Onte 1080: Manuel Rivas en Celanova

/en , , , , , , , , , , , /por



Rivas_le_asinatura_no_libro_da_casa_dos_poetas

Acompañamos a Manuel Rivas no acto de entrega do Premio Celanova Casa dos Poetas. Foi unha velada artística na que estiveron moi presentes as figuras de Curros e Celso Emilio Ferreiro, ás que se uniu a do autor d’ O lapis do carpinteiro como outro xornaleiro máis do porvir. As melodías contemporáneas de Zoar ensemble abríronlle a xanela a unha intervención absolutamente memorable de Xurxo Souto que chufou ben chufado a Rivas como «o escritor da épica dos humildes e da rebelión da realidade na procura do inefable«. No seu discurso Rivas, despois de agradecer o premio, referiuse á concepción anticipatoria da poesía de Curros, a de ver outro lado das cousas, utilizando información e emoción. Insistiu na necesidade de facer de Galicia un espazo de vida, desexo e creación, ao tempo que denunciou a situación de emerxencia da lingua, na que se cruzou a liña vermella, reclamando para a lingua «un rescate de pleno dereito, entre todos, coa intención de construír un espazo de simpatía e biodiversidade». Rematou a súa palabras Rivas convidando a brindar por un novo rexurdimento literario e popular.

Escoita a gabanza de Xurxo Souto (12 minutos).

Escoita o discurso de Manuel Rivas (13 minutos).

Onte 1077: Nova libraría en Pontevedra

/en , , , , /por

Tras a inauguración da magnífica libraría de Espazo Lector Nobel non hai dúbida que Pontevedra, como cidade do libro galego, é boa vila e dá de ler a quen pasa. Foi o de onte un serán de ledicia no que participamos do entusiasmo da apertura dunha nova libraría no que ata hai uns meses fora o local dunha entidade bancaria. Un feito do que non tiñamos precedentes, o de que milleiros de libros ocupen o espazo antes dedicado as finanzas. Esta proeza do equipo de libreiros de Nobel racha coa tendencia de peches de librarías do que tantas veces nos lamentamos con melancolía, ao tempo que supón unha reivindicación da libraría como espazo cultural de encontro cidadán. A aposta pola presenza destacada e preferente do libro galego, así como polo fondo cultural constitúen as trabes deste ilusionante proxecto libreiro. Consolidar a tendencia de volver as librarías, tamén en Galicia, semella posible. Beizóns e a mellor sorte para Espazo Lector Nobel de Pontevedra.

 

Onte 1064: Día da biblioteca en twitter

/en , , , , /por

biblioteca_twitter

Seguín onte o Día da #biblioteca en twitter. Unha xornada na que os profesionais das bibliotecas insistiron no reto de defender o acceso á biblioteca pública como dereito da cidadanía fronte aos recortes brutais nas súas dotacións e persoal, así como fronte os efectos que sobre as bibliotecas municipais suporá o canón bibliotecario vixente dende hai apenas uns días. Retos aos que eu engadiría os de artellar un modelo de préstamo de libro dixital (un debate moi complexo, que se está dando a nivel internacional, aínda non resolto), como un sistema máis eficaz que permita adiantar sensiblemente a chegada de todo tipo de novidades editoriais en galego (tamén as de poesía, teatro e ensaio, que adoitan quedar fóra do actual sistema). No proceso actual de hibridación e crise de todo o sector do libro, a biblioteca pública debería transformarse en porto seguro, facilitadora dun modelo de lectura interxeracional e multisoporte, espazo de dinamización da cultural local, instrumento compensador de desigualdades e activadora de novos emprendementos. Nunca insistiremos abondo na necesidade de apostar polas bibliotecas e as políticas públicas de lectura.

Onte 1062: Marisquiño

/en , , , , , /por

O Marisquiño convertiuse no acontecemento que convoca máis xente no verán vigués. Pouco importou este ano que o tempo non acompañase, mais era impresionante a cantidade de rapazada de aquí e tamén de acolá convocada durante a tarde e noite de onte a participar nestas actividades deportivas, musicais e de festa rachada. Ben sería que para a vindeira edición, canto menos durante as tardes e as noites, o concello pechase o tráfico en todas as avenidas e no entorno da praza de Compostela, como xa fixo o domingo pasado durante a procesión do Cristo. Sen tráfico o Marisquiño quedaría moito máis desafogado e vistoso.

Como ben sería que un acontecemento internacional no que se inviste unha importante cantidade de cartos públicos por parte de tres administracións, o Concello de Vigo, a Deputación de Pontevedra e a Xunta de Galicia, fose máis respectuoso coa utilización do galego, lingua da que onte non vimos rastro ningún nin no espazo web nin na megafonía nin na sinalética dos diversos espazos de competición. Tras catorce edicións, o Marisquiño non lle pode dar as costas ao galego, lingua que bautizou o acontecemento e lle proporciona singularidade no contexto internacional. Imaxina alguén que o acontecmento se chamase «El Marisquito»? Tería algún sentido referencial, concitaría semellante simpatía? O galego debería ser a lingua de acollida primeira para todas as persoas que nos visitan, a marca da identidade local, ese valor engadido inesquecible e agarimoso que todos van conservar cando lembren a súa estancia en Galicia. Nese intanxible da utilización agarimosa da lingua está tamén o valor e a potencialidade deste tan simpático Marisquiño.

Onte 1060: Vaia Panorama!

/en , , , /por

panoramaTras as informacións publicadas onte semella que Espectáculos Lito, o axente das famosas Panorama e París de Noia, e doutras 80 orquestras, utiliza métodos moi «agresivos» para conseguir os seus contratos. É un feito recoñecido polos responsables da empresa a súa práctica de condicionar a contratación da Panorama a contar co resto da programación festeira; como tamén semella probado, cando non son contratados, o seu costume de contraprogramar en localidades próximas a moito mellor prezo. Negarse a aceptar estas prácticas de intención monopolizadora, como xa fixeron os concellos de Compostela e Monforte, merece ser salientado. Sei que para as administracións públicas non é doado ir contracorrente, máis aínda cando os espectáculos da Panorama reúnen a milleiros de seguidores entusiastas. No entanto, debería ser posible que a programación das festas populares, onde van destinados tantos cartos públicos e esforzos privados do eido da cultura, sexa diversa e plural, como a súa contratación pública e transparente.

Onte 1056: Prexuízos

/en , , , /por

Monica_de_Nut_e_Virxilio_da_SilvaOs responsables do Club Dux de Sanxenxo pararon o concerto de Mónica de Nut e Virixilio da Silva ao terceiro tema aducindo que a música da cantante viguesa de jazz «no encaja con el local». Outra volta apareceron os prexuízos, esas lentes deturpadas sobre o noso idioma e a nosa cultura, que invalidan o traballo dunha artista galega de proxección internacional, convidada a participar no ciclo de jazz do Club 1906. Outra vez poñénse en evidencia que algúns artistas galegos teñen maiores dificultades para ser aceptados na propia terra ca alén dela. Imaxino que os donos do (selecto) Club Dux de Sanxenxo, onde se debe cortar o mellor que chega de fóra, entenden que a actuación desta artista autóctona pode facerlles perder un gramo do seu glamour. E iso non o poden permitir. Xaora, estou certo de que a pesar dos seus prexuízos neopailáns, serán moitos os seus clientes, mesmo os que chegan estes días de Madrid con corte incluída, que posúen curiosidade abonda e bo criterio artístico para gozar da música en galego de Mónica e Virxilio que fusionan jazz e música tradicional de noso. Mágoa destes xestores de tres pesetas. Mágoa!

Onte 1044: O consenso puntogal

/en , , , , , , , , , /por

Horas felices as de onte ao mediodía no acto da presentación do programa Pioneiros do dominio.gal. Dende o 25 de xullo, noventa e tres dominios de internet correspondentes a administracións públicas, entidades sen ánimo de lucro e algunhas empresas darán a coñecer os seus servizos, produtos e información en lingua galega baixo o dominio diferencial de puntogal. Galicia e a lingua galega conta xa con este valiosísimo carnet de identidade, «que aumenta a nosa conciencia de país, a nosa cohesión social e a nosa autoestima como pobo», como salientou no acto o profesor Manuel González González, presidente da Asociación Punto Gal. Unha conquista acadada en mancomún, á que non foi allea o traballo voluntario, xeneroso, totalmente altruísta dos membros da asociación Puntogal, que contou co consenso de todas as forzas políticas do Parlamento Galego e co apoio das máis diversas forzas sociais e culturais. Atrévome a dicir que a do Puntogal é a mellor noticia para Galicia e para a nosa lingua da última década, tanto pola súa transcendencia para participarmos con garantías no actual proceso de hibridación comunicacional e cultural coma polo exitoso proceso realizado para chegar a acordos amplos e inclusivos para o conxunto da sociedade galega. A vindeira semana poderemos visitar as páxinas de xerais.gal, prolingua.gal, amesa.gal, celta.gal, rcdeportivo.gal, galiciaconfidencial.gal, sermos.gal, praza.gal, gadis.gal, academia.gal, algúns destes nomes Pioneiros. E a finais deste 2014 poderemos incorporarnos o resto dos que formamos o perimetro en Internet dunha comunidade de catro millóns de persoas. Parabéns A Manuel González González, como presidente, a Edita de Lorenzo, como nova directora xeral do dominio, e ao resto dos membros de Punto Gal por esta gran proeza.

Teatro García Barbón

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo propoño que o edificio do Centro Cultural da caixa de aforros recupere os seus nomes tradicionais.

Teatro_García_BarbónVigo contou cun gran teatro en 1832. Foi o que na praza da Princesa, extramuros, inaugurou o rico comerciante Norberto Velázquez Moreno. Aquel Teatro de Vigo, gabado por Nicolás Taboada Leal como o mellor da Galicia do seu tempo, funcionou na Porta do Sol durante case medio século, até que en 1882 abriu outro máis amplo e moderno, o Circo-teatro Tamberlick. Este segundo teatro vigués, concibido polo mestre de obras Sesmero como un espazo polivalente, serviu na rúa do Circo (hoxe Eduardo Iglesias), durante case un século, como teatro, circo, primeiro cine vigués e foro político, onde Pablo Iglesias, o ferrolán fundador do PSOE, pronunciou o 6 de xaneiro de 1900 un extraordinario discurso de hora e media de duración. O terceiro dos teatros vigueses foi o Rosalía de Castro, cuxos nomes de proxecto, segundo Jaime Garrido Rodríguez, foran “Romea” e “Cervantes”, situado entre as rúas Policarpo Sanz, Reconquista, Marqués de Valladares e Rosalía de Castro (hoxe Darío Álvarez Blázquez). Un gran teatro decimonónico de estilo italiano, cuxo modelo era a Scala de Milán, inaugurado o 15 de xullo de 1900, tras quince anos de obras, que tivo vida efémera, xa que foi destruído por un incendio o 8 de febreiro de 1910, cando alí se celebraba un baile de entroido.

Sobre as cinzas do teatro Rosalía de Castro as herdeiras do filántropo verinés José García Barbón encargaron a Antonio Palacios a construción dun gran teatro ao servizo de Vigo. Un proxecto ambicioso que o arquitecto porriñés expuxo á cidadanía viguesa hai un século, un edificio monumental con funcións de teatro, casino e cine que tras máis dunha década de traballos sería inaugurado en 1927 como teatro García Barbón. Dende entón, o gran teatro de Palacios foi considerado como unha das iconas vigueses, fachenda arquitectónica do pulo dunha cidade laboriosa e cosmopolita. Albergaba os salóns do elitista Casino, un gran teatro con acceso dende a rúa Policarpo Sanz e do cinematógrafo Rosalía de Castro (bautizado xa así na súa inauguración) con acceso dende Marqués de Valladares. Cinema coqueto, ao que despois se engadiría un restaurante e cafetaría, que durante os anos setenta funcionaría como sala viguesa de Arte e Ensaio, onde vimos películas inesquecibles e inentendibles como aquela búlgara “Corno de cabra” en cartel durante moitas semanas.

Adquirido por Caixavigo para transformalo en centro cultural, o García Barbón foi rehabilitado, baleirado na súa totalidade, entre os anos 1982 e 1984, polo arquitecto Desiderio Pernas. Unha rehabilitación non exenta de polémica, xa que foi modificada a fachada orixinal de Palacios da rúa Marqués de Valladares, ademais de cubrirse a terraza cunha cuberta de cobre baixo a que se instalou unha biblioteca. A esa reforma de Pernas pertencen as magníficas esculturas dos cabalos de bronce de Xoán Oliveira e as cinco pezas alegóricas de Manuel García Buciños da fachada principal.

Tras esta rehabilitación o edificio foi rebautizado como Centro Cultural Caixavigo e, máis tarde, seguindo o proceso de fusións da entidade prropietaria, como C.C. Caixanova e C.C. Novacaixagalicia. Xaora, a pesar da teimosa insistencia dos responsables da caixa de aforros de erradicar os nomes de García Barbón e Rosalía de Castro de edificio tan emblemático, a memoria popular viguesa, sempre tan sabia e prudente, continuou utilizándoos. Hoxe, cando Vigo perdeu para sempre a caixa de aforros e tamén a sede da fundación Novacaixagalicia (unha decisión da Xunta de Galicia que Núñez Feijoo debe explicar con detalle), e antes de asistir a un novo bautizo do edificio, semella moito máis razoable recuperar as denominacións históricas e populares para o que continúa sendo o primeiro teatro de Vigo: “Teatro García Barbón” e “Auditorio Rosalía de Castro”; ás que atrevo propoñer se engadan as de “Biblioteca Plácido Castro”, en lembranza do grande tradutor, e “Sala de Arte Urbano Lugrís”, en memoria do que foi o pintor primeiro da cidadeatlántica. Este exercicio de restitución da memoria cultural viguesa debería estenderse ao edificio onde a caixa de aforros instalaou o seu Centro Social na rúa Policarpo Sanz, que debería recuperar o seu nome popular de “Casa Bárcena”.

Na nova etapa que abre a fundación Novacaixagalicia, bautizada como A Fundación, un proceso do que moi pouco sabemos os cidadáns galegos, é imprescindible que os sinais de identidade vigueses sexan respectados. Os propietarios de Abanca, como tamén os responsables de A Fundación, onde van ter un importante peso decisorio, non poden esquecer que o Teatro García Barbón, o Auditorio Rosalía de Castro e o Centro Social Casa Bárcena (e a súa colección de arte galega, a primeira e máis importante do patrimonio de noso) forman parte esencial do ser de Vigo e da súa área metropolitana.

Onte 1036: Tormenta perfecta no sector editorial

/en , , , , , , /por

almacen_de_amazonOs datos do avance do estudo de comercio interior do libro en España de 2013, do que onte se desvelaron algunhas cifras, debuxan a tormenta perfecta do sector editorial español que dende o inicio da crise (2008) perdeu o 30 % das súas vendas brutas (uns mill millóns de euros), retrocendo a cifras de hai vinte anos. Un descenso que no último ano supón o 9,7 % da facturación e o 9,6 % dos exemplares, que atinxe a todas as canles de comercialización (sobre todo ás librarías, o 14,1 %) como a todos os subsectores da edición, sobre todo o do libro de texto, literario e infantil e xuvenil. Unha situación de  devalo cuxa orixe está, entre outras causas, na diminución do consumo provocada pola crise, na redución das compras para bibliotecas, na baixada das axudas públicas para a compra de libro de texto, no cambio de hábitos de consumo cultural que conleva unha redución do número de lectores e lectoras, como no proceso de hibridación e lenta incoporación do libro dixital (só o 3,7 % das vendas).

Cando dispoñamos dos datos de todo o estudo poderemos detallalos por subsectores de edición e linguas, con especial atención ao caso galego. Xaora, este avance demostra o carácter estrutural da crise dun sector que, no marco do proceso actual de hibridación e reforma educativa, está sufrindo un duro proceso de reconversión. Estes días hai voces que solicitan un rescate do conxunto do sector, como gozaron outros da industria manufactureira española, argumentando a súa importancia económica –supón o 0,7 % do PIB, sendo a editorial a primeira industria cultural en España– coma polo seu carácter estratexico cultural e educativamente. No entanto, á luz da experiencia doutros rescates públicos, como onte ben propoñía o editor Valentín Peréz, sería máis aconsellable rescatar aos lectores. Non o esquezamos, a saída da crise dun sector editorial hibridado tamén está na recuperación das políticas públicas de lectura.

Onte 1028: Celso Collazo

/en , , , , , /por

celso_collazoÉ incomprensible que a noticia do pasamento en Madrid aos 92 anos do de Celso Collazo Lema non merecese máis atención en Galicia. Correspondente internacional da axencia EFE en Moscova, Londres ou Nova York, este fillo de Vimianzo pertence ao grupo dos máis importantes correspondentes de prensa do século XX. Nos últimos meses tiven frecuentes noticias súas, xa que era moi bo amigo de Carlos G. Reigosa, a quen asesoraba na documentación da súa próxima novela. Celso Collazo pertencía á xeración de xornalistas vigueses de posguerra, participante activo na tertulia artístico literaria do Derby, entre os anos 1945 ao 1949, na que asistían amigos de seu coma Francisco Fernández del Riego, Xaime Isla Couto, Xosé María Álvarez Blázquez, ou María del Carmen Krukemberg… Casou coa pintora María Antonia Dans, mantivo amizade con Plácido Castro, colaborou na fundación da editorial SEPT e, a pesar do seu periplo internacional, nunca perdeu o seu contacto con Galicia e coa súa cultura. A figura de Collazo merece ser recuperada do esquecemento.