Listado de la etiqueta: xosé_maría_álvarez_blázquez

Vigo, fronteira do alén

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a celebrar a publicación da nova edición de Vigo, fronteira do alén (Ir Indo 2021) de X.L. Méndez Ferrín:

Nas mesas de novidades das librarías viguesas destacou este pasado nadal Vigo, fronteira do alén (Ir Indo, 2021), o diálogo entre Lampetusa e Sponsor escrito por X.L. Méndez Ferrín como indagación sobre a cara e o envés da cidade de Vigo. Un texto que tivo a súa primeira edición en 1988, nun formato de libro de mesa, no que foi acompañado de cento cincuenta fotografías a cor de Xulio Gil e dunha escolma de textos literarios sobre Vigo. Unha obra coa que o editor Bieito Ledo iniciaba entón unha viaxe literaria e visual na procura da identidade de cada unha das cidades galegas ofrecendo edicións plurilingües en galego, castelán e inglés, empregando o gran formato (libros de 30 x 30 cm), a encadernación acartonada, os acabamentos en coiro ou tea, así como a presentación en estoxo, criterios e calidades de edición entón moi novidosos para o libro galego. Daquela excelente edición, Ledo rescatou o texto e apenas corenta fotos en branco e negro dándolles unha segunda vida cunha portada de Antón Pulido sobre as faenas do Berbés. E abofé que trinta e catro anos despois este libro máis humilde continúa sendo interesantísimo, tanto pola calidade e lucidez do texto ferriniano como polo feito sinalado no limiar desta segunda edición de que Vigo, sendo a máis dinámica das cidades galegas, «muda con moita rapidez de fisionomía aínda que non de espírito».

Acerta Ferrín cando nesta nova edición non muda nin unha coma no diálogo que a carón da igrexa románica de Castrelos manteñen Lampetusa, a dona que representa a luz da experiencia viguesa (a memoria), e Sponsor, o mozo activo, que quere coñecer, o motor do futuro. O sentir de Vigo, que ambos os dous representan como o dunha cidade portuaria transformada polo tranvía en bisbarra e como «o resumo das diferentes morfoloxías nas que Galicia pode revelarse», mantén toda a súa vixencia no Gran Vigo da terceira década de 2000. Como tamén permanece o «carácter impreciso dos seus territorios», que manteñen a súa nomenclatura clandestina cos nomes arcaicos indemnes (Peniche, os Choróns, as Travesas, os Caños, a Barxa, o Calvario, a Calzada, Casablanca), como o carácter que lle imprime á cidade o porto do Berbés, onde se inician «os camiños do progreso» e «onde reside o seu verdadeiro ventre, a raíz que lle dá sentido» a toda a cidade. «Vigo é moito máis que unha cidade, é un pulo, un volcán de dinamismos», «sempre o mellor da cultura galega». Como manteñen o seu pulo, a pesar da perda de falantes, as variantes do galego de Vigo, de natureza seseante e rica no seu slang, o máis innovador da lingua nosa (“ghicho”, “chaíña”, “choio”…). Como continúa sendo marabillosa a estrañeza que provoca o espectáculo único de ver o mar e as Cíes dende o Paseo de Afonso, ese espazo humilde de proporcións perfectas…

A lectura deste texto dialogado, a camiño entre o narrativo e o a teatral, como a ollada demorada das fotos sen efectos de Xulio Gil, permiten identificar moitas das mudanzas do Vigo das últimas catro décadas como evocar as perdas dalgúns dos seus espazos indefinibles. Cambios que nalgúns casos modificaron a liña do ceo nunha beiramar aterrada de forma brutal ao longo de todo perfil portuario, dende Guixar a Bouzas, e onde toda urbanización intelixente semella chamada ao fracaso e onde a incuria cultural inevitable. Mudanzas que noutros casos evidencian desaparicións de embarcacións tradicionais, guindastres portuarias, comercios como La Favorita de Príncipe, tabernas como as do Porco, cervexarías como a de Joaquín e o seu galo vermello no Areal ou o Quiosco de Pepe do Paseo de Afonso. Mais como salienta o propio Ferrín «a cidade e a paisaxe marítima e rural que representa mudou no tránsito aos días presentes», mais «Vigo non se detén xamais» e lonxe de estimular saudades ou documentar arqueoloxías estas mudanzas forman parte tamén deste Vigo no que «pode sentirse tendo en memoria a terra medieval de Turonio, que, máis ou menos, vai da Ría de Vigo ao Río Miño e segue conservando características diferenciadas».

Esta nova edición de Vigo, fronteira do alén facilitará o acceso ao texto ao público literario do catálogo de Ferrín, ao tempo que permitirá ocupe un lugar preferente na bibliografía viguesa, a carón de textos clásicos sobre Vigo como A cidade e os días (Monterrey 1960, Xerais ) de Xosé María Álvarez Blázquez,  La caracola de piedra (Deputación de Pontevedra, 1982) de Pedro Díaz, Vigo paixón atlántica (NigraTrea, 2001) de Xosé Francisco Armesto Faginas ou o máis recente Camiñar o Vigo vello (Xerais 2018) de Pedro Feijoo.

Parabéns a Ferrín por ofrecer texto tan valioso sobre o carácter de Vigo como un pequeno mundo, como a cifra da Galicia contemporánea, como a fronteira do alén que limita, océano por medio, con Nova York. Parabéns a editora por rescatar este libro recomendabilísimo.

Darío de Saor

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao pasamento do escritor Darío Xohán Cabana:

A sexta feira X.L. Méndez Ferrín despedía nestas páxinas de Faro de Vigo ao seu amigo Darío Xohán Cabana Ianes nun artigo extraordinario no que salientaba a Grandeza do escritor que dende o pasado 17 de novembro é xa memoria. Un adeus dorido que compartimos para o que foi gran poeta nacional de Galicia, mestre e carpinteiro das palabras escollidas da estirpe popular, un dos nosos grandes escritores de todos os tempos, que como brillante ourive literario cultivou en solitario, lonxe de modas e vaidades, os territorios da beleza no poema, na novela, no relato, no ensaio, na divulgación histórica, na tradución e na propia edición dos seus libros máis amados. Saudade tamén para quen no pouso dos afectos foi un amigo agarimoso de xenerosidade desbordada, anfitrión de acollida entusiasta na casa de seu do núcleo lugués de Romeán, conversador de espírito retranqueiro, erudito e curioso, mais tamén para o militante comprometido dende rapaz, acreditando fidelidade inquebrantable coa causa da súa Terra, dos seus humildes e da súa lingua.

Nacido no berce dunha familia labrega partidaria da Frente Popular na parroquia de Roás (1952), que describe de forma memorable no comezo do relato «Rubén Cruzoi», publicado no seu libro Vidas senlleiras (Xerais 1992), como «verdadeiro corazón da Terra Cha, onde os carballos son máis fermosos ca en ningún outro lugar da terra, especialmente en primavera, cando comezan a follecer», Darío foi dende moi novo amante das novelas de Dumas e Verne que lle traía de Lugo o seu padriño. Querenza lectora que xa nunca abandonaría, como a da súa pulsión de poeta natural que alentou Manuel María, o primeiro dos seus mestres, tamén o seu primeiro editor daquel Home e terra na colección Val de Lemos das Edicións Xistral. Querenza que se multiplicou durante a súa estancia viguesa (1971-1975), na que traballou nas Edicións Castrelos de don Xosé María Álvarez Blázquez, a quen consideraba tamén o seu mestre e editor revolucionario en lingua galega, anos decisivos nos que afondou no coñecemento da literatura galega, casou con Amelia Outeiro Portela, a súa compañeira de vida, a quen coñeceu na viguesa Estación Marítima, e na que forxou a súa amizade e colaboración con X.L. Méndez Ferrín, o terceiro dos seus referentes literarios e políticos.

Estadía viguesa na que Darío se formou como editor na libraría Anticuaria Monterrey de Pi e Margall, a sede de Castrelos, dende a que don Xosé María en pleno tardofranquismo con múltiples iniciativas editoriais procuraba un novo rexurdimento literario, o de profesionalizar a edición do libro galego e ampliar o seu público. Velaí aquelas coleccións populares de libros de peto O Moucho e Pombal sobre as que tanto traballou o Darío, tanto na súa mesa de edición e distribución Galicia adiante nos máis diversos puntos de venda como na súa venda ambulante en feiras e vilas cunha furgoneta que levaba o rótulo de «Amigos das Letras Galegas». Unha experiencia editorial que sei foi marcante para o Darío, fundador de Edicións da Curuxa, nas que publicou algunha das súas traducións de clásicos como Os trobadores da Occitania (2014) e a reedición do Cancioneiro (2012) de Francesco Petrarca, pola que xunto a súa versión d’ A divina comedia de Dante recibiría a Medalla de Ouro do concello e Florencia (1991), un fito na súa traxectoria literaria e na da propia cultura galega. Espírito de editor moderno que impregnou a súa obra como narrador, na que desenvolveu un proxecto de grande calado para a novelística galega de fin de século XX ofrecendo títulos cimeiros, convertidos hoxe en clásicos, como Galván en Saor (Xerais 1989), O cervo na torre (Xerais 1994) e Morte de rei (Xerais 1996).

Darío volveu para sempre a Saor, o territorio literario do seu Roás natal, como fixera Galván, o sobriño do rei Artur, canso de andar polos camiños dacabalo dunha moto procurando castelos e princesas e ao vello Merlín, dono das forzas do mundo. Quedamos coa proeza deste texto que anosou a materia de Bretaña coma fixera o seu mestre Ferrín, mais tamén co resto da súa media ducia de novelas e coas súas habilísimas traducións da Vida nova (Espiral Maior 1994) de Dante ou dos Tres mosqueteiros (Xerais 2000) de Alexandre Dumas. Quedamos cos extraordinarios relatos de Vidas senlleiras (1992) ou a súas divertidísimas obras infantís, como O avión de Cangas (Xerais 1992) e Aventuras de Breogán Folgueira (Xerais 1990), que formaron o lectorado de varias xeracións. Quedamos cos seus sonetos e poemas de amor e morte que forman parte dos seus Vinte cadernos (Xerais 2003), libro esencial no seu catálogo que reúne a case totalidade da súa poesía (1969-2002). Unha memoria literaria amplísima, un legado para o lectorado do futuro. Os camiños da vida son longos e ancho é o voo do falcón, admirado Darío de Saor.

Celebremos a Laxeiro

/en , , , , , , , , /por

Dedico o artigo semanal en Faro de Vigo a declaración de 2022 por parte da Academia de Belas Artes como Ano Laxeiro:

O 21 de xullo fixéronse vinte e cinco anos do pasamento de Xosé Otero Abeledo, o pintor Laxeiro, un dos xenios indiscutibles da arte galega, figura moi vencellada á cidade de Vigo, sede da súa Fundación. A efeméride que pasou desapercibida, como tantas outras, na axenda cultural viguesa, recuperouse por fortuna esta fin de semana da man da Academia Galega das Artes presidida polo pintor Manuel Quintana Martelo que decidiu por aclamación homenaxear a Laxeiro ao longo do vindeiro 2022 e dedicarlle o 1 de abril, Día das Artes Galegas. Unha efeméride que dende 2015 celebra que tal día de 1188 o Mestre Mateo dirixiu a colocación dos linteis do Pórtico da Gloria, como consta nos mesmos. Tras a difícil celebración entre os anos da pandemia do arquitecto barroco Domingo de Andrade, construtor da Berenguela ou Torre do Reloxo, contaremos con todo un ano para afondar na figura e peripecia biográfica apaixonante e comprometida de Laxeiro e sobre todo para volver sobre unha obra artística inmensa, constituída por máis de dúas mil pezas, decisiva para a renovación da plástica galega de entre séculos e recoñecida de forma unánime polas novas xeracións.

Os seus amigos, o xornalista Celso Collazo Lema e Isaac Díaz Pardo, consideran que Laxeiro, desde o seu arranque en Cuba e despois na República como artista pouco común, se fixo pintor durante a súa primeira instalación en Vigo; cidade á que chegou en 1942 procedente de Pontevedra, onde deixara o mural «O manancial da vida» (1941) do Café Moderno, no que rendía culto á sensibilidade renacentista. Unha intensa década viguesa na que se incorporou ás tertulias do Café Derby (entón, Bar Imperial) da praza de Colón (hoxe da Farola) e da Taberna Compostela, onde atoparía, entre outros, a inseparables como Urbano Lugrís, o propio Collazo, Carlos Maside, Mario Granell, os irmáns Álvarez Blázquez, Paco del Riego ou María do Carme Krukenberg. Un continuo ir de aquí para alí naquel Vigo aínda en guerra en días tristes nos que as chiquitas do aperitivo da taberna de Elixio, as cuncas da rúa Real e os chocolates dos seráns na casa da señora María, case no Berbés, non impediron a Laxeiro pintar de forma incesante no seu estudio da terraza do edificio da «Plancha» do Banco Hispano na propia Porta do Sol. Aí naceron algunhas das súas obras principais da etapa granítica como o extraordinario «Trasmundo» (1946), na que xa funde as orixes románicas e barrocas co expresionismo; cadro que anos despois recuperaría por unha fortuna para depositalo no Museo de Castrelos e hoxe está cedido de forma temporal no Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía.

Tras a instalación en Bos Aires en 1951, na que sería decisiva a súa relación con Luís Seoane e outros exiliados, así como o coñecemento de Eulalia de Prada, a súa compañeira até 1989, Laxeiro regresaría en 1970, tras unha retrospectiva na Art Gallery Internacional de Bos Aires, para fixar os seus estudios e residencia entre Lalín, Vigo e Madrid. Cunha obra pictórica entón xa consolidada e non deixando de procurar novas canles expresivas, Laxeiro comeza a ser recoñecido, como amosa o feito de que dende 1971 participa nas inesquecibles exposicións ao aire libre da Praza da Princesa ou en 1974, sendo conservador de Castrelos Ángel Ilarri, se lle dedique no Museo Quiñones de León un espazo monográfico con diferentes etapas da súa obra. En Vigo pinta afervoadamente no estudio da rúa do Príncipe e instalado na Cafetaría Goya de Urzaiz ou no restaurante Casa Rouco da rúa Llorente, comparte mesa de seu con vellas e novas amizades. Durante os anos 80 e 90 os recoñecementos e homenaxes sucedéronse, sobre todo, desde que os novos artistas do grupo Atlántica organizaran en Vigo (1981) unha antolóxica, «Érase unha vez Laxeiro», coa que pretenderon presentalo como o mestre que unía as vangardas galegas, mostra que coincidiu co legado Laxeiro á cidade de Vigo, sendo alcalde Manuel Soto.

Tras o pasamento en Vigo o domingo 21 de xullo de 1996, poucos días despois da inauguración dunha gran antolóxica no Centro Galego de Arte Contemporánea, que logo viaxaría ao Centro Cultural Conde Duque de Madrid, a obra de Laxeiro nunca deixou de concitar interese. Un feito ao que non foron alleos nin as xuntanzas anuais das súas amizades viguesas cada 23 de febreiro, lembrando o día do seu aniversario, como a creación ese mesmo día de 1999 da Fundación Laxeiro, tras o acordo do concello de Vigo e da familia do pintor. Dende entón, a colección permanente do artista, que pode visitarse na sede da Fundación Laxeiro (rúa Policarpo Sanz 15, 3ª planta), converteuse nun dos reclamos culturais principais de Vigo. A declaración de 2022 como Ano Laxeiro será unha oportunidade para recoñecer outra vez a quen, como sinalou o tamén pintor Antón Patiño, «pintou como quen traballa a terra». Celebremos a Laxeiro.

Vigo, porta dourada de Galicia

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío da nova edición do libro Un verán en Galicia, ás viaxeiras que visitaron Vigo:

Desde que George Borrow a tarde do 27 de agosto de 1937 chegou a Vigo, moitos foron os viaxeiros que escribiron marabillas sobre a súa visita a cidade nosa, a súa badía e a súa vizosa contorna campesiña. Impresións do vendedor de biblias inglés recollidas no seu libro «The bible in Spain» (1843), traducido ao castelán por Manuel Azaña e do que existe versión en galego de Salvador García Bodaño dos capítulos referidos a nosa terra no libro «Viaxe por Galicia» (Xerais 1990, 2015), no que a pesar do fraco negocio que fixo en Vigo e de que a cidade contase apenas cunha libraría atendida por un barbeiro, non renuncia a salientar que a beleza da súa ría «non podía compararse con ningunha outra do mundo».

Afirmación que non emendaría o bretón Jules Verne, que visitou a cidade en 1878 e 1884 a bordo do seu iate «Saint Michel III» e mesmo antes de facelo lle dedicara, o que semella incrible, o capítulo 8º da 2ª parte de «Vinte mil leguas baixo os mares», titulado «A badía de Vigo», converténdose hai 150 anos no primeiro publicista literario de Vigo, ao tempo que facendo da nosa unha das principais cidades vernianas. Visitas que repetirían outras celebridades como Mata Hari, a mítica bailarina e espía neerlandesa que seguindo o relato dos xornalistas Manuel de la Fuente e Ceferino de Blas atracaría en Vigo até en catro ocasións, a derradeira en 1916, hospedándose no hotel Continental cando era seguida polos servizos secretos francés, inglés e alemán naquel Vigo portuario de referencia internacional.

Como tamén visitaría Vigo durante un par de días o inventor boloñés Guillermo Marconi que o 11 de maio de 1928 desembarcaría na Laxe a bordo do seu iate «Elettra». Crónica dunha visita, recuperada por Xosé María Álvarez Blázquez no libro «A cidade e os días» (Monterrey 1960, Xerais 2008), na que o inventor da radiotelefonía e a súa dona visitarían acompañados dos señores de Massó a factoría de Bueu e onde lles suxeriu a idea de formar un museo e biblioteca do mar. Visita que quedaría inmortalizada na segunda páxina do libro de outro da cidade e daría pé á polémica sobre o peche da estación de radiotelegrafía do monte Vixiador denunciada polos seus traballadores nas páxinas de «Faro de Vigo».

Particular interese publicitario para Vigo tivo a visita que hai un século fixo a fotógrafa norteamericana Ruth Matilda Anderson, recollida en centos de fotos e textos do seu libro «Pontevedra and La Coruña» (The Hispanic Society of America, 1939), documento bibliográfico extraordinario (do que non existe edición traducida) para recuperar as vistas do Vigo pétreo dende a propia ría e, sobre todo, a crónica do funcionamento da cidade e o retrato das xentes populares fotografadas na reportaxe do 17 de agosto de 1924 da festa de San Roque. Como tamén é moi valiosa a testemuña do escritor inglés Aubrey Fitz Gerald Bell recollida no libro «Spanish Galicia» (1922), traducido para o galego por Xosé María Gómez Clemente como «Galicia vista por un inglés» (Galaxia 1994), na que máis alá de gabar a beleza do emprazamento e as vistas da ría dende o pequeno santuario da Virxe da Guía sobre Os Canos, «unha das vistas máis bonitas de España», salienta daquel Vigo que a súa felicidade consiste «no traballo feito como arela» nas súas actividades industriais e portuarias.

Con todo, considero que é o libro de Catherine Gasquoine Hartley, «Spain Revisited. A Summer Holiday in Galician» (1911), traducido tamén por Xosé María Gómez Clemente como «Un verán en Galicia» (Galaxia 1999, Rinoceronte 2021), o que mellor retrata dende unha ollada externa tanto o Vigo contemporáneo de comezos do XX como en xeral a Galicia de hai un século. A diferenza doutras viaxeiras, Hartley non queda na epiderme da crónica das impresións dunha viaxe iniciada na entrada do barco correo «Hilary» «na fermosa ría de Vigo ao empardecer» cando no luscofusco se adiviñaba o trebón. Paseando polas empinadas rúas e escaleiras viguesas, nunha cidade na que se «sentía a vida por todos os recunchos», a escritora británica comprende que «está noutra España» ben distinta á que imaxinara e que precisa coñecer a historia e a orixe da súa xente (especialmente das súas mulleres), a cultura, incluída a lingua e a literatura do vello reino de Galicia.

Hartley define a Vigo como «porta dourada de Galicia», «unha cidade activa, fermosa e viva», mais tamén como «cidade inzada de contrastes», sendo o «vello Vigo a vila máis retorcida e incoherente que vin» e o «Vigo moderno a viva imaxe do renacemento de Galicia». Un retrato certeiro que salienta a actividade industrial viguesa como celme que conforma «un brillante mosaico entre os zafiros xemelgos do mar e o ceo».

É a de Hartley unha ollada literaria sobre Vigo que non perdeu actualidade ningunha e que recomendo vivamente visitar neste tempo de confusión.

Un bosque para o Castro

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo en reclamar un plan integral de protección natural e patrimonial para o monte do Castro:

Nos paseos dos seráns de confinamento son moitas as persoas que suben polas escalinatas do Castro procurando a frescura das pegadas nos carreiros e o espectáculo do solpor dende os miradoiros do adarve. E madía leva que ben afortunada é a veciñanza viguesa de contar para o seu goce con este extraordinario parque urbano de recreo (de propiedade municipal dende o 14 de abril de 1934) que dende hai pouco máis dun século foi cubrindo con árbores e vieiros o monte do Castro, un outeiro rapado, coroado a 147 metros por un castelo abaluartado do século XVII, o bastión da defensa viguesa antes os exércitos portugués, inglés e francés que nos visitaron. Corazón e celme vigués por excelencia, onde se asentou a primitiva poboación castrexa, unha das orixes da cidade, investigado polo arqueólogo Xosé María Álvarez Blázquez e o arquitecto Xaime Garrido, o monte do Castro constitúe tamén unha das súas alfaias verdes, xunto ás Cíes, a coroa vexetal do periurbano, o xardín da Alameda e o bosque da finca da marquesa en Castrelos.

Protagonista da primeira fotografía da cidade, tirada en 1867 por un viaxeiro inglés, identificada apenas coa lenda «Fort near Vigo, Spain», o parque do Castro é froito da ansia colectiva da cidade de contar cun bosque urbano para o seu lecer en situacións e condicións excepcionais. Así o considerou Jenaro de la Fuente autor en 1903 do primeiro proxecto de axardinamento que respectaba os dous recintos superiores do castelo e cadanseus paseos que o circundaban, o primeiro que coincidía máis ou menos co actual paseo de Rosalía de Castro, e o segundo, máis exterior, polo camiño que subía dende o Campo de Granada ao Couto curvándose alí para baixar polo que hoxe é o paseo do cronista Álvarez Blázquez. Entre ambas as dúas avenidas concibía o arquitecto municipal a plantación de xardíns e arborado, que non terían problemas de rego pola situación do depósito de augas en construción, que comezaría a prestar servizo un ano despois a máis de catro mil abonados. Aquela proposta de Jenaro de la Fuente quedou apenas na arquitectura de papel. Como aqueloutra grandiosa de monumentalismo utópico de  Antonio Palacios no seu «Plan de Extensión e Reforma Interior de Vigo» (1932), que concibía o Castro como o espazo verde do centro da futura cidade, colocando no seu cume o Pazo Rexional de Exposicións e Asembleas (na cota de 136 metros).

Xaora, o proxecto de axardinamento e urbanización que iría por fin adiante foi o deseñado polo enxeñeiro Manuel Cominges (1943), que conservaba os dous recintos defensivos pétreos e o seu paseo circundante, abría unha escalinata central dende o Campo baixo de Granada (onde se chantou a tan desafortunada cruz dos caídos) e unha avenida lateral no Camiño Alto do Couto. Dende entón a plantación un tanto indiscriminada e ás veces desafortunada de diversos tipos de arborado foi responsabilidade dos servizos municipais de parques e xardíns. Dende entón, o devir do noso primeiro parque urbano estivo determinado pola conservación das edificacións históricas, o que se conseguiu só hai pouco co derrube de «El Castillo», nefasta construción acaroada durante décadas á muralla, a musealización das escavacións castrexas (hoxe case abandonada), como pola conversión dos seus principais viarios interiores en aparcamento gratuíto para o centro urbano. Problemas aos que se unen as afeccións medioambientais en diversas zonas, sobre todo no entorno da muralla da fortaleza, que supuxeron talas de árbores adultas e podas abusivas denunciadas por diversos colectivos cidadáns e ecoloxistas.

Ademais da conservación e iluminación da muralla, proxecto en marcha, froito do acordo entre o ministerio de Fomento e o concello, o monte do Castro precisa dun plan integral de protección do patrimonio natural, arquitectónico e histórico que o converta nun espazo completamente verde destinado aos peóns e ciclistas, libre da circulación interior de vehículos a motor. Un documento que deseñe o Castro do século XXI, elaborado por servizos técnicos de arquitectura e urbanismo, sometido tanto ás suxestións e críticas da cidadanía como a aprobación da corporación, que estableza as medidas de protección da flora e fauna e os usos especializados dos diversos espazos do parque (lecer, deportivos, culturais, medioambientais, entre outros). Un proxecto estratéxico, inserido nas actuacións da estratexia europea da axenda 2050, que, como propón o grupo vigués de Ecoloxistas en acción, obrigaría a unha reforestación planificada do monte con árbores autóctonas para convertelo no horizonte das vindeiras décadas nun bosque urbano de referencia internacional dende o punto de vista medioambiental e cultural, á altura do Parque da cidade de Porto ou o Calton Hill de Edimburgo. Un novo Castro é posible.

O banco dos contos

/en , , , , , , /por

O meu artigo semanal en Faro de Vigo, que chega ao número 1.000, está dedicado ao Banco dos contos do Campo de Granada:

Con motivo da presentación do meu libro, «Vigo, puro milagre» (Xerais 2019), no que escolmo setenta e cinco artigos de «Campo de Granada», que despois de vinte anos de publicación semanal ininterrompida nas xenerosas páxinas de «Faro de Vigo» chegan con este de hoxe ao número 1.000, preguntáronme en varias ocasións sobre a orixe do topónimo utilizado como epígrafe destas crónicas. E como explico no adral do libro, escollín o sintagma «Campo de Granada» por ser ese o nome que dende o século XIX recibe o espazo existente entre o barrio alto do Vigo vello e o pé do monte do Castro, onde dende 1976 está instalada a casa do concello de Vigo e a praza entre as avenidas de Venezuela e das Camelias.

Un espazo localizado polo arquitecto Xaime Garrido no seu plano do Vigo amurallado de arredores da metade do século XIX, a súa extraordinaria obra póstuma, arredor do Paseo de Granada, rúa aínda existente, trazada dende a Porta do Pracer, que dividía o territorio existente ao pé do castelo de San Sebastián e os seus baluartes do Socorro e San Ramón, hoxe desaparecidos. Un paseo en liña recta que remataba á dereita no Campo de Granada de Arriba, que conducía ao arrabalde da Falperra, delimitado pola rúa de Santiago e pola fonte nova do Romil ou da Falperra, é á esquerda ao Campo de Granada de Abaixo, un espazo moito máis amplo, de considerable arborado noble delimitado pola rúa Pracer de Afora.

Explanada que recibiu o nome de Campo de Granada por ser alí onde practicaba unha gornición militar dese nome, onde se celebraron moitos desfiles e concentracións populares. Un espazo primixenio de civilidade, no que se organizaron concertos, actos políticos (como aquel famoso mitin agrarista no que interveu Basilio Álvarez), e outras concentracións, como a formación de comitivas do Entroido que finalizaban no ensanche da Alameda, como relata Xosé María Álvarez Blázquez nalgunhas das entradas do seu libro «A cidade e os días» (Monterrey 1960, Xerais 2008). Campo de Granada, que é tamén o campo vigués da feira, como testemuñan as fotos de Pacheco, onde acudían as mulleres das parroquias do Val do Fragoso a vender os seus produtos de horta e os tratantes de gando a pechar os seus acordos. Campo de Granada onde estaba «o banco dos contos», unha longa bancada de pedra, onde se di que os tratantes e feirantas contaban os cartos, ao pé do fielato, lugar onde se pagaban arbitrios municipais á saída da cidade. Banco dos contos ou das contas por ventura recuperado cos perpiaños instalados no inicio da rúa Abeleira Menéndez, como testemuña dunha cidade hibridada entre as terras vizosas do Val do Fragoso e as brétemas frecuentes do anfiteatro da ría.

Campo de Granada que xa se pode identificar na fotografía máis antiga coñecida de Vigo, tirada en 1867, probablemente por un fotógrafo inglés (Felipe Prósperi Cortechi non chegaría a Vigo até 1870). Foto onde ao pé da muralla da Nosa Señora do Castro aparece unha chairiña arborada onde conflúen a dobre hélice do ADN vigués, o suco do Vigo vello desenvolto a partir da primixenia cidade portuaria das praias do Berbés e do Areal, e o suco das agras vizosas das parroquias do Fragoso. Unha hibridación urbana moi afortunada sobre un territorio privilexiado no que se foi despregando unha cidade portuaria atlántica granítica de carácter policéntrico, o famoso «Vigo en bisbarra», ao que se refería xa Otero Pedrayo na súa «Guía de Galicia» (Espasa Calpe, 1926), volcán do dinamismo industrial, demográfico, educativo e cultural que, a pesar de non contar con outra institución ca local, a fixo cifra e líder da Galicia contemporánea ao longo do século XX.

Desbotada a viabilidade do proxecto de Rafael Moneo, anunciado en 2009, que suporía o derrube dos edificios actuais do concello e da Xerencia de Urbanismo, a reforma máis humilde da Praza do Rei para unila co Castro anunciada polo alcalde Abel Caballero é unha oportunidade única para recuperar o primixenio Campo de Granada e conectar directamente como noutrora o Vigo vello coa aba do Castro. Unha reforma que debería ser capaz de crear unha pequena zona de arborado ao pé da casa do concello, ao tempo que integrar a nova praza na recuperación da muralla de San Sebastián, onde existe xa unha interesante zona verde, e na rehabilitación dos silos da Panificadora e os edificios anexos onde, despois de corenta anos de vergonzoso deterioro, a Zona Franca anuncia a creación dun Centro Gastronómico e outros usos socio-comunitarios en convenio co concello. Proxectos urbanísticos, ambos os dous de transcendencia histórica, que merecerían a súa exposición pública para así poder ser enriquecidos polas suxestións da cidadanía, o que sen dúbida axudaría a recuperar por fin o conxunto do Campo de Granada, un espazo tan emblemático coma hoxe degradado do noso centro urbano.

Memoria do Vigo vello

/en , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a aparición de Camiñar o Vigo vello, o novo libro de Pedro Feijoo:

Lendo nas páxinas de «Camiñar o Vigo vello» (Xerais 2018), o paseo pola historia da cidade que propón o escritor Pedro Feijoo, lembrei cantos domingos baixei os cento dezaseis chanzos das escaleiras de pedra da Baixada ao Forte, a rúa que vai desde o Paseo de Afonso XII ata a rúa Poboadores, para mercar tres barras na Barroca, cando estaba de panadaría de garda. Como lembrei o itinerario de regreso por Poboadores arriba, deténdome no lavadoiro da fonte da Barroca e axexando no Bar Baiona e nos quioscos agochados baixo a beirarrúa voada do paseo de Afonso, para rematar esculcando nos tebeos e nos libros raros das cristaleiras do quiosco de Pepe «O Coxo», a miña primeira libraría. Como lembrei, inevitablemente, os días nos que levaba a tarteira á panadaría do Barrio do Cura do noso veciño o señor Domingos, a da Oliva, a máis moderna da rúa, ou á Primavera, xusto detrás da casa nosa, situada tan cerquiña da fonte da Falperra, onde co garrafón de cinco litros agardei a miña quenda tantos días de verán, nos que se pechaba o subministro a partir do mediodía.

Lendo neste singularísimo libro de Pedro Feijoo lembrei os regresos furtivos do colexio, atravesando o Barrio Alto, cando non se construíra a casa do concello ao pé do Campo de Granada. Viaxes prohibidas nas que percorriamos (nunca me atrevín a facelo só) a rúa Pracer, pasabamos por diante do que hoxe chamamos o «Banco dos Contos» (onde os feirantes de gando do Campo de Granada sentaban para facer os números do día) e cruzabamos todo o barrio chino, seguindo a rota do Cacholís («Café, chocolate e licores; Ca, Cho, Lis»), os tres bares dos Soto, o Cacholí da rúa San Sebastián, o Cholica da Ferraría e o Lichoca da rúa Abeleira Menéndez, para saír case a correr ao paseo de Afonso, á altura da drogaría La Única. Regresos furtivos que outras veces faciamos pola rúa de Santiago, daquela chea de tabernas mariñeiras moi animadas, camiño que colliamos na entón moi empinada rúa Cachamuíña, á altura da de Víctor, un rapaz tetrapléxico que vendía lotaría e vivía nas casoupiñas máis humildes acaroadas á Panificadora. Itinerario que só nalgunhas ocasións variabamos camiñando a carón do forte de San Sebastián e baixando polas escaleiras da actual Subida ao Castelo, onde aínda se mantén en pé un pequeno pano da muralla de Vigo, preto da antiga porta da Falperra.

Lembranzas activadas pola lectura dun libro suxestivo que propón ao lector que se poña a camiñar de forma calma e serena e se converta en viaxeiro curioso na súa propia cidade. Feijoo suxire adoptar a actitude do «flaneur», defendida por Balzac e Flaubert, a da persoa camiñante que vagamundea sen deriva precisa disposta a sorprenderse e a interrogarse sobre o que sucede ao seu arredor. Actitude hedonista que o pensador francés David Le Breton considera, en ensaios recentes como «Elogio del caminar» (Siruela 2017), tamén unha das formas actuais de resistencia política. Así camiñar polo labirinto de rúas do Vigo vello, tanto do Barrio Alto como aqueloutro que procura o abrazo da ría, permite valorar a fermosura de determinadas edificacións respectadas pola historia, como a casa-torre dos Pazos-Figueroa, a alfaia viguesa do século XVI, como da beleza das cores dun solpor sobre as Cíes contemplado dende as varandas do Paseo de Afonso. En definitiva, camiñar polo Vigo vello como unha forma de entender o mundo, ruar sen interese ningún en mercar cousa ningunha, só polo feito de vivir a experiencia de descubrir e de construír memoria da cidade namorada.

Un libro este novo de Feijoo que, ademais, compila moi valiosa información textual e visual sobre o Vigo vello, unha denominación quizais máis acaída que a de «Casco vello», espazo que identifica co da cidade amurallada (1665) con sete portas e dez baluartes durante douscentos anos. Un libro que se converte tamén en arca da memoria do Vigo desaparecido, dende as edificacións estudadas polo mestre Xaime Garrido aos viguismos da fala e da memoria, recuperados en narracións engaiolantes como as referidas aos muros e castelos perdidos e catacumbas da cidade (Vigo conta até tres galerías e pasadizos ocultos baixo o seu chan), as fontes de Vigo, os bares da Ferraría, a historia da Oliveira, a presenza da Inquisición e  até outros máis novelescos como as da Casa da Collona (o famoso club Abanico da rúa San Sebastián) ou a visita de Mata Hari, que se hospedou en 1916 até en catro ocasións no hotel Continental da Laxe.

Na liña de clásicos de divulgación da historia de Vigo –como esas fermosuras que son «La caracola de piedra» (1982) e «Noutronte» (1994), ambos os dous de Pedro Díaz, ou os tantas veces aquí citados «A cidade e os días» (1960) de Xosé María Álvarez Blázquez e «As rúas de Vigo» (1991) de Lalo Vázquez Gil– o libro de Feijoo ten vontade de obra aberta que sementa no tempo esta nosa cidade de pedra e sombra, luz e auga. Para ler e camiñar o Vigo vello.

Marcó del Pont

/en , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á figura de Buenaventura Marcó del Pont:

Ao fío do artigo do pasado martes sobre Gonzalo de Vigo como un novo mito vigués a poñer en valor, varias persoas me comentaron como era posible que continuasen esquecidas outras figuras da nosa historia local como Buenaventura Marcó del Pont, empresario da salgadura, armador corsario e alcalde permanente de Vigo, de quen no mes de setembro deste ano se fan trescentos anos do seu pasamento. E non lle faltan razóns aos meus interlocutores xa que a peripecia deste fomentador catalán constitúe un relato necesario para entender a incipiente prosperidade da economía marítima daquel primeiro Vigo urbano e portuario de finais do XVIII e comezos do XIX, como salientou o escritor Pedro Feijoo na súa intervención recente no Club Faro de Vigo, coincidindo coa aparición da súa novela Os fillos do lume (Xerais 2017), e como amosa tamén o feito das númerosas páxinas que lle dedicaron a este emprendedor José de Santiago Gómez en Historia de Vigo y su comarca (1896), José Espinosa Rodríguez en Tierra de Fragoso (1949) ou don Xosé María Álvarez Blázquez nos seus libros vigueses máis emblemáticos A cidade e os días (1960) e Vigo en su historia (1979).

Nacido en Calella (Girona) en 1738, Buenaventura estableceuse en Vigo en 1758, onde fundou no barrio do Areal, xunto con outro catalán, Francisco Puig, a primeira fábrica de salgadura de Galicia. Obtivo de Carlos III licenza real (patente de corso) para fustrigar á flota británica e aos seus aliados portugueses, até converterse nun dos armadores máis importantes do seu tempo, facendo numerosas presas de artigos como sal, bacallao de Terranova, aceite, viños e fardería de coiros e panos. A casa comercial e navieira Marcó del Pont armou en corso navíos como o “San Carlos” (alcuñado “Atrevido) o “Cristo da Vitoria” (“Magnífico”), o “Purísima Concepción” (“Galgo”) ou o “Príncipe da Paz”, que a partir de 1779 participaron activamente na guerra corsaria librada con buques británicos e holandeses, librando batallas apaixonantes, como algunhas desenvolvidas na propia ría de Vigo, relatadas en incribles notas a pé de páxina na xa citada historia de Vigo de José de Santiago. Unha actividade corsaria que permitiu unha importante acumulación de capital e o desenvolvemento do propio porto de Vigo, máis alá da súa condición da viliña de pescadores do Berbés.

Non esquezamos que foi Buenaventura Marcó del Pont quen en 1773 elevou súplica a Carlos III para que habilitase o porto de Vigo para despachar, a título de expedicións particulares, algúns navíos a Cuba e as Antillas, intentando abrir así vías comerciais con América, o que suporía rematar co monopolio dos portos andaluces de Sevilla e Cádiz no tráfico de Indias. Como foron tamén as xestións deste “home de moito prestixio e suxeito adiñeirado” (así o definiu Álvarez Blázquez), as que permitiron que o porto de Vigo puidese en 1783 fletar os primeiros rexistros ultramariños e comezar a competencia cos portos da Coruña e Ferrol, que entón contaban con maior tráfico de navíos, e xa en 1794 o dereito a manter tráfico con todos os portos americanos. Foi este, sen dúbida, un logro senlleiro para o desenvolvemento de Vigo como cidade portuaria atlántica, que convertiría tamén a Marcó del Pont no “principal cargador de Indias no Vigo do dezaoito”. Abonda con salientar que en 1794 o porto de Vigo mantiña xa tráfico comercial con Montevideo, La Guayra, Cunamá e Buenos Aires, ao tempo que comezaba a angueira da construción dun peirao no barrio do Areal, onde se asentaban os fomentadores cataláns, para o embarco e desembarco das mercadorías, logro polo que habería que agardar case tres décadas.

O éxito da actividade corsaria e comercial permitulle acumular un importante capital e fundar a Casa de Crédito Marcó del Pont, capaz de financiar con importantes cantidades á propia coroa española. Como tamén contar con varias residencias como a casa fidalga do Areal ou o fermoso Pazo do Pousadouro de Redondela. Alcalde permanente de Vigo, ordenou en 1816 a reconstrución do novo templo de Santa María (Colexiata) por sufrir ruína o anterior ao explotar o polvorín do castelo de San Sebastián, ademais de custear do seu peto a talla tan querida do Cristo da Vitoria. Ácerrimo seguidor de don Carlos, polo tanto moi conservador, como os seus fillos Pedro e Francisco, que seguiron a carreira de armas, Buenaventura Marcó del Pont estivo detrás de moitos fíos do que sucedeu naquel Vigo que comezaba a xermolar como espazo urbano. Semella un tanto estraño que o seu nome non figure nin no rueiro histórico vigués nin tampouco os historiadores actuais se ocupasen de afondar na súa traxectoria. En todo caso, a efeméride do bicentenario do seu pasamento pode ser unha oportunidade por reparar nas achegas do corso na orixe do Vigo contemporáneo.

Teatro García Barbón

/en , , , /por

Dedico o artigo desta semana no Faro de Vigo a lembrar a historia do Teatro García Barbón e reivindicar a recuperación oficial do seu nome:

teatro_garcia_barbonO 23 de abril faranse noventa anos da inauguración do Teatro García Barbón, coa actuación da compañía de Consuelo Hidalgo e Ramón Peña que puxeron en escena a opereta “Madame Pompadour”. Aniversario que lembramos grazas á nota que Xosé María Álvarez Blázquez incluíu en A cidade e os días, ese extraordinario calendario histórico de Vigo publicado en Faro de Vigo, día a día, ao longo do ano 1959 e que o cronista editaría logo en edicións Monterrei (1960). Unha efeméride que para don Xosé María non podía pasar inadvertida tanto pola posibilidade de lembrar que case un século antes, en 1833, Vigo estreara o seu primeiro teatro, aquel da praza da Princesa (daquela da Alfóndiga), propiedade de Norberto Velázquez Moreno, como polo feito de que despois de case dúas décadas concluían os traballos do edificio deseñado e construído polo arquitecto Antonio Palacios no soar da rúa Policarpo Sanz esquina a Reconquista, onde o 8 de febreiro de 1910 ardera o teatro Rosalía de Castro, cando se celebraba un baile de entroido.

Fora o Rosalía de Castro un teatro nacido baixo un signo adverso, que tivo unha vida efémera, apenas unha década de existencia, dende a súa inauguración o 15 de xullo de 1900 até aquel fatídico incendio do martes lardeiro. Proxectado por Alejandro Rodríguez-Sesmero en 1881 e promovido por unha xunta de pequenos accionistas (que concertaron co concello un préstamo de dous millóns de reais), comezou a construírse o ano seguinte (no que se inaugurou o Teatro Circo Tamberlick) sobre uns terreos que o marqués de Valladares cedeu a baixo prezo; mais as obras quedaron paralizadas polas polémicas entre os promotores e pola insuficiencia do capital subscrito. Disolta a sociedade, os irmáns Benito e Francisco Gómez Román fixéronse cargo do edificado e conseguiron inaugurar o teatro co comezo do novo século. Porén, en 1904 os contratistas de obra vigueses vendérono á casa de “Viúva e fillos de Siméon García”, que pretendía transformalo en centro comercial. Diante da polémica cidadá que a posibilidade da perda do novo teatro provocou, o filántropo José García Barbón comprouno, recibindo en compensación a casa comercial a oferta de compra dun soar municipal na Porta do Sol, onde construirán o actual edificio Simeón.

Tras o incendio do Rosalía de Castro e desaparecido José García Barbón en 1909, foron as súas sobriñas as que encargaron os planos a Antonio Palacios, seguindo os desexos do verinés de que Vigo contase cun gran teatro. O arquitecto porriñés deseña en 1913 un edificio monumental que ocupa toda a mazá, concibido inicialmente como teatro  e cinematógrafo, ao que incorporou a posibilidade de acoller a sede do casino local. Palacios conseguiu unha das edificacións pétreas máis espectaculares e recoñecibles do Vigo do século XX, tanto polo tratamento curvo da fachada principal, executada en granito de Castrelos, como pola gran ventá de sete metros de ancho da fachada posterior, que permitía iluminar directamente o escenario. Unha edificación polivalente na que se diferencian os usos de teatro con acceso por Policarpo Sanz e de cine (bautizado como Rosalía de Castro e inaugurado o 31 de decembro de 1926 coa proxección da película “Mare Nostrum”) pola rúa Marqués de Valladares.

Adquirido pola Caixa de Aforros Municipal de Vigo, o García Barbón foi rehabilitado entre os anos 1982 e 1984 polo arquitecto Desiderio Pernas para transformalo en centro cultural. Un proxecto, tampouco exento de certa polémica, que conservou a esencia do edificio máis que cegou a fachada posterior e modificou o remate do edificio cunha cuberta de cobre onde se instalou unha biblioteca. Modificacións as que Pernas engadiu as coñecidas esculturas dos cabalos de Juan Oliveira (nos machóns ideados por Palacios) e as seis alegorías das artes de Manuel García Buciños, fermosas iconas do edificio actual.

Dende entón, o edificio perdeu tamén o seu nome orixinario, mudándose en varias ocasións ao fío das obrigadas mudanzas daquel do seu propietario, sendo na actualidade Teatro Afundación Vigo. Xaora, despois de máis de tres décadas, a maior parte dos vigueses e viguesas continúan coñecendo o teatro como o “García Barbón” e o auditorio como o “Rosalía de Castro”, nome do cine (de arte e ensaio) e da cafetaría da rúa Marqués de Valladares que algúns coñeceron. Nomes, transmitidos de xeración a xeración, que como microtopónimos urbanos se configuran como un patrimonio colectivo que debera ser recoñecido. Teatro García Barbón Afundación e Auditorio Rosalía de Castro Afundación poderían ser denominacións máis acaídas para unha das iconas viguesa do noso tempo.

Guardar

Guardar

Guardar

Vigo literario

/en , , , , , /por

No día da Reconquista dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a importancia de considerar o Vigo literario como un eixo estratéxico para o Vigo metropolitano:

XG00262201Coincide a festa da Reconquista deste ano coa chegada ás librarías de O Códice esmeralda (Xerais, 2017), a novela de Alberte Blanco arredor da batalla de Rande de 1702, que utilizando os recursos dun engaiolante relato de intriga, alicerzado sobre unha sólida documentación, afonda nun dos episodios históricos claves do Vigo metropolitano. O escritor de Santoardán deita outra ollada orixinal sobre o tema da procura do tesouro dos galeóns de Rande, que xa fora abordado polo cronista Avelino Rodríguez Elías en La escuadra de plata (1935), libro felizmente reeditado en facsímile polo Instituto de Estudios Vigueses (1994), e con gran éxito por Pedro Feijoo en Os fillos do mar (2012).

Blanco e Feijoo escolleron a ría de Vigo para localizar as súas novelas convertendo este espazo metropolitano en excepcional coprotagonista duns relatos nos que afondan na historia e na orixe da propia cidade. Un recurso que de forma pioneira empregara a escritora María Xosé Queizán en Amor de tango (1992) e que, máis recentemente, foi usado por Domingo Villar en Ollos de auga (2006), Jaureguizar en Amor de serea (2013), Francisco Castro en Tes ata as dez (2014), Fran P. Lorenzo en Cabalos e lobos (2015) ou Ledicia Costas en Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta (2016). Obras, todas elas escritas en lingua galega, capaces de formar un catálogo dunha auténtica cidade de novela, relatos que dende os territorios da ficción contribúen a forxar a memoria local e o orgullo de cidade, probablemente de forma máis eficaz que os textos (imprescindibles) dos investigadores locais, ao tempo que a proxectala no mundo, na medida que a maior parte delas foron traducidas a outras linguas. Novelas viguesas, pois, que fan cidade e cidadanía lectora.

A esta condición de ser cidade de novela, Vigo engade a súa orixe de estar fundada no século XII polos versos do poeta Martín Codax, como testemuña o “Pergamiño Vindel”, a nosa primeira icona, cuxo orixinal por ventura coñeceremos in situ no vindeiro outono. Como Vigo ten na historia de Galicia o privilexio de ser a cidade onde Rosalía de Castro publicou “Cantares Gallegos” (1863), o seu primeiro libro de poemas. O seu editor, Xoán Compañel, iniciou no obradoiro da rúa Real, a condición de Vigo como cidade editorial, que a partir da década de 1940 recuperarían editores vigueses como Eugenio Barrientos na editorial Cíes da rúa Elduyen, Francisco Fernández del Riego da Galaxia de Reconquista 1 e Xosé María Álvarez Blázquez das edicións Monterrei e Castrelos da rúa Pi i Margall. Tres editores pioneiros dunha actividade que dende 1980 convertiu a Vigo en capital editorial de Galicia e un dos referentes máis activos da edición en España.

Vigo é cidade literaria de seu por contar coa Biblioteca Penzol, a primeira en temas galegos do mundo, co Verbum, un museo (infrautilizado) dedicado á palabra, e coa potencia formativa e investigadora da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo. E, sobre todo, é cidade literaria por que aquí viviron algunhas das grandes figuras literarias das últimas décadas, como don Álvaro Cunqueiro, o poeta Celso Emilio Ferreiro ou os para nós inesquecibles Agustín Fernández Paz, Xela Arias e Ramiro Fonte. Como o é por que en Vigo continúan traballando arreo María Xosé Queizán, Xohana Torres, Xesús Alonso Montero e Xosé Luís Méndez Ferrín, nomes que inician a longa lista de autoras e autores vigueses. Como é cidade literaria polo seu carácter de segunda cidade verniana do mundo, un privilexio que para si moito quixeran outras con tradición cosmopolita, ademais de berce da lírica galego-portuguesa, como xa adiantamos.

Xaora, chama moito a atención que, coa excepción do Festival Kerouac de performance e poesía, que se celebra dende hai seis anos no mes de outubro, Vigo careza doutros grandes eventos, como festivais, encontros ou feiras do libro, que mobilicen os recursos e a atención dos públicos lectores. Como é incomprensible que, despois da desaparición hai dúas décadas do Premio internacional de poesía Celso Emilio Ferreiro, o concello de Vigo non promova nin participe nalgún premio literario relevante, apoiando así a creación dos nosos autores e autoras ou recoñecendo a traxectoria dalgunha figura internacional, como correspondería a unha cidade literaria cosmopolita, que pretende ser recoñecida como tal.

A súa condición de cidade literaria, case milenaria, achega a Vigo unha potencialidade de cohesión interna e de proxección internacional, que non debería desaproveitar. Poñer en valor o Vigo literario debería constituír un dos eixes do desenvolvemento estratéxico metropolitano.