Onte 1447: Plan de fomento do libro

sybillineDo debate cos partidos políticos organizado pola Federación de Gremios de Editores sobre a súa proposta de poñer en marcha un plan de fomento do libro e da lectura recollo apenas as posicións do partido do goberno sobre as bibliotecas e as librarías. Non me sorprende que o Partido Popular continúe teimando, como ven facendo dende 2012, en suprimir a partida dos orzamentos do estado destinada a compra de novos fondos para bibliotecas públicas, deixando toda a responsabilidade deste caso ás comunidades autónomas e administracións locais. Sen dotación, as bibliotecas públicas non poderán transformarse no corazón da actividade lectora e de acceso á información nos diversos soportes de cada comunidade local. Porén, semella que o partido de Rajoy está máis preocupado polo futuro das librarías, asfixidas pola perda dun terzo da súa facturación dende 2008, para as que promete poñer en marcha un selo de calidade que identifique aquelas que realicen un papel dinamizador no seu entorno local.

Medidas de apoio ás bibliotecas e ás librarías necesarias, mais moi insuficientes para que o sector do libro no seu conxunto poida facer fronte aos efectos do seu proceso de hibridación disrutiva. Levo tempo defendendo que só un plan transversal de fomento da lectura, desenvolvido no sistema educativo regrado e na rede de educación non formal, financiado por todos os poderes públicos e apoiado por diversas iniciativas privadas, permitirá incorporar a lectura como un dos temas preferentes da axenda pública, utilizada polos partidos políticos e polos medios de comunicación. Sen o compromiso por unha revolución lectora, temo que medidas illadas como as comentadas queden en auga de castañas.

Onte 1437: O que vale un litro de leite

davila_tractorada

Interesoume moito o artigo que na Voz de Galicia publicou onte Xosé Antón Rodríguez sobre o valor da produción leiteira en Galicia. A tese do profesor da facultade de económicas compostelá resúmese en que o valor dun litro de leite debe ser «a suma dos custos totais de produción máis as externalidades positivas que xera». A contribución á fixación da poboación no medio rural, a produción alimentaria de calidade, o coidado do bosque ou a mellora da calidade medioambiental, como algunhas destas externalidades, deberían ser valoradas polos poderes públicos implicados, singularmente, pola Xunta de Galicia. Considerado así o valor do sector leiteiro, que achega considerables beneficios ao conxunto da sociedade galega, é de xustiza que o Goberno Galego defenda e apoie directamente ao conxunto do sector, dende as explotacións até outros elementos da cadea de valor láctea, no marco das súas políticas agrarias, demográficas e de comercio interior. Como tamén é precisa a corresponsabilidade cidadá no consumo destes produtos galegos de calidade.

Gratitude ao xenial Bichero de Davila.

Onte 1436: Tractoradas

ganaderosgrande2Nas tractoradas de Lugo e Santiago en defensa do sector leiteiro, identificamos una nova xeración de gandeiros chamada a protagonizar una mudanza radical no medio rural en Galicia. Unha xeración, retratada por Manuel Iglesias Turnes na súa segunda novela, Que non te aten, prevista para comezos de ano, que racha cos estereotipos e prexuízos sobre un mundo rural atrasado e conservador. Tras as fileiras de John Deere, rodeando a Muralla e sitiando Compostela, están mozos e mozas que, diante do remate da política de cotas, apostaron esperanzados pola modernización tecnolóxica e competitividade das súas explotacións, até converter algunas nas máis avanzadas de Europa. Diante da inacción conformista dos gobernos de Rajoy e Feijoo, a súa mobilización, que xa adquiriu tintes históricos, é determinante para o futuro do sector leiteiro, sometido aos efectos da deslocalización alimentaria e das políticas agrarias da UE. Os nosos gandeiros merecen todo o apoio.

Onte 1431: Pulmón cívico de Galicia

sanidade_publica_03-09-2015

Será difícil esquecer o tsunami de dignidade cidadá viguesa en defensa da sanidade pública que vivimos no serán de onte. En moi poucas ocasións, coa excepción da manifestación da Autonomía daquel 4 de nadal de 1977 e quizais nalgunha das mobilizacións do sector naval, sentimos unha resposta cidadá tan contundente e nítida. A trapallada da posta en marcha do hospital de Beade, como a política privatizadora da sanidade pública promovida por Alberto Núñez Feijoo, quedaron noqueadas nas rúas viguesas. Outra vez máis emerxeu ese Vigo revolcado do que falaba Xela Arias, transformado en pulmon cívico de Galicia e motor contra o conformismo paralizante. Como sucedeu onte en Lugo coa tractorada que envolveu a muralla, a unidade cidadá, apoiada pola responsabilidade dos partidos e organizacións sociais, expresa que, a pesar de vivirmos unha situación de emerxencia, en Galicia aínda existe pobo, un suxeito político que non renuncia ao seu protagonismo. Un día para a esperanza.

A foto da Gran Vía é de Xoan Carlos Gil. Grazas.

Hospital Álvaro Cunqueiro

Dedico o artigo semanal de Faro de Vigo á situación do traslado do Hospital Álvaro Cunqueiro,

mudanza-sanitaria-4

O traslado ao Hospital Álvaro Cunqueiro de pacientes e profesionais da área sanitaria de Vigo está sendo un fracaso. Tras as reiteradas denuncias de deficiencias construtivas e carencias asistenciais, realizadas por pacientes e sanitarios do centro ao longo da pasada semana, os responsables do SERGAS rendíronse á evidencia e decidiron parar o proceso na súa fase crítica, xa que non contan con garantías de que nos quirófanos, nas UCI ou nas áreas de reanimación do novo hospital se respecten os estándares sanitarios de calidade do aire. Unha decisión relevante xa que supón se adía polo momento a unificación dos servizos de urxencia en Beade e se recupera a actividade cirúrxica complexa no Xeral e Meixueiro, xusto na semana na que ía ser abandonada.

Durante estes días pacientes e profesionais alertaron nas redes sociais que o Álvaro Cunqueiro se estreara en precario. A lista das súas denuncias é tan longa como desacougante: dende pingueiras e caídas de falsos teitos, pasando por problemas nos condutos de aire acondicionado e na recollida de augas residuais, deficiencias na limpeza, timbres que non funcionan nos cuartos, falta de sofás para acompañantes até problemas co servizo de comida. Denuncias tamén relativas a carencias de medios, sexa que non está previsto o funcionamento dun laboratorio central no propio hospital, a precariedade do equipamento técnico e da medicación dispoñible dalgúns servizos, a falta dun TAC ou a utilización dun camión estacionado fóra do recinto sanitario para realizar as resonancias, cos prexuízos que isto ocasiona para a calidade asistencial. En todo caso, eivas que expresan o incomprensible que resulta que un gran hospital como o de Beade iniciase a súa actividade sen estar rematadas todas as obras, sen contar con todos os medios e recursos en correcto funcionamento, sen desenvolver un período de axeitamento previo dos seus profesionais e sen realizar unha avaliación dos riscos para pacientes e profesionais dun proceso tan complexo.

Xaora, chama a atención que estas deficiencias non atinxan aos servizos non sanitarios de aparcadoiro, multimedia e cafetaría, concibidos como un negocio moi rendible. Abonda con botar contas coas cifras das súas tarifas para quedar abraiado. Un bono de aparcamento para un vehículo dun acompañante durante cinco días (sen posibilidade de contar con outra alternativa na zona) custa 20 euros. Un paquete de servizos multimedia (tv, radio e internet) para o mesmo período custa por paciente 31,70 euros. Uns 50 euros por persoa ingresada. Cantidade que para as adxudicatarias supón a posibilidade de recadar cada cinco días máis de 40.000 euros, é dicir máis de dous millóns de euros cada ano. É inevitable preguntarse as razóns de que en Beade non existan posibilidades ningunhas de estacionamento e wifi gratuítos tratándose dunhas instalacións “sanitarias públicas”.

A orixe deste caos inicial no Álvaro Cunqueiro, ademais das presas inevitables provocadas pola proximidade da convocatoria das eleccións Xerais, reside no modelo de financiamento privado escollido por Feijoo para a súa construción, a denominada “concesión de obra pública mediante pagamento por dispoñibilidade”. Unha adxudicación por vinte anos a unha UTE liderada por Acciona por un canon anual de 72 millóns, ao que se lle engade a xestión dos servizos non sanitarios. Unha decisión que supuxo importantes recortes no proxecto de hospital de financiamento e xestión pública, deseñado polo goberno de Touriño cun orzamento de arredor de 400 millóns de euros. Tras a privatización decidida por Feijoo, reduciuse o número de camas até as 845 (fronte ás 1.450 previstas no proxecto orixinal) e, segundo fontes sindicais, minguouse un terzo o espazo dos quirófanos, un 50 % o destinado a urxencias e rebaixáronse as calidades construtivas e algúns dos servizos sanitarios previstos. En definitiva, o Cunqueiro será un hospital de construción e xestión privadas que acabará custando bastante máis de 1.440 millóns de euros (coma tres cidades da cultura ou un porto exterior e medio da Coruña), xa que non esquezamos ao canon anual haberá que engadirlle os ingresos dos servizos non sanitarios.

No entanto, o máis lamentable do caso do novo hospital de Beade é que despois de superada esta fase crítica de traslado non mitigará as carencias e os colapsos da área sanitaria de Vigo. Tras o peche total do Xeral e o parcial do hospital Nicolás Peña, a área viguesa quedará apenas con 1.260 camas, moi lonxe das que serían precisas para abandonar os postos de cola das listas de agardar de toda España. A mobilización convocada o xoves 3 contra os recortes no novo hospital pola Xunta de Persoal da Área Sanitaria de Vigo, na que están representados os sete sindicatos do sector, merece a atención cidadá.

 

Onte 1425: Hibridación do libro de texto

creative_bookAnele publicou onte o seu informe anual sobre a evolución dos prezos do libro de texto, no que incluíu a súa valoración sobre a situación do sector. Entre os datos destaco a estimación dun incremento de prezos dun 1,05 %, nun curso onde se publicarán os novos materiais que desenvolven as prescricións curriculares da LOMCE para o conxunto da Primaria e para algúns cursos de ESO de Bacharelato. É significativo, ademais, que o informe recoñeza que dende o curso 2011/12, o da chegada de Rajoy ao Goberno, se reduciron as vendas de libros de texto nun 16,32 %, así como que o gasto medio por alumno pasase dos 111,23 € de 2011 aos 91,62 de 2014. Foi importante o impacto que para o sector supuxo a diminución das axudas para a adquisición de materiais didácticos, que no mesmo período pasaron dos 100 millóns de 2011, á supresión olímpica desta partida por parte de Wert, até a súa tímida recuperación (24 millóns de euros para este curso que comeza e o seguinte) por parte do novo ministro de Educación.

No que respecta aos datos publicados sobre a oferta de libro de texto en galego, é salientable que o catálogo acadase os 1,894 títulos, dos que o 75 % foron editados en papel e o 25 % en soporte dixital (456 títulos), cifras que amosan o imparable proceso de hibridación dos materiais didácticos en Galicia e na nosa lingua. Con todo, non esquezamos que os libros dixitais supuxeron o pasado curso apenas 24 millóns de euros, o 3,29 % da facturación do conxunto do sector (748 millóns de euros para máis de oito millóns de alumnos).

O proceso caótico de implantación da LOMCE, a incertidume provocada polo atraso na publicación dos novos currículums e das orientacións para a confección das programacións didácticas, asi como o escaso respecto á propiedade intelectual e aos contidos educativos por parte das diversas Administracións Educativas no actual proceso de dixitalización (un eufemismo que utilizamos para evitar falar de plaxios inconfensables de libros  impresos) son circunstancias que están condicionando negativamente este proceso de hibridación da oferta editorial educativa.

Onte 1423: Repagamento no Álvaro Cunqueiro

Camión-resonancias1

O Hospital Álvaro Cunqueiro estréase estes días en precario, con pingueiras nalgúns cuartos e outras deficiencias construtivas, con menos espazo para o servizo de Urxencias, sen laboratorio central, sen TAC e apenas cun camión aparcado fóra do recinto sanitario para facer as resonancias. Eivas graves, denunciadas pola Plataforma en Defensa da Sanidade Pública, dificilmente xustificables na construción dunhas instalacións sanitarias que finalmente custarán á sociedade galega máis de mil cincocentos millóns de euros, para entendernos, o equivalente a tres Cidades da Cultura.

dubidoso modelo de financiamento privado elixido por Feijoo («concesión de obra pública mediante pagamento por dispoñibilidade») obrigou a reducir en Beade o número de camas e quirófanos inicialmente previsto, así como a baixar moitas das calidades construtivas das instalacións e dos servizos sanitarios previstos, até deixar a Área Sanitaria de Vigo coas súas carencias e colapsos de sempre. Xaora, se a iso engadimos a xestión (tamén privada) dos servizos complementarios, abonda con botar un par de contas para quedarmos abraiados (indignados) coas posibilidades de facturación deste negocio millonario.

No Álvaro Cunqueiro un bono de aparcamento para un vehículo dun visitante durante cinco días (sen posibilidade de contar con outra alternativa na zona) custa 20 euros. E un paquete de servizos multimedia (tv, radio e internet) para o mesmo período custa por paciente 31,70. Redondeando: uns 50 euros por persoa ingresada (845 camas). Cantidade que para os adxudicatarios supón a posibilidade de recadar cada cinco días máis de 40.000 euros, é dicir máis de dous millóns de euros cada ano. U-las posibilidades de aparcamento e wifi gratuítos nunhas instalacións públicas?

É dificil negar que no Álvaro Cunqueiro, dende o primeiro día, funciona un sistema encuberto de repagamento nun servizo sanitario público.

Onte 1412: Incendios forestais

arde_galicia

Cando regresamos onte de Aldán, unha nube mesta de fume adiantaba o solpor sobre a ría. Os incendios no Baixo Miño durante toda a xornada, en ambas as dúas beiras do Miño, engadíanse á relación de 74 lumes da fin de semana en Galicia. Particulamente graves foron os lumes que rodearon outra vez Compostela e a provincia de Ourense, como os que afectaron a espazos protexidos da rede Natura como Toques, Corrubedo ou o monte de Santa Tegra no esteiro do Miño. Porén, para o actual Goberno Galego os incendios forestais xa non forman parte da axenda pública galega. Queda xa moi lonxe a indignación de Feijoo cos lumes daquel verán de 2006, onde culpaba da súa orixe ao goberno de Touriño. Os recurtes nos medios de extinción e prevención, denunciados con retranca polo Bichero de Davila, como a recente mudanza lexislativa aprobada polo Partido Popular sobre a posibilidade de recualificación de terreos queimados poden estar afectando tamén aos incendios forestais deste verán tan seco en Galicia.

Leite galego

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á situación do sector leiteiro.

prezos_xustos_para_o_leite

A crise do sector leiteiro constitúe unha ameaza para o mundo rural galego e para o futuro do sector agrogandeiro. Tras a liberalización da produción aprobada pola Unión Europea, que supuxo a desaparición das cotas lácteas, os prezos do leite derrubáronse, colocando aos nosos gandeiros nunha situación económica límite. A baixa dos prezos do leite en orixe en toda a Unión Europea, que no pasado mes de xuño era de 30,40 céntimos por quilo, acentuouse en Galicia onde segundo denuncian as organizacións agrarias hai case tres mil explotacións que xa o venden por menos de 0,26 e algunhas mesmo por menos de 0,20 céntimos por quilo (moi lonxe dos 0,35 céntimos, prezo medio do ano 2014). Prezos xa moi por debaixo dos custes de produción, insostibles para os produtores, que desequilibran toda a cadea de valor do sector e ameazan con deslocalizar a produción cara outros países da Unión Europea.

Nesta situación crítica, os responsables das case 9.500 explotacións leiteiras galegas, máis da metade das existentes en España, e as súas organización sindicais, promotoras da Plataforma pola Defensa do Séctor Lácteo Galego, denuncian as ameazas dalgunhas industrias de non recoller este produto perecedeiro e reclaman garantías duns “prezos dignos” (apenas un eufemismo para expresar que non sexan a perda) e a intervención enérxica e urxente das administracións públicas, o Ministerio de Agricultura e a Consellaría do Medio Rural, sobre a cuantificación e xestión dos excedentes lácteos, o seu almacenamento privado e a entrega a terceiros países, entre outras medidas dun plan de choque para o sector.

Unha baixada de prezos á que non son alleas circunstancias xeopolíticas, como o embargo da Unión Europea a Rusia, primeiro importador de produtos lácteos da UE, como o descenso das exportancións a China de leite en po. Unha baixada que no caso español tamén se explica polas dificultades de xestión, almacenamento e transformación dos excedentes como a tendencia á baixada do consumo do leite e derivados lácteos. Xaora, tamén semella que no caso especificamente galego é determinante o escaso compromiso co sector das administracións públicas, singularmente da Xunta de Galicia, na mediación dos produtores tanto coas industrias leiteiras, que neste contexto crítico impoñen os prezos, como coas empresas de gran distribución alimentaria, que banalizando o valor do leite utilizan o seu prezo como reclamo para os seus establecementos. Se isto non abondase, o fracaso do proxecto dun grupo lácteo galego, como a ausencia dun plan lácteo do Goberno Galego, integrado nun programa de política agrogandeira a longo prazo, agravan a situación dun sector estratéxico para Galicia, tanto polo seu niveis de emprego directo e inducido como pola súa capacidade para artellar o tecido social e comercial de moitas comarcas rurais e fixar nelas poboación nova.

A abordaxe diferente da crise dos prezos do leite é moi significativa para entender a defensa dos sectores económicos propios no marco da Unión Europea. Mentres o Goberno Galego relativiza a importancia do problema leiteiro e aínda non foi capaz de sentar nunha mesma mesa a todos os tres sectores implicados (produtores, industrias e distribuidores), en Francia, tras a tractorada que bloqueou o acceso ás industrias e tras a mediación do ministro de Agricultura, todos os compoñentes do sector acordaron revalorizar o prezo do leite francés até finais deste ano. Un entedemento cuxo obxectivo está en garantir un prezo para os produtores no entorno dos 0,34, un incremento de catro céntimos por quilo que nunha parte será asumido polas industrias e distribuidores e por outra trasladado aos consumidores, aos que se lles solicita “un esforzo para superar esta crise”. Outrosí sucede coas empresas de gran distribución que asumen o compromiso de aprovisionarse só con leite francés para as marcas brancas que venden nos seus hipermercados.

O caso da crise do leite explica ás claras como un sector estratéxico para Galicia, en termos económicos, territoriais e sociais, pode ser porén prescindible dentro da lóxica económica e política manexada pola Unión Europea ou polo Gobierno de España. Como tamén expresa a importancia que teñen as políticas de consumo responsable, asumidas por amplos sectores da cidadanía, na reorientación da actividade dos sectores económicos. No caso galego, a defensa da viabilidade do sector do leite, como tamén o da carne ou o do viño, por poñer outros exemplos do sector agroalimentario, deberían ser considerada estratéxica e preferente polos poderes públicos, mais tamén asumida polos consumidores e consumidoras que de forma corresponsable apoian o produto propio, como garante de calidade e desenvolvemento sostible. Apoio o leite galego.

Onte 1364: As catro idades

54428836059Interesoume moito a análise que Enric Juliana publica en La Vanguardia ofrecendo unha explicación xeracional para a actual «triple crise española» (económica, dos partidos e de Catalunya). Seguindo os estudos demográficos e de análise electoral de Jaime Miquel, establece catro idades na poboación española cuxo comportamento político tería na actual coxuntura de confusión e mudanza unha clara compoñente xeracional. A alianza entre os «Reformistas» e  «Cidadans novos», as persoas menores de 56 anos, podería decantar o resultado electoral cara unha fragmentación que obrigase a «abrir unha nova etapa de reformas pactadas». Entendo que este esquema tamén é operativo en Galicia, a pesar de ser superior a porcentaxe de persoas maiores de 57 anos, identificadas como «Nenos da guerra» e «Nenos da autarquía». A existencia dunha forte pulsión de mudanza, inserida na estrutura demográfica, debería ser considerada como outro factor decisivo á hora de artellar a Candidatura de Unidade Galega.