Librarías – Páxina 8

Librarías de calidade

3 de Novembro de 2015/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Cultura, Edición, Editores, Goberno Rajoy, Librarías/por bretemas

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a situación da libraría cultural e educativa, ao fío da publicación dos datos do estudo de Comercio Interior do Libro 2014 e da aprobación do Selo de Libraría de Calidade.

A publicación recente do informe sobre o “Comercio Interior do Libro en España” correspondente ao ano 2014 demostra negro sobre branco a mudanza do que é, aínda, o primeiro sector das nosas industrias culturais. No entorno das diversas crises, dende a económica e de devaluación interna, que provocou a diminución do consumo privado, até a de hibridación do libro, sometido a un proceso inevitable de dixitalización, dende 2008 ao pasado ano, a facturación no mercado interior do libro diminuíu en España mil millóns de euros (un 31,06 % en seis anos), o que supuxo, tamén, noventa millóns de exemplares menos vendidos. Xaora, a pesar deste retroceso, en 2014 o sector do libro vendeu en España 153 millóns de exemplares, acadando unha facturación a prezo de capa de 2.195 millóns de euros, dos que 147,18 corresponderon a Galicia (o 6,7 % do mercado español) e 21,05 millóns ao libro editado en galego.

Endebén, a metade desa facturación, uns 1.101 millóns de euros, realizouse nas librarías e cadeas de librarías, que continúan sendo en España a canle principal de comercialización do libro, moi por riba das grandes superficies, dos quioscos, da venda por internet ou por procedementos de telemercadotecnia. Secomasí, no entorno das crises económica e de hibridación, as librarías perderon dende 2008 o 27 % da súa facturación, arredor de 404 millóns de euros, sobre todo debido á diminución do mercado literario, no que se perderon 250 millóns de euros, como do libro de texto, sometido a un proceso constante de depreciación e mudanza por parte da administracións educativas. Un retroceso que tamén se produciu en Galicia, cuxa rede de librarías estimamos facturou o pasado ano arredor de 70 millóns de euros, dos que 12,58 corresponden ao libro galego, que a pesar da súa cativeza supón case o 18 % do mercado libreiro de noso. Devalo do mundo da libraría que levou o peche de case un milleiro destes estabelecementos, mais tamén á apertura doutros douscentos que apostaron por crear novos modelos de hibridación das súas actividades, compartindo a venda de libros coa doutro tipo de produtos ou cos servizos de cafetaría.

A pesar das chamadas apocalípticas que alertan da desaparición do libro impreso, ás que non son alleos os intereses dos distribuidores dixitais, apenas tres xigantes estadounidenses, e das empresas de telecomunicacións e servizos de internet, a libraría física continúa tendo futuro sempre que sexa un espazo comercial e cultural privilexiado mimado por cada comunidade local, coma tamén sucede coa biblioteca pública. Mais iso require por parte do sector da libraría unha aposta decidida pola modernización, a formación e a innovación adoptando estándares de calidade no seu servizo semellantes aos do entorno libreiro europeo como aos que xa se utilizan para outros sectores do noso mercado minorista, como os do vestiario ou deseño.

Nesa liña é unha boa noticia que o Ministerio de Educación Cultura e Deporte crease un Selo de Calidade de Librarías. Unha medida reclamada polo sector do libro que pretende consolidar as librarías como espazos culturais, fomentar a diversidade do patrimonio bibliográfico, concienciar sobre o papel esencial da libraría, estimular o seu compromiso de mellora permanente do seu servizo, ademais de identificar e garantir que as librarías así recoñecidas cumpren uns estándares de calidade.

Para conseguir este selo de calidade é imprescindible que cada libraría cumpra unha serie de condicións en canto a súa actividade, xestión, instalacións e persoal. Requisitos mínimos que no caso dos fondos son, entre outros, o de levar aberta un mínimo de tres anos, que a venda de libros supoña o 60 % da súa facturación, conte con 6.000 referencias ou dispoña de fondos de 50 editoriais. Requisitos que obrigan a utilizar un sistema informatizado de xestión e pedidos, contar con web e participar nas redes sociais. Sendo imprescindible dispoñer dunha superficie de venda superior aos 40 metros cadrados e contar con persoal con formación e experiencia abonda para ofrecer asesoramento sobre a oferta existente na libraría. Sen esquecer que no eido da actividade cultural, a libraría debe organizar como mínimo seis eventos ao ano, sendo algún deles en colaboración con outros axentes culturais.

Neste momento crítico, a creación dun selo de calidade debería constituír un aliciente de competitividade e mellora para o sector da libraría cultural e educativa. Sen esquecer que debería ser adaptado ás necesidades do sector do libro galego, mais aínda cando Galicia conta con competencias exclusivas nesta materia. Xaora, a pesar das presas electorais e dos problemas competencias, a posta en marcha deste selo de libraría de calidade é un nova esperanzadora para o futuro do sector do libro e da edición.

Onte 1488: Librarías con selo de calidade

31 de Outubro de 2015/en Age, Goberno Rajoy, Librarías, Onte/por bretemas

O Ministerio de Educación, Cultura e Deporte comunicou onte que xa está dispoñible «para todo o territorio nacional» a solicitude de Selo de Calidade de LIbrarías, unha medida incluída no seu Plan Integral de Fomento da Lectura. Os obxectivos deste selo, que reclama dende hai anos o sector do libro, son consolidar as librarías como espazos culturais, fomentar a diversidade do patrimonio bibliográfico, concienciar á opinión pública sobre o papel esencial da libraría, estimular o seu compromiso de mellora permanente do seu servizo, ademais de identificar e garantir que as librarías así identificadas cumpren uns estándares de calidade.

Para conseguir este selo de calidade cómpre que cada libraría se autoavalíe coa intención de coñecer se cumpre cos requisitos mínimos en canto a súa actividade libreira, xestión, instalacións e persoal. Requisitos mínimos que no caso dos fondos son, entre outros, o de levar aberta un mínimo de tres anos, que a venda de libros supoña o 60 % da súa facturación, conte con 6.000 referencias ou 2.500, se é unha libraría especializada, dispoña de fondos de 50 editoriais, ou 25 se é especializada. Requisitos que no que atinxe á xestión obrigan a estar ao corrente das obrigas fiscais, a utilizar un sistema informatizado de xestión e pedidos, contar con web e participar nas redes sociais. Sendo imprescindible, no referido ás instalacións e ao persoal, contar cunha superficie de venda superior aos 40 metros cadrados, sinalar as diversas seccións ou contar con persoal con formación e experiencia abonda para ofrecer asesoramento sobre a oferta editorial existente na libraría. Sen esquecer que no eido referido á actividade cultural, a libraría debe organizar como mínimo seis eventos ao ano, sendo algún deles en colaboración con outros axentes culturais.

O establecemento deste selo de calidade libreiro consitúe un aliciente de competitividade e mellora para un sector da libraría cultural e educativa que vive un momento crítico. Porén, é indubidable a precipitación electoral do MInisterio para poñelo en marcha cando xa rematou unha lexislatura desastrosa para o sector do libro. Como tamén o é o feito de que este selo deberá ser adaptado ás necesidades do sector do libro galego, mais aínda cando Galicia conta con competencias exclusivas nesta materia. No Simposio sobre o futuro das feiras do libro, que organiza o 12 de novembro a Asociación Galega de Editores no Consello da Cultura Galega, podería ser unha boa oportunidade abordar cales deberan ser os requisitos do selo de calidade da «Libraría Galega». Xaora, a pesar das presas electorais, a posta en marcha deste selo da libraría de calidade é un nova esperanzadora para o futuro do sector.

Onte 1467: Venres nas librarías

10 de Outubro de 2015/en Age, Autores, Cultura, Librarías, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Vigo, Xerais/por bretemas

Coa magnifica presentación en Cartabón de Interferencias, a novela que supón o regreso de Manuel Seixas, iniciamos a nosa participación no ciclo «Venres nas ibrarías», unha iniciativa da Federación de Librarías de Galicia e da Asociación Galega de Editores, apoiada pola Consellaría de Cultura. Un programa que pretende contribuír a achegar máis visibilidades aos autores e autoras da literatura e edición galegas, ao tempo que a fomentar o costume de participar nestas actividades ao comezo da fin de semana, Mágoa que este programa non invistese máis en promoción e anuncios dos actos nos medios e nin sequera a CRTVG o contemplase nas súas previsións informativas. Xaora, sexa co pequeno apoio desta iniciativa gremial e institucional sexa contando coa xenerosidade de librarías e autores, Xerais organizará este ano máis dun cento de presentacións nas librarías galegas. O apoio á dinamización da libraría cultural constitúe unha das prioridades para unha nova política para o sector do libro,

Onte 1447: Plan de fomento do libro

20 de Setembro de 2015/en Cultura, Editores, Educación, Goberno Feijoo, Goberno Rajoy, Lectura, Librarías, Libro, Onte, Política/por bretemas

Do debate cos partidos políticos organizado pola Federación de Gremios de Editores sobre a súa proposta de poñer en marcha un plan de fomento do libro e da lectura recollo apenas as posicións do partido do goberno sobre as bibliotecas e as librarías. Non me sorprende que o Partido Popular continúe teimando, como ven facendo dende 2012, en suprimir a partida dos orzamentos do estado destinada a compra de novos fondos para bibliotecas públicas, deixando toda a responsabilidade deste caso ás comunidades autónomas e administracións locais. Sen dotación, as bibliotecas públicas non poderán transformarse no corazón da actividade lectora e de acceso á información nos diversos soportes de cada comunidade local. Porén, semella que o partido de Rajoy está máis preocupado polo futuro das librarías, asfixidas pola perda dun terzo da súa facturación dende 2008, para as que promete poñer en marcha un selo de calidade que identifique aquelas que realicen un papel dinamizador no seu entorno local.

Medidas de apoio ás bibliotecas e ás librarías necesarias, mais moi insuficientes para que o sector do libro no seu conxunto poida facer fronte aos efectos do seu proceso de hibridación disrutiva. Levo tempo defendendo que só un plan transversal de fomento da lectura, desenvolvido no sistema educativo regrado e na rede de educación non formal, financiado por todos os poderes públicos e apoiado por diversas iniciativas privadas, permitirá incorporar a lectura como un dos temas preferentes da axenda pública, utilizada polos partidos políticos e polos medios de comunicación. Sen o compromiso por unha revolución lectora, temo que medidas illadas como as comentadas queden en auga de castañas.

Onte 1430: Pechan dúas librarías

3 de Setembro de 2015/en Autores, Librarías, Narrativa, Onte, Premios/por bretemas

Soubemos onte do peche de Sintagma de El Ejido e Negra y Criminal de Barcelona, dúas librarías culturais nacidas en 2002, que funcionaron como referentes durante a última década. Dúas novas que producen inevitable conmoción e pavor en todo o sector da edición cultural. Probablemente, tamén, vítimas da crise estrutural do sector incapaz de remontar as súas vendas, sexa polos efectos da hibridación da edición sexa pola diminución do lectorado literario, sometido tamén aos efectos da banalización actual da cultura. Coñecín a Manuel García Iborra, o libreiro de Sintagma, en novembro de 2007 no xurado do premio á Mellor Libraría Cultural de CEGAL, que a andaluza recibira na edición anterior pola súas actividades de animación literaria. Iborra expresoume a súa ilusión de que Manuel Rivas visitase a súa libraría, como fixeran outros autores como Chirbes ou Ana María Matute. Tamén é decepcionante o caso de Paco Camarasa e a súa libraría especializada en novela negra, que visitaron centos de autores e cada sábado ofrecía mexillóns e viño tinto aos clientes, O feito de que «os clientes infieis asasinasen a libraría», como confesou o propio libreiro, demostra o proceso de desimplicación do que foi lectorado militante. Cada día pechan en España dúas librarías. Hoxe choramos a dúas delas.

Onte 1419: Praza dos Libros

23 de Agosto de 2015/en Eventos, Librarías, Música, Onte, Poesía, Presentacións, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Acompañamos onte a Manuel Rivas no recital na Praza dos Libros de Carballo con motivo da publicación do seu último libro de poemas A boca da terra. Son admirador desta novidosa feira do libro, organizada polo concello de Carballo co apoio de entidades privadas como conservas Calvo, que nesta edición (e cremos que por vez primeira) aparece co subtítulo de «Feira da creatividade cultural de Carballo», co que pretende ampliar o seu contido máis alá da lectura. Ás presentacións literarias engadíronse varios concertos de música infantil, unha sesión vermú do grupo Chicharrón e un gran peche a cargo de Poetarras. O éxito do modelo municipalista de Carballo (unha fin de semana de catro xornadas, nas que a lectura e a música ocupan con protagonismo o espazo público), como o das feiras do libro de Cee, Viveiro ou Foz, que se celebraron nestas dúas últimas semanas, deben axudar no redeseño das Feiras do Libro de Galicia do vindeiro ano, que sabemos xa está en marcha.

Onte 1410: Verán literario en Sanxenxo

8 de Agosto de 2015/en 17_de_maio, Autores, Librarías, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Presentamos onte no concello de Sanxenxo a biografía intelectual de Xosé Filgueira Valverde preparada polo profesor Xesús Alonso Montero. Organizado pola Librería Nós de Sanxenxo dirixida polo noso admirado Xaime Corral, o acto formaba parte do ciclo «Verán literario 2015» e pretendía iniciar unha nova tradición, a de celebrar na cidade de Silgar a comezos do mes de agosto o Día das Letras Galegas. Unha programación de nove presentacións e sinaturas de libros, realizadas ao longo de cinco semanas en diversos lugares de Sanxenxo (Hotel Justo, Adega Eidos de Padriñán, casa do concello e a propia libraría), no que cun gran esforzo se mesturan novidades editoriais e autores e autoras moi diversas. Con esta magnífica oferta cultural, que se remonta a máis dunha década, como coa organización do premio Luis Cuadrado de cultura, investigación e historia sobre o concello de Sanxenxo, o libreiro Xaime Corral amosa o papel dinamizador da libraría cultural independente que dialoga coa súa comunidade lectora. Xullo e agosto son tamén meses magníficos para as actividades literarias. Unha experiencia que merece ser emulada e recoñecida.

Onte 1379: Estrañamento lector

8 de Xullo de 2015/en Editores, Librarías, Onte, Persoal/por bretemas

Intentei onte en tres tendas de libros da T-2 de Barajas mercar algunha novidade para aliviar dúas horas de espera e viaxe. Fun incapaz. As poucas que me interesaban xa as lera e o resto non tiñan curiosidade ningunha para min, fose a «novela autobiográfica» da televisiva Olvido Hormigos (o lanzamento mellor situado), o último libro dun tertuliano para explicar a crise, unha das traducións da «mellor novela negra europea» ou o bestseller do momento de Planeta. Sufrín unha sensación de estrañamento semellante á que pasada semana vivín na sección de libraria duns grandes almacens de Vigo, cuxa oferta tamén se vai homoxeinizando con idénticos criterios. Sei que, por fortuna, a biodiversidade da oferta lectora queda nalgunhas librarías culturais capaces de resistir este tsunami de frivolidade e mediocridade literaria que ameaza con destruír o sector do libro en España. A redución das vendas a tres dixitos (menos de mil exemplares) de libros literarios de referencia (como os dos últimos premios Cervantes), a redución das tiradas até os mil exemplares, como a baixa moi significativa das vendas do libro literario, reflectida nas cifras do avance do estudo de Comercio interior do libro de 2014, expresan este doloroso estrañamento lector e a profunda crise que sofre a edición literaria en España.

Onte 1375: O pregón de Ledicia Costas

4 de Xullo de 2015/en Autores, Cultura, Lectura, Librarías, Onte, Vídeos, Vigo/por bretemas

Inaugurouse onte a cuadraxésima primeira edición da Feira do Libro de Vigo cun extraordinario pregón de Ledicia Costas. A mudanza de ubicación ao primeiro treito da rúa Progreso, a pesar das súas dimensións reducidas, facilitará o encontro da cidadanía viguesa co libro, ademais de contribuír a dinamizar a actividade do pequeno comercio no centro de Vigo. Chamou a atención que no acto non participase ningún representante do goberno municipal, fose o alcalde Abel Caballero ou o concelleiro de Cultura, sendo a Feira do Libro un dos eventos culturais máis importantes do ano. Máis alá das liortas entre o concello de Vigo e a Xunta de Galicia, que poden explicar as razóns políticas do caso, a falta en Vigo dunha política municipal de lectura é algo dificilmente xustificable.

Xaora, o pregón de Ledicia Costas compensou calquera insuficiencia institucional. Peza literaria ben traballada e equilibrada nas doses xustas de documentación e emoción, a autora de Recinto gris alicerzouna dende a memoria familiar dos seus barrios vigueses de Brea Muiñeira, «onde conviven o real e o imaxinario», e de Beade, «o lugar onde aprendín a devorar libros e onde me acheguei ao galego de xeito definitivo». Fíxoo para reivindicar o espírito filantrópico nos eidos da educación e da cultura de figuras viguesas como Ramón Nieto, Tomás Alonso ou García Barbón, mais tamén dunha longa nómina de escritores e escritoras viguesas en lingua galega, reclamando visibilidade na cidade para os seus textos. Citou Costas algunha sobras recentes do Vigo literario e desvelou o nome dos locais onde se recita de madrugada poesía galega actual. Referiuse á condición de Vigo como capital editorial de Galicia e reclamou que os creadores fosen incorporados á cidade, xa que sen eles «está perdida». Rematou apelando a crenza no valor actual da filantropía. Un discurso vibrante, magnífico, que nos abriu outra xanela por onde enxergar esperanza.

Onte 1371: Feira do Libro de Vigo detrás do Marco

30 de Xuño de 2015/en Cultura, Librarías, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Vigo, Xerais/por bretemas

Xa podemos confirmar que a Feira do Libro de Vigo, tras tres décadas na beirarrúa exterior da praza de Compostela, muda de ubicación á rua Progreso, detrás do Marco. Paréceme unha decisión valente do concello e da asociación de librarías de Vigo que pode axudar a relanzar esta feira do libro. Ocupar un espazo máis centrico e frecuentado é unha oportunidade para facer chegar a oferta lectora a novos públicos, ao tempo que crea un novo aliciente para os feirantes. Agardo que as presentacións e asinaturas das editoriais e as escollas bibliográficas das librarías (15 en total) conviden a facer da rúa Progreso un fervedoiro de lectoras. Mágoa da desaparición da tan exitosa semana da música infantil de edicións anteriores, que organizaba a editorial Galaxia co apoio da Consellaría de Cultura. Xaora, o comezo coa escritora Ledicia Costas como pregoeira non pode ser máis acaído. Agardemos que esta sexa a Feira do Libro de Vigo que, por fin, inicie unha nova etapa.