O Son do Camiño

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Luzes ao festival O Son do Camiño:

Os fastos do Xacobeo 2021 de Alberto Núñez Feijoo comezaron esta semana cun éxito esmagador. Os vinte mil abonos do festival O Son do Camiño, que se celebrará no Monte do Gozo na fin da semana do 28 ao 30 de xuño, esgotáronse en menos de dúas horas. O cartel encabezado por The Killers, Lenny Kravitz e Jamiroquai funcionou na rede como un imán, cuxa potencia incrementou a existencia de dous mil abonos de 39,00 €, aínda que a maioría dos vinte mil da billeteira, vendida nun cincuenta por cento en Galicia, tivo que pagar cantidades superiores, que chegaron até os 79,00 €, o que estimamos supuxo unha caixa para os organizadores (unha unión temporal de dúas empresas galegas Old Navy Port e esmerArte) de 1.250.000 €, aos que engadirán a venda de entradas para cada un dos días do festival, os ingresos das barras e do patrocinador privado como os case tres millóns de euros (si, 3 millóns de €) achegados pola Xunta de Galicia, patrocinador principal do acontecemento.

O caso é que non imos poñernos repunantes polo contido de tan atractivo cartel, en cuxa web non existe rastro ningún da lingua galega, nin sequera lamentar a escasa presenza da música galega, reducida en tres días a Novedades Carmiña, Eladio y los Seres Queridos, Agorophobia, Malandrómena, Bala e os rapaces e rapazas de Furious Monkey House. Nin afondar na comparación entre estes case tres millóns destinados a este primeiro festival do Xacobeo 2021, cos fondos irrisorios destinados en 2017 por AGADIC ao conxunto dos festivais musicais galegos (220.000,00 €), aos festivais de artes escénicas (170.000,00€) e a eventos transversais como Culturgal (57.000,00 €) ou pola Consellaría de Cultura á adquisición de novidades editoriais en galego para bibliotecas públicas ou para a presenza da edición galega nas feiras internacionais, da que temos aquí falado.

Porén, é imposible non citar as denuncias que os tres grupos da oposición fixeron no Parlamento sobre unha contratación «a dedo» que se fixo sen posibilidade de concorrencia competitiva nin transparencia ningunha. Como tamén cómpre deterse no comunicado da Asociación Galega de Empresas Musicais (AGEM) do pasado 23 de febreiro no que solicita a paralización do proceso de adxudicación deste contrato de patrocinio negociado sen publicidade por entender que «non cumpría cos requisitos mínimos de concorrencia e igualdade de oportunidades para as distintas empresas do sector». Como convén reparar que para os integrantes de AGEM, a asociación representativa do sector musical, existen fundadas sospeitas de que «o contrato foi preparado con accións que permitisen darlle unha aparencia de legalidade» e que «a exclusividade outorgada pola Xunta de Galicia para a programación neste ano do Xacobeo 2021 a unha UTE de dúas empresas está a xerar graves distorsións no mercado, atentando contra a competencia e poñendo en risco a supervivencia de moitas empresas do noso sector».

Polémica nun dos sectores máis maduros da nosa industria cultural, que nos últimos anos estaba desenvolvendo en Galicia un interesante modelo de festivais musicais sostibles, con escasa dependencia dos fondos públicos, mais que remite, outra volta, a cal debe ser o papel dos poderes públicos no seu apoio a este sector. Xaora, tanto polo seu cartel de «grandes figuras» como pola forma de adxudicación do seu contrato de patrocinio, o festival O Son do Camiño, adianta que a estratexia de Feijoo será idéntica a de Fraga e estes espectáculos serán xustificados a ferro e a fariña polo seu efecto chamada sobre o sector turístico. O que despois do moito sufrido na última década, se traduciu no sector cultural galego en pan para hoxe e moita fame para mañá.

Política de grandes concertos que será para Feijoo moi útil no período electoral municipal no que entramos (O Son do Camiño visitará en outubro cinco cidades), mais que nada ten que ver coas demandas teimosas dos diversos sectores da industria cultural galega que, a pesar dos seus eventos, premios e galas, continúan vivindo á intemperie, agardando por un plan estratéxico da cultura galega capaz de orientar a abordaxe do proceso de globalización e hibridación dixital. Un plan que debería abordar cuestións como os criterios a utilizar na adxudicación de contratos de patrocinio ou nas políticas de apoio á creación e promoción da produción cultural galega. Aí atoparíamos a cerna desta polémica sobre un festival cuxo éxito de público e rendabilidade política están aseguradas.

Arde Galicia

/en , , , , , /por

Onte á tarde, cando comezaba a conformarse a catástrofe incendiaria, enviei este artigo de urxencia que hoxe publica Faro de Vigo:

Na pasada fin de semana os lumes volveron asolagar Galicia. Máis dun cento de incendios forestais nas catro provincias, con especial incidencia nas do sur, na área metropolitana e nas parroquias da propia cidade de Vigo arrasaron bosques, eidos e enseres provocando o pánico, a raiba e a indignación da veciñanza impotente e orfa para poder parar semellante besta de lume. No Courel, no Xurés, nos Ancares, en Chandrexa, en Rebordechau, en Vilariño, en Pantón, en Carballedo, en Melón, en Xinzo, en Pazos de Borbén, en Soutomaior, en Redondela, nas Neves, na Cañiza, en Covelo, en Ponteareas, en Salvaterra, en Baiona, en Morgadáns, en Vincios, no Galiñeiro, en Chandebrito, en Valadares, na Madroa… (a lista é interminable) o lume chegou ás aldeas e ás casas, sobrepasou as estradas principais (incluídas a VG-20, A-52 e AG-57) e as vías do ferrocarril provocando o horror da veciñanza e dos automobilistas e viaxeiros que regresaban da ponte.

Os servizos de emerxencias, tanto o 112 como o 085 colapsaron, incapaces de proporcionar resposta e medios de extinción, mentres que os responsables do dispositivo da Xunta de Galicia atribuían a orixe dos danos aos incendidarios e ás condicións meteorolóxicos deste outono moi caloroso de temperaturas diurnas de arredor de 30 graos. Outra catástrofe ecolóxica (e van non se sabe cantas), que afecta a varios dos parques naturais de Galicia e a zonas protexidas da Rede Natura, que chegou ao entorno dos polígonos industriais metropolitanos, que xa non se oculta na propia cidade de Vigo, tinguida dende o domingo de cinza e cuberta cun inquedante ceo de chumbo. Un inferno que obrigou mesmo a desaloxar a veciñanza de Vincios.

Xaora, desque preside a Xunta de Galicia Alberto Núñez Feijoo os incendios forestais son considerados como se dunha catástrofe natural se tratase, cuxa orixe está irremediablemente vinculada coas condicións meteorolóxicas e coas actuacións de catro pirómanos tolos, aos que sempre resulta moi difícil deter e levar diante da xustiza. Unha interpretación feijoana da catástrofe dos incendios que, cómpre recoñecer, foi calando na poboación como poalla fina e conseguiu apartar practicamente o tema da axenda política galega. Os incendios quedaron reducidos, en todo caso, a outro apartado desa lista de “desgrazas do país” con escaso (ou nulo) remedio, como a desertización do mundo rural, o devalo demográfico, a emigración da mocidade ou a perda de falantes iniciais do galego. Un modelo conformista de enxergar o futuro, porén ben aceptado por unha boa parte da poboación galega, e que até agora, eis os datos, rendeu excelentes resultados electorais ao presidente dos Peares.

Xaora, diante doutra catástrofe incendiaria como a destes días, non é difícil establecer relación entre a coincidencia da falta de medios para combatelos e o despido o pasado 1 de outubro de 430 traballadores temporais do servizo público contraincendios. Despedimentos que se produciron a pesar de que os conceptos de estacionalidade, sobre o que está deseñado este custoso dispositivo de extinción, como denunciaron os sindicatos do sector, está superado, xa que un ano si e o outro tamén o monte arde en Galicia máis alá das datas que o calendario sinala de remate do verán. Como tampouco esta alerta podía coller de novas á Administración Galega cando as predicións meteorolóxicas agoiraban esta fin de semana a posibilidade de fortes ventos coa chegada “salvadora” das choivas e treboadas tropicais do Ofelia. Como tampouco se podería descartar que nalgún momento deste veroutono (outro efecto do cambio climático) co monte abandonado e cos operativos públicos parcialmente desactivados podería chegar unha forte ondada de lumes. E chegou.

Non fai falta ser enxeñeiro forestal para entender que estes incendios, que se producen en Galicia, como tamén en Portugal, non son catástrofes naturais, son froito da intervención consciente e premeditada dos seres humanos, sexa pola súa acción como pola súa omisión. Que estes incendios non son alleos nin as políticas de ordenación, conservación e explotación do monte, onde se potenciou a expansión do eucalipto e outras especies pirófitas, nin a ausencia de políticas agrogandeiras capaces de fixar a poboación no mundo rural nin sequera aos efectos da cada vez máis intensos da privatización da poderosa industria vinculada a extinción dos lumes. Non fai falta ser especialista para entender que os lumes forestais son tamén un asunto político diante do que non poden permanecer conformes nin os responsables do Goberno Galego nin os partidos da oposición nin o conxunto da cidadanía galega. Se non coutamos de raíz estoutra lacra, o país emprenderá un lento como inevitable suicidio. Evitala é corresponsabilidade de todos.

Onte 1864: O retroceso da edición en galego

/en , , , , , , /por

5901ae8f01e58-ztiew

O novo retroceso do número de títulos editados en galego en 2016 é tan agardado como explicable. O remate da implantación dos libros de texto da LOMCE en 2º e 4º de ESO e 2º de BAC, así como a rebaixa da produción do libro electrónico, xustificada pola merma do entusiasmo polo formato epub, explican estes novos datos catastróficos. Factores que continuarán afectando ao longo deste 2017 e que, moito me temo, agoiran un retroceso histórico para a estatística do ISBN en lingua galega deste ano, que acadaría o seu peor resultado nas dúas últimas décadas. Non teño dúbida de que este é un problema específico do sector do libro galego (a edición no resto das linguas oficiais medrou e mesmo lixeiramente a edición en Galicia no seu conxunto), feito ao que non é alleo a súa dependencia do subsector do libro de texto, que vén achegando arredor do 40% da súa facturación e o 20% do seu número de títulos, mais cuxo peso, por moi diversas razóns, diminuirá nos próximos exercicios.

No eido da edición literaria e infantil, o que podemos chamar a edición cultural, o sector mantén as súas cifras, a pesar de que vive totalmente a intemperie, por utilizar un eufemismo, ao abeiro dos avatares do mercado e da competencia coa edición española. As cifras falan por si soas: en 2017 o sector do libro galego contará apenas con 200.000 euros da Consellaría de Cultura para dotar de novidades en galego as bibliotecas municipais. Cifra que supón apenas o 1% da facturación anual do sector (arredor de 20 millóns de euros) e, con respeto a idéntica partida de hai dez anos, un recorte do 84 %.

Porcentaxes inauditas en calquera outro sector económico considerado estratéxico (como establece a vixente Lei do Libro e da Lectura de 2006) que expresan unha evidencia: para os diversos gobernos de Alberto Núñez Feijoo o sector do libro en galego é pouco máis que un bonsai ornamental para exhibir en acontecementos como a Feira do Libro de Buenos Aires e para citar en efemérides rituais como o 17 de maio. Picada o que estes gobernos consideraron «burbulla editorial», aos editores se nos ofrece periodicamente o engado da redacción dese plan da cultura galega (cuxo obxectivo sería abordar tamén as feblezas do noso sector), que aparece e desaparece dende hai anos dos discursos dos responsables culturais do goberno.

Xaora, os teimosos editores galegos continuamos editando tanto como permiten os recursos do noso cativo mercado, intentando facelo o máis atractivo e visible posible. Confeso que en case tres décadas de profesión nunca coñecín un activismo literario tan intenso e estenso como o actual, protagonizado tanto polos autores e autoras como polas editoras e librarías en centos e centos de presentacións, lecturas, asinaturas e referencias nas redes sociais. Un activismo de resistencia que tamén conta e que non aparece nas estatísticas do ISBN. Ampliar a comunidade de lectoras e lectores en galego continúa sendo unha das prioridades do sector, como a da reclamar de todos os poderes públicos que non eludan a súa responsabilidade sobre as políticas de lectura e fomento da lingua galega.

Onte 1835: Rosalía para todos

/en , , , , , , /por

rosalia_e_de_todos

Celebramos onte o Día de Rosalía, o 180 aniversario do seu nacemento, cunha grande mobilización galeguista. Unha efeméride que cada ano provoca maior interese, promovida pola AELG e a Fundación Rosalía de Castro, entre outras entidades culturais, que lonxe da parafernalia institucional doutras efemérides galeguistas e a pesar de non ser aínda recoñecida no calendario escolar da Consellaría de Educación, interesa a xentes de todas as idades e de todo o país. Rosalía celebrada como a nosa fundadora, como moderno símbolo da unidade de todos os galegos, como feminista pioneira e activa intelectual que pretendía mudar o mundo dende Galicia. Quizais atopemos aí as razóns polas que cada 24 de febreiro sexa unha xornada pola unión, pola esperanza e pola ledicia (máis aínda este ano que coincide co Entroido) de sermos galegos e galegas.

Mais este entusiasmo do 24 de febreiro non pode agochar o desacougo que provoca reparar nas cifras que sobre a situación do galego veñen aparecendo cada 21 de febreiro, data na que se celebra o Día Internacional da Lingua Materna. A falta de datos máis actualizados, a enquisa do IGI de 2013 sinala que apenas o 18,35 % dos nenos e nenas entre 5 e 14 anos son falantes iniciais do galego, unha porcentaxe que tres anos despois, con certeza, é inferior. Unha hemorraxia do galego como lingua inicial á que contribúe a actual política lingüística educativa que leva a que apenas o 8,5 % dos centros de educación Infantil de 3 a 6 anos utilice maioritariamente a lingua galega (aproximadamente 1.700 alumnos e alumnas en toda Galicia, para cada treito de idade) e o 74, 0 % o faga maioritariamente ou exclusivamente en castelán. Datos do estudo recente feito pola Mesa pola Normalización Lingüística que, de non mudar decontado a deriva imposta pola política lingüística de Alberto Núñez Feijoo e Alfonso Rueda, camiña a súa inevitable desaparición como lingua inicial de Galicia.

Ben está que celebremos a proeza de Rosalía, que é tamén a icona da lingua e do país, e que o fagamos creando novas e fermosas tradicións como a do «Caldo de Groria» ou o da mobilización dixital do #RosaliaTe. Xaora non podemos agochar que vivimos nunha situación crítica pra o futuro dun idioma que comeza amosar síntomas de estar en perigo inevitable de extinción. Rosalía para  todos, tamén para os nosos picariños aos que lles negamos a herdanza da lingua. Transformar as efemérides do 21 e 24 de febreiro en referentes a prol da escolarización en galego é unha proposta a valorar.

Guardar

Onte 1832: ILP de dereitos lingüísticos na actividade económica

/en , , , , , , /por

ILP_Dereitos_Linguisticos_18-02-2017

Presentouse onte no Museo do Pobo Galego a Iniciativa Lexislativa Popular (ILP) de medidas para a garantía dos dereitos lingüísticos no ámbito socioeconómico. Promovida pola Mesa pola Normalización Lingüística pretende garantir na práctica os dereitos lingüísticos das consumidoras e usuarias, tanto na atención oral e escrita, como na información que reciban das empresas que venden os produtos ou prestan os servizos en Galicia. Trátase, en definitiva, de que as persoas que exercemos o dereito de empregar o galego sexamos correspondidas polas nosas interlocutoras nos ámbitos comerciais e de servizos. Desaparecerían así as situacións de discriminación lingüística, sexa sobre atención en galego ou respecto pola toponimia galega, tantas veces denunciadas e tan poucas resoltas satisfactoriamente. Xaora, a importancia dunha iniciativa como a presentada, que precisa recabar de 10.000 asinaturas nun prazo de catro meses para poder ser defendida no Parlamento de Galicia, reside na recuperación da actitude proactiva do movemento cívico galeguizador. Traballemos, pois, por dar a coñecer e compartir esta iniciativa tan esperanzosa.

Onte 1817: Un plan para a cultura galega

/en , , , /por

O anuncio do presidente Feijoo polo que o seu goberno se comprometía a elaborar un plan para a cultura galega foi onte moi ben recollido polos medios. Se é unha proposta crible, algo que esta altura non podemos asegurar, con certeza suporía a entrada, por fin, da problemática do sector cultural galego nos contidos da axenda pública, a que manexan as administracións e os medios de comunicación. Suporía recoñecer que en Galicia existe a cultura como sector económico con dimensións significativas no eido do emprego e da súa achega ao PIB galego (como tan retranqueiramente salientaron o pasado luns os membros de NUMAX). Como tamén sería crible o anuncio se os diversos sectores da creación e da industria cultural reciben convites para expresar as súas opinións e participar na confección dun plan (estratéxico), unha condición indispensable para a súa posta en marcha e funcionamento satisfactorio. O modelo de participación e pluralismo co que foron elaborados o PXNLG de 2004 e a Lei do libro e da lectura nos dous últimos anos do derradeiro Goberno Fraga podería agora ser emulado. Con todo, somos prudentes diante dun anuncio que, insisto, pode ser tanto esperanzoso como unha nova frustración.

Onte 1816: Premios da Cultura Galega 2016

/en , , , , , /por

Acompañei a María Xosé Queizán na entrega dos Premios da Cultura Galego 2016 outorgados pola Xunta de Galicia. Unha cerimonia institucional que resultou elegante, tanto pola excelente condución da presentadora Noelia Otero e da percusionista Lucía Martínez (para min sempre, a alumna de Agustín Fernández Paz), como pola presenza visual da caligrafía, reivindicando así a beleza e a pulsión da palabra manuscrita. Nas dúas horas do acto houbo tres momentos nos que reparei. O primeiro, a magnífica intervención dos membros da cooperativa NUMAX que reivindicaron o recoñecemento das empresas de traballo asociado e a súa importancia na creación de emprego no sector cultural. O segundo, a intervención de María Xosé Queizán, que investiu os dous minutos que lle concederon para ler “Caduco”, un poema contundente contra case todo. O aplauso intenso e longo, moi longo, recoñeceu o teimoso compromiso vital de María Xosé Queizán co feminismo e coa literatura, onte moi emocionada e arroupada polas súas amizades. E o terceiro, o anuncio que fixo Feijoo no seu discurso de promover un plan para a Cultura Galega. Un anuncio agardado, despois de oito anos de severísimos recortes, que abre un horizonte esperanzoso para reorientar as políticas públicas no que respecta a nosa creación e industria cultural.

Desbloqueo metropolitano

/en , , , , /por

Volvo no artigo da semana en Faro de Vigo sobre o conflito da Área Metropolitana de vigo:

Chapela_VigoA pasada semana as páxinas de Faro de Vigo acolleron tres artigos magníficos, escritos por veteranos municipalistas, nos que apelaban a procura de fórmulas de mediación capaces de desbloquear o conflito da constitución da Área Metropolitana de Vigo (AMV). Tanto no texto de Carlos Núñez, concelleiro no seu día, no de Manuel Pérez Álvarez, alcalde de Vigo de 1995-1999, como no de Xosé Manuel Pazos, alcalde de Cangas e vicepresidente primeiro da AMV, salientábase a importancia da creación da AMV para mellorar os servizos dunha comunidade de medio millón de persoas e a necesidade de establecer un espazo de diálogo entre as partes para dar paso a un proceso de negociación e acordo. Posicións que comparto ao cen por cen. Nunha situación de bloqueo político como a que sofre a AMV non hai outro camiño que identificar os conflitos, coa intención, primeiro, de describilos coa maior obxectividade, e despois, darlles unha solución dende a racionalidade e a legalidade.

Só dende unha posición de diálogo analítico ilimitado, poderá entenderse o problema do Plan de Transporte Metropolitano, onde o Partido Popular centra toda a súa estratexia de oposición á constitución da AMV. Unha cuestión pouco entendible dende posición apartidarias coma a nosa, cando tras unha longa negociación o concello de Vigo asinou coa Xunta de Galicia un convenio polo que integraba o seu transporte urbano no plan autonómico. U-lo problema? U-la negativa de Vigo a incorporarse ao sistema de transporte da Xunta? Xaora, non é un segredo que neste tema o que se discute é apenas unha interpretación do texto do convenio, cuestión que podería ser dirimida, de non chegar a un acordo, pola doutrina dos tribunais do contencioso. Porén, foi a que levou aos populares a xustificar o seu boicot á constitución da AMV e a emprender unha campaña en contra do seu presidente, cun interese, a todas luces, partidario. Unha interpretación, a dos conservadores, que carga inxustamente sobre a facenda municipal viguesa, e polo tanto sobre todos os seus cidadáns, o custe dos desprazamentos urbanos que a maiores, despois dunha viaxe en vitrasa e o seu transbordo correspondente, puidesen realizar outros cidadáns metropolitanos. Un tema que, atendendo aos intereses xerais e integrado nun plan de mobilidade metropolitana, sería solucionable nos órganos da propia AMV.

Como semella tamén abordable o outro casus belli, o nacido do propio acto de constitución da área, en boa medida viciado despois polo boicot das seis alcaldías do Partido Popular á constitución da Xunta de Goberno. Constitución do goberno metropolitano que non pode nin ser emendada pola vía administrativa nin deslexitimada cando conta co apoio dunha amplísima maioría. Trabúcanse os que demonizan aos seus rivais políticos, como sucede coa figura do alcalde de Vigo e presidente da AMV, a quen os membros do PP fan responsable de todos os males, e ao mesmo tempo expresan a súa vontade de reconducir un proxecto estratéxico, como o da AMV. Tempo haberá para a confrontación electoral dos proxectos municipais de cada unha das forzas políticas.

Non teño dúbida que tal como sucederon os feitos o primeiro xesto no desbloqueo do conflito metropolitano de Vigo corresponde expresalo ao Partido Popular, e ao seu primeiro responsable, o presidente Feijoo, asumindo a súa minoría política actual na AMV, abandonando a súa estratexia de confrontación coas alcaldías metropolitanas do PSOE, BNG e En Marea e ofrecendo a colaboración do Goberno Galego no desenvolvemento da área. Como tamén é imprescindible, como xusta contrapartida, que tras a incorporación das alcaldías populares, os diferentes órganos da AMV, dende a súa Xunta de Goberno ás comisións de traballo, sen menoscabo ao respecto dos principios ideolóxicos e políticos de cadaquén, asuman o reto de acadar os máis altos niveis de consenso nas cuestións estratéxicas da AMV e naqueloutras máis vinculadas aos problemas cotiáns dos cidadáns, dende o plan de transporte e mobilidade (dous temas que deben ir da man), pasando pola xestión de servizos de auga, saneamento, seguridade e protección civil, até os relacionados co emprego, os servizos sociais, sanitarios e culturais.

Acometer este desbloqueo supón un exercicio de responsabilidade política por parte de todas as alcaldías e dos representantes dos diversos grupos municipais presentes na Asemblea da AMV. Uns e outros teñen obriga de asumir que os intereses do medio millón de cidadáns da área, e dos cen mil que se poidan incorporar no futuro, están por riba daqueloutros dos seus partidos.

Trasacordo na Área Metropolitana

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao novo conflito arredor da creación da Área Metropolitana de Vigo.

area_vigo_r2_c1Temos apelado en diversas ocasións á institución tan galega como a do “trasacordo”, estudada por Marcial Gondar, para tratar de entender decisións políticas que, aparentemente, non teñen xustificación racional ningunha. Se consultamos o Dicionario Xerais da Lingua o trasacordo é “o cambio de opinión con respecto a algo acordado con anterioridade”. Porén, segundo o profesor de Antropoloxía da USC, a esta definición cómprelle engadir un matiz clarificador: o trasacordo supón a revisión dun acordo ou dunha decisión tomada, un volverse atrás no camiño andado, “mais para percorrelo por outro vieiro ou doutra maneira”. O que quere dicir que o trasacordo conleva un cambio de opinión, un botarse atrás do acordado, mais sempre para adoptar unha orientación nova, para a seguir intentar outro novo acordo. Razón pola que entre nós os galegos non estaría mal visto que a pesar de termos decidido unha cousa, mudásemos despois de opinión; abondaría que xustificásemos tal cambio de criterio co argumento de que “tivemos un trasacordo”.

Non hai dúbida que este procedemento do trasacordo dinámico é o que mellor permite explicar os ires e vires, os acordos e posteriores trasacordos políticos continuos da creación da Área Metropolitana de Vigo (AMV) que, despois de dezaoito anos daquela histórica “Declaración de Soutomaior”, documento de espírito fundacional da AMV, asinado o 22 de decembro de 1999 polos alcaldes da Mancomunidade da Área Intermunicipal de Vigo, volveu quedar este pasado fin de ano na encrucillada da incerteza. E alá van case dúas décadas de trasacordos sobre o tema (incluídas varias leis debatidas, dúas delas aprobadas polo Parlamento de Galicia), protagonizados por catro alcaldías viguesas de cores políticas distintas (Castrillo do BNG, Pérez Mariño e Caballero do PSdePSOE e Porro do PPdeG) e por tres presidencias da Xunta de Galicia (Fraga, Touriño e Feijoo). Cinco lexislaturas autonómicas e mandatos municipais onde ambas as dúas partes foron incapaces de pechar de vez un acordo razoable e definitivo que traducise institucionalmente o que dende hai tempo é unha realidade social incuestionable, a existencia dunha comunidade de 600.000 persoas que desenvolven as súas vidas arredor do espazo urbano artellado pola cidade e pola ría de Vigo.

Unha incapacidade para acadar acordos entre a Xunta de Galicia e os concellos metropolitanos que prexudica, sobre todo, á cidadanía da área viguesa, que sexa por arres ou por xos continúa sen recibir os servizos (singularmente o do transporte metropolitano) xa existentes dende hai tempo noutras rexións urbanas galegas. Un fracaso político que non pode ser xustificado con estrataxemas de procedemento administrativo, como a recente da negativa da inscrición da AMV no Rexistro de Entidades Locais, coa que os responsables da Xunta de Galicia pretenden adiar, outra vez máis, o proceso e intentan desgastar politicamente a Abel Caballero, hoxe a besta negra para o partido de Alberto Núñez Feijoo. Como tampouco leva a ningures que as alcaldías do Partido Popular boicoteasen a constitución da xunta de goberno metropolitano coa pretensión de deslexitimar o seu plan de traballo (entre o que está a tramitación do polémico plan de transporte) e adiar a incorporación dos concellos que amosaron o seu interese en facelo.

Reorientar o proceso de constitución da AMV require de elevadas doses de consenso e xenerosidade, tanto dos responsables dos concellos metropolitanos, singularmente da alcaldía de Vigo, que lidera hoxe a creación do ente, como da Xunta de Galicia e da súa presidencia. Cómpre abandonar a xestión por coxuntura, expresada nos trasacordos do proceso, e transformala nun acordo estratéxico potente capaz de converter a AMV na trabe de ouro do novo modelo territorial galego. Se Feijoo e o seu partido non asumen esta altura de miras, se non apostan con todas as consecuencias polo modelo do Vigo metropolitano, converterán a Abel Caballero nun mártir que se inmolará nas rúas de Vigo, como fixo noutrora con éxito incuestionable coa aldraxe da venda das caixas ou a discriminación ao aeroporto de Peinador. A bóla quedou no tellado do Partido Popular que deberá abandonar a súa estratexia obstrucionista, se non quere no futuro continuar sendo irrelevante no concello de Vigo e, probablemente, en boa parte dos concellos metropolitanos. Dentro dos propósitos do ano novo debería estar o recuperar o tempo e as enerxías perdidas na constitución da AMV e poñela a funcionar a toda máquina.

Cara ás Galegas

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo valoro os resultados das pasadas Xerais e reflexiono sobre as perspectivas das vindeiras Galegas de outubro:

Xerais_2016Tras o resultado das Xerais do pasado 26 de xuño, abriuse a posibilidade dunha terceira maioría para Alberto Núñez Feijoo nas Galegas do vindeiro outono. A clara vitoria do Partido Popular en Galicia, que, con respecto á convocatoria do mes de decembro de 2015, subiu un 4,37 % e incrementou en 34.204 os seus votantes, foi moi traballada sobre as provincias da Coruña e Ourense, onde conseguiu dúas novas actas, a primeira a costa de Ciudadanos (por máis de cinco mil votos) e a segunda de En Marea (por mil seiscentos), circunscricións nas que conseguiu concentrar arredor de si o voto conservador e aproveitou a inhibición dunha parte do electorado desencantado da esquerda e do nacionalismo. Un resultado electoral que deixou claro que nin os numerosos escándalos de corrupción do partido conservador ao longo da lexislatura nin o escuro episodio recente de persecución a rivais políticos protagonizado polo ministro do interior foron considerados por unha parte do electorado galego (643.827 persoas, o 41,49 %) como circunstancias relevantes que afectasen ao seu criterio sobre o partido presidido por Mariano Rajoy. O que, sen dúbida, abre unha liña de reflexión clarificadora sobre cales son os valores e os modelos éticos que hoxe cotizan na nosa sociedade.

Ninguén pode cuestionar que Alberto Núñez Feijoo obtivo nestas Xerais un resultado óptimo que fixo retroceder a todos os seus adversarios. A súa apelación directa na última semana de campaña aos votantes de Ciudadanos, partido que en Galicia obtivo 133.938 votos e unha porcentaxe do 8,63 %, conseguiu que este moi apreciable resultado quedase en auga de castañas e non se traducise en acta ningunha para o partido de Albert Rivera. Outro tanto sucedeu cos partidos da oposición parlamentaria ao seu goberno, tanto o Partido Socialista de Galicia-PSOE que, a pesar de recuperar a segunda posición e manter as súas seis actas (en contra do prognóstico das enquisas), perdeu cinco mil votos; como, e sobre todo, a En Marea e ao BNG, que perderon entre ambas as dúas 92.516 votos, que (moi probablemente) foron directamente para a abstención. Unha severa inhibición que fixo retroceder a En Marea á terceira posición, perdendo un acta no Congreso e outra no Senado, rompendo a súa liña ascendente de convocatorias anteriores. Un resultado que deixa noqueado ao BNG cun 2,89 % dos votos, o peor resultado da súa historia, na máis dolorosa irrelevancia, agoirando a súa probable desaparición do Parlamento Galego ao non acadar en ningunha das provincias o teito do 5%.

Xaora, a pesar de que os resultados nestas Xerais non son directamente trasladables ás vindeiras Galegas, é innegable que con estes datos diante non vai ser doado artellar unha alternativa de esquerda e galeguista que, despois de dúas lexislaturas decepcionantes de durísimos recortes sociais e retrocesos para o autogoberno galego, desprace de vez a Feijoo de Monte Pío. Para isto semella imprescindible que no PSdeG-PSOE, que despois de evitar o sorpasso da Marea, aspira a que o profesor Xoaquín Fernández Leiceaga presida ese goberno alternativo, active as expectativas renovadoras xeradas por este economista rigoroso de espírito galeguista e humanista. Leiceaga asume nunha situación sen liderado claro no partido, ademais, o reto tan difícil de deseñar un proxecto común para un socialismo galego ao que tantas veces gustou mirar máis para o que chegaba de Ferraz que para o que se acordaba na súa sede galega. Un “efecto Xocas” cuxos resultados, en todo caso, dependerán en grande medida da posición que finalmente acorde o partido con respecto á investidura de Rajoy, sexa asumindo a abstención da totalidade ou dunha parte do seu grupo parlamentario ou mantendo unha oposición teimosa que levaría a unhas terceiras Xerais. Non o vai ter, pois, doado Leiceaga.

Como superar a fronteira dos 450.000 votos nas Galegas debería ser o obxectivo polo que traballasen En Marea e o propio BNG activando ao electorado progresista e galeguista aborrecido e decepcionado polas leas interminables entre as forzas políticas deste espazo do común, capaces de crear as mesmas doses de esperanza ca de decepción. Un electorado que nestas Xerais de xuño procurou o acubillo da inhibición electoral, mais que de se lle ofrecer unha proposta programática e organizativa atractiva e audaz podería mobilizarse e ser determinante para artellar un goberno alternativo que concibise Galicia como suxeito político.

Cara ás Galegas 2016 Feijoo sae cunha vantaxe apreciable, mais aínda se contamos coa posibilidade de entrada no Hórreo de Ciudadanos. Xaora, se as forzas do bloque da esquerda e do galeguismo conseguen activar ao seu electorado, os números estarían moi, moi axustados. Feijoo sábeo e tentará utilizar o calendario ao seu favor.