Vigo e Porto viradas de costas

/en , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre o conflito institucional entre as alcaldías de Vigo e Porto.

vigo-oportoO enfrontamento institucional entre o concello de Vigo e a cámara municipal de Porto constitúe unha anomalía que debería ser superada decontado. A defensa lexítima que os alcaldes Abel Caballero e Rui Moreira fan de cadanseu aeroporto, entendible no marco dunha competencia aeroportuaria onde cada vez mandan máis os mercados ca as axudas públicas, non abonda para xustificar a ruptura de relacións entre as dúas cidades amigas que dende hai máis de dúas décadas lideran o proxecto de modernización urbana en cadansúa área metropolitana. Dúas cidades irmandadas pola historia, pola cultura e lingua comúns, pola mobilidade da súa cidadanía, pola fluidez das súas actividades comerciais, sociais e deportivas. Dúas cidades unidas por intereses comúns compartidos no Eixo Atlántico do noroeste peninsular, institución transfronteriza, formada hoxe por trinta e catro concellos e cámaras de aquén e alén do Miño, creada pola Declaración de Porto de 1 de abril 1992, asinada polos alcaldes Carlos G. Príncipe e Fernando Gomes.

Xaora, non somos inxenuos á hora de determinar a orixe e responsabilidade deste lamentable conflito. Sabemos que a cerna reside, sen dúbida ningunha, na moi desafortunada intervención do edil portuense, tras o anuncio da futura ligazón Lisboa-Vigo da TAP, desprezando sen argumentos as posibilidades do aeroporto galego de Peinador, ao tempo que cualificaba este enlace coa capital portuguesa como “un insulto a Porto” e un intento de destruír ao seu aeroporto. Críticas teatralizadas outra volta tras a presentación do seu libro recente sobre a TAP e a venda do 61 % do que foi a compañía área pública portuguesa ao consorcio Atlantic Gateway, liderado polos empresarios Humberto Pedrosa e David Neelman, dono este de Azul, liña área brasileira low cost. Intervencións, en todo caso, inseridas na estratexia política de Rui Moreira (político independente, apoiado polos grupos de dereita CDS-PP) de denunciar o centralismo lisboeta e reclamar ao actual goberno de coalición de esquerda, presidido polo socialista Antonio Costa, que efectivice o seu compromiso electoral de recomprar parte do capital da TAP até ficar co 50 % para  estado portugués.

Estratexia oportunista do alcalde portuense que utiliza o sempre rendible  reclamo localista para meter no mesmo saco a competencia que supón o agora máis dinámico aeroporto vigués e as dificultades obxectivas de competitividade da rexión urbana do Porto para abordar con garantías tanto o esgotamento das posibilidades do tráfico marítimo do porto de Leixões (onde os portos de Vigo e Marín son ósos duros de roer) como para contar cunha saída directa cara Europa en tren de alta velocidade. O que probablemente máis lle doe a Rui Moreiras non é o feito de que Peinador conseguise un voo diario da TAP que lle permitirá enlaces transoceánicos, sobre todo con Brasil, (o que non será nunca determinante para as cifras de embarques en Sã Carneiro), se non o feito de que a nova ponte área Porto-Lisboa, montada por TAP e TAP Express de hora en hora, que comezou a funcionar o 27 de marzo, consolida un modelo de mobilidade centrado en Lisboa, tanto no que atinxe ao transporte aéreo como na prioridade para a construción do enlace por AVE con Madrid. En definitiva, non son hoxe Vigo nin o aeroporto de Peinador os rivais directos de Porto e do aeroporto Sã Carneiro, razón pola que, máis alá dos réditos que a curto prazo supón para os seus protagonistas participar nestas batallas, semella razoable procurar unha vía diplomática para restaurar canto antes o respecto e o diálogo entre as dúas alcaldías.

Vigo e Porto son dúas cidades que compiten non só polos tráficos internacionais dos seus portos e aeroportos, senón tamén polas clientelas das súas áreas comerciais metropolitanas e polos investimentos estranxeiros que lles permitan continuar como entornos industriais. Mais tamén son dúas rexións urbanas chamadas a non permanecer nunca máis viradas de costas, dispostas a compartir unha estratexia de desenvolvemento transfronterizo capaz de artellar na fachada atlántica un eixo competitivo con outros da península, como o mediterráneo.

Hoxe o reto primeiro das relacións Vigo-Porto é como competir e cooperar a un tempo neste proxecto de construción dunha nova centralidade na periferia atlántica europea. Un proxecto no que continúa sendo prioridade a finalización do corredor ferroviario de velocidade alta, hoxe atrancado no territorio portugués, que facilite unha mobilidade intermodal (e polo tanto conectada cos dous aeroportos) de persoas e mercadorías. Como continúan sendo esenciais os proxectos compartidos no eido formativo, tanto os relacionados co Campus do Mar da Universida de Vigo como aqueloutros relacionados coas industrias culturais e creativas.

Roscas de primavera

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a actualizar o que fixera hai quince anos sobre a tradición familiar das roscas de primavera:

Cando devala a tarde paso por diante do Barrio do Cura, ao comezo da rúa Pi e Margall onde nacín, a carón da Panificadora. Abandonado o asilo e a maior parte das vivendas da súa contorna, hoxe o noso barrio é un dos espazos urbanos máis degradados da cidade, unha vergonzosa ruína á que non son alleas nin a picada da burbulla inmobiliaria dos Karpin e compañía nin o fracaso do planeamento das dúas últimas décadas. Cando camiño por alí é imposible esquecer a actividade da ferraxaría de Sanmartín nin as quinielas que botei no Bar Madrid nin o arrecendo dos callos e da tortilla da taberna de Armando na callela das Angustias nin tampouco o algareo do forno de leña do noso veciño o señor Domingos, onde cociamos as roscas de Pascua ao xeito da familia Beleiro.

Unha experiencia a das roscas de primavera que comezaba a noite do xoves cando a madriña e a avoa viñan amasar á casa nosa. Traían as tinas cheas de fariña triga, manteiga cocida de vaca, cartuchos de azucre, daqueles de papel de estraza, e ducias de ovos da aldea que mercaban na praza. Conservo o arrecendo da esencia de anís e das reladuras de limón que mesturaban con presiñas de sal e cos outros ingredientes, e o cheiro forte do fermento de panadeiro, que desfacían axudándose dun chorriño de leite. Traballaban a masa a conciencia, remexían até conseguir que se despegase das mans. A masa quería traballo, había que bregala ata que quedase ben sobada. Cando remataban, facíanlle a cama, deixábana durmir ata o día seguinte, tapándoa cunhas mantas, para así ben abrigala, impedindo que o frío estragase o traballado. A mañá do venres, ben cediño, íamos ao forno onde xa solicitaramos quenda para facer as trinta espléndidas roscas, de quilo ou quilo e medio. Unha vez confeccionadas, o señor Domingos apartábaas a durmir outra media hora, para logo, lucilas con ovo batido, azucre humedecido, froitas escarchadas e, nalgúns casos, mesmo con ovos, tantos como anos tiña o afillado que a recibiría. Só había que agardar a fornealas e ter a sorte de que medrasen: as máis altas e esponxosas eran as máis valoradas por todos. Aquela fornada de Pascua no meu Barrio do Cura era unha das ledicias da miña nenez. Unha tradición que sei se repetía nos fornos vigueses todos, nun afán colectivo no que cada familia posuía o segredo das proporcións da súa receita, herdada de vello, convertida nun tesouro prezado transmitido de xeración a xeración.

Mariano García e Fina Casalderrey trazaron a xeografía da rosca, roscón, bólas dóces, o pan durmido galego, no seu libro “Repostería en Galicia”. Descubriron, entre outros, os segredos das receitas da rosca de cama, da rosca de Navia, que se baña con merengue, do roscón trenzado de Muros, da peculiar forma do roscón de Caldas, o roscón de xema dos pasteleiros da Guarda, da rosca de noces, da bola de auga fría con fariña centea de Navia de Suarna ou da poufeira de Ponteareas, unha bola de boliñas, cun sabor entre a rosca e as rosquillas.

p04No entanto, as miñas preferencias na área viguesa decántanse hoxe pola lei que manteño á rosca Niza da confeitaría Ramos, unha delicia, e nas roscas de Camos, quizais pola súa mestura de fariñas, un segredo moi ben gardado por dona Josefa Copena e a súa familia de panadeiros do Val Miñor. Un bocado da rosca camoesa –coa súa característica textura case carnosa, como as mazas da mesma orixe, hoxe desaparecidas, como tantas outras variedades autóctonas– permite aprezar o verdadeiro sabor do ovo inchado no padal.

Xaora, non pensemos que este pan durmido existe só en Galicia. Os brioches, esas coroas francesas (variantes de follado das famosas “galettes des rois”) ou as especialidades árabes tamén deixan durmir a masa, primeiro nun lugar frío e logo quente. O pão de lò de Ovar, na ría de Aveiro, prepárase con dezaoito xemas e catro claras de ovos; os “dormidos” de Bragança son boliños que agardan toda a noite pola calor do forno, como o Folar de Pascua de Tras os Montes, expresións portuguesas dunha mesma tradición da repostería europea e árabe.

O roscón e as súas múltiples variantes, este “gulódice” de Pascua –como o chamaba Filgueira Valverde nun dos seus adrais, publicados no Faro–, posúe a forma de coroa circular como signo de eternidade, como expresión de eterno retorno, como invocación ao poderoso Pan, sustento do mundo. Esta deliciosa larpeirada, cuxo miaor consumo coincide co paso do inverno á primavera, quizais o doce popular máis antigo dos que se fan en Galicia, na que os ovos e o fermento son os grandes protagonistas, é símbolo da procura da fecundidade e da vida. As roscas son o mellor pan das festas. Esta marabillosa mestura de auga, fariña e tempo, sometida a múltiples formas e procedementos en todo o mundo, é un alimento con poderes tan nutritivos como antidepresivos. Proben un bocado para iniciar con azos renovados o tempo de primavera!

Idomenei

/en , , , , /por

No artigo da semana no Faro de Vigo reflexiono sobre a crise humanitaria que milleiros de refuxiados sirios sofren en Idomenei.

idomeneiO campo de refuxiados de Idomenei, na fronteira greco-macedonia, onde máis de 15.000 persoas agardan a apertura da rota dos Balcáns, que lles permita chegar a Alemaña, “é un campo de concentración, transformado na zona cero da humanidade, alí onde Europa asinou a súa acta de defunción”. Así o denunciou Iván Prado, voceiro internacional de Pallasos en Rebeldía, ao seu regreso do campo grego, onde actuou xunto a outros tres compañeiros, levando por unhas horas as súas risas e malabares a nenos e maiores que en condicións infrahumanas sobreviven nunha lameira, baixo un auténtico dioivo, sen comida, sen condicións hixiénicas e sen servizos médicos suficientes. Unha auténtica emerxencia humanitaria, como a que se vive na illa de Lesbos ou no campamento da xungla de Calais, ás portas do Reino Unido, que sofren desconcertados milleiros de refuxiados que fuxiron das guerras de Siria, Iraq, Afganistán ou Eritrea.

Ademais de levarlles a súa ledicia e entusiasmo contaxioso como pontes entre xentes e pobos, “ofrecendo a súa estupidez para que a xente lembre a beleza do fracaso”, os activistas galegos de Pallasos en Rebeldía espíronse diante do valado, que separa Grecia de Macedonia, para “erguer unha bandeira de liberdade e esperanza” e denunciar as políticas migratorias da Unión Europea. Unha protesta viralizada nas redes sociais que coincidiu co acordo dos responsables da Unión Europea con Turquía para expulsar a ese país a todos os estranxeiros, incluídos os refuxiados sirios, que chegan ás costas gregas. Un acordo, que debe ser refrendado no Consello Europeo desta semana, considerado ilegal e inxusto pola inmensa maioría das forzas políticas do Congreso dos Deputados, coa excepción do Partido Popular. Un acordo denunciado tamén por ACNUR, a Axencia das Nacións Unidas para os Refuxiados, que entende bota por terra tanto a lexislación internacional e europea sobre os dereitos de asilo e refuxio como os valores da Unión Europea recollidos na súa carta de Dereitos Fundamentais.

Xaora, non esquezamos que no mundo viven hoxe 60 millóns de persoas desprazadas de forma forzosa debido a conflitos armados, á represión política, a desastres naturais ou a violacións masivas dos dereitos humanos. Situacións para as que o dereito internacional, ao longo do século XX, creou as figuras da condición de asilado e refuxiado coa intención de dotar a estas persoas de seguridade e protección. Situación que sofren, sen dúbida, os máis de catro millóns de sirios que abandonaron o seu país desque comezou en 2011 a súa guerra civil, a inmensa maioría deles refuxiados en Líbano, Xordania e Turquía. Mais, apenas dúas de cada dez destas persoas refuxiadas pretende chegar á Unión Europea procurando o seu amparo, angueira na que, segundo estimacións de ACNUR, perderon a vida no Mediterráneo cerca de catro mil persoas cada ano. Un desprazamento sometido ao control das mafias turcas que poden chegar a cobrar até catro mil euros a cada unha das persoas transportadas en embarcacións moi precarias que chegan ás costas das illas europeas do Exeo.

Para frear esta traxedia humanitaria que non cesa os vinte e oito gobernos da Unión Europa non atoparon mellor solución que a de contratar a Turquía como estado vixía e ponte, ao que devolver automaticamente ás persoas chegadas ás costas gregas, sen diferenciar entre refuxiados e inmigrantes irregulares. A cambio deste papel de gardián, todos os estados da UE asumen o compromiso de traer dende Turquía un número de refuxiados sirios equivalente ao de persoas expulsadas dende Grecia, ofrecéndolle como compensación ao goberno de Ankara o aumento dos fondos para atender aos refuxiados e outras vantaxes políticas como eximir aos seus cidadáns de visado para viaxar a Europa e acelerar o seu proceso de integración na Unión. Con este modelo do un por un, rexeitado por Amnistía Internacional e outras organizacións de dereitos humanos, a Unión Europea pecha as súas fronteiras a cal e canto aos solicitantes de asilo e expresa de forma inequívoca unha mensaxe de inamizade, rematando así cunha tradición de acollida que impregnou á Unión dende a creación das súas primeiras institucións.

Son numerosas e moi diversas as voces en Europa que consideran que este pacto do un por un conculca a Convención de Xenebra de 1951, que estableceu o estatus do refuxiado, así como á propia Carta dos Dereitos Fundamentais da UE que no seu artigo 19 estipula que as expulsións colectivas están prohibidas no interior da UE. Sexa como for, a abordaxe desta crise humanitaria será outra oportunidade perdida polos gobernos da Unión para recuperar a dignidade e os valores que forxaron o soño europeo. Mentres, no campo de Idomenei milleiros de refuxiados continúan abandonados, agardando por alguén que lles devolva o sorriso.

Campo do Fragoso CLXXVII

/en , , , /por

celta-vigo-real-soci-3073509-7_gVASELINA

O Celta recuperouse decontado da malleira da segunda parte do Bernabeu. Outra goleada que avergonzou a afección celeste e demostraba o carácter bipolar do cadro de Berizzo, capaz de recibir máis de media ducia de goles nunha semana e na seguinte amosar unha disciplinada austeridade defensiva. Por ventura fronte á Real Sociedad, un rival directo na angueira europea, o Celta recuperou a súa faciana máis práctica e paciente, a que amosara tamén fronte a Getafe e Vilarreal, aproveitando ao máximo unha xogada xenial de Nolito e Aspas e traballando arreo e sufrindo até o límite para deixar a súa portaría a cero. Unha vitoria pola mínima que sabe a gloria xa que os de Berizzo abren unha importante fenda cos seus perseguidores e manteñen todas as súas opcións no que semella será unha loita moi dura con Sevilla e Athletic pola quinta e sexta praza.

Onte o Celta botou en falta a Tucu Hernández e Orellana, dúas pezas esenciais para que esta tempada funcione o engrenaxe celeste. Durante o inicio do partido dominaba, mais non era capaz de facer circular a bóla coa harmonía e coa fluidez que gusta en Balaídos. Fronte a aspereza dos txuriurdin, que xuntaron moito as súas liñas, e as dificultades de Wass para funcionar como enganche, labor da que se ocupa as mil marabillas o poeta Orellana, Berizzo apostou entón por facer correr a pelota dende a cobertura ao tridente atacante. Un fútbol directo pouco habitual no Celta, mais que transcorrido apenas un cuarto de hora facilitou a xogada que decantou o partido, froito de dúas xenialidades consecutivas, a primeira, o pase de Nolito en carreira, a segunda a recepción de Aspas, tamén en carreira, e a súa marabillosa vaselina sobre un gardamallas ben chantado sobre a liña de meta. Outro gol de alta escola, inesquecible, fermoso na concepción e afortunado na execución que, por riba, supuxo tres puntos de ouro.

Coa táboa de marcas por diante, o Celta acougou e parecía que podía recuperar o seu fútbol de salón. Tivo, entón, os seus mellores minutos, onde Nolito puido marcar, tras un servizo de Wass, e cando Guidetti chegou con claridade, impoñéndose ao seu marcador de ferro. Xaora, o equipo donostiarra, un chisco preguiceiro no seu ataque, agardando quizais a oportunidade dunha reviravolta de Jonathas, co que mantivo un formidable duelo Cabral, non deixaba nin un furado na súa cobertura. O xogo así foi devalando nun perigoso fastío, que só racharon un remate de Aspas e outro de Wass dende a segunda liña.

Porén, todo mudou tras a reanudación. Eusebio Sancristán non podía desengancharse da loita europea. A Real deu un paso adiante e comezou a acurrular o Celta na súa área. Un asedio constante e intenso, Xabi Prieto e Carlos Vela, tiveron as súas oportunidades fronte a Sergio, mais desta volta os celestes estiveron moi concentrados, sobre todo nos temibles saques de recanto onde podía aparecer o xigante Jonathas. O nivel de sufrimento e resistencia celeste, que os seareiros intentaron rebaixar co seu apoio entusiasta, acadou os seus límites máximos nos catro minutos (interminables) de desconto cando Illarramendi puido marcar até en dúas ocasións e Bruma estragou outra opción clara. Mais non era o día para os donostiarras, xa que os ventos eran propicios para os de Berizzo. Foi un partido moi igualado, decidido a prol dos nosos por unha vaselina en movemento, un alustro de xenialidade do astro de Moaña. Así é o fútbol, unha alquimia misteriosa, onde se funden doses de creatividade e de esforzo, capaz de xerar emoción tan intensa coma a que vivimos onte en Balaídos.

Oito de marzo ou a loita pola igualdade

/en , , , , , , , , /por

No 20100302014512-8marzo2 artigo da semana en Faro de Vigo abordo a efeméride do 8 de marzo:

Dende a proclamación en 1910 do 8 de marzo como Día Internacional da Muller Traballadora, a instancias de Clara Zetkin, que propuxo na reunión da Internacional Socialista de Copenhagen lembrar ás obreiras téxtiles que en 1857 saíron a rúa en Nova York para reclamar melloras nas súas condicións de traballo, esta efeméride serviu de referente na loita pola igualdade impulsada polos movementos feministas. Transcorrido máis dun século, conquistados polos feminismos algúns dereitos das mulleres en moitos países (voto, acceso á educación e ao traballo, sexualidade…), recoñecidos dende 1945 pola ONU na Carta das Nacións Unidas e materializados cincuenta anos despois na Plataforma de Beijing, o 8 de marzo continúa sendo unha data de loita a prol da igualdade real entre homes e mulleres e de avaliación dos retos, estratexias e avances no proceso de empoderamento da muller en todo o planeta.

Neste 2016, a ONU acordou como lema do 8 de marzo, “Por un Planeta 50-50 en 2030”, coa intención de que a consecución da paridade de xénero en todos os ámbitos da vida centrase a estratexia das políticas de igualdade na vindeira década. Unha proposta estratéxica internacional, bautizada como “Demos o paso pola igualdade de xénero”, que pretende pechar a fenda de xénero existente (dunha ou doutra maneira) en todas as sociedades, impulsar o empoderamento das mulleres nos máis altos niveis de toma de decisións, eliminar a disparidade de xénero nos eidos educativos e laborais, fomentar a igualdade na vida cívica e social, así como contribuír a mudar os roles e estereotipos de xénero. Unha estratexia paritaria global que reclama a todos os gobernos que asuman compromisos para abordar as dificultades que impiden as mulleres progresar, ao tempo que se responsabilicen de que as políticas de igualdade sexan, e continúen sendo, unha das súas prioridades.

Unha fenda de xénero e desigualdade presente na sociedade galega baixo a forma máis brutal da violencia machista, ese terrorismo doméstico de aparente baixa intensidade, un auténtico feminicidio xerado nos espazos do privado, cuxo número de asasinatos se incrementou de forma alarmante no noso país durante os dous últimos anos. Mais tamén expresada por outras formas visibles e explícitas do machismo (como as agresións, violacións ou abusos sexuais) e outras que semellan invisibles ou máis sutiles, dende os denominados “micromachismos” (tan en voga entre os adolescentes e o modelo do amor romántico e controlador), até as chantaxes emocionais que levan a anulación da muller, desde a linguaxe e publicidade sexista até a humillación e desvalorización que estes milhomes de tres patacos intentan provocan nas súas compañeiras. Violencias machistas, onde está a orixe de moitos asasinatos e agresións, sobre os que a sociedade debería adoptar tolerancia cero.

Mais esta fenda de xénero continúa sendo tamén unha fenda laboral e salarial. Os datos do estudo sobre o emprego feminino, elaborado polo sindicato de CC.OO. sobre estatísticas oficiais de 2012 a 2015, amosan as claras que a desigualdade, o desemprego e a precariedade caracterizan o traballo das mulleres en Galicia durante ese período. A taxa de actividade das mulleres (48,9%) é inferior ao dos homes (58,2%), fenda de case dez puntos que se mantén en todos os tramos de idade, mesmo entre os 16 e 24 anos, onde a das rapazas é de 29,3% e a dos rapaces é do 31,7%, o que quere dicir que traballan sempre máis homes ca mulleres puidesen facelo. Xaora, as mulleres desempeñan o 76,0% dos empregos a tempo parcial (xeralmente para dedicarse ao coidado de menores ou persoas adultas dependentes), sendo a súa taxa de temporalidade do 28,4%, fronte a do 25,6%, como tamén é superior (en 2015) a taxa de desemprego, 18,6% fronte ao 17,0% dos homes.

Xaora, os datos que máis chaman a atención no estudo son os que expresan a desigualdade nos postos de alta cualificación nas empresas, onde hai un 21,0% de ocupación feminina e un 13,0% masculina, mentres que nos de dirección e xerencia supoñen o 2,4% das ocupadas e o 4,9% dos ocupados. En definitiva, hai máis mulleres cualificadas, pero máis homes directivos. Con todo, onde se manifesta aínda máis claramente esta desigualdade laboral en Galicia é que continúa sen pecharse a fenda salarial no sector privado, xa que o salario das mulleres é o 78,06% do dos homes. En definitiva, existe unha importante fenda laboral e salarial en Galicia que precariza a vida das traballadoras con salarios máis baixos, penaliza as súas posibilidades de promoción laboral e do acceso á maternidade. A consecución da paridade en todos os ámbitos da vida social, laboral e política e a erradicación das violencias machistas constitúen, pois, os eixos da loita pola igualdade que neste oito de marzo convoca a homes e mulleres.

Campo do Fragoso CLXXVI

/en , , , /por

Celta_VilarrealEMPATAZO

O partidazo do serán de onte na lameiriña de Balaídos entre o Celta de Berizzo e o Vilarreal de Marcelino, ambos os dous adestradores de conviccións profundas, foi unha loita moi fermosa e igualada entre dúas formas de entender o xogo combinativo, a da afouteza e intensidade celeste fronte a disciplina táctica do submariño amarelo, a dun cadro que asume todos os riscos de ir cara adiante e a doutro que agarda a súa oportunidade para responder en idéntica medida. Unha loita emocionante, coa táboa de marcas sempre incerta, con puxilatos individuais aquí e acolá, onde abondou xenerosidade no esforzo de dous equipos que enfrontan o último cuarto da liga co obxectivo de consolidar a súa posición nas prazas europeas.

Superando os corenta puntos, consolidada xa a permanencia matemática, Berizzo saíu cos seus dous tridentes. No de ataque á Aspas e Guidetti uniuse Nolito, que despois de máis de dous meses regresaba ao equipo de gala. No tridente inédito de mediocampistas, un incansable Wass acompañou aos chilenos Díaz e Orellana que dirixiron as operacións de atopar algún furadiño no valado amarelo que dispuxo o adestrador asturiano. Amparados os dous triángulos na defensa clásica, Sergi e Cabral, no centro, e Jonny e Mallo, nas bandas, o Celta asumiu moitos riscos e, durante os primeiros corenta e cinco minutos, non gañou para sustos coas chegadas do congoleño “crocodilo” Bakambu, que tivo nas súas biqueiras un par de oportunidades tremendas que desfixo in extremis Sergio, moi acertado e seguro.

Durante a primeira parte as xenialidades das combinacións na área rival de Aspas, Guidetti e Orellana non abondaron para atopar o camiño do gol, quizais por que faltaron as recuperacións silenciosas e as cabezadas de Tucu Hernández, cuxa ausencia se fixo notar moito máis cando un Marcelo Díaz agotado foi decaendo na súa tarefa de distribuír sobre as bandas e manter un ritmo fluído e harmonioso. Responsabilidade que asumiu, entón, o poeta Orellana, incansable, que dende a media punta intentou con desigual fortuna pases moi longos a unha e outra banda. Nolito quería saltar o valado amarelo dende a dereita utilizando todas as súas artes, caneos e túneles incluídos, pero demostrou que aínda lle falta un chisco de velocidade e, quizais, maior confianza para o golpeo, como quedou patente nun remate frontal que lle quedou moi frouxo.

Foi un partido de duelos individuais constantes, algúns extraordinarios, na procura dos balóns divididos. Nesta loita destacaron polos nosos un Cabral inmenso, un Jonny que semella recuperar a frescura de comezo da primeira volta e un Wass xigante, un xogador cada vez máis maduro, polivalente, capaz de dirixir o xogo combinativo, lanzar faltas e saques de recanto, xutar dende a segunda liña ou xogar de lateral como fai na selección dinamarquesa. Estas loitas individuais son claves na concepción do xogo de Berizzo, xa que son as que permiten crear situacións de superioridade. Xaora, na igualdade desa loita, onde os amarelos estiveron a un altísimo nivel é onde residiu a cerna dun empate que o Celta nunca quixo asumir e que os de Marcelino deron por bo na fase decisiva do partido, recuando e protexendo ao seu porteiro coma mellor puideron.

A pesar de que non marcou, quizais por que onte faltou ese último alustro imprescindible, non prendeu esa faísca luminosa do gol, o Celta fixo un partido notable, que confirma a súa tensión competitiva e as súas posibilidades de manter a súa angueira europea. Quizais por iso valoramos como positivo todo un empatazo.

O futuro das deputacións

/en , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre as deputacións provinciais ao fío da proposta da súa supresión.

deputación_pontevedraO pacto de investidura entre o PSOE e Ciudadanos, que entre os cinco puntos da súa proposta de reforma constitucional exprés incluíu a supresión das deputacións provinciais de réxime común e a creación de Consellos Provinciais de Alcaldías, reabriu o debate sobre o futuro das deputacións. Alizerzada na historia, dende o seu recoñecemento na Constitución de 1812 e na división territorial de Javier de Burgos, que creou en 1833 a estrutura centralizada do estado borbónico, dividido en 15 rexións e 49 provincias, esta organización política provincial foi recoñecida na Constitución da República de 1931, manténdose no substancial na vixente de 1978, introducíndose, dende entón, algunhas modificacións nominais e axustes territoriais.

A pesar das profundas mudanzas políticas, económicas e sociais e mesmo das convulsións históricas destes dous séculos, as provincias continuaron sendo as entidades locais básicas da organización territorial, administrativa e política do estado español, funcionando como circunscricións electorais e unidades territoriais nas Comunidades Autónomas. Un modelo provincial gobernado e administrado de forma autónoma por cada unha das deputacións provinciais, entidades que ademais colaboraban cos concellos na prestación dalgúns servizos.

Dende 1983, cando se constituíron como comunidades autónomas as provincias de Madrid, A Rioxa, Murcia e Navarra, existen 38 deputacións provinciais de réxime xeral que contan coas competencias outorgadas pola Lei de Bases de Réxime Local 7/1985: a coordinación e, en determinados casos, a prestación unificada de servizos dos concellos do seu territorio (dende o tratamento de residuos nos concellos de menos de 5.000 habitantes, á prevención e extinción de incendios ou a prestación de servizos de administración electrónica naqueles de menos de 20.000 habitantes); a cooperación no fomento do desenvolvemento económico e social; a planificación do territorio e a cooperación nas obras e servizos de competencia municipal para o que artellan os seus plans provinciais anuais; así como o fomento e a administración dos intereses particulares da provincia.

Se descendemos ao concreto, comprobamos que no caso da Deputación Provincial de Pontevedra, unha institución que xestiona en 2016 un orzamento de 151 millóns de euros (dos que case dez corresponden a investimentos reais), estas competencias supoñen o desenvolvemento de programas en terreos tan diversos como o emprego, os servizos sociais, os programas de igualdade, as infraestruturas básicas (camiños e estradas), os servizos agrarios (Laboratorio de Mouriscade, Estación Fitopatolóxica de Areeiro, Centro de Investigación Forestal de Lourizán), o medio ambiente, o turismo (Turismo Rías Baixas, Aeroporto de Peinador), a cultura (Museo de Pontevedra, Imprenta Provincial, Arquivo), a lingua (Servizo de Publicacións), o deporte (Estadio de Balaídos), o patrimonio (Castelo de Soutomaior), a educación (Escola de Canteiros), a infancia (Centro Príncipe Filipe), as novas tecnoloxías entre outras. Institucións e servizos provinciais, cuxa prestación semella necesaria, que no caso de que se producise a supresión das deputacións provinciais serían transferidos (xunto coas súas competencias) nuns casos á Xunta de Galicia e noutros á Área Metropolitana de Vigo, que se configura como o órgano supramunicipal de referencia para 24 concellos.

Estimado por Albert Rivera como un aforro entre os catro e cinco mil millóns de euros, o que é verosímil cos 8.000 millóns de euros que estas entidades manexaron o ano pasado, dos que preto de 500 millóns corresponderon o das deputacións galegas, non é o financeiro o único criterio que xustifica a desaparición das deputacións. Reducido de forma moi significativa o importe da súa débeda, o problema das deputacións de réxime xeral non é nin o custe nin a eficiencia dos servizos que ofrecen aos concellos. O seu é, sobre todo, un problema político relacionado coa superación do modelo clientelista, caciquil e familiar co que foron xestionadas durante décadas, tanto na ditadura como dende a aprobación da Constitución, acuñando un xeito partidista de facer política provincial, fenómeno que por desgraza aínda pervive en Galicia.

As deputacións provinciais, como a propia organización provincial, terían moi difícil encaixe nun novo mapa administrativo e político que rediseñase tanto o obsoleto mapa municipal actual (agrupando concellos) como recoñecese a realidade das áreas metropolitanas, rexións urbanas e comarcas rurais e transferise a estas novas entidades supralocais as competencias e recursos que lles corresponde. O futuro das deputacións esta neste debate sobre a reorganización do territorio.

Biblioteca en Travesas

/en , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a posibilidade de ubicación da nova Biblioteca Pública de Vigo nos terreos do Chouzo:

imgresNeste espazo levamos reclamando dende hai máis de quince anos que o Ministerio de Cultura construíse en Vigo unha Biblioteca Pública de Estado, instalación coa que contan todas as capitais de provincia españolas e outras grandes cidades como Santiago de Compostela. Unha infraestrutura comunitaria imprescindible para asegurar o acceso á información e promover o fomento da lectura e a alfabetización informacional da poboación dunha rexión urbana de máis de medio millón de habitantes, que arrastra un dos máis elevados déficits de dotación bibliotecaria de España. Unha biblioteca pública de nova xeración, ademais, capaz de constituírse en nodo e referente para unha rede bibliotecaria metropolitana capaz de facilitar acceso a todo tipo de información (textual, sonora e audiovisual) e a toda clase de documentos e soportes, sexan impresos, dixitais ou ofrecidos en liña.

Unha xusta reivindicación que despois de moitas tirapuxas políticas foi recoñecida polo Goberno de España presidido por Zapatero, incluíndo dende entón en diversos Orzamentos Xerais do Estado unha cantidade próxima aos dez millóns de euros para o proxecto, coa única condición de que o concello de Vigo cedese os terreos para a súa construción. Dende entón, os gobernos municipais barallaron diversas opcións para a súa ubicación, máis ou menos desaxeitadas, dende o edificio da Escola de Artes Oficios, pasando por unha das plantas do Auditorio Mar de Vigo até a proposta máis ilusionante de recuperación da Panificadora, a nosa catedral laica, cada vez máis arruinada, mais até agora todo quedara en auga de castañas, o que supuxo a paralización do proxecto por parte do goberno de Rajoy e a desaparición da partida do orzamento.

Por ventura, tras a acertada iniciativa da Xunta de Galicia de propoñer a ubicación de todas as infraestruturas xudiciais viguesas no edificio do Hospital Xeral, o que achegará un importante pulo ao barrio de Casablanca, no tapiz municipal vigués podería producirse unha carambola milagrosa que permitiría contar co soar do Chouzo, adquirido polo concello para ubicar o terceiro edificio xudicial, para construír alí a Biblioteca Pública do Estado e contar cunha nova zona verde. Unha posibilidade pola que aposta o alcalde Abel Caballero, que pretende ademais que a Xunta ceda ao concello os actuais edificios xudiciais, para a súa utilización como dotacións culturais e sociais.

Unha solución que redundaría no incremento da actividade comercial, hosteleira e cultural da zona de Travesas, Coia e Torrecedeira, onde están cinco dos máis antigos institutos públicos Secundaria e os dous primeiros centros universitarios da cidade, ao tempo que convertiría ao barrio do Chouzo, onde xa está o Colexio Público de Primaria e o Instituto Municipal de Educación, na auténtica factoría cultural e educativa viguesa do século XXI. Unha posibilidade moi atractiva que os informes técnicos de urbanismo deberían avalar e os acordos políticos interinstitucionais rubricar mais que nunha primeira ollada semella redonda, xa que despois de máis dunha década desbloquearía dous dos asuntos municipais urxentes de máis difícil saída, o da construción da Biblioteca Pública e a instalación da Cidade da Xustiza.

Desbloquear o proxecto da biblioteca do estado, que non esquezamos sería construída con fondos estatais, mais xestionada despois pola Xunta de Galicia dentro da súa rede de bibliotecas nodais, obrigaría a retomar o proxecto da creación dunha auténtica rede municipal de bibliotecas de Vigo como a que conta o concello da Coruña, un bo modelo no que referenciarse. Unha rede da que formarían parte como trabes a actual Biblioteca Central de Vigo do Casco Vello e a Biblioteca Municipal Xosé Neira Vilas, ambas as dúas de propiedade municipal, aínda que xestionadas de forma ben distinta, así como as novas bibliotecas municipais que se deberían instalar en Bouzas, Teis e Navia.

Rede bibliotecaria á que sería moi conveniente engadir unha Biblioteca Municipal de Estudos Vigueses García Barbón, cuxa creación ben podería comezar pola dotación bibliográfica e hemerográfica que sobre a historia da cidade se conserva na Biblioteca da Escola de Artes e Oficios, unha desoutras alfaias descoñecidas da cidade. Rede bibliotecaria que debería colaborar coa montada pola Universidade de Vigo, que conta cunha biblioteca na rúa Torrecedeira, e coa que a UNED puidese instalar na súa futura sede do Auditorio Mar de Vigo. Con todo, o reto principal desta rede bibliotecaria é asumir a súa condición de servizo metropolitano, tanto pola posibilidade de utilización dos seus fondos como da programación das súas actividades por parte de bastante máis de cen mil persoas asociadas. Ilusionan as posibilidades que abriría a gran Biblioteca de Travesas.

Campo do Fragoso CLXXV

/en , , , /por

aspas_guidettiGOZAR E SUFRIR

En poucos estadios como no vello Balaídos pode experimentarse mellor que a ledicia e a decepción sexan emocións que xogan en idéntico terreo, capaces de mudar de bando en apenas uns minutos. Os celtistas comprobámolo o pasado sábado, nun partido moi gozoso durante oitenta minutos, nos que os de Berizzo marcaron tres golazos, mais que foi moi inquedante nos dez derradeiros, cando o fantasma da igualada eibarresa axexaba a porta do noso gato de Catoira. Nada extraordinario, xa que todo o celtismo hai tempo que asumiu que o sufrimento forma parte do ADN dunha afección que sabe encaixar con prudencia as vitorias e sen resignación as derrotas.

Xaora, cómpre recoñecer que os dous goles do Eibar en apenas tres minutos, o primeiro no 83, tras un penalti inocente e innecesario de Sergi Gómez, e o segundo no 86, tras unha xenialidade do xaponés Inui, que cruzou un xutazo dende fóra da área, provocaron unha lipotimia no equipo de Berizzo, un esvaecemento transitorio que por desgraza xa coñeceramos en partidos anteriores. Non é doado esquecer a vertixe dos minutos finais co Levante (4-3), os iniciais da segunda parte no Camp Nou (1-6) ou os fatídicos da reanudación do partido de Sevilla (0-4) que pecharon as portas da final de copa. Momentos de procrastinación na lameira e nervios na bancada, provocados quizais polo cansazo, pola inercia do resultado ou como sucedeu o sábado froito das desgrazas inherentes ao propio xogo diante dun rival que non se dobregou.

Máis eses minutos difíciles de desconcerto non poden cuestionar nin o gran partido do sábado nin a magnífica tempada dun Celta capaz de arrepoñerse ás dificultades, que con trece xornadas por diante case conseguiu o obxectivo da permanencia e aspira polos méritos do seu xogo e da súa envexable situación na táboa de marcas a algunha das prazas da competición europea. E foi ese o obxectivo co que saíu de forma case obsesiva a disputarlla ao Eibar, un rival directo, despregando un marabilloso xogo ofensivo, no que moito brillaron as parellas atacante, Aspas e Guidetti, e a de mediocampistas chilenos, Díaz e Hernández, ambas as dúas dispostas a pasar á historia celeste.

O dianteiro sueco soubo facerse un oco no cadro de gala e gañou decontado o afecto e admiración da bancada. A súa intensidade infatigable, a súa colocación para deseñar liñas no espazo baleiro, a súa facilidade para asociarse co xenio de Moaña, a súa capacidade de definición no momento decisivo, como a súa sintonía inmediata co corazón celeste fan de Guidetti un xogador imprescindible a esta altura do campionato. Demostrouno nas oportunidades que tivo na copa, recuncou co Eibar, con dous golazos e con outra actuación memorable, convertíndose cun Aspas, cada vez máis maduro, intelixente e xeneroso, nun dos xogadores máis destacados. Mais outro tanto sucede con Marcelo Díaz, un mediocampista de espírito discreto que en apenas tres partidos deulle ao equipo o acougo e a fluidez que precisaba nunha condución ofensiva, na que conta co soporte do traballo teimoso do Tucu Hernández, para min outra das claves desta tempada celeste.

Con estes vimbios o Celta foi o sábado un ciclón de xogo ofensivo, que non deu opción ao rival durante oitenta minutos nos que a bancada gozou das oportunidade dun equipo a tumba aberta, capaz de entrar tanto polas bandas, sobre todo a de Bongonda e Jonny, como abrir buratos polo centro. Así chegaron os goles, todos os tres de excelente fasquía, aínda que foron memorables o xute de Jonny dende o vértice da área e o que culminou Guidetti tras un pase da morte de Mallo que recibira na liña de fondo outro de Wass. Goles cantados pola bancada como merecían. Endebén, pagou a pena gozar e (tamén) sufrir apoiando a este Celta que continúa enganchado no corno da lúa.

Campo do Fragoso CLXXIV

/en , , , /por

BARCELONA - CELTAFAIR PLAY

O sucedido no Camp Nou na noite do pasado domingo amosa a precariedade actual do concepto de “fair play”, ou “xogo limpo”, no fútbol profesional, espectáculo de masas e peza clave das programacións audiovisuais e das empresas de apostas. Ninguén vai quitar mérito ningún a actuación de Lionel Messi, capaz de noquear soíño a un Celta afouto até a temeridade. Ninguén vai cuestionar o seu lanzamento maxistral de falta que inaugurou a táboa de marcas, entrando polo buratiño da escuadra. Como ninguén vai desmerecer a orixinalidade do lanzamento do “penalti indirecto”, unha modalidade inspirada na que popularizaron en 1982 Cruyff e Olsen no Ajax, da que, dende 1957, existía o precedente do inventado polos belgas Rik Coppens e André Piters, nun enfrontamento da súa selección contra a de Islandia. Ninguén discute que Messi é un orfebre excepcional do fútbol do século XXI, á altura de figuras como Di Stéfano, Pelé, Cruyff ou Maradona, un artista da filigrana, capaz de resolver unha xogada nuns poucos centímetros. Mais iso non exime a Messi, nin os seus compañeiros de tridente barcelonista, de cumprir as normas do xogo nin manter un comportamento respectuoso co arbitro e leal cos seus contrincantes, claves do xogo limpo que pretendemos inculcar nas novas xeracións.

Nese contexto é onde debemos entender a polémica desenvolvida nas redes sociais tras a avultada derrota do cadro de Eduardo Berizzo. Un partido do Barça que quedará para a historia, a pesar de que os gañadores non sempre respectaron as regras nin a lealtade do espírito do “fair play”, onde dende hai máis de século e medio reside o ADN do fútbol, sexa como disciplina deportiva, sexa como unha das máis importantes industrias do lecer contemporáneo con presenza en todo o planeta. Un partido no que Messi abriu a táboa de marcas cun lanzamento marabilloso, no que, como demostran as fotografías, enganou ao árbitro adiantando o punto da falta sete ou oito metros. Unha trampa, que moitos xustificaran como arteira, das tantas que se fan ao longo dos noventa minutos, mais que violenta as regras que todos, dende Messi até os picariños da liga de benxamíns, deben respectar. Eis a inocencia e grandeza desta disciplina deportiva.

Outrosí sucedeu co lanzamento do penalti ao xeito de Coppens e Piters, concibido para incrementar a táboa goleira de Suárez, na súa batalla polo balón de ouro con Cristiano Ronaldo. Un lanzamento ilegal, xa que o dianteiro charrúa invadiu a media lúa da área, antes de que tocase o astro arxentino, transgredindo así a regra que obriga a todos os xogadores a situarse no momento do lanzamento “canto menos a 9,15 metros do punto de penal”. En definitiva, un lanzamento que o árbitro debeu mandar repetir. E non entramos a debater a lexitimidade moral de utilizar este tipo xogada, decisión que corresponde só aos seus protagonistas, aínda que poidamos sospeitar que non a repetirán fronte outros adversarios ou noutras competicións.

Por ventura, nesta triste polémica para o celtismo, vítima de tantas derrotas (deportivas e morais), emerxeu o espírito do “fair play” do seu adestrador e dun dos seus xogadores, Gustavo Cabral, que nas súas declaracións aceptaron a derrota con dignidade, sen cuestionar o comportamento dos gañadores. Unha valiosa lección de temperanza e de xogo limpo que reclamamos.

Xaora, nunha sociedade onde os valores e o respecto das normas son derrotados decote por comportamentos corruptos, é esencial a recuperación do rigor no respecto ás 14 regras de 1863 (logo 17) coas que naceu en Inglaterra o Football Association e coas que se xogaron en Vigo algúns dos primeiros partidos na península. Como sucedeu en Balaídos o xoves da eliminación copeira, a grandeza do fútbol é ser expresión teatral da vida, unha ilusión efémera coa que milleiros de persoas se sinten vivas, á espreita, coa ledicia e a decepción xogando en idéntico terreo. Iso tamén explica a nosa conmoción polo sucedido o domingo no Camp Nou.