Onte 1300: Co noso acento

Pareceume unha magnífica idea esta proposta que recibin onte de galeguización de Citroën e do sector da automoción. Ao fío dos obxectivos estratéxicos que o Grupo PSA Peugeot Citroën marcou para os vindeiros anos, entre os que están «ser unha referencia do sector en eficacia operacional e desenvolverse de forma responsable», propónselle á multinacional francesa que incorpore dentro do seu compromiso social o emprego do galego, «aproveitando a simbiose de territorio, cultura, lingua e excelencia.» Se queres asinares, debes indicarllo con nome e apelidos aos promotores.

In memoriam de Benxamín Riobó

fallece-benxamin
Foise un grande.

Con todos os abrazos para os seus e coa nosa maior gratitude pola xenerosidade e compromiso co libro galego que mantivo como o libreiro do Pontillón. O pasado ano Benxamín Riobó Sanluís foi membro do xurado do premio Xerais de novela e compartimos bos momentos de ledicia e esperanza. «Benxa» foi un militante destacado da fantasía do libro galego. Sempre o lembraremos co seu sorriso de contaxioso entusiasmo e a súa xenerosidade militante da causa de Galicia e da lingua de noso.

Beizóns compañeiro!

Onte 1299: «Zapatillas rotas» de Xabier Quiroga, Premio da Crítica

XG00225901Excelente noticia a que coñecimos onte ao mediodía, a do Premio da Crítica na categoría de narrativa en galego a Zapatillas rotas, a novela de Xabier Quiroga publicada o pasado setembro en Xerais Narrativa. Un premio moi valioso, froito do criterio adoptado pola sección galega da Asociación Española de Críticos Literarios (AECL), presidida polo galego Ángel Basanta, que Quiroga xa obtivera en 2010 coa súa novela anterior, O Cabo do Mundo, o que supón a súa confirmación como un dos máis grandes narradores galegos do noso tempo. O voceiro do xurado, Ramón Nicolás, destacou que «Zapatillas rotas é unha obra sobre a busca da identidade», citando entre as calidades do texto «a mestría do autor na combinación de recursos narrativos, así como o tratamento da vellez cunha visión crítica e case cáustica, que tamén dá pé ao humorismo e o divertimento». Mágoa que despois soubéramos da tremenda nova do pasamento de Benxa Riobó, o libreiro do Pontillón de Moaña, con quen compartimos tantas angueiras e esperanzas.

Onte 1298: «O corazón da maxia» de Xavier Estévez en Salceda

xavier_estevez_salceda_17-04-2015

Viaxei onte a Salceda para acompañar a Xavier Estévez na presentación d’ O corazón da maxia. Quedei abraiado do crecemento dunha vila que ben coñecía hai máis de trinta anos cando comecei no Budiño o oficio de mestre. As magníficas instalacións da Casa da Cultura, no que foi o vello edificio do concello, testemuñan a extraordinaria reviravolta urbanística e cultural de espírito municipalista que o equipo do alcalde nacionalista Marcos Besada leva dando a un concello que xunto ao de Ames vai á cabeza do crecemento demográfico de Galicia. As cifras que me deu Teresa Pérez, a concelleira de Cultura e Educación, deixáronme parvo: «temos un centro de educación infantil con 300 nenos e nenas, un colexio de primaria e un IES con máis de cincocentos alumnos e alumnas cada un; o centro de saúde está desbordado, sobre todo as consultas de pediatría».

XG00216701Na presentación d’ O corazón da maxia, o escritor Xavier Estévez confesou que para el «os libros deben emocionar, simplemente, teñen que conseguir emocionar ao lector para que o texto siga percutindo na súa alma durante moito tempo». «Escribo dende os nove anos, desque teño memoria. Creo que o mundo pode cambiar a través do poder da imaxinación. Cando escribo non intento educar, intento emocionar.» Despois Xavier referiuse ao libro, «unha historia especialmente emotiva, dura por momentos, leda outros, mais sincera, xa que está escrita co corazón.» «Sei que o corazón da maxia é un libro con capas e con lecturas moi distintas, mais que pode interesar tanto a lectores e lectoras novas como a lectores maiores, xa que quizais poida abrir unha porta ao rapaz que foron.» Rematou agradecendo as lecturas tan positivas que recibira por internet de persoas como Modesto Fraga: «para un escritor é unha delicia saber que un libro gusta, a maxia do libro é que vaia rulando.»

Onte 1297: «A estirpe do dragón», o novo Dragal de Elena Gallego

Dragal_IV_Pontevedra_16-04-2015

Pablo García Freire responsable do blog Lectureka, fixo onte en Pontevedra unha gran presentación da cuarta entrega da saga Dragal de Elena Gallego. O xove lector vigués cualificou A estirpe do dragón «de pura maxia, sen dúbida, a mellor das  catro novelas de Dragal». «A estirpe do dragón presenta unha pronunciada evolución con respecto a anteriores entregas da saga; non tanto argumentalmente (que tamén), como na construción da historia, dos personaxes, dos seus sentimentos e reflexións, sendo unha novela sorprendentemente completa que, como era de agardar, mantén ao lector pegado ás páxinas dende o minuto un, demostrando o característico dominio do suspense, ligado a todas as obras de Elena Gallego, que a base de capítulos curtos consigue unha fluidez e unha perfecta transición entre cada capítulo, de xeito que as horas pasaron e trescentas páxinas despois, ás tres da mañán, segues tan fascinado coma na primeira.»

XG00234801Na súa intervención Elena Gallego confesou que «o reto máis grande desta cuarta entrega de Dragal fora escribir a primeira liña da novela, “A sombra do dragón…”, que como non podía ser doutra maneira é idéntica á das anteriores.» «A estirpe do dragón é a primeira entrega da segunda das tres triloxías que teño previstas para Dragal. Aínda hai moito Dragal por diante. Teño moitas cousas que contar.» «Nesta cuarta entrega non hai unha soa trama, ha varias. están presentes os problemas no instituto e nas familias, mais tamén hai maxia e alquimia, e a presenza de varios dragóns, xa que conforman unha fraternidade. Tamén quixen introducir o tema dos libros prohibidos e doutros códices como o Da Vinci, xa que me interesaba atopar un inimigo importante, poderoso. Esa é a razon pola que aparece a inquisición que persegue aos dragalianos.» Reiterou Elena Gallego a importancia da documentación en toda a serie. «Todos os datos históricos que aparecen en Dragal son certos, mesmo algúns que semellan coincidencia da ficción.»

Onte 1296: Volven as feiras do libro

Feiras-do-libro-2015Coa presentación de Amor en alpargatas, a novela de Manuel Portas, iniciamos onte en Pontevedra o noso periplo das feiras do libro de Galicia deste ano. A pesar da súa insuficiente visibilidade e da necesidade de que incrementen a diversificación da súa oferta bibliográfica, este calendario de feiras continúan sendo no seu conxunto unha cita imprescindible para o sector editorial galego. A posibilidade de ocupar cos libros o espazo público durante unha semana (no caso de Pontevedra a praza da Ferraría, en Santiago a Alameda, en Lugo a Praza Maior, en Ferrol no Cantón, que serán as feiras da primavera) é tamén unha oportunidade para que os libros, os autores e autoras e os editores e libreiros reciban maior atención por parte dos medios e dos poderes públicos locais. As presentacións, as asinaturas e os concertos de música infantil serán algunhas das actividades coas que os editores colaboramos nesta viaxe cos libros que rematará a finais de agosto. Parabéns aos organizadores e participantes.

Defensa de Vigo

No artigo da semana en Faro de Vigo volvo sobre a defensa do liderado no proxecto de Galicia como suxeito político.

9b26a2e249b9baf921c91b79601aaa85

O pasado venres o deputado socialista Abel Losada publicaba nas páxinas de Faro de Vigo un artigo titulado «A imprescindible defensa de Vigo» no que citaba criticamente o que eu publicara nesta sección o mércores arredor das relacións de competencia e colaboración que eu entendo deberían existir entre Vigo e A Coruña. Sen ánimo de polemizar con que expresa posicións dunha candidatura, non podo máis que lamentar que alguén pretenda confundir a miña proposta de irmandade intergalaica con posicións que nunca foron as miñas.

Dende hai dezaseis anos, semana a semana, grazas á xenerosidade de Faro de Vigo, neste espazo de Campo de Granada (van case oitocentos artigos) levo defendendo contra vento e marea, con total independencia e respecto, por riba das querenzas dos diversos gobernos municipais e alcaldías das diferentes opcións (populares, socialistas e nacionalistas), a idea esencial de Vigo, do Gran Vigo ou da Área Metropolitana de Vigo (non vou discutir o nome) como motor e líder da Galicia do século XXI. Un liderado que a nosa cidade mantivo de forma indiscutible ao longo de todo o século pasado nos eidos económico, demográfico, urbanístico ou cultural, mais que por diversas razóns, ás que probablemente non foron alleas nin as actuacións das súas élites políticas nin a inhibición dos seus poderes económicos, foi perdendo pulo dende a pasada década. Vigo debe asumir o reto de recuperar ese liderado no proxecto de Galicia.

Como levo defendendo de forma teimosa a necesidade de acometer unha profunda reforma territorial de Galicia, na que se recoñezan as áreas metropolitanas como entidades de carácter político e administrativo e se supriman as deputacións provinciais. A creación da Área Metropolitana de Vigo aforraría moitos recursos na xestión dos servizos públicos e facilitaría a mobilidade e calidade de vida de máis de medio millón de cidadáns dos concellos metropolitanos. Vigo debe asumir o reto de liderar a creación da súa cidade metropolitana.

Como levo defendendo o carácter industrial e obreiro do Gran Vigo e o futuro dos seus sectores económicos principais: automoción, industria naval e pesca. Sectores nos que sabemos reside o celme vigués e as maiores cifras de emprego na industria e exportación, mais que de cara ás próximas dúas décadas e no marco da nova sociedade dixital e postindustrial cómpre refundar ou reorientar nuns casos, complementar noutros ou mesmo abandonar de forma ordenada, se fose preciso. Vigo debe asumir o reto de recuperar o planeamento estratéxico como ferramenta orientadora de políticas prospectivas e de implementación da formación e innovación.

Como tamén levo defendendo o liderado de Vigo no proxecto do Eixo Atlántico, pola súa valiosa equidistancia do Porto e da Coruña, as principais competidoras viguesas, como a inclusión de Vigo dentro da rede de cidades portuarias do Arco Atlántico, xunto a outras francesas, inglesas, irlandesas e do norte da península. Sen esoutra referencia non poderiamos entender a importancia do porto de Vigo, a da súa recén estreada autoestrada do mar, dos tráficos interocéanicos de contedores, das escalas de cruceiros turísticos ou do seu liderado como porto pesqueiro europeo de referencia ou da súa industria conserveira e alimentaria relacionada co mar.

edificio_rubiraComo tamén levo defendendo dende aquel primeiro artigo sobre «La Favorita de Príncipe» un Vigo memorioso, fachendoso daquel Vigo dos nosos avós e da síndrome Siboney provocada polos tranvías metropolitanos que nos roubou a alcaldía de Portanet, a mesma que autorizou o derrubamento do edificio Rubira e doutras alfaias da nosa arquitectura pétrea. Lonxe de saudades paralizantes que nunca compartín, entendo que este Vigo capaz de recordar o será tamén de acuñar unha posición orixinal, e polo tanto compartida por amplos sectores sociais, como cidade de xenerosa acollida, consciente de que todos fomos algunha vez emigrantes (o meu avó chegou a Vigo hai noventa anos, no ferrocarril coma outros labregos zamoranos), onde todos estamos orgullosos do seu dinamismo e laboriosidade coma abella da ribeira mais na que non renunciamos á cultura tradicional do periurbano estendido sobre o que noutrora foron vizosas parroquias do Val do Fragoso.

Ese foi o Vigo que identifiquei nas páxinas de A cidade e os días. Calendario histórico de Vigo, ese monumento do viguismo galeguista construído por Xosé María Álvarez Blázquez hai cincuenta anos nas páxinas de Faro de Vigo, a quen a Fundación Penzol lembra cunha exposición con motivo do centenario do seu nacemento. Ese é o Vigo que pretendemos continuar defendendo, fachendoso do seu, firme e unido reclamando o que lle corresponde, consciente do seu papel decisivo na construción de Galicia como suxeito político.

Onte 1295: «Citizenfour»

Citizenfour-824927245-largeGustoume Citizenfour, o documental de Laura Poitras sobre as revelacións de Edward Snowden e a súa publicación en 2013 por parte de The Guardian, O Globo e The New York Times. Durante case dúas horas pareceume asistir a un episodio gravado da historia máis recente, mesmo duns acontecementos que sabemos en curso, amosando así o papel tan poderoso do cinema documental para ser o soporte privilexiado do xornalismo da sociedade dixital. Xaora, quedei fascinado coa narrativa escollida por Poitras, montando o relato coas técnicas do thriller sobre unha atmosfera moi fría de non lugares (cuartos de hoteis, salas de prensa, redaccións de xornal…) e un acabado visual semellante ao das series de HBO, unha das coprodutoras da peza. Recursos axeitados para presentar un mundo dixital onde todos, sen excepción, somos vixilados e onde apenas quedan fendas para a liberdade informativa e o pensamento crítico de profesionais e cidadáns.

Con todo, o final aberto do documental, os casos de Snowden e Assenge non están resoltos, enxerga un chisco de esperanza. Accións afoutas como as do analista estadounidense son propias dun heroe contemporáneo, un novo cabaleiro do Grial na súa loita pola conservación dos valores de privacidade e liberdade que pretenden ser erradicados de forma desapiada polo Gran Irmán sempre á esperita. Citizenfour é unha película recomendable para todas aquelas persoas que non queren deixarse acubillar no colo do conformismo.

Onte 1294: No pasamento de Günter Grass e Eduardo Galeano

A coincidencia dos pasamentos de Günter Grass e Eduardo Galeano supuxo que onte fose un dia moi triste para todas as persoas que admiramos a estes dous escritores, referentes do pensamento crítico e da literatura como ferramente que facilita o diálogo co noso tempo.

Gunter-Grass-at-home-in-L-006No ano 2000 tivemos a fortuna de ser editores de Günter Grass publicando unha escolma de 46 textos dos seus tres primeiros libros de poemas, que titulamos As galiñas de vento, escolmados por Miguel Sáenz e anosados ao galego por Úrsula Heinze e Ramón Lorenzo. Considerado como narrador, Grass definíase como «poeta de circunstancias», aínda que na última entrevista con Juan Cruz confesaba que os seus poemas constituían «unha volta sobre si mesmo», «un taller de reparación« ao que acudía tras o traballo nas súas novelas ou prosas memorialísticas. Moito admirei de Grass súa afouteza para enfrontar á sociedade alemá cos seus monstros e a súa memoria, sobre todo cando revelou en 2007, no primeiro volume das súas memorias, que aos 17 anos pertencera ás SS.

eduardo-galeanoDe Galeano fomos rendidos admiradores, mais apenas mantivemos con el un intercambio de correos electrónicos en 2010, cando o seu amigo galego, o doutor Ángel Vázquez de la Cruz, fíxolle chegar o orixinal de Luz de Tebra. Daquela Galeano escribiu unhas palabras que gardamos en pano de veludo: «Ya quisiera yo ser capaz de escribir palabras así, milagreras como Santiago, y jodonas como el ángel que lo vuela: el ángel ese que acepta ser llamado doctor aunque él cura contando.» A Galeano roubámoslles centos de veces as súas palabras para falarmos de fútbol («a máis importante das cousas menos importantes») como expresión da dignidade colectiva, do libro («sinto que o libro é un ser vivo, póñoo no ouvido e sinto que respira») e das cousas do ser humano que realmente pagan a pena como a memoria e a esperanza. O xenial escritor uruguaio ensinounos que «a memoria é a continuidade da vida», que «a utopía é o vieiro» e que «a esperanza é unha cousa que se conquista cada día» mais «sempre alimentada na dúbida». Saudosos lembraremos a Günter Grass e a Eduardo Galeano.

Campo do Fragoso CLXIII

Santi_mina_por_ricardo_grobas_11-04-2015MINA

Partidos como os da noite do pasado sábado en Balaídos amosan que non é tolería ningunha clasificar o fútbol entre as disciplinas das Belas Artes efémeras. Celta e Raio Vallecano, equipos humildes, ambos os dous dirixidos dende o banco por adestradores afoutos e xenerosos co espectáculo, ofreceron unha gran noite de fútbol. Unha auténtica marabilla na que moitas foron as cousas positivas para os nosos!

Primeira: faltando aínda sete xornadas, os nosos confirmaron que quedan fóra de todo perigo e, o que aínda é mellor, o fixeron recuncando no xogo de salón (dende os tempos de Mostovoi, a min me gusta cualificalo de “xogo da serpe”) que a semana anterior tamén exhibiron (con escasa fortuna na táboa de marcas) diante do Barcelona. Segunda: esta é unha vitoria que confirma o proxecto de Eduardo Berizzo e lle facilita preparar devagariño a vindeira tempada. Terceira: esta goleada histórica pon en evidencia a calidade da canteira da Madroa, na que se formaron as nosas promesas internacionais, Jonny Castro e Santi Mina, case uns xuvenís, as grandes revelacións desta tempada, cuxo valor no mercado internacional medrou estes últimos meses unha barbaridade.

Entendo agora como premonitorio para os nosos que o golazo de Manucho, transcorridos apenas trinta segundos, nacese dunha asistencia do exceleste Trashorras, o xenio de Rábade, tras tres caneos en reviravolta e un despiste de Hugo Mallo na cobertura do seu extremo. Na seguinte xogada, os vallecanos puideron liquidar o partido tras unha cabezada de Amaia que o noso Sergio desviou cunha man milagreira por riba do longueiro. Unha parada que resultou esencial. Xaora, a clave da vitoria naceu pouco despois, no minuto cinco, cando Nolito, dende a liña de fondo, tirou un túnel sobre Amaia e lanzou o pase da morte sobre a área pequena para que Larrivey empatase. Das biqueiras dun Nolito extraordinario saíu tamén a asistencia para que Santi Mina marcase o segundo e comezase a que sería a súa noite de gloria.

Coa táboa de marcas en inferioridade, aos 27 minutos, Jémez enérxico moveu peza no taboleiro. Abandonou o seu esquema de tres defensas e introduciu a dous laterais. Mais o Celta daquela xa expresaba na caligrafía da lameira toda a súa furia, non exenta de intelixencia e orde, un vendaval de xogo que os vallecanos agora cunha defensa de catro tampouco foron capaces de parar. O traballo duns excepcionais Augusto e Kron Dehli como pivotes e a mobilidade de Orellana na media punta fabricaban posibilidades para as chegadas de tres dianteiros famentos de área. Dese pulo naceu o terceiro tanto, dunha parede interior de Orellana sobre Mina que tras dar apenas dous pasos centrou á outra banda onde rematou Nolito sobre o porteiro e Larrivey remachou o rexeite de biqueira ás redes. A esa altura do encontro o Celta era unha máquina moi engraxada e poderosa. O cuarto gol foi outra obra de arte. Naceu dunha subida de Nolito pola banda e do seu pase a Orellana. O chileno no interior da área filtrou cunha reviravolta a pelota a Krohn quen asistiu ao primeiro toque a Santi Mina para que sen medo ningún superase ao porteiro. Na segunda parte continuou a festa do xogo celeste. Nolito e Orellana, os encargados do noso departamento artístico, teimaron no seu recital atacante, mais diante da portería non tiveron a fortuna de Mina que pechou a súa incrible conta goleira con outros dous tantos. O terceiro dunha cabezada axustada sobre o pao, rematando un centro do chileno, e o cuarto superando ao porteiro vallecano tras outra gran asistencia do extremo andaluz, que participou en case todos os goles.

Noite goleira, noite de gran festa en Balaídos, na que volveu a entoarse con prudencia a Rianxeira, noite que coloca a Santi Mina xa na historia do Celta e da propia liga. Ben será que este diamante da canteira xestione con cabeciña e esforzo o futuro tan prometedor que enxerga. En Balaídos aínda quedan catro partidos para seguir gozando deste Celta fermosamente rotundo.

A foto é de Ricardo Grobas. Grazas.