Emparrumado

/en , , , , , , , /por

O Celta de Giráldez continúa emparrumado, adxectivo propio da fala viguesa que cualifica ao ceo cando está escuro, cincento ou con néboa. Calquera dos tres estados acáelle a este Celta que transcorridas nove xornadas, case un cuarto do campionato de liga, foi incapaz de gañar un partido tanto en Balaídos como lonxe do seu estadio. Vitorias que mudou por dúas derrotas (co Xetafe e Elche) e sete empates), tantos coma puntos, números que o fan o equipo máis empatador, mais tamén o único da liga que non gañou partido ningún. Un balance contraditorio, xa que amosa un cadro ao que resulta moi difícil gañar, o que expresaría unha capacidade táctica importante, unha resistencia e unha solidariedade envexables, como unha portaría, responsabilidade o internacional romanés Radu, un dos porteiros con mellores cifras no que vai de campionato. Porén, tantas igualadas a un idéntico resultado (1-1), amosan unha preocupante febleza atacante, motivada por unha insuficiente capacidade goleadora, por debaixo dun tanto por partido (8 en 9 encontros). Números que expresan a situación confusa do Celta, un balance a todas luces negativo, máis aínda se consultamos a táboa clasificatoria, na décimo sétima posición, o que comeza a imitarse moito o que sucedía nas tempadas anteriores, sendo presidente Carlos Mouriño, cando nos salvabamos na derradeira xornada cun sufrimento horrible.

Tempos de precariedade que, tras a sétima posición da gran tempada anterior, que nos permite na actual de gozar en Balaídos, canto menos, de catro partidos europeos, pensabamos estaban superados, que contabamos cun grande adestrador da casa que botando man das promesas da canteira permitiría dar un salto de calidade no terreo de xogo e maior tranquilidade na clasificación. Secasí, por desgraza, o mal arrinque da liga, mesmo nunha pretempada con dificultades para gañar e marcar esixe reaccionar e abandonar os discursos autocompracentes recentes das tres instancias deportivas do club, dende a presidenta e dirección deportiva até o propio adestrador, que nas súas comparecencias continúa instalado no seu discurso riquiño de que cómpre ser paciente, que o equipo está formándose e que os goles e as vitorias chegarán polo seu propio peso. Paciencia que lle sobra ao celtismo como capacidade de sufrimento, unha das hélices do seu ADN, mais ao paso de sapoconcho do Celta na clasificación actual da liga, Mouriño, Garcés e Giráldez poden ter moi serios problemas.

E como mostra deste Celta emparrumado e gris, abonda o botón do partido da tarde de onte coa Real Sociedade, no que os de Giráldez sufriron outro dos seus temibles “microictus”, un derrame deportivo que dura apenas uns segundos, mais que pode deixar danos importantes no desenvolvemento e resultado do partido. Neste caso o máis grave foi o que sufriu Starfelt, o capitán naquel momento, que tendo xa un cartón amarelo, no 45 de xogo, cando un compañeiro despexara un saque de recanto, empurrou por detrás a un atacante rival. Un derrame de xenio nórdico, que lle custou, naturalmente, a expulsión deixando aos nosos cun xogador menos durante toda a segunda parte. Este comportamento propio dun parvaxola, inadmisible nun profesional experimentado, integrante do que a presidenta Marián Mouriño identifica co “club dos 6” (os que máis cobran), condicionou o desenvolvemento da segunda parte e o resultado final. Até entón, os txuri urdin intentaron coa súa presión moi alta dificultar a saída do Celta até controlar a posesión e contar con ocasións claras de gol, erradas a maioría, outras evitadas por Radu, con diferencia, o mellor dos celestes. Sen a pelota, o Celta estaba moi incómodo, o que levou a Giráldez a estirar o xogo polas bandas. Chegou así o gol celeste no minuto 20 nunha xogada preciosa de pizarra, na que Borja Iglesias aproveitou no medio do terreo un saque de porta, que retrasou co taco sobre Jutglá, o catalán filtrou a pelota pola banda dereita, na que Mingueza superou por velocidade a Aihen e a conduciu coa súa luva de seda até enviala sobre Pablo Durán que chegados a area rematou con precisión superando a Remiro.

Tras o intermedio, O Celta en inferioridade numérica resistiu de forma heroica durante corenta e catro minutos o asedio continuo dos visitantes, que puideron empatar en numerosas ocasións, o que evitou un extraordinario Radu, amosando unha axilidade e capacidade de resposta propia dun porteiro de balonmán. Giráldez, sempre afouto, cos trocos non se limitou a reordenar a defensa en bloque baixo, confiou tamén nos vinte minutos finais na velocidade de El-Abdellaoui para contraatacar. O magrebí, uns poucos minutos despois de entrar na lameira, tivo un man a man con Remiro que resolveu cun xute lixeiramente desviado do pao esquerdo. Aí estragou un gol feito, ese segundo tanto que tería liquidado o partido coa primeira vitoria dos celestes. A Real teimou no seu asedio até que no 89, Guedes inventou un centro na proximidade da área pequena onde apareceu Soler que de cabeza superou a Radu. O sétimo empate celeste, co que a bancada quedou aliviada e un chisco decepcionada.

Publicado en Faro de Vigo: 20/10/2025

Xenocidio palestino

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao xenocidio palestino:

A excelente resposta a cada unha das convocatorias da Plataforma Cívica Pro-Palestina de Vigo, na que se integran 42 colectivos sindicais, políticos e cidadáns vigueses, amosa que a pesar da aparente apatía actual hai unha maioría da cidadanía viguesa disposta a mobilizarse coa intención de denunciar e parar o xenocidio que Israel está perpetrando na Faixa de Gaza.

Manifestacións nas que se denuncia que o de Palestina non se trata dunha guerra, que xa se alonga dende 1967, senón dun xenocidio coidadosamente planificado polo actual goberno israelita, presidido por Benjamin Netanyahu, que pretende a expulsión do pobo palestino  do seu territorio, baixo o eufemismo de «desprazamento», contra o criterio dun millón novecentas mil persoas, a maior migración obrigada da historia recente.

Un ataque do exército israelita que en dous anos matou a 68.000 persoas da sociedade civil, das que o 70 % son crianzas e mulleres, entre as que se contan 1.600 sanitarias, 300 cooperantes da UNRWA (Axencia da ONU para os refuxiados palestinos) e 250 periodistas. Lista de vítimas ás que se suman 170.000 persoas feridas (incluídas 40.000 crianzas) e, ollo, 14.400 persoas desaparecidas entre os escombros, das que 4.400 son mulleres e menores, as principais vítimas dos bombardeos, causantes, como denuncia a organización Save the Children, do maior número de amputacións pediátricas da historia e da morte de 169 bebés. Un balance que levou a Antonio Guterres, secretario xeral das Nacións Unidas, a dicir que «Gaza é un cemiterio de crianzas»; o conflito máis mortífero do que vai de século XXI, que a revista The Lancet estima supuxo a morte do 2,9 % da poboación de Gaza de hai dous anos, un de cada 35 habitantes.

Vítimas ás que se suma a destrución de edificios de vivendas, hospitais, escolas, campos de refuxiados, igrexas, mesquitas, museos, espazos arqueolóxicos, refuxios da ONU, estradas, infraestruturas básicas de comunicación, electricidade e auga, instalacións agrícolas e mesmo pesqueiras. Destrución dirixida polo goberno de Netanyahu que a Comisión Internacional Independente de Investigación sobre os territorios palestinos ocupados, tras indagacións exhaustivas, cualifica como xenocidio, xa que cumpre as condicións previstas na Convención para a Prevención e a Sanción do delito de Xenocidio, aprobadas polas Nacións Unidas en 1948. Xenocidio que a ONU identifica con actos «perpetrados coa intención de destruír total ou parcialmente, a un grupo nacional, étnico ou relixioso sexa pola matanza dos seus membros; pola cesión grave da súa integridade física ou mental; polo sometemento do grupo a condicións que supoñan a súa destrución, física total ou parcial; polas medidas destinadas a impedir os nacementos ou o traslado por forza dos menores». Condicións que cumpre a actual intervención israelita bombardeando Gaza de forma intensa e desapiadada, coa intención de decimar a súa poboación, deixala sen alimentos, auga, electricidade e acceso a axuda humanitaria e destruír as súas infraestruturas, incluída a sanitarias.

Situación que provocou unha grande fame, para as Nacións Unidas, cifrada nun consumo de calorías da poboación gazatí inferior ao que recibiron as vítimas do campo de exterminio de Auschwitz. Israel utiliza a fame como arma de guerra, unha estratexia coa que pretende expulsar do seu territorio á poboación palestina para substituíla polos seus colonos , apenas unhas 8.000 persoas que no 20 % do territorio da faixa posúen xa o control do 40 % das terras cultivadas e da maioría dos recursos hídricos. Estratexia semellante á que empregou Hitler na súa invasión de Polonia de 1939, que xustificaba pola necesidade de espazos agrícolas para os colonos nazis e mandaba matar sen piedade a homes, mulleres e crianzas polo seu delito de «ser polacos».

O acordo entre Israel e o Movemento de Resistencia Islámico (Hamás) para o cesamento do fogo e o inicio da primeira fase do plan de paz auspiciado por Trump, froito en boa medida das presións da comunidade internacional, da Flotilla global da faixa e dos estados árabes mediadores, non exime aos que promoveron este xenocidio asumir as súas responsabilidades diante dos tribunais internacionais. Non esquezamos que a Corte Penal Internacional, órgano xudicial independente creado polo Estatuto de Roma, ditou en novembro de 2024 orde de detención por presuntos crimes de lesa humanidade contra Netanyahu, o seu ex-ministro de defensa Yoav Galleat e Mohammed Deif, comandante de Hamás, morto nun ataque aéreo israelita. Recuperar a solución dos dous estados e o respecto á legalidade internacional, baixo o marco das Nacións Unidas, son retos inmediatos no cumprimento duns acordos de paz que agardemos sexan respectados e paren dunha vez o xenocidio palestino.

533 de Manolo e Aspas

/en , , , , , , , /por

Vigo, Balaídos. Celta vs Atlético de Madrid

Ao remate do empate co Atlético de Madrid, a familia Mouriño expresou o recoñecemento do celtismo ás maiores lendas da súa canteira: Manolo e Iago Aspas, cando o de Moaña remataba o seu encontro 533 como céltico, igualando a cifra acadada polo «gran capitán» celeste da década de 1970. Si, Manuel Rodríguez Alfonso «Manolo», o central que formou parella con Costas, membro da selección subcampioa europea sub-23 de 1969, o xogador que até agora máis veces vestira a camiseta celeste, desde que como promesa se incorporou aos 15 anos ao xuvenil, pasando logo polos cadros de 1ª e 2ª durante dezaseis tempadas consecutivas, dende a do seu debut, a 1966-1967, até derradeira, a 1981-1982, na que colgou as botas e recibiu unha homenaxe en Balaídos nun partido entre o Celta e a selección de Polonia, que preparaba a súa participación no Mundial 82, no que xogaría en Vigo contra Italia.

533 partidos de Manolo, cifra que en apenas dúas semanas superará Iago, o xogador máis importante na historia do Celta centenario. Serendipia que me lembrou a polémica que o central de Cangas mantivo con Cruiff a raíz da tremenda patada no xeonllo dereito que o holandés lle propinou o 27 de xaneiro de 1974. Manolo saíu en padiola do Camp Nou, mentres Johan nin sequera foi amoestado. O galego sería intervido en varias ocasións, o que lle impediu, no seu mellor momento, ser traspasado ao Real Madrid e seleccionado por Kubala. Non esquezo a decisión do gran capitán que, tres anos despois da grave lesión que tronzou a súa carreira, renunciou a capitanía na visita do Celta a Barcelona para evitar darlle a man a Cruiff, capitán culé. Decisión criticada pola prensa deportiva, que obrigou a Manolo a restarlle importancia ao asunto e darlle a man ao holandés no Barça-Celta do 24 de abril de 1977.

Páxina de pura afouteza celtista de Manolo, que na noite do domingo recuperou Iago, a quen tamén lle acae coma anel o sintagma de «gran capitán». Contando apenas con media hora de xogo, Aspas reactivou a un Celta incapaz de dobregar até entón a un Atlético de Madrid en inferioridade, tras a expulsión de Lenglet no minuto 40. Outra intervención estelar de quen entrando en xogo no 60 conseguiu nuns poucos minutos contaxiar aos seus colegas das doses de compromiso, creatividade e confianza precisas para acadar a igualada. E así con semellante reactivación chegou no minuto 68 o gol do astro de Moaña, un remate de afouteza destilada, apenas empurrando un balón rexeitado por Oblak, que in extremis fora rematado por Borja Iglesias, o mellor dos celestes, tras unha magnífica asistencia de Mingueza, que se transforma coma unha bomba de creatividade e sutileza na creación de espazos cando se pode asociar con Iago e co Panda compostelán. Presenza de Aspas no campo que ofrece a creatividade e a experiencia necesarias para competir con garantías e que traspasados Fer López e Gabri Veiga, prescindíndose no seu día de Denís Suárez, non cubre ningún outro xogador. Carencia grave que asusta de cara ao futuro, por moito fútbol que lle quede ao de Moaña na biqueira, á que o propio Claudio Giráldez se referiu con retranca, días antes de pechado o mercado de verán, como «a guinda do pastel». Unha guinda de talento capaz de desenredar unha entupida rede de dúas liñas de defensores dispostas por Simeoni no campo propio para resistir en bloque e no caso dunha recuperación botar a correr e collerlle as costas aos inocentes célticos. Así sucedeu apenas comezado o partido, no minuto 7 coa carreira de Barrios orixe do gol en propia meta de Starfelt. Estratexia visitante antipática e intimidatoria á que o adestrador arxentino engadiu sen escrúpulos a súas simeonadas, onde se abandona calquera versión do manual do «fair play» ou boas maneiras deportivas, para perder tempo, confundir ao rival e anoxar a afección local.

Certo é que Claudio, despois do partido europeo co PAOK, introduciu poucas novidades. Primeira: a de Damián e Beltrán como parella de mediocentros. Mágoa que utilizasen un ritmo gris na posesión, fosen incapaces de dobregar a Koke e Barrios e superar algunha das liñas visitantes, entendo que pola dificultade do segundo capitán celeste de atopar o seu punto físico e anímico óptimo. Segunda: a de Borja e Jutglá como dupla de puntas atacantes, que estiveron mellor na súa batalla a cara de can cos centrais de Simeoni ca na definición entre os tres paos. Mágoa da cabezada de Borja no minuto 3, que vimos dentro, ou dun remate do compostelán dun balón centrado polo dianteiro catalán, comprometido no colectivo, mais ao que só lle falta superar o malfado que lle nega o gol coa camisola celeste.

En todo caso, a pesar deste empate que sabe a pouco e á clasificación próxima ao descenso, o Celta deste mes de outubro comeza a ser recoñecible ao da tempada pasada. O novo parón de seleccións é unha boa oportunidade para coller pulo e afinar pezas. Beizóns a Borja Iglesias convocado por De La Fuente.

Publicado en Faro de Vigo: 08/10/2025

Vigo ateneístico

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a reconstruír o fío do Vigo ateneístico:

Nas palabras de gratitude que pronunciei no Ateneo Atlántico, lembrei varios fitos destacados do asociacionismo que en Vigo contribuíron a facer da nosa unha cidade moderna e cosmopolita. Percorrido iniciado o 2 de decembro de 1847 cando se constituíu o Circo Recreativo de Vigo, que en 1859 pasará a chamarse Casino de Vigo, o primeiro espazo de encontro das clases altas viguesas, onde se celebraban bailes e festas, ademais de conferencias coa pretensión de satisfacer as súas inquedanzas culturais.

Cidade que, tras o fracaso da revolución galega e levantamento liberal do ano anterior, comezaba a organizar os seus intereses colectivos: Ángel de Lema e Marina abría unha pequena imprenta, a primeira estable dunha poboación de dez mil habitantes, que xa reclamaba a construción dun ferrocarril a Madrid; o mesmo ano no que un grupo de mulleres, dada a carestía da vida, protagonizaron o chamado «motín da fame» na saída de Vigo cara a Redondela, e na que estaban abertas 15 escolas rexidas por 19 mestres e 2 mestras tituladas, en locais alugados e precarios.

Constitución do Circo, logo Casino, que coincide coa aparición de dous xornais claves para o futuro de Vigo, o conservador Faro de Vigo (1853) e o galeguista La Oliva (1856), ademais doutras iniciativas colectivas ben diferentes: dende a primeira mutualidade «La Sociedad de Socorros Mutuos a Todas las clases de la Ciudad de Vigo», coa intención de procurar solucións á problemática social e sanitaria dos seus membros; pasando pola primeira Federación do Comercio de Vigo (1859) até a Sociedade Caritativa, precedente da Confraría do Santísimo Cristo da Vitoria, fundada en 1933.

Asociacionismo burgués creador de novas sociedades como La Tertulia, El Recreo Artístico e El Gimnasio (1878), a primeira sociedade deportiva, que promoveu en 1884 as doazóns para a estatua de Casto Méndez Núñez. Foi La Oliva, creada en 1885 como sociedade coral, a que en 1903 impulsou a creación do Vigo Football Club, coñecido inicialmente como Arte e Sport, unha das sementes que dúas décadas despois agromaron como Celta de Vigo, ademais de encargarse de organizar as comitivas de entroido, que percorrían as rúas dende o Campo de Granada até a Alameda. Como foi La Oliva, presidida polo arquitecto Manuel Gómez Román, quen promoveu a estatua do poeta Manuel Curros Enríquez, inaugurada na Alameda en 1911, como tamén a entidade organizadora das conferencias de Antonio Palacios para presentar o seu proxecto urbanístico, coa pretensión de facer de Vigo a Barcelona atlántica e sede do Pazo Rexional.

Asociacionismo cultural que adquiriu carácter ateneístico, propio da tradición obreira e republicana, o 26 de abril de 1921 cando no edificio Ferro se fundou o Ateneo de Vigo, promovido polo activista cultural Herberto Blanco Rodríguez, profesor e bibliotecario da Escola de Artes e Oficios. Organizado en dez seccións, entre elas Belas Artes, Literatura e Historia ou Estudos Mercantís, promovía a participación das mulleres nas numerosas conferencias e actividades sobre temas políticos, históricos, pedagóxicos e artísticos. Ateneo que anos de apoxeo pretendía que se construíse un edificio que acollese a todas as entidades da sociedade civil que participaban no espectacular espertar vigués. O Ateneo de Vigo funcionou até 1937 cunha notable actividade artística, como a que mantiveron tamén a Sociedad de Amigos da Arte de Vigo (1931-1941), o Centro de Hijos de Vigo (1932), xurdido para fomentar o «Viguismo» ou a recuperada Sociedad Recreo de Vigo, entidades estudadas por José Luis Mateo Álvarez, membro do IEV.

Asociacionismo ateneístico, recuperado no Tardofranquismo pola Sociedade Cultural de Vigo, fundada en 1965 e presidida polo enxeñeiro nacionalista Camilo Nogueira Román, onde naceron centos de iniciativas como o programa radiofónico «Raíz e tempo» ou a Compañía de Teatro Popular Galego. Sen esquecer o asociacionismo veciñal, nacido coa Reforma Política (1976), motor cívico indispensable dende entón, agrupado na Federación Veciñal Eduardo Chao, vivindo hoxe unha difícil e triste travesía.

Precedentes asociativos do actual Ateneo Atlántico de Vigo, fundado en 2017 coa pretensión de crear un espazo cultural plural de análise, debate e investigación, inserido na mellor tradición viguesa de asociacionismo cívico centenario. Con trescentas persoas asociadas e máis dun cento de actividades anuais (entre conferencias, debates, club de lectura, saídas, cinemateneo, premio literario Exeria, manifestos…), a entidade presidida pola pedagoga e escritora feminista María Luisa Abad constituíse en referente principal de pluralismo, independencia e rigor no debate cívico vigués. Beizóns ao Ateneo Atlántico e longa vida ao espírito ateneístico vigués.

Noite redonda

/en , , , , , , , /por

Foi a do xoves unha noite redonda na que Balaídos celebrou que «Galiza volvía a Europa», desde aqueloutra inesquecible de afouteza celtiña do 4 de maio de 2017 co Manchester United, na que sempre lembraremos como o gran Sergio Álvarez sostivo sen pedir papas ao equipo de Eduardo Berizzo dos continuos envites dos diaños vermellos que, finalmente, levarían o encontro grazas a un gol de Rashford, tras un memorable saque de falta dende a frontal. Tras oito anos daquela histórica semifinal de Europa League, na que no encontro de volta en Old Trafford nos faltou apenas unha biqueira de Beauvue para prendernos por fin no corno da lúa, o Celta de Giráldez non decepcionou e ofreceu outra das súas noites máxicas europeas, certo que máis sobria que aqueloutras memorables co Liverpool (3-1) do 98, co Benfica (7-0) e Juventus (4-0) do 99 de Europa League, co Ajax (3-2) e co Arsenal (2-3) da inesquecible despedida da Champions League de 2003-2004, tamén a do noso último descenso a Segunda, o que nunca esquece o celtismo máis memorioso, temeroso dos perigosos entusiasmos europeos cando temos no vestiario fabas contadas.

E se non abondase, tras un pésimo e decepcionante inicio de liga ordinaria, o Celta de Claudio necesitaba o partido co accesible PAOK de Salónica para resucitar e ofrecer unha primeira e contundente vitoria do curso. Competición europea que o celtismo asume como unha posibilidade de gozar de cada un dos oito partidos, sen renunciar a soñar, se veñen ben dadas, cunha participación na final do 20 de maio en Estambul. E a do xoves foi unha desas noites felices de fútbol do aqueladiño Balaídos, que acolleu con respecto á ruidosa afección visitante, que nunca desistiu de apoiar aos seus, tanto cando foron por diante coma cando os celestes lles comeron a figura. Noite na que un celtismo responsable –cada vez máis anovado xeracionalmente, convocado polas voces telúricas das Fillas de Cassandra e de Mondra, o bailador que fusiona a tradición coa ollada deitada no porvir– berrou contra o noxento xenocidio israelita en Palestina e celebrou a vitoria co seu mellor repertorio musical: un miudiño e unha rianxeira (certo que un pouco precipitados), adozados por unha espectacular interpretación coral da Oliveira, que deixou abraiados aos macedonios visitantes coa solemnidade adquirida polo himno de Pucho Tangana.

Como anunciaba o cartel conmemorativo, unha tradición gráfica recuperada pola UEFA para cada partido da competición, no Campo do Fragoso enfrontouse o fútbol atlántico do Celta, representado pola porta granítica de Silverio Rivas, co mediterráneo do PAOK, representado pola Torre Branca, a icona máis recoñecible de Tesalónica, onde se aloxa o museo desta cidade, a segunda de Grecia, a principal da Macedonia grega, polo tanto balcánica. Enfrontamento que os adestradores deseñaron de forma moi distinta: mentres o visitante Razvan Lucescu pretendeu dormir o xogo, suxeitando ao Celta co balón no medio campo, Claudio buscou a velocidade para adquirir a verticalidade que lle faltou nos partidos de liga, asumindo un compromiso inequívoco co gol que servise de punto de inflexión, tanto na competición europea, tras a moi pobre imaxe ofrecida en Sttutgart, coma na liga, onde (como sucedera hai dous anos con Benítez) coquetea coas posicións de descenso. Pizarra táctica que o visitante controlou na primeira parte, onde se puxo por diante tras un erro de entendemento entre Manu Fernández e Javi Rueda, o coñecido tiro ao pé da defensa celeste. Tanto que non variou o plan de partido de Giráldez, que sacou un once de gala con case todas as súas figuras, dirixidas por Aspas como enganche, que batallou até o derradeiro salaio e marcou o gol do empate, unha cabezada perfecta na área pequena, asistida por Mingueza, que no primeiro engadido modificou o devir do partido e agardamos da tempada.

Na segunda parte, os visitantes pisaron cebolas diante dun xogo recoñecible xerado pola máquina xiraldina dirixida polo metrónomo de Damián, que volveu centradísimo, coa intención de quedar no once, sostida pola enerxía econtinuidade de Ilaix Moriba e Starfelt e modulada pola verticalidade de Javi Rueda e Williot. Así chegaron os goles de Borja Iglesias (seis en seis partidos consecutivos, unha marca que o coloca coma o mellor dos goleadores seleccionables por De la Fuente) e de Williot, o dianteiro celeste que ataca mellor o espazo, que destrozaron a defensa balcánica. Os celestes puideron ampliar o marcador, pero diante do partido do domingo co Atlético, a prudencia do adestrador da Louriña aconsellou conservar no mellor estado posible todas as súas pezas. Coa entrada de Jutglá e Bryan Zaragoza, o partido volveu animarse cunhas cantas xogadas bonitas de case gol, mentres o celtismo, tan realista coma soñador, celebraba esta primeira vitoria e enxergaba o futuro con maior confianza.

Publicado en Faro de Vigo: 04/10/25

Contubernio Peniche

/en , , , , , , , , /por

Dedico o artigo de Faro de Vigo á aparición de Contubernio Picacho (Editorial Elvira 2025) de Xaime Fandiño:

Despois de agardar seis anos a que fosen retirados os parapetos provisionais, abriuse a parte do miradoiro do Paseo de Afonso comprendido entre a Oliveira e a primeira volta da rúa Poboadores, a popular e case centenaria «Beirarrúa voada» de formigón armado, desde a que, por agora, se pode gozar do espectáculo do buligar da actividade portuaria ou enxergar no serán a marabilla da liña do horizonte agochándose nas Cíes. A endémica falta de colaboración entre a Xunta de Galicia e o concello de Vigo, neste caso o departamento autonómico de Patrimonio Histórico, que debía autorizar unhas obras de reforzamento da estrutura, valoradas apenas en 42.000 euros, prolongou o período de peche dun espazo urbano xa de por si moi degradado polo impacto das obras da urbanización do Barrio do Cura como do triste abandono de catro décadas da Panificadora e das súas edificacións anexas da rúa Falperra. No entanto, desde a peonalización (por ventura xa sen volta posible) da preciosa rúa Elduayen, a Oliveira e o paseo de Afonso convertéronse no salón de privilexio que precisaba o Vigo vello, recuperando aquel carácter de espazo de encontro interxeracional da nosa infancia hai seis décadas, cando funcionaba como referente do paseo o quiosco de Pepiño Barcia.

Espazo urbano vigués que o escritor Xaime Fandiño converteu en psicoxeografía literaria da nosa xeración, a da primeira rapazada nacida xa na abella da ribeira a finais dos cincuenta, retratada con prodixiosa memoria nos artigos publicados en Faro de Vigo, baixo o epígrafe «La acera volada», recollidos en libro esencial de título homónimo por Atendo en 2021, e agora novelada en Contubernio Picacho (Editorial Elvira 2025). Tras El último concierto, cuando la vejez se torna herejía (Editorial Elvira 2024), Fandiño ofrece unha poderosa peza xeradora de memoria para toda canta xente medramos nos portais do barrio do ensanche da estrada de Baiona, un territorio de descuberta formado por catro vértices: o do monte do Castro, a Panificadora e as rúas Cachamuíña e Falperra; o da Oliveira, a Beirarrúa voada e a fonte da Barroca; o de Picacho, as rúas Llorente, Santa Marta e a Fábrica do Gas (e mesmo algún campo do cemiterio abandonado en 1904); e o de Peniche, ao fondo de Pi e Margall, onde se bifurcaba o tranvía cara a Bouzas e a costa de San Gregorio ou cara a Travesas e A Florida, entre a residencia das Anxélicas e a consulta do doutor Adrio. Un barrio reconstruído nas páxinas desta novela coral, polo tanto unha peza de ficción glocal, localizada tamén no Morrazo e mesmo en México, coa que o autor propón reflexionar sobre como o binomio azar / destino pode encargarse de forma caprichosa de escribir a historia.

Compartindo semellante substrato emocional, entusiasmoume este Contubernio Picacho, unha obra de ficción marcada polo peso da memoria antifranquista, matizada cunha ollada inclusiva no futuro e unha profunda convicción na convivencia interxeneracional, intercultural e cooperativa como o mellor modelo de convivencia e de xestión dos coidados. A presencia protagonista da música e dos gozos diversos que a vida en todas as súas etapas nos proporciona, sexa cal sexa a nosa idade, atrapan ao lectorado deste relato de vidas que conflúen nestes ideais alternativos. Como a confianza cega na ciencia e no pensamento racional e a opinión documentada son os criterios cos que se adoptan as decisións políticas na península do Morrazo convertida en territorio libre de idadismo. A transformación da abandonada fábrica de Massó do Salgheirón nunha residencia interxeneracional, «A Balea», constitúe unha proposta revolucionaria, transgresora e anticipatoria de organización dos coidados, que suscita un gozo prolongado de lectura e obriga a repensar os modelos actuais das residencias como meros aparcamentos de maiores.

Xaime Fandiño desenvolve unha trepidante historia transversal de intriga, utilizando personaxes reais e ficticios nunhas localizacións identificables, un motor de ficción ben calibrado no peso exacto dos diálogos, reflexións e acontecementos, destreza que domina con eficacia, como veterano director audiovisual que é. Para ledicia de lectores e lectoras, sexan vellas ou mozas, desde o primeiro capítulo a novela flúe, clara, seguida e ben, como aconsellaba Cunqueiro elaborar a prosa. A presenza de detalles de humor, a precisión no uso da documentación, como a constante aparición de sorpresas e cambios de perspectiva contribúen á construción de cada lectura. Lean, gocen, reflexionen, atrévanse a sorprenderse, a emocionarse con esta peza narrativa de ourivería sofisticada e moderna. Unha novela interxeneracional e multiusos. Máis non se pode pedir. Grazas, Fandiño, por ofrecer esta lectura antiidadista e memoriosa para un tempo de entusiasmo.

 

A Protestante

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a publicación do libro La Protestante (IEV 2025) de Paco Niebla:

O pleno da corporación do 31 de marzo de 2008, presidida por Abel Caballero, cando no Campo de Granada gobernaban en coalición o PSdeG-PSOE e o BNG, acordou engadir ao nomenclátor das rúas viguesas o nome de seis mulleres represaliadas polo franquismo. Un acordo que, como viña solicitando a Asociación Viguesa pola Recuperación da Memoria Histórica do 36, supoñía a primeira homenaxe institucional para estas viguesas vítimas da violencia franquista, até entón ocultas ou silenciadas nos libros de historia e ausentes nas hemerotecas, esquecidas, pendentes de xustiza e reparación, cuxos relatos vitais comezaban a ser rescatados por investigacións heroicas como as do historiador Xoán Carlos Abad Gallego, recollidas no seu libro piar Héroes o forajidos. «Fuxidos» y guerrilleiros en la comarca de Vigo (Instituto de Estudos Vigueses, 2005), ao que unha década despois engadiría Días negros. Crónica lutuosa dalgúns dos feitos que encheron de dor e morte o sur da provincia de Pontevedra. (Dende 1936 até 1978), (IEV, 2016),  Máis días negros (IEV, 2017) e O soño crebado. Da República á Guerra Civil en Vigo (IEV, 2019), ilustrado por Evaristo Pereira,  catro libros extraordinarios, indispensables e referenciais, para a recuperación da memoria republicana na rexión urbana de Vigo.

Aquelas viguesas foron todas mulleres novas e comprometidas coas luces da República. Rosario Hernández Diéguez «A Calesa», vendedora de xornais na porta da sociedade o Ximnasio da rúa do Príncipe, hoxe a Sede do Celta, torturada e asasinada nun cuartel de Falanxe o 3 de setembro de 1936, cando contaba apenas vinte anos. Carmen Miguel Agra, ama de casa, suicidouse aos vinte e catro, cando o 23 de abril de 1937 intentaba fugarse co seu home, Anxo Nogueira Nogueira, e outros republicanos, no bou Eva, un dos episodios máis estarrecedores da historia viguesa. Urania Mella Serrano, profesora de piano, pioneira feminista, condenada a morte coma o seu home, Humberto Solleiro, fusilado o 30 de outubro de 1936, á que lle sería conmutada a pena por 30 anos e liberada en 1945, un mes antes do seu pasamento, consumida por un tumor cerebral, xestado no cárcere de mulleres de Santurrarán. Margarita Bilbatúa Zubeldía, costureira, irmá de Antonio e Demetrio, dirixentes socialistas fusilados o 27 de agosto de 1936, conseguiu fuxir a Francia, antes de refuxiarse en México DF onde viviu até o seu pasamento en 1979. Mercedes Núñez Tegra, posuidora do triángulo vermello no campo de concentración de Ravensbrück, liberada en 1945, días antes de que estivese prevista a súa execución.

Foi a sexta destas referentes de memoria Ángela Iglesias Rebollar, costureira, sindicalista, pioneira feminista, comunista, colaboradora da sección viguesa de Socorro Vermello Internacional, asasinada cando estaba grávida, despois de ser violada no monte da Guía por unha manada de fascistas a noite do domingo 11 de abril de 1937, xunto ao seu home José García Niebla, fogueiro da draga portuaria que construía o peirao de transatlánticos, tras ser detidos a mesma noite por un pelotón de falanxistas e membros da Garda Civil que os acusaron de acoller na casa de Sanjurjo Badía a César Rosas, dirixente de CNT e a Antonio Iglesias, os roxos máis buscados da provincia. Terrible historia a de Ángela, nacida o 28 de marzo de 1911 no barrio A Pasaxe, na parroquia de Camposancos, do concello da Guarda, onde abrazou a fe evanxélica, moi coñecida en Teis, onde se trasladou en 1930 cando casou, como a «Angelita, la protestante», novelada polo seu neto, o xornalista Paco Niebla, tras unha longa investigación, publicada co título La Protestante. Ojos azules, corazón rojo (IEV, 2025).

Niebla reconstrúe a infancia e mocidade de Ángela na Guarda, onde sufriu o pasamento prematuro da súa nai e dunha irmanciña, e os días vigueses de entusiasmo da República, nos que naceron os seus fillos Pepe e Chicho, até os meses de terror faccioso. Velaí onde a historia novelada adquire todo o seu sentido, tras o tráxico e perturbador desenlace dos seus avós, vítimas do terror máis atroz e desapiadado, que afectou ao José Ramón Curbera, o conserveiro que negociou as condicións das súas empregadas con Ángela, que sufriu ao día seguinte un infarto repentino. Desgracia que sufriron tamén os tres fuxidos acubillados na casa de Ángela e José, dos que César e Antonio se suicidaron, para evitar ser detidos, e Ernesto tras ser capturado fusilado no Castro o 1 de xullo de 1937. Historia novelada con firme pulso narrativo, completa por Niebla cun epílogo no que reconstrúe as biografías das vítimas e se dá conta dos pormenores dunha investigación que se alongou máis de dúas décadas. Outra excelente publicación do IEV, que contribúe a desvelar a biografía desta muller xenerosa e comprometida, de ollos azuis e corazón vermello.

Océano Sobral

/en , , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á exposición do pintor Antón Sobral na sede d’ Afundación:

Durante o mes de setembro á sede de Afundación acolle unha mostra retrospectiva, «Océano Sobral», que celebra cincuenta anos de creación artística de Antón Sobral (Marín, 1952). Regreso agardado do noso primeiro pintor do mar, que desde 2012 non expoñía en Vigo, para presentar un percorrido por unha obra iniciada en 1968, que dende entón fixo a súa forma máis xenuína de instalarse no mundo. Artista total, ningunha actividade creativa lle resultou allea e en todas procurou a beleza, para el revolucionaria pola súa capacidade de chegar á verdade. Explorou as posibilidades creativas da pintura, onde é un consumado mestre do debuxo e da cor, mais sen renunciar nunca a utilizar outras artes visuais, como a fotografía e a videocreación; sen menoscabo da escrita de poesía ou do comisariado artístico, sendo corresponsable da recuperación recente da Bienal de Pontevedra, da organización de encontros de arte e natureza ou do espazo de arte de Culturgal, entre outras mostras. Artista empático cos públicos, levou a súa obra por todo o país, en máis de trescentas exposicións, así como polo estranxeiro, en prazas como Munich, Passau, Mayenne, A Habana ou Nova York, o que non lle impediu comprometerse sempre con todas as causas xustas da humanidade.

Pintor vocacional, sabe que a ollada do porvir se enxerga na liña do horizonte, ese espazo impreciso entre as marxes, no que ceos e mares se confunden, apenas matizadas pola presenza ou ausencia das xerfas de intensidade branca. Ollada presente nas cento de mariñas que leva pintado dende hai catro décadas, que conforman  o corpus «Océano Sobral», cerna da mostra viguesa, pezas das que nos confesamos admiradores devotos e seguidores entusiastas das súas variacións de formato e cor, aínda que mantendo sempre tensa a liña do horizonte. Océano que a xornalista Belén López nun extraordinario acróstico, colofón da exposición, atribúe a condición de Sobral como «ladrón de azuis» e «navegante de ceos e océanos». Pezas que funcionan como concentrados de marusía, posuidoras de inequívocos efectos euforizantes provocados pola mestura proteica de salitre e pedramol, que o pintor de Marín no seu estudio matiza pola firmeza poética do trazo e a escolla emotiva da gama de cor. Cadros nos que este pintor namorado do mar aposta unhas veces pola choiva, outras pola brétema, sexa polo mar calmo ou impetuoso, unhas e outras veces procurando a lectura do poema. Mariñas sen apenas referencias xeográficas, coa excepción de dúas das Cíes e algunha da ría de Noia, onde non hai nostalxia nin dramatismo por que as ardentías recenden o sabor salgado das gamas dos azuis. Pintura de tenra fondura, a comuñón do ser humano co mar, o que o crítico Antón Castro atribúe a súa admiración pola luz e os mares románticos de J.M. William Turner, John Constable e Caspar Friedrich.

Xaora o tema esencial da pintura sobraliana é o tempo e a súa medida, ciclos circadianos da natureza interminables que coma instantáneas representa nos seus cadros, onde ceos e mares son sempre novidosos, sexa polo tránsito da luz, o estoupido do trono ou a presenza próxima ou remota da treboada. Temática meteorolóxica, que corresponde aos máis grandes paisaxistas, coma dun Turner atlántico se tratase, que ofrecen as súas mariñas para ser escrutadas por olladas náufragas e percepcións propias. Os óleos de Sobral son portos seguros para ensoñacións activistas de entusiasmo compartido, quizais por levar dende o berce o mar nos seus ollos e polo seu compromiso adulto de vivir en preamar como o vixía dunha corrente oceánica na que se valoran as crebas e non se oculta, como ten salientado o escritor Xaime Toxo, o esforzo de procurar os verdellos da última marea.

Ademais do océano de mariñas e horizontes de formatos diversos, na que se inclúen as máis recentes de exaltación policromática, un par de nús e o espazo «Silencio», que se propón ao visitante olle sentado durante seis minutos, destaca na retrospectiva a presentación do Caderno do mar (Deputación de Pontevedra, 2014), páxinas dun libro de poemas de Xaime Toxo, ilustrados por Antón, que a grande formato funcionan como murais dunha bitácora dun mariñeiro sentimental, escrita pola carga mariñeira de palabras claves como areal, con, esteiro, foz, buguina, brétema, entre outras. Como chama a atención o espazo dedicado a lembrar a súa iniciativa artística en solidariedade cos obreiros de Ascón, na que participaron os máis sonados artistas de entón, como Laxeiro ou Colmeiro, no que amosa o seu carácter de artista activista galeguista insubornable, que nunca desistiu. Benvida a Vigo esta nova mostra tan necesaria e atractiva de Antón Sobral, o noso primeiro pintor de horizontes e esperanzas, mestre da vida lenta, ser humano exemplar, obrigado referente ético da cultura galega actual.

Un Celta empoutado

/en , , , , , , , /por

Tras cinco partidos de liga nos que non coñeceu a vitoria, tras catro empates e unha derrota, o Celta liderado por Claudio Giráldez no banco e por Iago Aspas no vestiario e no terreo de xogo comeza estar abucharado, un adxectivo diferencial vigués dos recuperados por Xosé-Henrique Costas, catedrático de Filoloxía Galega da Universidade de Vigo, utilizado para expresar que unha persoa ou colectivo recuou na súa traxectoria. Secasí, tras contar con catro puntos de quince posibles (apenas o 26 %, porcentaxe nove puntos por baixo do ritmo preciso para obter os 40 puntos necesarios para manter a categoría). Emporiso, o Celta por vez primeira con Giráldez instálase en números de descenso, unha crise de resultados, iniciada xa nos amigables de xullo, caracterizada pola facilidade de encaixar na portaría propia (na liga actual, seis tantos, a unha media de 1,20 por partido) e a dificultade de marcar na contraria (0,80 goles por match).

Empregando outra vez palabras viguesas que todos entendemos: aos celestes cústalles un molote meter un gol, mais dan moitas facilidades para recibilos. Unha crise de gol, que se puxo en evidencia nos dous últimos partidos, tanto no do Betis da xornada adiantada, como no de onte co Girona, onde o resultado, dous empates conseguidos in extremis no derradeiro tempo engadido, non se correspondeu coa calidade da circulación da bóla do Celta (un dos seus puntos fortes), nin coa súa posesión esmagadora (onte case o 60 %) nin moito menos co número de xutes entre os tres paos (16 diante do Girona por 10 dos visitantes). Ou noutras palabras, xogamos mellor que competimos, fabricamos moitas xogadas de gol (algunhas moi xeitosas para divertir á bancada), mais custa transformalas en activos, sexan goles e puntos. Unha situación agravada pola incapacidade, tras catro partidos, de gañar en Balaídos, noutrora o fortín celeste, que loce máis fermoso ca nunca. Xaora, nada que o celtismo descoñeza nos característicos altibaixos do Celta nestas catorce tempadas consecutivas en Primeira nin que poida ser reprochado a este adestrador que aposta con todas as consecuencias por un proxecto de canteira.

Con menos novidades que en encontros anteriores, sete canteiráns no once de gala, o Celta respectou con fidelidade o plan de partido do míster da Louriña, coa excepción de apenas vinte minutos da primeira parte, tras o gol precioso do ucraíno Vanat que cruzou en carreira un balón filtrado de Iván Martín, aos 11 minutos. Os de Michel marcaban na súa primeira chegada, tras resistir con dificultades e un pouco de sorte a saída en tromba dos celestes. E abofé que o Celta parecía estar empoutado, que é como en palabras viguesas nos referimos a que ten mala sorteo ou a quen lle ocorren desgrazas por causa do mal de ollo. Que llo pregunten a Iago Aspas que puido marcar aos dos minutos, a Pablo Durán despois e sobre todo a Jutglá, que ao longo do partido lle contamos até seis remates merecedores de gol, que se atoparon cunha actuación estelar de Gazzaniga, o porteiro, o mellor dos visitantes. Certo que o gol encaixado abouchou aos de Giráldez, que perderon a intensidade da presión no campo contrario e a orde que proporcionaba o tiraliñas de Sotelo e a creatividade de Iago coma enganche. Coma tamén o gol mellorou aos de Michel, que dirixidos polo marroquí Ounahi puideron liquidar o partido cun segundo tanto.

Mais este Celta de Claudio non se dá por vencido con facilidade. Tras os cambios do minuto 60, que agardabamos xa se producisen tras a continuación, con Bryan Zaragoza e Borja Iglesias no campo, o Celta procurou o empate teimosamente, o que se intensificou coa entrada de Starfelt e Hugo Álvarez, que substituíu a Aspas, que fixera un traballo fisicamente tan comprometido a mesma altura de calquera outro canteirán. Claudio insistiu en buscar a Borja e forzar saques de recanto para atacar un bloque baixo moi compacto dos xironeses. No 85’ o compostelán quedou a centímetros de chegar a un centro raso e no engadido foi nun saque de recanto cando Blind trabou a perna de Rueda que entrara poucos minutos antes. Borja cunha seguridade de figura e de líder transformou o penalti cando o partido esmorecía. Un gol que deixaba un empate, que aliviou a bancada, mais que resulta insuficiente para as expectativas creadas polo proxecto do adestrador. Para fuxir do actual empoutamento diante do gol, unha doenza estraña que padece todo o equipo, e sobre todo afecta a Jutglá, Moriba, Williot, Sotelo ou o propio Aspas, o Celta precisa dunha vitoria rotunda que faga fuxir calquera tentación de males de ollo ou de inesperadas treboadas arbitrais. Intentalo en Vallecas, decote un campo adverso para os celestes, é necesario para saír de alí coma un foguete para Sttugart, recuperar o optimismo e toda a confianza no proxecto de canteira e xogo combinado de Claudio.

Publicado en Faro de Vigo: 15-09-2025

Un mar de bandas

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao programa «Vigo, un mar de bandas»:

O programa «Vigo, un mar de bandas» é unha das iniciativas culturais que mellor representan o que é o Vigo contemporáneo e a súa tradición de música popular. Organizado pola Federación de Bandas de Música Populares de Vigo e patrocinado polo concello de Vigo, como os programas «Vigo, bandas nos torreiros» e «Aulas de música nas bandas», permite a nove formacións viguesas continuar co desenvolvemento da súa actividade artística e formativa interxeracional, xa que están formadas por persoas de todas as idades, aínda que en case todas a maioría sexa a de xente nova, o que facilita a convivencia entre distintas idades e abre a esperanza da súa subsistencia e porvir. Como son moi distintos os repertorios de cada unha delas, deseñados coa intención de interesar aos públicos dos seus concertos populares, sempre a rebordar na magnífica e acolledora praza da Princesa, onde as persoas maiores son as que ocupan a maioría das cadeiras. Concertos de programa ecléctico, onde adoito non faltan nin os clásicos do xénero nin algúns temas populares de agora. Outra alquimia musical inclusiva, como a forxada pola modélica Escola de Música Tradicional, pola Orquestra Son de Seu ou polas dúas orquestras clásicas viguesas, propostas que contrastan coa insípida programación mainstream do palco de Castrelos, 800.000 euros para as arcas municipais, que nesta tempada volveu excluír a música galega de todos os xéneros.

A iniciativa de levar a música ao espazo público vigués ten o seu precedente en xaneiro de 1878, cando foi creada a Banda do Hospicio da Casa da Caridade que con vinte músicos militares retirados funcionou até o inicio de 1883. A súa desaparición supuxo a posta en marcha da Banda de Música de Vigo, alentada polo alcalde Jacobo Domínguez Iglesias, que na noite de San Xoán de 1883, dirixida por Enrique Paz, deu no palco da Alameda o seu primeiro concerto cunha duración de tres horas. En 1898 a banda adquiriu carácter municipal e no ano 1912 o concello reorganizou a agrupación baixo a dirección de Mónico García de la Parra que a dirixirá até a súa xubilación en 1956, durante catro décadas de éxito musical e creativo. En 1958 collerá a batuta Ildefonso García Rivas, contando entón cunha impresionante formación de 64 profesores, dos que algúns dirixían outras agrupacións da bisbarra ou se dedicaban á ensinanza musical. Esta gran Banda Municipal de Música de Vigo, que desaparecería en 1992, gravou en 1977 un disco de música galega que incluía temas como «Negra sombra», «Carrapucheiriña» ou «Airiños aires». No arquivo municipal consérvase o libro de arquivo da banda viguesa, que contén unha relación de todas as partituras do seu repertorio (1953-1957), clasificadas polo seu xénero, así como dos seus instrumentos e outros materiais da formación. Por ventura, os seus timbais centenarios foron recuperados e restaurados en 2019 pola Orquestra Clásica de Vigo, tras permanecer case tres décadas esquecidos nun faiado.

Pouco despois da creación da Banda do Hospicio, fundouse en 1880 a Unión Musical de Coruxo, hoxe a decana das bandas populares viguesas e unha das máis antigas das 94 existentes en Galicia, das que 66 están na provincia de Pontevedra. Dirixida na actualidade por Francisco Javier Quintas Alonso, que iniciou a súa carreira nesta agrupación como trompeta, conta coa súa propia escola de música. Tamén é máis que centenaria a Unión Musical de Valadares, fundada en 1902, con actividade ininterrompida dende entón. Dirixida por César Parada Fiqueiras xestiona a Escola de Música de Valadares, conta cun amplo catálogo de premios internacionais, realizando colaboracións frecuentes con músicos doutros xéneros como hai tres décadas tivo co compositor vigués Enrique X. Macías ou hai pouco con Abraham Cupeiro. Tamén é case centenaria a Banda de Música «Lira» de San Miguel de Oia, fundada en 1932, dirixida por Pedro Villarroel González xestiona tamén a coral polifónica e a escola de música.

Máis recentes son as outras participantes en Mar de bandas: a Banda de Música «Las delicias» co CCR de Cabral (1984), dirixida por Jesús Bugarín Alonso; a Unión Musical de Cabral (1986),  conducida por Alberto Rocha Soto; a Banda Escola de Música de Beade (1989), a formación máis xuvenil con 75 membros, conducida por José Rodríguez Ramos; a Agrupación Musical Atlántida de Matamá (1991), dirixida por Enrique Lorenzo; o Ateneo Musical de Bembrive (1994), dirixido por Iván Carreira González; e a Banda de Música da UVCD de Candeán (1995), dirixida por Iago Lariño Rodal. Agrupacións que posúen a súas correspondentes escolas de música, capaces de crear ao seu redor unha comunidade formativa e emocionar a públicos nos torreiros e prazas. Parabéns ao mundo bandístico vigués por termar contra vento e marea de tan valioso patrimonio cultural.