Onte 1561: «Gabanza da lentitude»

/en , , , , , /por

LB00381201Despois dunha semana a ritmo de vertixe, demoreime onte nas páxinas de Alabanza de la lentitud, o recentísimo ensaio de Lameberto Maffei publicado por Alianza Editorial. O neurocientífico italiano reivindica nun cento de páxinas gorentosas outra forma de vida que recupere o valor do tempo e un ritmo máis acougado onde as artes e a sletras teñan un espazo de seu. Maffei reflexiona sobre os mecanismos cerebrais que guían o «pensamento rápido» ou dixital e analiza as vantaxes e desavantaxes da civilización actual na que predomina a rapidez das relacións e das decisións, prevalencendo o facer sobre o pensar. Maffei convida a recuperar o «pensamento lento», baseado na linguaxe e na escritura, sobre todo no eido educativo, propoñendo unha educación humanista, promotora da curiosidade e da paixón por coñecer. Fronte á bulimia consumista e a anorexia de valores actual é posible vivir baixo o principio de festina lente (bule devagariño), Eis unha gabanza da lentitude.

Onte 1454: Triste Día Europeo das Linguas en Galicia

/en , , , , , , /por

1024px-Image-Languages-Europe

Coincidiu a celebración onte do Día Europeo das linguas coa notificación recibida na Real Academia Galega na que o Tribunal Constitucional comunica que inadmite o seu recurso de amparo sobre o recurso de casación relativo á sentenza do Tribuna Superior de Xustiza de Galicia sobre o Decreto 79/2010 para o plurilingüismo no ensino non universitario. Un texto de apenas un par de liñas que  sen expresar motivación xurídica ningunha liquida o recurso da Academia e deixa sen dereitos lingüísticos aos picariños galegofalantes escolarizados en castelán.

Unha decisión do Constitucional, na que non é moi difícil identificar intencionalidade política, que como sinalou o secretario da RAG deixa en papel mollado a Carta Europea das Linguas Rexionais e MInoritarias, que obriga ao estado español a garantir unha oferta educativa suficiente en cada unha das linguas cooficiais nos niveis educativos non universitarios. Non hai dúbida de que a Academia Galega debe continuar a súa batalla xurídica e recorrer ás instancias xudiciais europeas o Decreto para o plurilingüismo sexa por vulnerar o texto da Carta Europea como por excluír o uso do galego en materias científicas como as Matemáticas ou a Física e Química, como por fomentar os prexuízos sobre o noso idioma.

Neste contexto magooume que nunhas declaracións radiofónicas recentes de Alberto Nuñez Feijoo a Jiménez Losantos, primeiro responsable político do Decreto 79/2010, recoñecese sen arroibarse que a Xunta considera vinculante a polémica consulta ás familias, a pesar de que fose anulada por unha sentenza do TSXG. Para o presidente da Xunta «se a maioría dos pais queren que os seus nenos empecen a ler e a escribir en castelán, empezan a escribir e a ler en castelán a totalidade da aula». U-los dereitos, entón, dos picariños galegofalantes recoñecidos pola Carta Europea das Linguas? U-lo cumprimento do establecido sobre a consulta ás familias na sentenza do TSXG sobre o Decreto para o plurilingüismo? Xaora, con este criterio da Administración educativa galega, do que fachendea Feijoo, estáse erradicando o galego destas aulas de Educación Infantil e do primeiro curso de Primaria, mais tamén o seu seu emprego como lingua de instalación coloquial destes picariños.

Triste celebración do Día Europeo das Linguas en Galicia, cando o retroceso do uso do galego no sistema educativo está sendo promovido polo goberno do propio país. Triste e indignante.

Onte 1447: Plan de fomento do libro

/en , , , , , , , , , /por

sybillineDo debate cos partidos políticos organizado pola Federación de Gremios de Editores sobre a súa proposta de poñer en marcha un plan de fomento do libro e da lectura recollo apenas as posicións do partido do goberno sobre as bibliotecas e as librarías. Non me sorprende que o Partido Popular continúe teimando, como ven facendo dende 2012, en suprimir a partida dos orzamentos do estado destinada a compra de novos fondos para bibliotecas públicas, deixando toda a responsabilidade deste caso ás comunidades autónomas e administracións locais. Sen dotación, as bibliotecas públicas non poderán transformarse no corazón da actividade lectora e de acceso á información nos diversos soportes de cada comunidade local. Porén, semella que o partido de Rajoy está máis preocupado polo futuro das librarías, asfixidas pola perda dun terzo da súa facturación dende 2008, para as que promete poñer en marcha un selo de calidade que identifique aquelas que realicen un papel dinamizador no seu entorno local.

Medidas de apoio ás bibliotecas e ás librarías necesarias, mais moi insuficientes para que o sector do libro no seu conxunto poida facer fronte aos efectos do seu proceso de hibridación disrutiva. Levo tempo defendendo que só un plan transversal de fomento da lectura, desenvolvido no sistema educativo regrado e na rede de educación non formal, financiado por todos os poderes públicos e apoiado por diversas iniciativas privadas, permitirá incorporar a lectura como un dos temas preferentes da axenda pública, utilizada polos partidos políticos e polos medios de comunicación. Sen o compromiso por unha revolución lectora, temo que medidas illadas como as comentadas queden en auga de castañas.

Onte 1444: Principio de Arquímedes

/en , , , , , , , /por

porlaputaLeo con interese unha entrevista que un medio colombiano fixo a Manuel Gil, unha das persoas que reflexiona sempre con maior radicalidade sobre o proceso actual de hibridación da lectura e da industria editorial. Gil resume o seu diagnóstico/prognóstico no que denomina «Principio de Arquímedes da industrial editorial»: «Conforme emerxa o libro dixital, o libro en papel vai desaparecer». Sei que esta profecía ten o seu fundamento, xa que hai contidos (como os enciclopédicos) que os editores xa non imprimimos, sendo substituídos polo soporte dixital. Mais tamén sabemos que hai tipos de edición impresa que están coñecendo un momento excelente, como o álbum ou a banda deseñada. Gil entende que a solución para evitar que o libro en papel desapareza pasa pola creación por parte das editoras dunha rede de comercialización baixo demanda en cada país, na que os lectores e lectoras que prefiran este soporte poidan solicitalo. Un modelo de negocio semellante ao que o Grupo Arnoia propón en Kalaiki, no que se integran a impresión e distribución baixo demanda sen tirada mínima.

Xaora, Gil non sabe cal vai ser o ritmo desta hibridación disruptiva do sector editorial, en definitiva, responder á pregunta de cando vai desaparecer o libro impreso, aínda que semella que vai padecer unha longa agonía. Cremos que este proceso de hibridación non vai ser alleo ás políticas de lectura e alfabetización informacional que os poderes públicos poidan desenvolver na súa rede de bibliotecas como tampouco ao modelo de dixitalización adoptado nos sistemas educativos. Bibliotecas e políticas educativas dixitais convértense así en dous dos lados do triángulo dos futuros do libro. Nas características desa intervención pública pode radicar a validez deste Principio Arquimedes para o sector do libro.

Onte 1438: Comezou a Primaria

/en , , , /por

colexio_vite_10-09-2015Onte pensei moitas veces na miña sobriña Sabela que comezou primeiro de Primaria nun centro público de Vigo. Agardo que teña moita sorte e que cada mañán a luz e as pombas entren polas fiestras súa escola. Xaora, hai razóns para a preocupación sobre o que está sucedendo no sistema educativo. A continuidade da política de recortes de profesorado e o caótico proceso de implantación dos currículums LOMCE, que modifican os procedementos de avaliación, por medio de probas externas e múltiples rexistros cuantitativos da actividade docente, agoiran outro curso difícil no ensino público. Con todo, nin os engados electorais da introdución do libro dixital e do mal chamado «ensino plurilingüe« (ese disparate de utilizar o inglés como lingua vehicular nalgunhas materias troncais como as Ciencias da Natureza en Primaria e ESO), nin sequera o debate sobre o modelo de gratuidade dos libros de texto e materiais didácticos, poden agochar que a principal doenza do noso sistema son as elevadas taxas de fracaso escolar, aínda moi lonxe do previsto na axenda europea 2020.

Onte 1425: Hibridación do libro de texto

/en , , , , , , , , , /por

creative_bookAnele publicou onte o seu informe anual sobre a evolución dos prezos do libro de texto, no que incluíu a súa valoración sobre a situación do sector. Entre os datos destaco a estimación dun incremento de prezos dun 1,05 %, nun curso onde se publicarán os novos materiais que desenvolven as prescricións curriculares da LOMCE para o conxunto da Primaria e para algúns cursos de ESO de Bacharelato. É significativo, ademais, que o informe recoñeza que dende o curso 2011/12, o da chegada de Rajoy ao Goberno, se reduciron as vendas de libros de texto nun 16,32 %, así como que o gasto medio por alumno pasase dos 111,23 € de 2011 aos 91,62 de 2014. Foi importante o impacto que para o sector supuxo a diminución das axudas para a adquisición de materiais didácticos, que no mesmo período pasaron dos 100 millóns de 2011, á supresión olímpica desta partida por parte de Wert, até a súa tímida recuperación (24 millóns de euros para este curso que comeza e o seguinte) por parte do novo ministro de Educación.

No que respecta aos datos publicados sobre a oferta de libro de texto en galego, é salientable que o catálogo acadase os 1,894 títulos, dos que o 75 % foron editados en papel e o 25 % en soporte dixital (456 títulos), cifras que amosan o imparable proceso de hibridación dos materiais didácticos en Galicia e na nosa lingua. Con todo, non esquezamos que os libros dixitais supuxeron o pasado curso apenas 24 millóns de euros, o 3,29 % da facturación do conxunto do sector (748 millóns de euros para máis de oito millóns de alumnos).

O proceso caótico de implantación da LOMCE, a incertidume provocada polo atraso na publicación dos novos currículums e das orientacións para a confección das programacións didácticas, asi como o escaso respecto á propiedade intelectual e aos contidos educativos por parte das diversas Administracións Educativas no actual proceso de dixitalización (un eufemismo que utilizamos para evitar falar de plaxios inconfensables de libros  impresos) son circunstancias que están condicionando negativamente este proceso de hibridación da oferta editorial educativa.

Onte 1402: Día internacional da amizade

/en , , , , /por

Final Phase DigitalAínda que no noso entorno tivo escasa presenza, celebrouse onte o Día Internacional da Amizade, creado en 2011 pola Asemblea Xeral das Nacións Unidas coa intención de que «a amizade entre os pobos, os países, as culturas e as persoas poida inspirar iniciativas de paz e oportunidades de tender pontes entre as comunidades». Unha efeméride que forma parte das accións que Nacións Unidas promove a prol da cultura de paz, acuñada en 1998 como «un conxunto de valores, actitudes e condutas que rexeitan a violencia e procuran previr os conflitos abordando as causas profundas que os provocan». Na actual coxuntura, onde o papel da ONU está cada vez máis devaluado, propostas como este Día da Amizade poden parecer outro exercicio de cinismo diplomático. Xaora, a promoción da cultura da paz e da non violencia nos sistemas educativos é imprescindible. Como tamén o é o recoñecemento da amizade como un sentimento esencial na vida dos seres humanos. Beizón para aquelas persoas que coidan da cultura solidaria da amizade!!!

Onte 1400: Apego, que o seu nome sexa propio

/en , , , /por

logo_completo_apegoReparei onte por un chío da Coordinadora de ENDL no magnífico texto das recomendacións do programa Apego para axudar en tan importante decisión como é a de escoller nome dun fillo ou filla. Co agarimo e rigor co que está concibido todo este programa socioeducativo, dirixido ás familias que deciden que o galego teña un lugar nas súas vidas, o texto propón que cada familia valore a posibilidade de poñerlle un nome en galego pola orixinalidade, atractivo e o seu carácter propio, o que contribuiría a súa diferencia dentro da sociedade global. Como nomes en galego hai moitos, «e bonitos e orixinais», o programa fai unha ampla proposta deles, dando conta da súa orixe e significado.

Recomendo compartir no eido educativo os excelentes contidos de Apego, «un programa colectivo creado para fomentar e mellorar a transmisión do galego como lingua inicial», que nestes momentos desenvolven os servizos de normalización lingüística de trece concellos (Ames, A Baña, Carballo, Carnota, Ferrol, Narón, Negreira, Ourense, Pontevedra, Redondela, Rois, Santiago de Compostela e Vigo) e a Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua. Ben sería que tras a constitución de novas corporacións en concellos e deputacións, se incorporasen novas entidades a este programa de esperanza para a lingua galega.

Onte 1383: Libros censurados

/en , , , , /por

Sin t’tulo-1O feito de que o alcalde de Venecia pretendese retirar das escolas municipais de educación infantil os 49 títulos do programa «Ler sen esterotipos», entre os que estaban algúns dos álbums publicados por Kalandraka, é un síntoma moi preocupante de como a intransixencia e o autoritarismo fura nas institucións dos países da Unión Europea. Por ventura, o Ministerio de Educación italiano reaccionou decontado lembrando nunha nota que só corresponde a cada comunidade educativa (profesorado e familias) determinar os libros que deben estar nun centro escolar. Xaora, a pesar de que fose solucionado o conflito, a existencia dunha lista de libros censurados (ou prohibidos) corresponde decote cos peores momentos da historia europea. Moi inquedante.

Onte 1372: Gratitude cos docentes

/en , , , /por

xubilacions_compostela

Sempre crin que as mudanzas máis profundas comezan con xestos humildes que as anticipan. O feito inédito de que o alcalde e o concelleiro de Educación de Compostela recibisen onte aos docentes que se xubilaron este curso para agradecerlles o seu labor como «correctores de desigualdades sociais» anticipa un mandato de cambio para unha cidade que décadas atrás estivo na vangarda do municipalismo educativo. Recoñecer a xenerosidade dun traballo educativo durante máis de tres décadas debería ser algo habitual para os responsables dos concellos, como representantes das comunidades educativas onde serviron os docentes xubilados. Con este xesto o goberno de Compostela acredita que a educación pública é unha valiosa arma cargada de futuro. Ben sería que outros concellos emulasen un xesto que gabamos con entusiasmo.