua galega como vínculo de apego familiar e como raíz de arraigo nosa nosa terra.

A elección do nome “apego” foi moi meditada polos deseñadores deste programa, tanto polo seu significado no dicionario galego (“afección, inclinación, amor por algo ou alguén”) como pola súa proximidade á teoría do apego formulada polo psicólogo inglés John Bowlby, que o define como “o vínculo emocional que desenvolve o neno ou a nena coa nai ou as súas persoas coidadoras, o que lle proporciona a seguridade emocional indispensable para o desenvolvemento da súa personalidade”.

Nos primeiros anos de vida, o apego sería tanto sinónimo de amor e afecto como de vínculo, de lazo con esa figura adulta cuxa presencia incondicional asegura a supervivencia e achega a seguridade necesarias para a vida. O afecto e o vínculo como atmosfera na que se establece a comunicación corporal de agarimos, aloumiños e coidados e a lingüística dos primeiros falares e cantares. Do sentimento apego nacen as primeiras palabras, a lingua na que aprendemos a falar, como base da identidade futura, unha experiencia única e irrepetible.

Neste contexto, cada unha das familias que agarda un novo membro pode valorar a posibilidade de poñerlle un nome en galego, o que constituiría un elemento máis de apego á familia e orgullo sas súas orixes, como pode valorar as razóns para falarlle en galego dende o principio. E abofé, como amosa o proxecto Apego, que existen razóns abondas para facelo. Sexa polo feito de que o que cada un falamos será o que quede prendido nos picariños coma un pouso; sexa pola feito de que a chegada dun novo membro á familia é un momento de mudanzas, emocións e ledicias ou sexa por que a transmisión da cadea da lingua de nais e pais a fillos e fillas é a chave para o futuro da calquera lingua.

Como tamén existen outras razóns para comprometernos co galego como valorar o orgullosas que non sentimos da nosa terra, da nosa paisaxe e da lingua que recibimos como herdo e en herdo nos corresponde deixar os que nos suceden. Ou polo feito de que se os nosos medran dende o inicio co galego no futuro poderán decidir se seguen ou non utilizando unha lingua que sabemos é unha ponte marabillosa para aprender portugués e que as fai persoas bilingües, xa que todos os nenos e nenas galegofalantes saben tamén castelán.

O programa Apego achega recursos gratuitos a aquelas familias que agardan un bebé e deciden utilizar o galego na crianza. Contan cunha caixa de benvida con materiais como un boneco-manta, un álbum de recordos das primeiras experiencias, un disco de música en galego para os primeiros anos ou un medidor para seguir o crecemento. Ademais de ofrecer outros recursos na web do programa (apego.gal) como un libro descargable dirixido ás embarazadas para preparar a acollida da crianza ou o acceso a arrolos, cantigas de berce, cancións de anainar, recitados, xogos de mans ou xogos para o colo, pezas pertencentes á literatura de tradición oral galega que contribúen ao establecemento do apego entre a persoa adulta e a crianza.

Programas como Apego forman parte da estratexia de fomento do emprego do galego dirixida á primeira infancia e baseada na corresponsabilidade das familias e no apoio tamén corresponsable das administracións locais e dos seus profesionais. Hoxe a creación de espazos de socialización en lingua galega para nenos e nenas é un requisito indispensable para restaurar a cadea rota da lingua galega. O futuro do galego depende de cada un de nós, de cada unha das familias, xa que as linguas perviven só se os seus falantes deciden usalas. A nosa lingua terá futuro se a utilizan os nosos fillos e fillas, eles e elas están chamados a transmitila aos falantes do mañá. Aí o valor do esperanzoso Apego.

O Vindel a Vigo

/en , , , , , , /por

Volvo sobre a exposición do Pergamiño Vindel no artigo da seman en Faro de Vigo:

vindelO Pergamiño Vindel será exposto en Vigo. Grazas a un acordo entre a Universidade de Vigo (UDV) e a Consellaría de Cultura da Xunta de Galicia péchase, felizmente, a xestión iniciada pola viguesa Asociación Cultural Pertenza que solicitou á Pierpont Morgan Library Museum de Nova York a cesión temporal para a súa exposición en Vigo da que é unha das primeiras pezas do patrimonio galego e a icona literaria da cidade e da ría do poeta Martín Codax. Supérase así a paralización dun proxecto expositivo a celebrar no museo Marco, “Os tesouros da cidade”, anunciado hai uns meses pola universidade e o concello, que agora pasa a chamarse “Berce da nosa cultura” e que comisionado polo historiador Francisco Singul se desenvolverá no Museo do Mar de Galicia, propiedade da Xunta de Galicia.

Os vigueses e viguesas por fin poderemos gozar da experiencia de coñecer ao vivo unha das nosas alfaias máis valiosas, o orixinal do pergamiño do século XIII, que contén as sete cantigas de amigo atribuídas a Martín Codax, acompañadas dos pentagramas musicais de seis delas. Un fito histórico para Vigo que se convertirá entre outubro de 2017 e marzo de 2018 en capital da cultura literaria lusófona, ademais de importante atracción do turismo cultural, especialmente, portugués. Un regreso do pergamiño ao seu berce que contribuirá a esculcar sobre a orixe da propia lingua e literatura galegas, no congreso que se celebrará con motivo dunha exposición que, ademais, ollará sobre a orixe  dunha cidade que Cunqueiro dicía fora creada por un poeta, Martín Codax, a quen o cronista Álvarez Blázquez consideraba o vigués máis universal de todos os tempos. En definitiva, a chegada do Vindel constituirá un gran acontecemento, quizais, o máis importante da historia cultural viguesa do que vai de século.

Porén, chama a atención que o concello de Vigo renunciase a participar nunha iniciativa tan salientable para a historia da cidade metropolitana e cuxa importancia foi recoñecida no seu día pola alcaldía. Unha ausencia que dificilmente pode ser xustificada polas dificultades do concello para achegar 400.000 euros, cantidade na que se valoraba o custe da exposición do Vindel no Marco, xa que podería reducirse utilizando outras instalacións públicas, como a Casa das Artes, recabando a axuda do mecenado privado e, sobre todo, o apoio doutras institucións como a Deputación de Pontevedra, a Xunta de Galicia ou o propio Ministerio de Cultura. O regreso do Vindel a Vigo ben merecía un gran acordo de colaboración interinstitucional.

Pola contra, intúo que a incomodidade municipal coa exposición do Vindel é explicable polas desavinzas existentes entre o concello e a universidade viguesa sobre o futuro do Campus do Mar nos terreos da ETEA en Teis. Un proxecto estratéxico liderado pola UDV e promovido polas tres universidades galegas, o Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), o Instituto Español de Oceanografía (IEO), chamado a transformar o que foron unha parte das instalacións da Armada en Teis nun espazo científico e de emprendemento tecnolóxico internacional. Un proxecto bloqueado hoxe polos desacordos políticos entre a alcaldía e a delegada do estado da Zona Franca, actual propietaria dos terreos, que podería obrigar á UDV, despois de agardar case unha década, a buscar unha sede alternativa fóra de Vigo. Outro conflito interinstitucional (sen aparente solución) entre o concello de Vigo, a Xunta de Galicia e a Zona Franca que, como sucede coa lea metropolitana, máis alá das razóns de cada unha das partes (que non corresponde aquí dirimir), prexudica á cidadanía, sexa paralizando a recuperación do barrio de Teis ou poñendo en perigo un proxecto universitario, imprescindible para que Vigo conserve o seu liderado no eido da investigación mariña.

Xaora, o trasacordo sobre o Vindel é outro síntoma da crise da política cultural municipal, tanto no que atinxe aos criterios da programación de eventos e festivais como ao futuro das súas instalacións museísticas. É indubidable que non axudou a que o concello participase no regreso do Vindel a incerteza sobre o futuro do Marco, tras o remate do período do actual director, nin tampouco a indefinición dos contidos expositivos da Casa das Palabras de Samil.

En todo caso, diante da importancia da chegada do Vindel, sabendo que o trasacordo é unha figura da nosa tradición cultural, agardo que se amplíe a tea dos acordos interinstitucionais de xeito que o concello de Vigo se incorpore tamén a ela, canto menos participando na difusión e no aproveitamento didáctico dun evento que debe constituír un punto de encontro e de orgullo de todos os vigueses e viguesas.