Onte 1690: Deleite Galego

deleite_galego (2)Entre as últimas boas novas que se produciron no país, unha moi destacada foi o regreso aos supermercados da marca Deleite Galego da man da sociedade Leite Noso formada por trinta gandeiros das provincias da Coruña e Lugo. O feito de que sexan os propios produtores os que asumen a comercialización e, no futuro próximo, a transformación nunha gamma de produtos de valor engadido, constitúe un reto ilusionante para o sector lácteo, ao que non debe ser alleo o comportamento corresponsable dos consumidores galegos. A sociedade Leite Noso, ademais, garante o que reclaman o resto dos produtores: contratos de longa duración, recollida da totalidade do leite e prezos razoables para cubrir custes de produción. Xaora, a calidade do produto está asegurada, a lingua galega é utilizada como vehicular e publicitaria, e a empresa expresa a súa dispoñibilidade para colaborar co sector da cultura. Argumentos para abeizoar e consumir este Deleite.

Onte 1665: A Rosalía das Barxas

rosalia_moaña

Abraiante o mural realizado polo alumnado e profesorado do IES As Barxas de Moaña deconstruíndo ao xeito rosaliano o cadro de Delacroix «A liberdade guiando ao pobo». Unha peza de seis metros de longo e case tres metros de alto que volve demostrar a atracción icónica de Rosalía capaz de continuar conectando coa mocidade como ningunha outra figura da nosa cultura. Como se pode comprobar no vídeo que preparou a profesora Luz Beloso, un código QR nun dos laterais do mural permite acceder dende o mobil ao vídeo animado da «Xustiza pola man», un dos poemas emblemáticos de Follas novas preparado o pasado curso polo alumnado do mesmo instituto. Esta Rosalía afouta das Barxas guiando ao pobo galego énchenos os depósitos de entusiasmo e esperanza. Marabilla destoutro traballo do alumnado e profesorado de 4º de ESO e 1º de BAC do Obradoiro de Artes Plásticas deste centro público de Moaña. Beizóns!!!

Onte 1611: Galegas coma ti

Maquetaci—n 1Gustoume a campaña Galegas coma ti, promovida na Coruña pola ONGD Viraventos coa intención de promover na sociedade galega unha actitude de acollida e respecto pola diversidade, fundamentada na comprensión do fenómeno migratorio. Na campaña, deseñada graficamente por Xosé Díaz sobre fotografías de Xurxo Lobato, participan persoas coñecidas como Manuel Rivas, Susana Seivane, Antón Reixa, Xosé Ramón Gayoso, Isabel Risco, Lucía Regueiro e Fernanda Tabarés fotografadas con outros cidadáns galegos chegados de Senegal, Marrocos, Rumanía, Cuba e Bolivia.Unha iniciativa concibida para superar prexuízos racistas e divulgar a idea de que a tolerancia e a defensa dos dereitos de todas as persoas son compoñentes esenciais da sociedade democrática. Todos e todas somos galegos, tanto os que aquí nacemos como que aquí decidiron construír as súas vidas e a das suas familias. Beizón.

Onte 1589: Eco e o lector modelo

EcoSei que o pasamento de Umberto Eco impacta en todos os membros da miña xeración de profesores, lectores afervoados de obras como Apocalípticos e integrados e O nome da rosa, a novela pola que tanto apostou Esther Tusquets, a gran editora de Lumen, que limos afervoadamente cando rematabamos os días universitarios. Xaora, Eco foi sempre para min un referente na interpretación do fenómeno da lectura e da comunicación literaria, expresada en traballos como «O lector modelo« onde reclamaba o protagonismo do lector, na medida que todo texto require para ser completado da súa cooperación. Como tamén foi referente na defensa da cultura do libro, con especial fincapé no papel da biblioteca, da que deixou testemuña no entrañable «Decálogo do bo bibliotecario», e na defensa do libro impreso da que o piamontesino fixo moi fermosas gabanzas. Beizón, mestre.

Onte 1563: No Saviñao con Xabier Quiroga

Viaxamos onte ao Escairón para acompañar a Xabier Quiroga na presentación de Izan o da saca. Foi Enrique Sampil, o presidente do Círculo Saviñao, quen lembrou que pasaran catorce anos daquel acto inesquecible no que presentamos no mesmo salón Atuado na braña, a primeira da media ducia de novelas publicadas polo autor de Cabo do Mundo. Mais dunha década na que Xabier Quiroga consolidou unha novelística de longo alento na que mestura identidade e memoria, creando espazos literarios de seu como a braña de Bouzuás ou os territorios do Cabo do Mundo na Ribeira Sacra. A calidade incuestionable de cada unha das súas páxina (máis de 2.400 publicadas) e o coidado desenvolvemento e precisa documentación das tramas caracterizan cada unha das súas entregas. Onte no Saviñao, agarimado pola súa xente, recibiu un apoio moi  emocionante. Beizóns, Xabier!

Onte 1562: A colleita de 2015 de Fervenzas Literarias

fervenzas_literarias_2015

Como xa é tradición dende hai nove anos, coñecimos onte o ditame dos premios Fervenzas Literarias aos mellores libros e iniciativas do ano 2015. Os Fervenzas son sempre os primeiros da xeira anual de premios a obra editada, ao tempo que teñen a singularidade de ser outorgados por votación de medio milleiro de internautas, que expresan as súas preferencias arredor de vinte categorías da creación editorial galega actual. Como editor non podo máis que abeizoar a continuidade e rigor desta iniciativa de Fervenzas literarias, como a calidade desta revista literaria dixital, auténtica pioneira no noso humilde sistema.

No que atinxe ao resultado desta colleira 2015, estamos moi satisfeitos pola importante presenza de títulos editados por Xerais nas diversas categorías, nalgúns caso sendo considerados como os «mellores do ano». Así sucedeu con A boca da terra de Manuel Rivas, mellor libro de poesía; Raclette de Santiago Cortegoso, mellor libro de teatro, Historia da literatura infantil e xuvenil galega do equipo coordinado por Blanca Roig, mellor libro de ensaio; Europa Express de Andrea Maceiras, mellor libro xuvenil; O papiro do César, mellor libro de LIX traducido (por Isabel Soto e Xavier Senín); O último día de Terranova, mellor capa de adultos e Lendo lendas, digo versos, mellor capa de LIX.

Como tamén moito nos aprace que Xerais sexa considerada outra edición máis como mellor editorial do ano,  Culturgal como «o mellor acontecido de 2015» e Brétemas, a pesar de non ser un blog estritamente literario, continúe sendo valorado. Merecen, ademais, os nosos parabéns Ledicia Costas como «autora do ano», Xosé Cobas como «ilustrador do ano» (ademais de autor das ilustracións das dúas mellores capas) e Armando Requeixo como crítico literario e responsable do mellor blog. Outro tanto a Antón Riveiro Coello, autor d’ Os elefantes de Sokurov, mellor libro de Narrativa; Maria Solar, autora d’ O meu pesadelo favorito, mellor libro infantil; Davila autor d’ O bichero, mellor álbum de banda deseñada, Laureano Araújo Cardalda, tradutor d´ A morte en Venecia de Thomas Mann, mellor libro traducido para o público adulto; Couceiro como mellor libraría e Praza como mellor medio de comunicación.

Abonda con repasar as obras e iniciativas recoñecidas como finalistas en cada unha das categorías para recoñecer a diversidade da oferta do sector editorial galego, a pesar de que non amanaisen os ventos da crise nin a inacción das políticas públicas de lectura. O 14 de maio, data na que se celebrará no Teatro Principal de Compostela A Gala das Letra, organizada conxuntamente pola AELG, AGE e Federación de Librarías de Galicia, coñeceremos un novo ditame sobre o publicado en galego o pasado ano. Xaora, as nosas beizóns aos responsables de Fervenzas e a todos os autores e autoras, ilustradores e ilustradores, tradutores e tradutoras e editoras recoñecidas.

Onte 1550: Brétemas 11 anos

Bretemas_03_01_2005

Tal día como onte hai once anos iniciei a publicación destas Brétemas. Dende entón publiquei 5.090 anotacións, das que 423 corresponderon aos últimos doce meses. Dende inicios de 2005 na rede producíronse moitas e profundas mudanzas, apareceron as redes informativas e sociais e aquel grupo inicial do blogomillo foi diversificando os seus intereses e participando en plataformas e proxectos diversos. Xaora, o afan de dietario persoal e profesional de Brétemas non variou no esencial nin na intención de modular unha voz propia nin nas súas preocupacións temáticas, resumidas no sintagma «Artes, Letras, Política e Fútbol». Con todo, no último ano arrisqueime a iniciar unha serie de comentarios moi breves (como son case todos os da serie «Onte») sobre algunhas películas de estrea e neste que se abre un dietario poético («Poema de hoxe«) co que pretendo explorarcon motivo do ano Manuel María a diversidade das voces da poesía galega.

Comparto o interese que Xabier Pérez Igrexas expresou hai uns días no seu blog Contra discurso sobre a posibilidade de reactivar ou reinventar o blogomillo, entendendo como tal o espazo creado na rede polos milleiros de blog publicados en galego. A creación dun novo servizo de sindicación dos contidos de todos os blogs, probablemente arredor do dominio punto gal; a realización dunha quedada ou encontro anual arredor do blogueo en galego ou a creación duns premios anuais que axudasen a visibilizar a súa diversidade (hai blogs en galego literarios, educativos, deportivos, científicos, xeralistas…) e a pór en valor a súa excelencia serían algunhas posibilidades a estudar. En todo caso, ofrezo a miña colaboración para participar en calquera iniciativa de fomento do blogueo en galego.

Outro aniversario máis reitero a miña convicción de que fronte a lentitude de acceso ao contido publicado nas redes sociais, sobre todo en Facebook, os blogs ofrecen a vantaxe de servir de enorme arquivo dixital, sobre todo se somos coidadosos e etiquetamos e segmentamos o contido publicado. Con esta intención continuamos con azos renovados a publicación de Brétemas. Neste 2016 agardo poida acometer un redeseño completo do blog coa intención de actualizalo ás novas posibilidades que ofrece WordPress e facelo de lectura máis amigable e consulta máis áxil. Por último, expreso as miñas beizóns a todas as persoas que len, critican, chían e comparten algún dos contidos destas Brétemas no blog, en Twitter ou en Facebook. Seguimos.

Continuemos soñando os nosos soños

Cada tarde de San Silvestre procuro un temazo de Oasis para compartir azos e esperanzas para o novo ano. Neste 2015 escollo «Little by little» (2002), unha canción na que Noel Gallagher apela a continuar loitando polos nosos soños:

«Somos xentes loitando pola nosa existencia. Non tratamos de ser perfectos, mais somos libres soñando sós os nosos soños sen resistencia, consumíndonos como as estrelas que desexariamos ser» «Por que pouco a pouco demos todo o que sempre soñamos, pouco a pouco as rodas da túa vida desapareceran devagariño.»

Con todos os meus votos de ventos portantes de esperanza para o 2016!

Onte 1525: Culturgal 2015, clausura

culturgal_2015_despedida_pan_de_capazo

Pechamos onte o Culturgal 2015 cun concerto de despedida de Pan de Capazo, apenas uns minutos de ledicia en tempo de desconto de trinta horas de bulir entusiasta. Comezou a primeira hora do domingo cunha programación na que se resume o espírito do que foi este Culturgal: no Salón de Actos, estreouse diante de varios centos de persoas a película de Xabier DoCampo, Na outra beira das augas grandes; no Auditorio desenvolveuse o concerto de presentación do libro disco Canta o Cuco, co que Uxía e Magín Blanco homenaxean a Manuel María; no Foro presentamos o ensaio de Xavier Navaza, Marcas; na Carpa actuou o coro galego Cántigas da Terra da Coruña, ás portas do seu centenario, coincidindo co das Irmandades da Fala; no Espazo Libro presentouse a fotobiografía de Ramón Piñeiro, que Henrique Monteagudo preparou para Galaxia; e no Ático desenvolveuse Firma e filme, o encontro de produtoras audiovisuais e editoriais para compartir proxectos. Unha programa diverso e transversal que expresa o que foi este Culturgal, onde todas as manifestacións da creatividade cultural galega teñen unha xanela para dialogar cos seus públicos. Pola tarde, a entrega do Premio do Público a Curtocircuíto, o festival de cine de Compostela constituíu un tempiño de acougo para recoñecer unha das iniciativas culturais que constrúen país dende unha estratexia glocal ao servizo da cidadanía e das artes.

Pechamos o Culturgal 2015 coa satisfacción de contar co apoio dos públicos (arredor de 14.500 persoas, unha cifra semellante á da edición anterior) e dos expositores, que nos expresaron o seu apoio ao novo modelo espacial da feira, que facilita a visibilidade de todos os espazos e o conforto dos visitantes. Sabemos que haberá cousas por mellorar, tanto na programación como no arranxo da feira, razón pola que agradecemos moito as críticas e as suxestións. Culturgal aposta por constituírse en espazo de mediación, de encontro entre sectores empresariais, institucións e públicos, razón pola que non pode conformarse. Cos pés ben chantados sobre os seus alicerces, cada edición debe continuar mellorando, innovando e sorprendendo.

O éxito de Culturgal non sería posible sen o seu equipo de profesionais e persoas voluntarias, que sei o deron todo e máis para ofrecer a marabilla da que todos e todas presumimos. Os meus parabéns para cada unha destas persoas tan xenerosas, profesionais e agarimosas. Os meus parabéns para Antón Sobral e Paula Cabaleiro, comisarios da exposición Somos Espazo. Os meus parabéns para Xosé Aldea, o director da feira e para Cecilia Carballido e Arancha Estévez, responsables de Produción e Comunicación, cerebros, corazóns e almas do que sucedeu estes tres días. Vémonos o 2,3 e 4 de decembro no Culturgal 2016. Beizón.

Onte 1452: Manuel Rodríguez Alonso

0884131001223892154-Faleceu Manuel Rodríguez Alonso, un obreiro das Letras Galegas do noso tempo. Un cancro fulminouno en apenas mes e medio. Foise coa mesma discreción coa que traballou arreo como profesor de instituto e da UNED, como lingüista, como editor, como crítico e, sobre todo, como lector privilexiado da literatura galega actual. Tremenda perda para a crítica literaria galega dunha das súas figuras máis destacadas que desde o seu blog Bouvard e Pécuchet –nome que é unha homenaxe á obra póstuma de Flaubert– atendeu con independencia, rigor e constancia encomiables toda a produción literaria recente, con atención preferente á contribucion dos textos na formación do lector e lectora literario. Non esquecerei os nosos contactos destes dous útimos meses con motivo da súa participación no xurado de Creación Literaria dos Premios da Crítica Galicia 2015, do que de forma xenerosa aceptara formar parte. Manuel Rodríguez Alonso deixa a súa importante obra crítica e ensaística, mais tamén outra non menos relevante, a lexicográfica, como un dos dicionaristas que foi máis destacados da lingua galega. A súa valoración do silencioso traballo editorial, como concienzudo editor de textos que foi, a súa preocupación pola corrección e a calidade da lingua literaria galega marcaron tendencia na crítica galega, transformándose en expresión de autoestima e rigor para o noso sistema literario. Lembrarei a Manolo con gratitude e admiración. Beizón.