Tren atlántico

/en , , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre o novo modelo de mobilidade e cohesión interurbana que debería supoñer a inminente posta en marcha do eixo atlántico de velocidade alta.

trenFormo parte do grupo de vigueses que hai corenta anos estudamos o bacharelato na Universidade Laboral da Coruña. Sei que fomos uns privilexiados por termos a oportunidade de vivir a experiencia feliz de sermos vigueses de nación e coruñeses de adopción. No entanto, tampouco esquecemos o tempo que daquela levaba viaxar dende Vigo até A Coruña, sempre moito máis de catro horas, fose nas viaxes penosas no fedorento ferrobús ou no Castromil que saía da rúa Uruguai. Durante aqueles anos tan importantes da nosa adolescencia, que coincidiron cos do tardofranquismo e co da morte (na cama) do ditador, descubrimos en longas camiñadas os recantos da Coruña, unha cidade popular preciosa que tamén fixemos nosa. Dende entón sei que a cidade da Torre posúe un celme idéntico ao de Vigo, presente sobre todo no corazón da veciñanza dos seus barrios populares.

Como reitera o escritor Xurxo Souto Vigo e A Coruña son a mesma cidade portuaria, mais durante estas catro décadas medraron viradas de costas. Un fenómeno ao que non foron alleos nin os acedos enfrontamentos futbolísticos sacados do seu contexto deportivo nin os localismos de tres pesetas dalgúns dos seus alcaldes, que de forma demagóxica utilizaron, e continúan utilizando, o enfrontamento atávico coa cidade rival como o seu mellor argumento para xustificar as súas decisións ou incapacidades. Vigo e Coruña viviron incomunicadas, a pesar de que son os dous músculos principais da economía galega, capaces de concentrar unha cuarta parte do PIB galego e de artellar nas súas áreas metropolitanas un terzo da poboación galega e xerar arredor do 60 % da actividade exportadora de Galicia.

Nun país como Galicia, onde a pesar de tres décadas de autogoberno, aínda non se abordou nin a ordenación do seu territorio nin a reorganización da súa administración, o enfrontamento e a incomunicación entre as súas dúas cidades principais constituíu un factor retardatario para o seu crecemento e un lastre para o desenvolvemento das infraestruturas. Nese contexto a ninguén pode estrañar que Vigo e A Coruña compitan a cara de can polas conexións de cadanseus aeroportos, a pesar que ambos os dous son os máis deficitarios da rede de AENA, ou que en ausencia dunha estratexia de proxección internacional de Galicia o fagan polas escalas de cruceiros atlánticos para os seus portos, coa intención de potenciar a actividade turística cara ás alfaias do seu patrimonio, a Torre e as Cíes. Senllas mostras dun fracaso cuxa responsabilidade principal radica na ausencia dun proxecto de integración das áreas urbanas de Galicia. Porén, é un feito que A Coruña e Vigo compiten na mesma categoría, a das cidades europeas atlánticas, o que as obriga a compartir unha estratexia de cooperación institucional (dos seus concellos, cámaras de comercio, asociacións empresariais, veciñais e cívicas), mais tamén de comunicación permanente e intercambio entre as súas poboacións.

Por ventura, A Coruña e Vigo son dúas cidades que grazas á apertura inminente do Eixo Atlántico ferroviario de velocidade alta quedarán á carreiriña dun can, apenas a unha hora e dez minutos. Unha noticia histórica que supón o remate dun proxecto de mobilidade interior concibido hai vinte anos polo conselleiro Xosé Cuíña. Un tren atlántico que permitirá que Vigo e Pontevedra funcionen como unha única rexión urbana, xa que levará menos tempo chegar dende a estación de Urzaiz a Pontevedra que a Samil. Un tren veloz que se conta con tarifas asequibles (o que hoxe é un interrogante), horarios alongados e máis frecuencias (incluída as anteriores a medianoite), permitirá que as cidadanías das catro cidades poidan compartir programación deportiva, cultural, festiva e, sobre todo, actividade comercial e turística. Unha auténtica revolución para o modelo galego de mobilidade, baseado no emprego da carísima AP-9 (o grande negocio destas tres últimas décadas), que reducirá o emprego do vehículo privado, ao tempo que sen dúbida facilitará o achegamento entre as veciñazas e a superación de tantos prexuízos localistas.

A chegada do tren atlántico á estación de Urzaiz debería levar a construír decontado alí por parte da Xunta de Galicia unha estación de autobuses, o que facilitaría a intermodalidade do servizo de transporte metropolitano, no que sería ridículo non participase o concello de Vigo. Como tamén a reformular todo o tráfico ferroviario en Galicia, tanto das liñas de cercanías, como das comunicacións coa Meseta, que sabemos sofrirán novos atrasos, como do tren celta con Porto. A Xunta e todos os concellos implicados deberían pactar con Adif e Renfe un novo plan para o tren galego desta década. Trataríase apenas de aproveitar a oportunidade que supón a chegada a Urzaiz do tan custoso e anceiado tren atlántico.

Onte 1280: Sentenza do Supremo

/en , , , , , /por

2683f7c249f8121df148b097a13c8278Tras a publicación onte da clarificadora e rigorosa análise de ProlIngua e da documentadísima anotación de Alba Nobueira sobre a sentenza do Tribunal Supremo ao recurso presentado pola RAG ao Decreto de Plurilingüismo saco tres conclusións. Primeira: o Supremo fixo máis unha valoración política ca unha análise xurídica, xa que ignora tanto os contidos da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minoritarias como a actual situación regresiva do galego. Segunda: por máis que lle doa aos responsables da política educativa e lingüística da Xunta de Galicia, a sentenza do Supremo ratifica a anulación de dous artigos do decreto, os referidos a enquisa entre as familias de Educación Infantil e o emprego na aula por parte do alumnado da lingua da súa preferencia. E terceira: hoxe a defensa do galego pasa tanto pola continuidade do preito da RAG diante do Tribunal Supremo e, se fose necesario, nos tribunais europeos, como se comprometeu o seu presidente, como pola substitución do Decreto de Plurilingüismo por un novo marco normativo capaz de garantir a supervivencia da nosa lingua.

Onte 1273: «Gran partido del Sur»

/en , , , /por

Susana-Diaz-comparece-exultant_54429172337_51351706917_600_226Entre as análises que lin onte das eleccións andaluzas quedo coa de Enric Juliana que atribúe a vitoria de Susana Díaz ao carácter do PSOE como «gran partido del Sur», capaz de resistir o desgaste de tres décadas ininterrumpidas de goberno e manterse inmune ás consecuencias de casos de corrupción tan graves como o dos eres. O PSOE funciona en Andalucía como auténtico partido identitario, capaz de presentarse diante do electorado como garante dos intereses xerais dos andaluces e andaluzas. O PSOE andaluz é o partido de casa, o de proximidade, o que representa o voto útil das persoas humildes, a pesar dos niveis brutais de desemprego e corrupción, ademais de ser garante de gobernabilidade (e, polo , tanto de estabilidade económica).

O PSOE de Andalucía ten un papel semellante o que en Galicia leva cumprindo ao longo da Autonomía o Partido Popular (sobre todo durante os gobernos de Manuel Fraga). Creo que o PP-G podería ser presentado como o «gran partido rexional do Noroeste», xa que é capaz de ofrecerse como garante de bo goberno, a pesar de ter colocado ao país ao borde do precipicio económico e da desfeita cultural e lingüística, reducindo o seu autogoberno ao da simpática «rexión Noroeste». Para non levar sorpresas, cómpre ter en conta esta rexionalización da política autonómica actual, como é imprescindible tamén para entender un taboleiro político dinámico que semella cada vez máis fragmentado e centralizado.

Onte 1264: Retos da LIX galega

/en , , , , , /por

Participamos onte na mesa redonda que sobre «A literatura infantil de onte a hoxe. Fortalezas e debilidades» se celebrou no Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra. Foi unha fortuna debater con Paz Castro, Romina Bal, Eulalia Agrelo, David Pintor e Xavier Senín sobre o momento de tránsito e incerteza que vive o sector do libro infantil. Chamoume moito a atención o elevado nivel de participación do público e o seu interese polo proceso de hibridación e os criterios que utilizamos os editores á hora de decidir as publicacións das diferentes obras. Tirei como conclusións principais a necesidade de traballar por unha maior comunicación entre os diversos sectores e pola posta en marcha dun proceso que leve á redacción dun plan estratéxico para conxunto do sector do libro, asumido polos poderes públicos (que non poden renunciar a súa responsabilidade no fomento da lectura) e por editores, creadores e mediadores.

Crise das artes escénicas

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a situación das artes escénicas ao fío do informe do Observatorio da Cultura Galega.

l17c7f1A publicación a pasada semana do “Panorama estatístico das artes escénicas” preparado polo Observatorio da Cultura Galega do Consello da Cultura Galega amosa a crise profunda deste sector cultural en Galicia. Uns datos que non deixan lugar a dúbidas sobre o momento crítico que sofren todas as actividades profesionais e afeccionadas relacionadas co teatro, a danza clásica e contemporánea, o teatro de monicreques, o mimo, a maxia e o circo. Os datos son contundentes. De 2009 a 2013 perdéronse case o 50 % das representacións teatrais en Galicia, que pasaron das 2.944 ás 1.495; como tamén se reduciu nun 38 % o número de espectadores e espectadoras, o que supuxo unha perda de 225.000 entradas, e baixou a recadación nun 26 %, uns 900.000 euros, con respecto a unha facturación do sector teatral que en 2009 chegou a ser superior aos tres millóns de euros.

Retroceso notable da actividade teatral en Galicia que levou tanto a diminución do número de festivais escénicos como o de compañías, reducidas nun 20 %, a pesar de que o noso país con 213 compañías estables ocupa a quinta posición dentro das Comunidades Autónomas, supoñendo o 6,6 % das existentes en España, porcentaxe felizmente por riba do da nosa poboación. Un retroceso de actividade artística que se produce tamén en termos moi semellantes nas relacionadas coa danza e coas outras expresións das artes escénicas.

Quizais o máis alarmante deste informe do Consello da Cultura Galega sexa o relativo ao consumo cultural dos fogares galegos en espectáculos. Un dato que con 36,5 euros por ano (2013) sitúa a Galicia no derradeiro lugar entre todas as comunidades autónomas, mesmo por detrás de Estremadura (46,5 euros) e de Castela-León (48,6), moi lonxe da media española de 77,8 euros. Un consumo en continuo retroceso dende 2007, cando supuxo en Galicia unha cantidade de case 74 millóns de euros, mais reducida a 39 millóns en 2013, o que representa unha severa diminución do 47,15 %.

Porcentaxes estatísticas que expresan dúas cuestións relevantes. A primeira, que na actualidade os galegos e as galegas gastamos en espectáculos bastante menos (arredor da metade) ca maioría dos cidadáns doutras comunidades. A segunda, que reducimos este consumo, tamén a case a metade, durante o período da denominada crise económica. Baixa importante do consumo que levaron ao sector profesional das artes escénicas á redución do seu nivel de emprego (sendo na actualidade arredor das 1.800 persoas as afiliadas á Seguridade Social en Galicia na rama de actividades de creación artística e espectáculos), á diminución dos seus ingresos de explotación, ao aumento das perdas das empresas e a un endebedamento moi alto, xa por riba do 100%.

Tras esta importante redución do consumo e da actividade das artes escénicas en Galicia están os efectos devastadores do incremento do IVE cultural, que dende o mes de setembro de 2012 pasou do 8 % ao 21 %, cuxos efectos se fixeron sentir tamén sobre outros sectores das industriais culturais, como o do cine, o da música en vivo e o da comercialización de libros electrónicos. Un incremento fiscal denunciado de forma teimosa polos sectores da industria cultural e do lecer co famoso berro de silencio, ese xesto de levar un dedo á boca para expresar que se pretende calar a cultura, que a pesar de que nunca acadou a recadación que pretendía o ministro Montoro non ten trazas de ser modificada polo goberno de Mariano Rajoy.

Mais tamén sobre esta profunda involución das artes escénicas en Galicia está o desinterese da actual Xunta de Galicia polo conxunto da actividade cultural en galego, expresada na persistencia do recorte das súas axudas e o escaso interese sobre o futuro dos seus sectores. Durante as últimas tempadas, o teatro que se fai en Galicia e en galego, coa excepción dalgúns festivais, está practicamente desaparecido das carteleiras convencionais (abonda ver a programación de teatro galego recente en Vigo), o que lesiona tanto o dereito dos espectadores e espectadoras a ver este tipo de funcións coma o de actores, actrices e profesionais da escena galega a desenvolver a súa actividade.

Para saír deste auténtico precipicio, as artes escénicas en Galicia, sobre todo o sector teatral, precisa dun plan estratéxico que recupere un nivel mínimo de actividade. Como xa expresamos noutras ocasións é posible optimizar a rede de salas para ampliar o número de funcións e espectadores. É posible introducir medidas de estímulo directo para o público, como as do bono cultura, ensaiadas noutras comunidades. Como é posible priorizar o apoio a este sector cultural, onde continúa existindo un emprego importante, sobre a quimera de “relanzar” a programación da Cidade da Cultura, que como era previsible continúa desangrando os orzamentos da Consellaría de Cultura.

 

Onte 1255: Un plan para o libro

/en , , , , , , , , /por

Deuse a coñecer onte o Observatorio da libraría 2014, a panorámica que as Confederacións de Libreiros (CEGAL) elaboran sobre a situación das librarías independentes. O descenso das vendas nun 18 % nos últimos tres anos e a diminución do número de librarías constituen apenas dous síntomas da crise profunda dun sector que sabemos vai moito máis alá dos efectos provocados pola devaluación interna e pola baixa das vendas do comercio minorista. A crise da libraría cultural é hoxe a do conxunto do sector do libro provocada tanto pola hibridación da edición como pola perda de valor (e prestixio social) do libro en particular e da cultura en xeral. As librarías independentes precisan un plan de medidas urxentes, que debería formar parte dun plan estratéxico para o conxunto do sector do libro. Un plan para o libro asumido polos diversos gremios da edición, da libraría e da distribución, mais tamén polos diversos poderes públicos, que non poden eludir a súa responsibilidade sobre a cultura. Sen esta estratexia compartida que facilite a incorporación da lectura na axenda pública, temo que o futuro do sector do libro, xa a curto prazo, sexa máis que incerto.

Noite e de día

/en , , , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo critico a axuda que a Xunta de Galicia outorgou a Universal para a edición do vídeo «Noche y de día» do cantor Enrique Iglesias.

maxresdefaultOs 302.500 euros que a Xunta de Galicia destinou para subvencionar a produción do videoclip da canción “Noche y de día” de Enrique Iglesias expresan, ademais da inusual xenerosidade do goberno de Feijoo con algúns proxectos musicais foráneos, a ausencia dunha estratexia de promoción turística de Galicia nos mercados internacionais. Moitos cartos para que nos 45 segundos iniciais dunha peza de catro minutos aparecesen once paisaxes emblemáticas do noso país, entre as que están a praia de Augasantas de Ribadeo (popularizada como “praia das Catedrais”), o faro de cabo Home, a ponte de Rande, a ponte do Milenio de Ourense, a muralla de Lugo, o canón do Sil, a praza do Obradoiro e, sobre todo, unha secuencia de 15 segundos da Cidade de Cultura no monte Gaiás. Eis toda a presenza das paisaxes emblemáticas de Galicia, onde faltan as illas Cíes, a Ría de Arousa e o Camiño de Santiago, tres dos principais alicientes da nosa oferta turística internacional, apenas un limiar en off para que o fillo de Julio Iglesias e Isabel Preysler comezase despois a súa festa rave de bailes sensuais no interior do mosteiro de Carboeiro, o que semella tampouco chistou moito ao bispado de Lugo que denunciou o seu contido e o xeito no que foi gravado nun espazo da súa propiedade.

Xaora, moitos cartos, 6.000 euros por cada segundo con presenza de Galicia, xustificados polo beneficiario como “unha axuda a Galicia en tempos de crise” e por Feijóo e Rueda case coma unha ganga xa que ambos os dous declararon que a peza audiovisual (non sei se polas cadeiradas sensuais dos seus protagonistas) funcionará coma un imán que atraerá a Galicia a milleiros de futuros visitantes. Mais neste tempo de precariedade para todas as industrias culturais, é inevitable comparar estes 302.500 euros cobrados do tesouro galego pola produción de Enrique Iglesias coas partidas destinadas á promoción da cultura galega polo austero goberno de Feijóo. E coas cifras publicadas no “Diario Oficial de Galicia” diante as comparacións renxen moito, moito.

O recibido pola compañía Universal, a produtora do chamado rei do dance, equivale ao dobre da cantidade anual que a Asociación Galega das Industrias Culturais (AGADIC) dedica ás Axudas de Talento para a produción audiovisual galega (145.000 euros en 2014 para trece proxectos). Trescentos mil euros que supoñen un 30 % máis do que a Xunta de Galicia dedicará durante 2015 a apoiar a todos os festivais de música en Galicia (apenas 210.000 euros) e un 50% do destinados aos festivais de teatro (160.000 euros), ou un 70 % superior á cantidade destinada a apoiar a todos os medios de comunicación que publican en galego. E se os comparamos co destinado pola consellaría de Cultura e Educación ao fomento do libro e da lectura, son equivalentes á cantidade dedicada durante tres anos a apoiar o programa de tradución en galego, co que se pretende promover a publicación de obras da nosa literatura en diferentes linguas do mundo ou os fondos destinados durante dous anos a apoiar a celebración das feiras do libro de Galicia en máis dunha decena de localidades.

En definitiva, semella que a severidade orzamentaria utilizada polos gobernos de Feijóo coa produción e promoción da cultura en galego e co apoio ás súas industrias culturais (musical, audiovisual, dramática e editorial) transfórmase de súbito en desbordada xenerosidade cando se trata desta produción dance estadounidense de tan espida calidade artística coma dubidosa oportunidade para promover Galicia como destino turístico. E, non sexamos inxenuos, aquí reside a cerna da polémica da elevada axuda ao vídeo de Iglesias. No desafortunado aventurerismo que supuxo unir a estratexia da promoción turística de Galicia á imaxe dun cantor popular, sen dúbida unha das iconas da música latina, mais con nula capacidade para expresar un discurso singular sobre a cultura, lingua e identidade do noso país. Non é Enrique Iglesias o embaixador musical que precisamos no mundo.

Como fixera tan exitosamente Víctor Vázquez Portomeñe, cando no primeiro goberno Fraga (1990) puxo en marcha o Ano Xacobeo, unindo nun mesmo programa a promoción turística, cultural e institucional do noso país, hoxe Galicia precisa forxar un novo proxecto promocional. Unha estratexia que non dubido debe estar artellada sobre os Camiños de Santiago e a súa tradición cultural ibérica e europea, mais sen esquecer a súa apertura aos mercados da fachada atlántica, onde é imprescindible consolidar o turismo cultural de cruceiros e establecer vieiros coas comunidades da lusofonía. Un proxecto turístico no que a existencia dunha lingua e cultura propias, unha gastronomía de calidade, a conservación dun patrimonio cultural milenario e un patrimonio natural excepcional constitúen os principais reclamos.

Onte 1249: Resistir pola lingua

/en , , , , , , /por

antipodas_lalin_27-02-2015Na presentación de Antípodas, onte no Museo Ramón María Aller de Lalín, Xosé Vázquez Pintor reclamou a necesidade de «resistir pola lingua, non renunciar nunca ao noso primeiro patrimonio». Xosé Crespo, o alcalde de Lalïn, na súa intervención para pechar o acto, colleulle a luva a Pintor e fixo un longo discurso sobre a situación actual da lingua galega, sobre a que confesou era por primeira vez moi pesimista. Recoñeceu que cada vez son menos os mozos de instituto en Lalín que falan galego e atribuíu a responsabilidade do caso ás familias, mesmo ás que se declaran galeguistas, que non se ocupan de transmitir o galego dende o berce. «As familias poden facer moito máis polo galego cas escolas», afirmou Crespo, para expresar despois a súa decepción de non poder facer máis dende o concello pola causa do galego. Quedoume claro que o discurso de Xosé Crespo será a partir de agora o que escoitaremos decote nos beizos dos responsables do Partido Popular de Galicia. Quedará algún espazo para a autocrítica e a corresponsabilidade sobre os efectos que o decreto de plurilingüismo provocou nos prexuízos e valoración social do galego?

A forza dos públicos

/en , , , , , /por

No número 14 de Luzes do pasado mes de xaneiro publiquei un texto que recupero completo para o arquivo do blog:

Fotonoticia_convocatoria-tenda1Na vídeonadaliña que Feijóo difundiu na rede como presidente do Partido Popular de Galicia non incluíu nin “lingua” nin “cultura” entre as palabras que nun teimoso exercicio triunfalista considerou que “por fin volveran o ano que remata a Galicia”. Arquitectura, arquivo, artes, biblioteca, cine, cómic, danza, ensaio, escultura, ilustración, lectura, libro, literatura, patrimonio, pintura, poesía, museo, música, teatro e tradución son outras vinte palabras dos eidos da cultura que non forman parte das prioridades dun goberno que renuncia a considerar o sector das industrias culturais e creativas como estratéxico para Galicia. E faino a pesar da súa importancia económica (o 1,9 % do PIB galego), dos seus 23.000 empregos directos e dos beneficios que achegan estas industrias á cohesión social e afortalamento da galeguidade como ao valor engadido da marca de identidade da lingua galega no actual mercado global.

Este desinterese de Feijóo pola cultura explícase por unha valoración subalternizada da súa función, negando o seu papel decisivo como motor social e económico. Para Feijóo e os membros do seu goberno a lingua e a cultura galegas son un ornato ritualizado da Autonomía que obriga a homenaxear ás figuras das artes e das letras (Rosalía, Otero, Laxeiro…) con discursos (ás veces) ditirámbicos, celebrar efemérides rotineiras (17 de maio, 25 de xullo) e manter “custosas” institucións como a Academia, o CGAC, a CDC, a pesar de que se saben pouco rendibles. Para eles o resto da cultura galega sería apenas expresión da política nacionalista, un territorio cativo e difícil onde os conservadores actuais, moi lonxe da estratexia das boinas de Fraga, teñen moi escaso interese electoral.

Concibida con semellante torpeza prexuizosa, esquecendo que non hai país economicamente importante que non teña unha cultura forte, a ninguén pode estrañar que os sectores culturais fosen os principais sacrificados na política de recortes dos gobernos de Feijóo nin que non estean entre os beneficiados do incremento, moi reducido, dos orzamentos da Xunta para 2015. Máis aínda, Feijóo volverá neste novo ano a reducir nun 5 % a dotación para cultura, que quedará en 57,7 millóns de euros, moi lonxe dos 141 millóns de 2009, o que supón unha severísima redución do 60 %. Recortes que afectan sen excepción a todos os sectores, con especial intensidade aos do libro e lectura, ás artes escénicas e ás artes plásticas, aos que non foron alleos, segundo datos do Observatorio da Cultura Galega, a perda dende 2009 de 10.000 empregos e a precarización de boa parte dos cadros de persoal das empresas.

Recortes que se produciron tamén nos recursos destinados á cultura polas administracións locais, sobre todo polas deputacións provinciais, que un recente estudo do Ministerio de Cultura valora nun 30 % no entorno da crise. Xaora, o incremento do IVE cultural ao 21 %, o máis elevado da UE, como as dificultades da distribución do contido cultural dixital, hoxe monopolizados por un par de empresas estadounidenses, como os efectos da devaluación salarial, as taxas brutais de desemprego e a precarización do mundo do traballo foron outros factores que levaron dende o inicio da crise a unha redución da facturación das industrias culturais en Galicia superior ao 30 %.

No entanto, como demostrou o éxito de Culturgal 2014, o futuro do sector das artes e das letras e do resto das industrias creativas en Galicia está na capacidade de autores, artistas, editores e produtores de fidelizar e consolidar a comunicación con cadanseus públicos. Como demostrou o profesor Manuel Gago no recente simposio da Asociación Galega de Editores, debemos asumir que por ventura non hai un único público para a cultura galega, xa que existen públicos diferenciados, anque nalgúns casos sexan reducidos, para cada unha das expresións culturais e artísticas que se desenvolven no país e na nosa lingua. O que supón unha segmentación transcendental para a normalización da nosa industria cultural e para a superación de prexuízos como os que até agora utilizaron os gobernos de Feijóo.

O espírito colaborativo expresado en Culturgal por máis de 14.000 persoas, cincuenta asociacións profesionais dos diversos eidos da cultura, un cento de empresas, medio milleiro de autores e artistas e o patrocinio de tres administracións públicas de distinta cor política constitúe un modelo de funcionamento corresponsable, inclusivo e transversal que debemos valorar como merece. Sen esquecer que as administracións non poden renunciar a súa responsabilidade de velar pola igualdade da cidadanía no acceso aos bens culturais e de preservar o patrimonio cultural galego, en boa medida o futuro das industrias culturais está na forza e resistencia dos seus diferentes públicos.

A batalla dos aeroportos

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre o conflito aeroportuario no marco da campaña electoral.

AeropuertoSomos moitos os cidadáns da área metropolitana viguesa que utilizamos Alvedro para viaxar a Londres. A excelente combinación diaria de Vueling co aeroporto de Heathrow, apenas unha hora e media de voo á primeira hora da tarde, permite despois poñerse en apenas media hora na estación de Paddington, enlazar con calquera outro voo intercontinental, transoceánico ou coller un transporte terrestre cara outro punto do Reino Unido, dado o carácter de nodo intermodal de comunicación da terminal londiniense. O mesmo sucede cando empregamos Peinador para trasladarnos a París, grazas a conexión diaria que Air France mantén dende hai tempo co Charles de Gaulle, ou cando usamos a portuense de Sa Carneiro para ir a Frankfurt con Lufthansa ou a Ámsterdam con Portugalia, aeroportos europeos que permiten conexións con destinos de todos os continentes, o que supón unha alternativa ao modelo de comunicación radial con Madrid característica tradicional do tráfico aeroportuario galego.

Xaora, a diferenza entre estas conexións do noroeste peninsular con estes nodos aeroportuarios do norte de Europa radica no feito de que a primeira, a londiniense, está fortemente subvencionada polo concello da Coruña, como tamén os voos de Air Europa a Madrid ou o de TAP a Lisboa dende Alvedro, ao abeiro dunha voluminosa partida do goberno municipal de Carlos Negreira de “promoción turística”, o que sen dúbida desvirtúa a competencia aeroportuaria entre as catro terminais do Eixo Atlántico e mesmo entre as compañías aéreas que manteñen as conexións. Mais outro tanto sucede con boa parte das de Lavacolla convertida por mor das subvencións millonarias do concello de Santiago en terminal de auténtico luxo para compañías low cost, que a utilizan como base de operacións. Agustín Hernández, actual alcalde popular da capital, tras a nefasta xestión dos seus dous predecesores do seu partido nun mesmo mandato, unha marca dificilmente superable, negocia agora unilateralmente con diversas compañías novos destinos, esquecendo aquelas boas intencións de coordinación aeroportuaria expresadas cando era conselleiro de Infraestruturas.

Por desgraza, o alcalde Abel Caballero tamén sucumbiu a esta nefasta febre da dopaxe ás compañías aéreas, sen dúbida coa intención de contribuír a mitigar ás pobres cifras de tráfico do aeroporto de Vigo que, a pesar da ampliación das súas instalacións, continúa á cola das catro terminais do noroeste peninsular. Mais non nos enganemos. A pesar das novas conexións subvencionadas desta primavera e das comprometidas para os dous vindeiros anos, tras o concurso convocado polo concello de Vigo, é difícil que Peinador recupere de forma significativa os tráficos anteriores á crise. Nin a conexión con Luton, a máis incómoda das terminais londinienses, nin as novas rotas transversais con Sevilla, Málaga ou Gran Canaria, van solucionar as carencias aeroportuarias viguesas. Novos destinos que constituirán apenas un parche publicitario en tempada preelectoral mais incapaces de agochar un problema moito máis grave, o da alarmante diminución e deterioración horaria das conexións áereas con Madrid e Barcelona e o inevitable aumento dos prezos dos billetes, destinos claves para os viaxes de traballo das empresas da nosa área metropolitana. Unha tendencia á baixa que previsiblemente se intensificará nos vindeiros meses coa apertura do eixo atlántico ferroviario.

Chegada a carreira electoral, as alcaldías da Coruña, Santiago e Vigo recuperaron a batalla dos aeroportos e das a todas luces insostibles subvencións municipais como a máis xenuína das súas vocacións e dos seus compromisos “en defensa dos intereses da cidade”. Ninguén está disposto a dar un paso atrás nesta disparatada batalla de axudas que confronta a tres aeroportos en crise, cuxos tráficos a pesar das subvencións municipais están moi por baixo das previsións efectuadas cando foron ampliados por AENA. No baúl dos bos propósitos quedou arrombado calquera matiz do discurso da cooperación e complementariedade entre as tres terminais galegas e a necesidade de ofrecer unha oferta común capaz de competir coa portuense de Sa Carneiro, cada vez máis atractiva para os galegos que viaxan fóra da península. Xaora, particularmente patética nesta lamentable batalla é a inacción do Goberno Galego e do seu presidente que prefire os réditos do despregue emotivo dos localismos dos seus alcaldes ca apostar pola racionalidade e o rigor das políticas de concertación territorial.

No eido da política aeroportuaria, como en tantos outras, Galicia é un país á deriva, sen goberno de seu e sen proxecto estratéxico que o oriente, sometido á improvisación e ao curtopracismo dos localismos. De non mudar o rumbo, agoiro dificultades.