No artigo da semana en Faro de Vigo, no marco dos gastos elevadísimos do desenvolvemento do proxecto da Cidade da Cultura, volvo amosar preocupación sobre o futuro das industrias culturais en Galicia.
A Consellaría de Cultura e Educación gastará medio millón de euros en amoblar os dous novos edificios do Gaiás. Un gasto imprescindible e, probablemente razoable para os prezos actuais de mercado, para dotar de cadeiras, butacas e outros mobles de oficina ás instalacións do que serán o Museo de Galicia e o edificio de Servizos Centrais da Cidade da Cultura. Un importe menor, se o comparamos cos máis de catro centos millóns de euros que até agora se levan gastado nos catro edificios construídos do proxecto megalómano do monte Gaiás auspiciado por Manuel Fraga hai trece anos. Porén, ese medio millón de euros en “mobiliario de alta calidade”, como esixen as prescricións técnicas asinadas co arquitecto Peter Eisenman, constitúe unha cantidade significativa, se a comparamos coa precariedade das políticas culturais públicas en Galicia.
Efectivamente, medio millón de euros é a cantidade destinada pola Consellaría de Cultura para dotar este ano ás bibliotecas públicas de novidades editoriais en lingua galega, o que supón unha redución do 60% con respecto ás cantidades que a este teor destinaba ao comezo da lexislatura. Medio millón de euros é un terzo da partida destinada pola Xunta e o anterior Ministerio de Cultura para a adquisición en 2012 de fondos documentais para as bibliotecas públicas galegas, o que supón unha redución do 16% con respecto ás cantidades do ano anterior. Medio millón de euros é o dobre da partida destinada pola Xunta a realización de actividades culturais e de fomento da lectura en bibliotecas públicas (tanto municipais como nodais), unha cantidade que supón unha redución de máis do 50% con respecto a que ano anterior se destinaba ao programa “Letras Vivas”. Medio millón de euros é unha cantidade sete veces superior ao orzamento previsto para a dotación e renovación do mobiliario da rede de bibliotecas públicas, unha cantidade que en 2011 foi de 232.339 euros. Medio millón de euros é unha cantidade cinco veces superior á dotación prevista para a dotación e renovación de equipamento informático para a rede de bibliotecas públicas, cantidade que no anterior foi de 360.570 euros.
Medio millón de euros é unha cantidade importante no mundo profesional das artes escénicas que vive unha crise brutal, tras a debacle das caixas de aforro e a redución das axudas e contratacións públicas. O Centro Dramático Galego, a unidade da Consellaría de Cultura e Educación dedicada dende 1984 a produción e distribución de espectáculos teatrais, conta en 2012 cun orzamento de 400.000 euros, o que supón unha redución dun 60%. Catrocentos mil euros é o importe dos atrasos que durante varios meses reclaman á Xunta de Galicia as diversas asociacións e colectivos representativos das compañías e dos traballadores da escena galega, afogados polo atraso no pagamento das axudas concedidas e dos programas xa executados. Outrosí sucede no eido da música, onde a redución do número de festivais é inevitable pola diminución das axudas públicas para a produción. O Festival do Norte, o evento indie máis veterano de Galicia, celebrarase a finais de abril en Vilagarcía cun orzamento considerablemente máis reducido cos 450.000 euros cos que contou o ano anterior. Outrosí sucede no eidos dos museos e da programación de artes plásticas, onde unha cantidade de medio millón de euros supón a sexta parte do orzamento do CGAC, supera amplamente a achega de 300.000 euros da Xunta ao Marco vigués ou aos 345.000 euros dos que dispón a Fundación Illa de San Simón para desenvolver a súa intensa programación cultural anual.
A maioría das industrias da cultura –dende a editorial, a musical, as artes escénicas e a audiovisual– viven en Galicia un momento de auténtica emerxencia, sen que ninguén acuda por elas. Emiten un s.o.s. que debería ser atendido polas administracións públicas máis alá da cantinela conformista do “non hai cartos, vivimos momentos nos que todos os sectores se deben apretar o cinto”. Os números son abondo teimosos. No dificilísimo orzamento para 2012 da Xunta de Galicia correspondéronlle á Fundación Cidade da Cultura 22,8 millóns de euros, si leron ben, case vinte e tres millóns, unha cantidade moi elevada, que non pode nin debe ser considerada como este detalle da compra de cadeiras e butacas, da que ben se podería tirar moito máis do nobelo. É comprensible que se deixe deteriorar a nosa incipiente rede de bibliotecas públicas e as súas políticas de fomento da lectura, mentres continuamos engordando ese monstro de Gaiás? É admisible deixar á intemperie a un colectivo de catro mil persoas vinculadas ás artes escénicas en Galicia, mentres se considera inevitable continuar alimentando ese saco sen fondo? Alguén debería ter a afouteza de parar esta bola de neve que ameaza con levar a cultura galega por diante.
Viaxei a Muxía con Ramón Nicolás para participarmos na presentación d’ A narrativa mariña de Gonzalo López Abente que preparou Suso Sambade. O acto celebrouse nas instalacións da magnífica Biblioteca Municipal, un edificio cedido por Santiago Rey Fernández Latorre. É modélico o traballo dos membros da Fundación Gonzalo López Abente para poñer en valor e redimensionar a obra do primeiro escritor muxián, sempre fiel ao espírito das Irmandades da Fala. Rivadulla Corcón anunciou na súa intervención os proxectos da Fundación para celebrar en 2013 o 50 aniversario do pasamento do autor de Buserana, entre os que destacan a edición dunha unidade didáctica e a publicación da Poesía Completa por parte de Edicións Espiral Maior. Pola súa banda Sambade salientou a importancia da prosa de López Abente escrita para dignificar a lingua, as xentes e a paisaxe. Excelente serán literario.
