Onte 99: Acción Urbano

Esta iniciativa para homenaxear ao pintor Urbano Lugrís, promovida ao tempo en Vigo e na Coruña, é unha desas inxeccións de esperanza que tanto precisamos para combater o conformismo e a inercia na cultura de noso. Gosto moito do proxecto polo seu carácter transversal, pola súa intención explícita de romper con xéneros e fronteiras localistas de tres pesetas. Nos seus cadros Lugrís demostrou que Vigo e A Coruña (Xouba City  e Percalinópolys, na terminoloxía lugrisiana) son a mesma cidade, vigueses e coruñeses respiramos idéntico arrecendo euforizante do pedramol mesturado coa maruxía da galerna. As miñas beizóns ao colectivo A Nave das Ideas por propoñernos esta navegación compartida polo Océano Lugrís. O sábado estaremos ás 11 da mañá no Marco para camiñar con eles na procura do horizonte atlántico.

Mención á parte merece á iniciativa de crear un Día das Artes Galegas, moi a ter en conta.

Onte 98: Coa Queizán

No acto de presentación de Meu pai vaite matar, Marga Romero reivindicou a figura de María Xosé Queizán escollendo unha das metáforas da escritora viguesa: «Teño raíces nesta terra, pero son aéreas». Romero, nunha intervención magnífica, tras afirmar que «a literatura galega de muller viaxaba directamente de Rosalía até María Xosé Queizán, cando en 1965 publica A orella no buraco», ganduxou con fío invisible as achegas literarias da autora de Amor de tango en cada un dos xéneros (ensaio, teatro, poesía, xornalismo e narrativa), subliñando a sabedoría dos seus últimos discursos literarios (o do Premio Xerais 2011 e o recente do Pen Clube) así como o acerto rotundo na elección dos títulos para cada unha das súas obras. María Xosé respondeulle que antes de comezar a escritura dunha novela xa contaba co título: «Teñoo dende o principio, xa que a idea fundamental do que quero escribir está aí». Queizán definiuse como escritora de novela realista e, como tal, asumíu que non podía escribir de oídas: «Para cada novela debo investigar, coñecer, aprender, é unha das cousas que máis me gusta da escritura». Adiantou que ten un guión cinematográfico inédito e rematou definindo a súa escritura como narradora: «Escribo mirando. Vexo o que vou contando. Non son de oído. Son de vista». Un fermoso serán literario o de Librouro, mentres na rúa caía o ballón.

Onte 97: Empate de Copa

Tras unha mañá de reunións e moito traballo pola tarde na oficina foi unha marabilla poder ir á noitiña ao estadio a gozar da emoción dun partido de Copa. Ao Celta non lle abondou a súa solidez defensiva nin a magnífica noite atacante de Dani Abalo (até que, meu pobre!, rompeu por mor dunhas cambras) para dobregar a un Español ordenado que semellaba unha selección sub-21. A pesar de estragar media ducia de goles feitos, este Celta de Copa amosou un bo nivel de xogo, que non desmerece ao da liga. Quizais esa continuidade sexa un dos maiores méritos deste adestrador conservador a quen lle custa arriscar mesmo nunha eliminatoria de Copa fronte a un primeira. Envexa dá o Deportivo que goleou o Levante, demostrando que colleu o punto das vitorias, tamén en Copa.

Onte 96: O caso Urdangarín

A cousa debe ser moi grave cando a Casa real aparta a Urdangarín da Familia real por «mal comportamento». A esta altura a imputación do xenro do rei debe ser xa inevitable. Tras este caso de corrupción económica agóchase o futuro cada vez máis incerto da sucesión. Sabemos que responsabilidades políticas habería que dirimir se, tras a investigación xudicial, se concluíse que outros membros da Casa real estaban ao tanto das actividades de Urdangarín en Palma, antes de que fose nomeado representante de Telefonica para EE.UU e Latinoamérica? O compromiso de apertura dunha era de transparencia e austeridade, anunciados onte polo voceiro da Casa real, constitúen un síntoma dunha doenza da que non coñecemos aínda a súa gravidade. Con todo, haberá que agardar ás declaracións do sucesor sobre o coportamento do seu cuñado. Aí poderían identificarse as claves do caso Urdangarín.

Onte 95: Un Valedor para a lingua

A noticia de Atlántico Diario, incluído o seu titular, é moi alarmante. O Valedor do Pobo, un dos responsables de velar polos dereitos dos cidadáns galegos, incluídos os seus dereitos lingüísticos, na resposta á queixa presentada por Pedro Larrauri, responsable en Vigo de UPyD, ignora o apartado primeiro do artigo 5.1. do Estatuto de Autonomía de Galicia, aquel que di: «A lingua propia de Galicia é o galego». A noticia, ademais de provocarnos desolación, amosa un preocupante descoñecemento por parte da Oficina do Valedor da actual lexislación educativa no que atinxe á industria editorial. Por fortuna, dende a aprobación da actual LOE, os editores educativos xa non temos que presentar os novos libros de texto á aprobación previa da Consellaría de Educación. Corresponde á Inspección Educativa a supervisión xeral da actividade académica dos centros, incluíndo a programación didáctica, as metodoloxías e os materiais curriculares utilizados. Se algunha persoa ou institución considera que os os libros de texto non respectan o marco constitucional, as leis ou o currículum vixentes, debe denuncialo diante dos tribunais de Xustiza. Esa é a instancia onde se dirimen este tipo de cuestións. Na polémica que nos atinxe, o Valedor do Pobo debe rectificar decontado e comunicar as súas desculpas ao editor de Vicens Vives, que na publicación do seu texto didáctico non conculcou dereito ningún nin violentou lei ningunha. Expreso o meu apoio e solidariedade aos compañeiros da prestixiosa editora catalá, que contan cun amplo e utilizadísimo catálogo en lingua galega; estou seguro que terán dificultades para entender o esperpento provocado en Galicia por esta minoría que non cesa a súa teimosa campaña contra a lingua e cultura galegas. Diante de situacións xa tan reiteradas, ben sería que desde a sociedade civil galega se crease a figura do VALEDOR DA LINGUA para actuar coa maior dilixencia e lexitimidade nestas lideiras nas que os sectores negacionistas buscan o seu protagonismo e visibilidade. Unha institución de prestixio indiscutible, que moi ben podería estar avalada pola Real Academia Galega e por cantas outras asociacións privadas quixeran unirse no seu labor de amparo das actividades de fomento da lingua galega.

Onte 94: O Barça, un equipo

O Madrid de José Mourinho chegou ao clásico mellor ca nunca e perdeu con claridade, como ven sendo adoito dende hai tres tempadas, diante do Barça do señor Guardiola. A pesar do gol temperán de Benzema e da intensidade da súa presión, sobre todo ao inicio de cada período, o conxunto branco continúa aínda un chanzo por baixo do azulgrana. Messi e Iniesta, dous xogadores capaces de debuxar sobre a lameira o alustro da serpe, sinalaron en Chamartín esa notable diferenza. Sobre esas escintilacións de fantasía das súas figuras constrúese a fortaleza dun equipo que non perde en momento ningún a súa identidade e paciente disciplina táctica. Velaí como tras o erro inicial , que permitiu o gol do Real, Valdés –seguindo as ordes do señor Guardiola– continuou xogando co pé e sacando a pelota de forma combinada. Eis nesa audacia do adestrador, nesta mostra de autoestima, forxou o Barcelona a súa merecida vitoria. Foi un equipo.

Onte 93: Tras o pacto do euro

Tras o pacto do euro, os que saben destas cousas coinciden en que, polo momento, o proxecto europeo saíu fortalecido e que haberá máis e máis duros recurtes dos servizos públicos en cada un dos estados para cumprir a «regra de ouro» de evitar desviacións do déficit superiores ao 0,5%. En definitiva, os politócratas da Unión salvaron o euro in extremis, mais cada un dos cidadáns europeos, cando o precisemos, teremos no hospital que pagar en euros a cama e, quizais, o cirurxián. O modelo autoritario do conservadorismo alemán impuso os seus criterios sobre os do euroescepticismo británico. Frankfurt gañoulle a partida á City londiniense, non nos enganemos, esa era a partida que se xogaba estes días en Bruxelas. Concibidas así as cousas, a ninguén debe chocarlle (nin sequera a Mariano Rajoy) que a «prima de risco» continúe polas nubes, xa que Merkel decidiu que non haberá polo momento eurobonos nin plans ningúns de reactivación da economía. Cada un dos gobernos continuará cos seus deberes. O, até agora, sorrinte Rajoy comezará a cirurxía asumida pola «profunda reforma laboral», na que o mantra da doutrina do «contrato único» será utilizado para abaratar o despido, como dende hai tempo reclama a dirección da patronal. O resto da súa folla de rota económica está publicada nun libro de máis de trescentas páxinas publicado por Alianza Editorial o pasado mes de setembro, Hacia una nueva política económica española. Diagnóstico, desafíos, estrategias, e preparado polo Equipo Económico de FAES. Aí aparecen os plans económicos do PP con todo detalle. Quen dixo que Rajoy agochaba as súas intencións?

Supoñemos que no cumio de Bruxelas no se abordaron as dificultades para chegar a un acordo en Durban sobre o cambio climático. Moi mal imos.

Onte 92: O discurso dos abrazos de Agustín en Guadalajara

Grazas á paciencia e oportunidade do xornalista Xulio Abollo contamos, por fortuna, con esta gravación realizada o pasado 29 de novembro na FIl de Guadalajara cun teléfono móbil do discurso de recepción de Agustín Fernández Paz do Premio Iberoamericano SM. Un documento excepcional que pasará a historia literaria nosa, probablemente, como o «Discurso dos abrazos« de Agustín Fernández Paz. Recomendo seguir atentamente estes doce minutos maxistrais nos que o autor de Fantasmas de luz, apoiándose nalgúns dos seus autores máis queridos (Valente, Rodari, Cunqueiro, Auster, García Márquez, Gaarder…) aborda con enorme lucidez as cuestións fulcrais da creación literaria e do proceso social da lectura. Unha peza que vale o seu peso en ouro.

O texto do discurso pode baixarse en pdf aquí.

Onte 91: Anfiteatro GZ radio

Conectei o blog de xeito permanente con Anfiteatro GZ radio, unha emisora libre que emite en Internet en galego as vinte e catro horas coa intención de fomentar a música e a literatura de noso. Polo momento, emite só música, cunha importante presenza da galega, aínda que pretende completar a programación con novas de actualidade e programas sobre cine e literatura. Para que este novo medio en galego poida manter o seu dominio virtual precisa conseguir unha media diaria de 130 horas de audiencia, entre todos os seus oíntes. Axudaremos a conseguilo se empotramos o seu reprodutor en cada un dos nosos blogs e o mantemos en «play» (se preferirmos o silencio, abonda con baixar o volume). O futuro deste novo proxecto de comunicaicón colaborativa depende de nós. Difunde, espalla e comenta.

Onte 90: 80 aniversario do Partido Galeguista

Nun país desmemoriado coma o noso a poucos pode parecerlles estraño que o oitenta aniversario da fundación en Pontevedra do Partido Galeguista apenas merecese unhas poucas referencias en Internet. A páxina da Galipedia lembra moi oportunamente que na histórica asemblea de constitución se acordou reclamar por vez primeira na historia de Galicia o dereito de autodeterminación e como o primeiro obxectivo político do partido a redacción dun Estatuto de Autonomía. O nacionalismo galego dotábase así dunha ferramenta política moderna e eficaz para a procura do autogoberno que durante os anos de entusiasmo da Segunda República, a pesar de contradicións e dificultades, achegaría importantes froitos. Non está de máis lembrar que oito décadas despois aqueles obxectivos acuñados por Bóveda, Castelao ou Paz Andrade manteñen a súa plena vixencia.