Moi apretado foi o cuarto (e último) día da nosa participación na Feira do Libro da Coruña, un serán no que en tres horas presentamos os libros de poemas de Carlos Negro e Carlos G. Reigosa, a novela máis recente de Alfredo Conde e o primeiro libro de relatos de Ramón Vilar Landeira. Catro presentacións «express» nas que participou moito público que amosaron a viabilidade dun modelo de acto literario máis breve na súa duración (entre trinta e 45 minutos) e máis atractivo no seu formato para as feiras do libro de Galicia.
Comezou o serán coa conversa entre Mercedes Queixas e Carlos Negro arredor da Penúltimas tendencias, o poemario publicado na colección Fóra de Xogo. Tras lembrar de forma moi emocionante e fermosa as visitas da súa avoa ao centro da Coruña e a súa propia adolescencia, Queixas chegou á protagonista de Penúltimas tendencias, «unha rapaza que máis alá do universo rosa decide poñer a funcionar o seu cerebro», «ela decide ser, decide ir máis alá, decide a quen quere e como quere, decide non ser fashion nin cool, decide ser permanentemente ovella negra, blindar o seu corpo e a súa lingua de penúltimas tendencias uniformizadoras».
Carlos Negro comezou agradecendo «o agasallo da luz da Coruña, esta luz atlántica tan especial». Advertiu que «traía un libro de versos e, a pesar de ser consciente da existencia de etiquetas e idades, o que importa é como se enfronta cada lector cos silencios do texto». Definiu Penúltimas tendencias como «o diario da metamorfose dunha moza que sabe o que non quere ser, ainda que non saiba que quere ser».
Na conversa que mantiveron Queixas e Negro abordaron, entre outros temas, o modelo de amor romántico, ou «amor de cadeado», fronte o «amor de remar xuntos», como a necesidade de achegar a poesía aos adolescentes. Para Carlos Negro «os poetas absorbemos como esponxas os fluídos que nos dá a vida. Chegamos aos adolescentes non dende o discurso, senón dende a vivencia da emoción».
Foi o poeta Miguel Anxo Fernán Vello que presentou Kid Salvaxe, o primeiro libro de poemas de Carlos G. Reigosa. Tras expresar a súa admiración polo autor, Fernán Vello, prologuista do libro, debullou algunhas definicións da poesía como a de Gabriel García Márquez, «a poesía contaxia o amor; a poesía é esa secreta enerxía da vida cotián», ou a de Joseph Brodsky, «a poesía é a verdadeira educación do gusto literario». Para o editor de Espiral Maior, «a poesía foi sempre un motor da creación literaria de Carlos Reigosa, desde os seus tempos universitarios madrileños, no que escribiu os poemas de Eu e Esperta Galiza».
Fernán Vello definiu a poesía de Reigosa en base a tres consideracións. A primeira: «a poesía de Carlos Reigosa está tinxida toda ela de experiencia vital, coa carga da memoria e da experiencia no tempo que actúa como percutor da material verbal». A segunda: «a poesía de Carlos Reigosa contén a carga profunda do confesional». A terceira: «a poesía de Carlos Reigosa é poesía da memoria dos instantes vividos. Como sinala Gamoneda, “a poesía é unha arte da memoria, instante de instantes”». Para Miguel Anxo esta tres consideracións resumiríanse neste verso esencial, onde Reigosa sintetiza a súa poética: «Eu son alguén que vai cara o lugar onde se funde a memoria». «En Kid Salvaxe o poeta mantén un diálogo intenso coa propia vida, fuxindo de calquera ornamento para trasladarnos a carga emotiva que funda o poema, o golpe, a emoción e conmoción que persegue toda obra artística». Desvelou Fernán Vello a importancia no libro da morte do pai, «que funciona como a brasa que queima». Citou despois as referencias a Dylan e Kerouac presentes nestes versos, «onde se identifica un ritmo de blues e ás veces de jazz de tarde melancólica de domingo». Un libro que, aventurou Fernán Vello, «vai marcar un momento na traxectoria literaria do autor, deixará cinza e remol nos lectores». «A poesía deféndese soa ou non a defende ninguén».
Carlos Reigosa confesou que «tomaba a poesía menos en serio do que dixo Fernán Vello». «Non me sinto poeta, o que me sinto é autor de poemas».
O xornalista Manuel Rodríguez, pregoeiro desta edición da Feira do Libro da Coruña, presentou Chovida do ceo, a novela de Alfredo Conde. «Esta novela retrata moi ben a un personaxe, o inspector Salorio, no que identifico a añoranza do espírito do capitán do propio autor». Gabou Rodríguez a novela de Conde, «onde se relatan situacións moi diversas, moi divertidas de ler, onde non falta nin a imaxinación nin a prosa retranqueira, como adoita o autor en toda a súa obra».
Pola súa banda Alfredo Conde, confesou que «non sei escribir novelas negras, só sei facer novelas. Non creo que haxa novelas policíacas, negras ou históricas, só hai novelas». Expresou a súa admiración por Henning Mankell e Stieg Larsson, «que escriben novelas con mortos e policías, máis que transcenden a novela policial». «Chovida do ceo continúa a serie que abrín con Ósos de santo, protagonizada polo inspector Salorio, que probablemente terceira unha terceira e derradeira entrega». «O inspector Salorio é un tipo que me cae moi ben, ten unha visión da vida que me é familiar».
Rematou o serán literario coa presentación do libro de relatos de Ramón Vilar Landeira Os televisores estrábicos diante d emáis dun cento de persoas. Sinalou o autor a importante presenza da Coruña no libro, o segundo topos da obra, a cidade magnética na que se desenvolven algúns relatos. Tras ler varios dos comentarios recibidos dende a publicación do libro, Ramón Vilar reinvindicou o dereito a rir, «que non nos rouben o dereito a rir». Magnífico remate para un serán que moito pagou a pena.
O editor Paco Porrúa recibirá na Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego unha homenaxe cando se fan dez anos do seu pasamento en Barcelona, onde vivía dende 1977. Tributo que faltaba para un xigante da edición literaria do século XX, fundador hai setenta anos de Minotauro, editorial referente da ciencia ficción en castelán, e asesor, despois, director literario da editorial Sudamericana durante case dúas décadas, nas que apostou por obras hoxe esenciais na literatura contemporáena, como Rayuela (1963) de Julio Cortazar ou Cien años de soledad (aparecida o 30 de maio de 1967) de Gabriel García Márquez. Afortunado e intuitivo nas súas escollas e nas obras que traduciu, entre elas Crónicas marcianas (1955) de Ray Bradbury, que asinou como Francisco Abelenda e O Señor dos Aneis (1977) de J.R.R. Tolkien, firmada por Luis Domenech, ensinou que no exercicio do seu oficio, o editor debe ser anónimo e discreto, consciente de que non é outra cousa que o seu catálogo e que cando morra non quedarán máis que os seus libros. Sabía que a primeira función do editor era a de lector, para escoller os mellores textos, logo editalos ben e conversar e acompañar sempre aos autores. Prácticas que lle permitiron legar un catálogo extraordinario, encabezado polos autores citados, aos que engadiu tantos outros nomes, como os de Alejandra Pizarnik, Onetti e Sarduy, entre os sudamericanos, e Italo Calvino, Philip K. Dick, Ursula K. Le Guin ou Angela Carter, entre os traducidos. Nacido en Corcubión (1922), educado na Patagonia, onde emigrou con dous anos, nunca perdeu a súa relación con Galicia, a que regresou durante dous anos da súa adolescencia, o que non lle impedía confesar «ser un galego sen saudade». Retratado o 7 de xaneiro de 1973 na serie «Figuraciós» de La Voz de Galicia, Luís Seoane recoñecía no seu amigo Paco Porrúa «a paixón polos grandes escritores aparentemente sen lectores». Rescatalo do esquecemento e reintegralo á memoria da nosa edición histórica merece todas as beizóns.
