Onte 1557: Estado da edición en galego en 2014

/en , , , , , /por

c0c0c675c71ebce5d2cea8d96731c8e3Dediquei os días pasados a revisar en profundidade os datos da edición en galego publicados no informe do Comercio Interior do Libro do ano 2014. Un exercicio no que chama a atención o feito de que por vez primeira nos últimos anos, repuntase o número de títulos publicados até os 1.881 títulos (1.332 publicados en Galicia, 492 en Madrid e 57 en Cataluña). Cifras que, paradoxicamente, expresan que se reduciu até o 70,8 % a edición en Galicia do libro galego, así como se produciu unha lixeira redución do número de títulos (1,04 %). En definitiva, sube a edición en galego grazas ao que se edita fóra de Galicia. No entanto, prodúcese un importante aumento do número de exemplares fabricados que chega aos 2.379.000, un incremento do 32,24 %, que leva a que a tirada media en 2014 se incrementase até 1.772. Sen dúbida, un efecto directo sobre o sector da renovación de libros de texto ao abeiro da reforma LOMCE, como tamén outro é que o catálogo do libro en galego acadase en 2014 os 12.861 títulos, o que supón un incremento do 13,49 % con respecto ao de 2013 (11.332).

Facturación

O estudo estima que en 2014 a facturación do libro galego foi de 21,05 millóns de €, o que supón un incremento do 2,73 % (560.000 euros), con respecto ano ano anterior, sendo as librarías independentes a canle privilexiada de comercialización, xa que nelas se realiza un 59,30 % das vendas (12,48 millóns de €). Estimando que as librarías galegas facturaron 86,73 millóns de €, as vendas do libro galego supoñerían para elas o 14,38 %, o que supón unha redución de apenas o 0,38 % con respecto a 2013. Xaora, se relacionamos estas cifras de facturación de 2014 coas de 2008, 23,27 millóns de €, a máis elevada até hoxe, a redución foi do 9,54 % (2014).

Edicións paraescolares

Como sucedeu ao longo da década, o estudo amosa como o volume da edición e facturación nas linguas cooficiais concéntrase nos libros de Literatura, Texto e Literatura Infantil e Xuvenil, as que podemos denominar «paraescolares». En 2014 mantense esta supremacía xa que o número de títulos en galego destes tres eidos chega a 1.294, o que representa o 93, 63 %, mentres que o número de exemplares producidos (2.251.000) supón o 94,62 %, sendo a facturación (19,11 millóns de €) o 90,78 % do mercado. Cifras todas elas que testemuñan que no entorno da crise non se modificou a forte dependencia do libro editado en galego con respecto ao mercado escolar e paraescolar.

A edición literaria

No ano 2014 reduciuse lixeiramente o número de títulos da edición literaria en galego (355), incrementándose, porén, o número de exemplares (282.000) e tirada media (794). Diminuíu moi lixeiramente a facturación (2,42 millóns de €), que representa o 11,50 % das vendas do libro en galego. Se facemos a comparación con 2011 (399 títulos, 509 mil exemplares, unha tirada media de 1.573 e unha facturación de 2,84 millóns de €), acentúanse a tendencia negativa. Xaora, o libro literario en galego mantivo neste periodo a súa diversidade de edición e facturación, a costa de reducir o seu volume de edición e a tirada media arredor do 50 %.

No ano 2014 a edición de poesía e teatro incrementou a súa edición até os 62 títulos, incrementando tamén o seu número de exemplares (2,8 % do total do sector) e a súa facturación (250.000 €). A edición de ensaio e estudos literarios baixou con respecto ao ano anterior até os 54 títulos, sendo a súa tirada media de 600 exemplares e a súa facturación de 190.00 €.

No que atinxe á edición de novela, o mercado privilexiado da edición literaria en galego, en 2014 editáronse en galego 239 novelas, o 17,30 % do total da edición; fabricáronse 183.000 exemplares, o 7,70 % do volumen total, o que supuxo unha tirada media de 794 exemplares; facturándose 2,43 millóns de €, o 11,50 % das vendas anuais. En definitiva, a novela que supuxo en 2014 o 67,32 % dos titulos literarios en galego, e o 20,40 % do total do catálogo galego, mantén a tendencia xeral de redución do volume de fabricación e de tiradas medias como estratexia dos editores para asegurar a diversidade da edición e a súa cifra de facturación. Un fenómeno facilitado polos actuais procedementos de impresión dixital e de baixa tirada que permiten realizar tiradas inferiores aos 400 exemplares a prezos asequibles

A edición infantil e xuvenil

No ano 2014 a edición infantil en xuvenil aumentou até o 495 títulos (o 35, 30 % do total); fabricáronse 438.000 exemplares, o 18, 40 % total; e facturou 4,35 millóns de euros, o 20,70 % do total. Se a comparamos cos datos do anao anterior, o número de títulos publicados medrou nun 24 %, o de exemplares baixou o 3,70 %, sendo a facturación case idéntica. Cifras que amosan unha aceptable saúde da edición infantil en galego no entorno da crise do sector.

A edición de libro de texto

En 2014 editáronse 444 títulos de libro de texto (o 32,20 %), fabricáronse 1.531.000 exemplares (o 64,30%), sendo a súa tirada media de 3.443 e a súa facturación de 12,33 millóns de euros (o 58, 60 %). Cifras que amosan o peso elevadísimo deste subsector de edición no conxunto do sector, máis aínda en dous exercicios nos que se publicaron novidades correspodentes á implantación da LOMCE.

 A edición de Ciencias Sociais e Científico Tecnica

No 2014 baixou aos 40 títulos, así como a súa tirada media até 576, sendo a súa facturación apenas o 1,00 % da total. Mentres que a edición de libros Científico técnicos en galego quedou a cero ao longo do ano. O resto dos tipos da edición en galego (libros prácticos e de divulgación, dicionarios e enciclopedias) reducíronse a 40 títulos (3,40 %), fabricáronse 107.000 exemplares (4,50 %), sendo a sua facturación de 1,73 millóns de € (8,20 %).

Onte 1559: Padrón do Blogomillo actual

/en , , , , , /por

Grazas á xenerosidade de Xabier Pérez Igrexas (o veterano blogueiro de Contra discurso) e de Pedro Silva (Goretxo, o responsable do blog en galego máis antigo, »de mares, portos e portas», a mais de creador de Blogaliza) xa contamos cun primeiro padrón do Blogomillo actual formando por 72 cabeceiras. Seguindo a iniciativa de Xabier publico este primeiro listado de blogs en galego e apoio a creación dunha lista de correo ou grupo de telegram para debater alí outras iniciativas de colaboración desta reactivada rede de blogs en galego.

Primeiro padrón de habitantes do Blogomillo

  1. Axenda cultural AELG http://axendaaelg.blogaliza.org
  2. A profa http://aprofa.blogspot.com
  3. A Biblioteca de Fillos de Galiciahttp://abibliotecadefillos.blogaliza.org
  4. A canción do náufrago http://franciscocastro.blogaliza.org
  5. A dous kilometros http://adouskilometros.blogaliza.org
  6. A noite branca http://fernandeznaval.blogaliza.org
  7. A.N.P.A. Brigantium http://anpabrigantium.blogaliza.org
  8. Aí vai Nebra!!! http://nebra.blogaliza.org
  9. As crebas http://crebas.blogaliza.org
  10. As escollas electivas http://asescollaselectivas.blogaliza.org
  11. Aula de Carmela http://carmelagarcia.blogaliza.org
  12. Aula de Lingua http://auladelingua.blogaliza.org
  13. Aula de Literatura http://auladeliteratura.blogaliza.org
  14. Blog da biblioteca http://etikeles.blogaliza.org
  15. Brétemas https://bretemas.gal
  16. Caderno da crítica https://cadernodacritica.wordpress.com
  17. Caderno da crítica http://cadernodacritica.blogaliza.org
  18. Canto Ghalpón http://cantoghalpon.gal
  19. Capítulo 0 http://www.manuelgago.org/blog
  20. Carta Xeométrica http://cartaxeometrica.blogspot.com
  21. Chove en ningures http://ningures.blogaliza.org
  22. Ciber Andainas http://ciberandainas.blogaliza.org
  23. Cineclube de Compostelahttp://cineclubedecompostela.blogaliza.org
  24. Contradiscurso http://contradiscurso.blogaliza.org
  25. Criticalia http://armandorequeixo.blogaliza.org
  26. Cultura e Ocio http://culturaeocio.blogaliza.org
  27. Curdistam http://curdistam.blogaliza.org
  28. De baleas http://debaleas.blogaliza.org
  29. Dedoscomovermes http://dedoscomovermes.blogaliza.org
  30. Eira da Xoana (Adega) http://eiradaxoana.blogaliza.org
  31. Escola de Randufe http://ceiprandufe.blogaliza.org
  32. Ferradura en tránsito http://xmeyre.blogaliza.org
  33. GCiencia http://www.gciencia.com
  34. Hooligans fendetestas http://hooligansfendetestas.blogaliza.org
  35. Lapsus distribuidora http://lapsusdistribuidora.blogaliza.org
  36. Lingua e Literaturahttp://linguaeliteraturabacharelato.blogaliza.org
  37. Mallando no Android http://mallandonoandroid.gal
  38. Meis http://meis.blogaliza.org
  39. Mercedes Queixas http://mercedesqueixas.blogaliza.org
  40. Metrópoles Delirantes – Cómichttp://www.metropolesdelirantes.com
  41. Mirando polo noso http://xoanantonperezlema.blogaliza.org
  42. Monte do Cachelan http://montedocachelan.blogaliza.org
  43. Nigra Mors http://nigramors.blogaliza.org
  44. Novenoites http://novenoites.blogaliza.org
  45. O blogue de Manuel Mera http://manuelmera.blogaliza.org
  46. O blogue do Carlos Callón http://www.carloscallon.com
  47. O burato do Tesouro http://oburatodotesouro.blogaliza.org
  48. O Espiño Dixital http://oespinhodixital.blogaliza.org
  49. O fervedoiro http://ofervedoiro.blogaliza.org
  50. O traveseiro http://otraveseiro.blogaliza.org
  51. O viticologo dos bagos http://viticulturista.blogaliza.org
  52. Olimpiadas Populares Galegashttp://olimpiadaspopularesgalegas.blogaliza.org
  53. Organización Galega de Comunidades de Monteshttp://orgaccmm.blogaliza.org
  54. Os Irmandiños de Vincios http://osirmandinhos.blogaliza.org
  55. Pensamento Livre http://pakolas.blogaliza.org
  56. Planetatreszetas http://planetatreszetas.blogaliza.org
  57. Portal Galego da Língua http://pgl.gal
  58. Premio Pérez Parallé http://premioperezparalle.blogaliza.org
  59. Primeiro andar http://primeiroandar.blogaliza.org
  60. Proxecto Buserana http://proxectobuserana.blogaliza.org
  61. Qadriños http://qadrinhos.prazapublica.com
  62. Sala do perello http://saladoperello.blogaliza.org
  63. Surf Galicia http://www.surfgz.com
  64. Suso de Toro http://susodetoro.blogaliza.org
  65. Tempos Galegos http://temposgalegos.com
  66. Tirar do fío http://helenavillarjaneiro.blogaliza.org
  67. Toponimia de Vigo http://toponimiavigo.blogaliza.org
  68. Trabalingua http://trabalingua.blogaliza.org
  69. Un ollo de vidro http://unollodevidro.blogspot.com
  70. Vigo a 80 revolucións por minuto http://vigo80rpm.blogaliza.org
  71. Xavier Alcalá http://xavieralcala.blogaliza.org
  72. Xunto á xunqueira http://pontevedranorte.blogaliza.org
  73. Tecnoloxía http://tecnoloxia.org

Sobre o feminicidio

/en , , , , , /por

iiNo artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono arredor do termo «feminicidio».

feminicidio-sociedad“Feminicidio”, xunto a “refuxiado” e “xihadismo”, foron escollidas polo magnífico Portal das palabras, que a Real Academia Galega e a Fundación Barrié manteñen como espazo didáctico en Internet, como as “Palabras do ano” 2015. Sen dúbida que as persoas que as escolleron nunha votación na rede, entre outras tres finalistas, tamén de actualidade como “indignación”, “plebiscitario” ou “rechouchío”, expresaron a súa sensibilidade sobre os conflitos que cada unha delas tres denota: o dos milleiros de persoas que foxen das guerras de Siria, Iraq e Afganistán ou das dos países subsaharianos procurando refuxio nas sociedades da Unión Europea; o dos masacres do terrorismo xihadista de París, como o de xaneiro na redacción da revista “Charlie Hebdo” ou o de novembro na discoteca Bataclan, realizados en nome dunha suposta xihad; o desa vaga de asasinatos de mulleres que se veñen producindo de xeito teimoso, diante dos nosos ollos, mais tamén da inacción conformista dunha parte significativa da nosa sociedade. Co maior respecto para cada unha destas escollas, para min é “feminicidio”, unha palabra aínda non incorporada aos dicionarios galegos normativos, a triste protagonista do pasado ano.

En 2015, como na década, as cifras deste feminicidio foron estremecedoras. 56 mulleres foron asasinadas en España (arredor de oitocentas nos últimos dez anos); sete delas en Galicia (corenta dende o ano 2006), comunidade que se sitúa entre as tres primeiras en número de vítimas; cinco delas na área metropolitana viguesa, sen dúbida, un punto negro no mapa da violencia machista. Cifras de asasinatos tremendas, auténticas marcas macabras que constitúen apenas a punta do iceberg do fenómeno das violencias que sofren milleiros de mulleres baixo moi distintas fórmulas e intensidades. Así o revelan de forma unánime distintos informes recentes como o do Observatorio contra a violencia doméstica e de xénero do Consello Xeral do Poder Xudicial, o da Secretaría de Mulleres da CIG, o da Marcha Estatal contra as Violencias Machistas ou o elaborado pola Secretaría Xeral de Igualdade da Xunta de Galicia. Datos contundentes que non ofrecen moitas dúbidas sobre a gravidade do fenómeno. En novembro de 2015 estaban en vixencia en Galicia 7.759 ordes de protección a vítimas de violencia machista. No 2014 solicitáronse 1327 ordes de protección, acordándose o 65 % delas, producíndose 5.209 denuncias, 14 por día.

O Portal das palabras define o feminicidio como o “asasinato dunha muller polo feito de selo”, na liña do que se recolle xa nalgúns códigos penais de diferentes países como México, Chile ou Arxentina que, coincidindo co expresado pola Corte Interamericana de Dereitos Humanos, o inclúen como figura xurídica. O feminicidio trataríase dun asasinato da muller por razón do seu xénero, por odio cara ás mulleres, por rexeitamento da súa autonomía e o seu valor como persoa ou por razóns de demostración de poder machista ou sexista. Xaora, nun sentido máis amplo, seguindo a proposta da deputada feminista mexicana Marcela Lagarde, que conseguiu que a Real Academia Española incluíse a acepción “feminicidio” na última edición do seu dicionario, o termo comprende o conxunto de violacións dos dereitos humanos fundamentais das mulleres. Seguindo a liña de Lagarde, Carme Adán, deputada do BNG, defendeu o pasado mes de novembro no Parlamento Galego unha proposición non de lei (que non foi aprobada pola oposición do Partido Popular) destinada a iniciar un debate para modificar a Lei de medidas de Protección Integral contra a Violencia de Xénero, na que se incluíse o termo “feminicidio” e na que se elaborase un estatuto de vítima para as mulleres que sofren violencia de xénero.

O feminicidio non pode ser abordado de forma rotineira nas páxinas ou seccións de sucesos dos medios impresos e audiovisuais como un “crime pasional” froito dos ciumes ou das desavinzas de parella, á altura dos delitos económicos de contrabando ou narcotráfico. O feminicidio debe pasar a formar parte central da axenda pública, a utilizada polos medios e institucións públicas, mais tamén das organizacións políticas (non só durante os debates de campaña) e das entidades sociais e cívicas (non só dos grupos feministas), considerando a erradicación deste terrorismo machista como unha prioridade, unha “cuestión de estado”, na que cómpre contar con recursos socioeducativos e coas medidas xudiciais e policiais suficientes para combatelo. Razóns polas que cómpre comezar a chamar as cousas polo seu nome: “feminicidio”, “violencia machista”, “asasinato”, “lacra”, “noxo”, “nunca máis”… Verbalizar esta traxedia feminicida coas palabras axeitadas, fuxindo de eufemismos e termos ambiguos, é o primeiro requisito para poder intentar erradicala.

Onte 1550: Brétemas 11 anos

/en , , , , , , , /por

Bretemas_03_01_2005

Tal día como onte hai once anos iniciei a publicación destas Brétemas. Dende entón publiquei 5.090 anotacións, das que 423 corresponderon aos últimos doce meses. Dende inicios de 2005 na rede producíronse moitas e profundas mudanzas, apareceron as redes informativas e sociais e aquel grupo inicial do blogomillo foi diversificando os seus intereses e participando en plataformas e proxectos diversos. Xaora, o afan de dietario persoal e profesional de Brétemas non variou no esencial nin na intención de modular unha voz propia nin nas súas preocupacións temáticas, resumidas no sintagma «Artes, Letras, Política e Fútbol». Con todo, no último ano arrisqueime a iniciar unha serie de comentarios moi breves (como son case todos os da serie «Onte») sobre algunhas películas de estrea e neste que se abre un dietario poético («Poema de hoxe«) co que pretendo explorarcon motivo do ano Manuel María a diversidade das voces da poesía galega.

Comparto o interese que Xabier Pérez Igrexas expresou hai uns días no seu blog Contra discurso sobre a posibilidade de reactivar ou reinventar o blogomillo, entendendo como tal o espazo creado na rede polos milleiros de blog publicados en galego. A creación dun novo servizo de sindicación dos contidos de todos os blogs, probablemente arredor do dominio punto gal; a realización dunha quedada ou encontro anual arredor do blogueo en galego ou a creación duns premios anuais que axudasen a visibilizar a súa diversidade (hai blogs en galego literarios, educativos, deportivos, científicos, xeralistas…) e a pór en valor a súa excelencia serían algunhas posibilidades a estudar. En todo caso, ofrezo a miña colaboración para participar en calquera iniciativa de fomento do blogueo en galego.

Outro aniversario máis reitero a miña convicción de que fronte a lentitude de acceso ao contido publicado nas redes sociais, sobre todo en Facebook, os blogs ofrecen a vantaxe de servir de enorme arquivo dixital, sobre todo se somos coidadosos e etiquetamos e segmentamos o contido publicado. Con esta intención continuamos con azos renovados a publicación de Brétemas. Neste 2016 agardo poida acometer un redeseño completo do blog coa intención de actualizalo ás novas posibilidades que ofrece WordPress e facelo de lectura máis amigable e consulta máis áxil. Por último, expreso as miñas beizóns a todas as persoas que len, critican, chían e comparten algún dos contidos destas Brétemas no blog, en Twitter ou en Facebook. Seguimos.

Onte 1549: Agasallos

/en , , , /por

agasallo_03-01-2016

Nestes días andamos todos ás voltas cos agasallos de Reis, eses instantes de ilusión que tras os excesos do Nadal nos devolven á rotina e todos os seus problemas. Onte Vigo era un irevir onde resultaba moi difícil moverse, mesmo en Librouro, a nosa libraría de cabeceira, onde estivemos fedellando un bo anaco. Xaora, para as persoas que non estean dispostas a incomodidade das aglomeraicóns comerciais deste días, utilizar o web de Agasallo.eu pode ser unha magnífica solución. Alí poden atoparse agasallos de moi diversos tipos e procedencias, de distintos prezos, todos ben xeitosos e por riba en galego. A pesar desta febre dos agasallos, está na nosa man atallala utilizando os criterios de consumo responsable e solidario.

Onte 1547: Feminicidio

/en , , , , , /por

feminicidio_en_galicia

O magnífico Portal das Palabras elixiu “refuxiado” como a palabra do ano 2015. Mil setecentas persoas escollérona entre a media ducia de finalistas, –onde estaban “feminicidio”, “rechouchío”, “indignación”, “xihadismo” e “plebiscitario”–, probablemente para expresar a súa solidariedade cos millóns de persoas obrigadas a fuxiren dos seus países de orixe cara Europa. Xaora, e co maior respecto para esta escolla, para min é “feminicidio”, palabra aínda non incorporada aos dicionarios galegos, a triste protagonista deste ano. Este asasinato imparable de mulleres por razóns de xénero, que onte en Galicia acadou a sétima vítima, a quinta na área metropolitana viguesa e a número 55 en todo o estado, non pode ser abordado de forma rotineira nin como un fenómeno social inevitable. Este feminicidio debe pasara a formar parte central da axenda pública (a utilizada polos medios e institucións públicas), das preocupacións das organizacións políticas (non só durante os debates de campaña) como das iniciativas e organizacións sociais e cívicas  (non só dos grupos feministas). Razóns polas que cómpre chamar as cousas polo seu nome: “feminicidio”, “violencia machista”, “asasinato”, “lacra”, “noxo”, “nunca máis”… Verbalizar esta traxedia coas palabras axeitadas, fuxindo de eufemismos e termos ambiguos, é o primeiro requisito para poder intentar erradicala.

O ano das Irmandades

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a celebración do centenario da creación das Irmandades da fala.

A_Nosa_Terra,_1916Case no abrente de 2016, no que homenaxeamos o 17 de maio a Manuel María e lembraremos o centenario do nacemento dos poetas Miguel González Garcés, Manuel Lueiro Rei e Lorenzo Varela, non podemos esquecer que será tamén o ano das Irmandades da Fala. Unha conmemoración dun centenario histórico: o da creación dunha organización cultural e política que por vez primeira se definía como nacionalista e consideraba a Galicia un suxeito político. As Irmandades supuxeron un xeito novo de entender o país, superador da ideoloxía rexionalista, abrindo un vieiro novidoso para o porvir do país e do idioma e cultura galegas.

Centenario promovido por unanimidade de todos os grupos do Parlamento de Galicia que no pasado mes de abril instaron á Xunta de Galicia a declarar 2016 como “Ano das Irmandades da Fala” e a estabelecer “un programa de actividades conducentes a divulgar o coñecemento do encomiable labor desta organización, animada polo propósito de traballar pola consecución dunha Galicia máis culta, libre, xusta e comprometida consigo mesma”. Centenario que sabemos xa está sendo preparado por institucións como o Consello da Cultura Galega, a Real Academia Galega, o Concello da Coruña, a Deputación da Coruña, que anunciaron as primeiras iniciativas do que debería constituír unha gran celebración colectiva.

O xermolo das Irmandades estivo na campaña que Antón Vilar Ponte iniciou o 5 de xaneiro de 1916 nas páxinas de La Voz de Galicia promovendo a creación da Liga de Amigos do Idioma Galego, unha organización concibida para defender, fomentar e dignificar o uso do galego. Respondía así o chamamento que Aurelio Ribalta fixera uns meses antes dende a revista Estudios Gallegos reclamando unha defensa da lingua galega. O 21 de marzo de 1916, Antón Vilar Ponte publicou o folleto Nacionalismo gallego (Apuntes para un libro). Nuestra afirmación regional no que perfilaba un argumentario que situaba o idioma como cerna da identidade galega: “a nosa lingua é o camiño de ouro da nosa redención e do noso progreso: sen a lingua morreremos como pobo, e nada significaremos endexamais na cultura universal”. O 18 de maio Vilar Ponte convocou nos salóns da Academia Galega, daquela radicada na coruñesa rúa de Rego de Auga, unha xuntanza na que vinte persoas acordaron a creación dunha Irmandade dos Amigos da Fala da que o propio Antón sería o seu primeiro conselleiro.

Despois da creación da agrupación coruñesa, no mesmo ano 1916 foron constituíndose con idénticas finalidades de defensa da lingua outras irmandades en Santiago (o 28 de maio, presidida por Lois Porteiro Garea, participante na xuntanza coruñesa), en Monforte, Pontevedra, Ourense e Vilalba, chegando a contar o movemento con duascentas persoas, a maior parte delas intelectuais e profesionais liberais. O proceso delongouse nos dous anos seguintes no que se chegaron a formar até 28 irmandades locais, que agrupaban a setecentos afiliados, ademais das emigrantes radicadas en Madrid, La Habana e Buenos Aires, nas que se organizaban cursos de galego, xogos florais, exposicións e recitais, ademais de incorporar devagariño iniciativas de carácter político. A aparición o 14 de novembro de 1916 do primeiro número do periódico A Nosa Terra, voceiro das Irmandades, publicación galega monolingüe con 2.000 suscritores, unha cifra moi respectable, así como a celebración en Lugo da Iª Asemblea Nazonalista o 17 e o 18 de decembro de 1918, supuxeron a consolidación das Irmandades como o movemento nacionalista galego que, entre outros obxectivos, procuraba a autonomía integral de Galicia, a cooficialidade do castelán e o galego ou o ingreso de Galicia na Liga das Nacións.

Este desenvolvemento do pulo das Irmandades foi parello o das agrupacións e coros folclóricos tradicionais, iniciado en 1915 en Ferrol con Toxos e Frores e Lugo con Cántigas e Aturuxos, e que continuaría no 1916 na Coruña con Cántigas da Terra, en Pontevedra con Foliadas e Cántigas e Mondariz con Agarimos da Terra. Agrupacións musicais que no marco das ideas galeguizadoras das Irmandades, pretendían recuperar o patrón de enxebreza musical nos seus repertorios (alalás, foliadas, muiñeiras…), o emprego de instrumentos tradicionais, o coidado do vestiario dos participantes, a exaltación dos símbolos nacionais (himno e bandeira) e o fomento do emprego da lingua galega.

A celebración deste Ano das Irmandades é unha oportunidade excelente para facer balance dun século decisivo na historia de Galicia e da contribución que fixo o movemento nacionalista. Como tamén o é para valorar o estado actual da lingua, a trabe de ouro das Irmandades, así como para recuperar do esquezo algunhas figuras esenciais daquel pioneiro agromar nacionalista, como a dos irmáns Antón e Ramón Vilar Ponte.

Onte 1514: Aniversario de «Galicia Ciencia»

/en , , , , /por

galicia_ciencia

Galicia Ciencia, o portal de divulgación da ciencia galega en galego, celebra o seu segundo aniversario cunha interesantísima entrevista con Ángel Carracedo, un dos nosos científicos máis recoñecidos no mundo. O éxito de Galicia Ciencia, que recibe máis de cen mil vistas ao mes, sendo unha das webs con máis audiencia en Galicia, demostra que o xornalismo dixital de calidade (e mesmo o especializado) pode triunfar en Galicia. Como demostra, tamén, as potencialidades dun medio que, ademais de publicar contidos, sirve de plataforma de lanzamento de iniciativas de innovación e de participación da súa comunidade de lectores e lectoras. Un valor ao que no seu caso cómpre engadir a súa utilidade como recurso didáctico e ferramenta de normalización lingüística xa que sabemos é utilizado como fonte de información segura en milleiros de aulas galegas. Parabéns aos xornalistas Pablo López e Eduardo Rolland, creadores e responsables de tan magnífico proxecto de comunicación dixital en galego.

Onte 1509: Gala do Libro Galego

/en , , , , , , , , , , /por

AELG-AGE_FLG.20-11-2015

O anuncio que onte fixeron os responsables da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG), da Asociación Galega de Editores (AGE) e da Federación Librarías de Galicia (FLG) da celebración da Gala do Libro Galego o 14 de maio de 2016 constitúe un fito histórico. Unha iniciativa colaborativa enmarcada nun acordo máis amplo de traballo dos axentes do sector do libro galego, ao que se considera estratéxico para o país e cun papel fulcral na normalización cultural e social do noso idioma. O feito de convocar uns únicos premios, con 14 modalidades, outorgados coa participación dos membros das tres asociacións convocantes facilita un salto de xigante para a visibilización e recoñecemento social do sector da creación literaria, a edición e a libraría galega. As dúas iniciativas de colaboración intersectorial presentadas esta semana, a Gala do Libro Galego e a programación de Culturgal, amosan que con estratexias colaborativas, xenerosidade, responsabilidade e altura de miras é posible enfrontar os difíciles retos para a cultura na nosa lingua. Beizóns aos promotores e facilitadores deste proceso de tan valiosa unidade das letras galegas.

Onte 1508: O Cabanillas de Fernández Rei

/en , , , , , , /por

couceiro_19-11-205

Couceiro de Compostela volveu quedar pequena para a presentación de Ramón Cabanillas, Cambados e o mar da Arousa, o libro no que o profesor Francisco Fernández Rei compilou trinta dos seus traballos arredor do «poeta arelado».  Un libro co que Fernández Rei contribúe a enriquecer o catálogo arredor de Cabanillas de Xerais, un dos autores cabezaleiros do noso catálogo, xa que na colección Biblioteca das Letras Galegas editamos os principais poemarios do poeta das Irmandades e no ano 2009 reunimos todos os seus poemarios no volume Ramón Cabanillas. Poesía galega completa. Agora, con este Ramón Cabanillas, Cambados e o Mar da Arousa Fernández Rei compila trinta traballos redactados –moitos deles xa editados en diversas publicacións, nove inéditos–, que abordan o poeta cambadés desde diferentes perspectivas: a literaria e a lingüística; en relación coa análise da presenza de Cambados e do mar da Arousa na súa obra e na doutros escritores da literatura galega moderna e, por último, desde o empeño por reivindicar e valorar a importancia que ten Ramón Cabanillas para a sociedade galega. Como sinalou na presentación en Cambados Anaír Rodríguez, a editora da obra, «este libro é o resultado dunha paixón transformada en moitos anos de dedicación ao estudo da biografía e da obra do poeta cambadés que, de seguro, se vai constituír noutra desas obras de referencia, asinadas por Francisco Fernández Rei».

XG00241201Na presentación compostelá foi Antón Santamarina quen glosou un libro no que o autor desenvolveu as súas facetas de antropólogo, lexicógrafo, dialectólogo, crítico e biógrafo dunha figura que «asociamos, dende a publicación no ano 15 de Vento mareiro, co mar e con Cambados». Pola súa banda, Fernández Rei confesou que o libro constituía unha homenaxe a Cambados, a súa Itaca e a toda a xente amiga que pon en valor a obra de Cabanillas. «Ademais constitúe unha reivindicación da cultura marítima da mar de Arousa, representada na figura de Luís Rei, o director da revista Ardentía, que coñeceu o libro nos seus derradeiros días». O autor lembrou aos seus pais, «que me transmitiron a sua lingua e o seu xeito de estar no mundo». Debullou despois os diversos apartados do libro, lembrou o sue discurso sobre Cabanillas de ingreso na RAG e o primeiro texto do volume, »Cambados, “pobre, Fidalgo e soñador”», publicado en 1977 na revista Teima.