Presentacións – Páxina 16

Onte 1521: Alberte Santos en Cartabón

3 de Decembro de 2015/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Vigo/por bretemas

Moi interesante foi onte a presentación na libraría Cartabón d’ O rebumbio dos vagalumes, a primeira novela do xornalista Alberte Santos Ledo. Entrevistado polo editor Pepe Carreiro, Alberte comezou confesando que na novela «pretendeu defender a capacidade de ser críticos con nós mesmos e facer cambios». «Na vida non hai treguas e cómpre decidir nas situacións de frustración ou cando un non se sinte satisfeito, como lle sucede a Paula, a protagonista da miña novela.» «Sen este exercicio de rebeldía e de inconformismo, nas vidas persoais hai pouco espazo para a esperanza.» Interpelado polo editor, Santos explicou que escollera cinco narradores para que «o lector tivese unha visión máis poliédrica e plural», «quixen que o dono da historia fose o lector». Con respecto aos personaxes dixo que «todos os sete tiñan que decidir nalgún momento, ainda que se enfrontasen a esa situación de risco en momentos diferentes». «A miña intención é que na lectura da novela a xente o pase un pouco ben, goce dun momento entretido, mais tamén que lle permita a reflexión sobre cousas importantes, mesmo que miren para si mesmos». Preguntado polas persoas do público, Alberte Santos deu algunhas claves sobre o título, «unha metáfora que atende a que os vagalumes dan luz sen calor para chamar a atención dos seus pares». Recoñeceu a influencia de autores como Kundera e «doutros que non utilizan unha escritura liñal». Rematou as súas palabras Santos confesando que «non concibiría escribir literatura noutra lingua que non fose a galega». Un excelente convite á lectura d´ O rebumbio dos vagalumes. Parabéns para autor e editores.

Onte 1518: Os Xerais no Ateneo

30 de Novembro de 2015/en Autores, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Onte, Poesía, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

As perdas da fin de semana adiaron a reseña do que foron as presentacións nas que participamos esta fin de semana. No serán do vernres celebramos da man do Ateneo de Pontevedra a presentación dos tres premios Xerais coa participación dos membros dos tres xurados. Unha sesión literaria excelente na que escoitamos seis intervecións moi interesantes.

Daniel Landesa, xurado do premio Merlín fixo referencia á denominada «Xeración da Esperanza» como «Xeración Desesperada», a dos autores e autoras novas que procuran na literatura o que se lles nega noutros eidos da vida laboral. Cualificou Nena e o mar como un libro marabilloso, «con personaxes moi de aquí, pero que son universais, un libro que vai perdurar». Anxos Rial, xurado do Premio Jules Verne, cualificou a Andrea Maceiras de «artesá das letras galegas» e a novela Europa express como de grande madurez. Anxo González Guerra, xurado do Xerais de novela, salientou a «innovación formal e a deconstrución atractiva« de De remate da que aventurou se tirarán «textos perfectos para as probas de Bacharelato».

Pola banda das autoras, Érica Esmorís cualificou a súa novela como «historia longa e complexa, que ofrece unha historia de dúas velocidades, unha rápida, a de Nena, e outra vagorosa, a dos maiores». Confesou que o relato xurdira falando cos seus pais sobre as limitacións do paso do tempo. «Quixen que Nena demostrase aos vellos de Punta Balea que hai xente que nunca se rinde.» Andrea Maceiras confesou a súa afección polas postais, que serviu como enganche para a escritura de Europa express, novela con tintes autobiográficos que definiu de intriga psicolóxica e coa que pretendeu abordar temas como o do abandono da mocidade. Por último, Héctor Cajaraville homenaxeou a Xosé Neira Vilas lembrando que O cabaliño de buxo foi o primeiro libro que lera en galego. Confesou que estaba convencido de que só puido escribir con plena liberdade De remate por tratarse da súa primeira novela e non pensar que puidese ser publicada.

O sábado ao mediodía presentamos en Sisargas O último día de Terranova. Antes de comezar unha hora de lectura, Manuel Rivas explicou a súa concepción dos xéneros literarios como círculos concéntricos. «O primeiro círculo é o da poesía, a célula nai sobre a que levita a linguaxe, que a soergeu para cantar de ledicia ou de dor». «A poesía é a palabra en vilo, as palabras fosforescendo, A poesía é o rizoma que sae da terra e procura a luz.» Utilizou tamén a imaxe dos círculos para expresar a relación entre realidade e ficción, «que non son eidos esgazados, apenas círculos diferentes dunha mesma dimensión, na medida que a imaxinación e a razón forman parte deses círculos.»

Onte 1515: «O último día de Terranova» en Lume

27 de Novembro de 2015/en Autores, Cidades, Galerías de fotos, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Iniciamos onte na Libraría Lume da Coruña a que será unha longa xira de varios meses de presentacións da novela de Manuel Rivas pola xeografía galega da libraría, onde o factor humano da presenza agarimosa e o consello do libreiro e da libreira confire un valor engadido ao encontro da lectora co libro e coa seu autor ou autora. Unha xira que continuará o sábado ao mediodía na Libraría Sisargas e coa que Rivas reivindica o valor da libraría como hábitat natural do libro literario, mais tamén como espazo público para o libro e para a lectura, como celme da convivencia cidadá.

O último día de Terranova é unha homenaxe a libreiros desaparecidos, como o vello Antón Patiño de Librouro, o da memoria de ferro, ao que Rivas xa dedicara Os libros arden mal, e o coruñés Molist, de quen o autor conserva a lembranza da súa presenza como referente nos seus días de mocidade. Mais tamén é unha homenaxe a cinco das libreiras coruñesas de hoxe, a quen está dedicada a obra, Lola, Amparo, Marta, Silvia e Begoña. A novela constitúe unha homenaxe á libraría nun momento decisivo do proceso de hibridación da comunicación literaria e de banalización da cultura e da edición. Terranova é o nome da libraría da familia de Vizenzo Fontana e Garúa, a repartidora arxentina de libros, que fuxiu das gadoupas da triple A. Xaora, Terranova é un lugar inesquecible, un refuxio para náufragos da vida, un espazo de acollida de persoas e animais, un lugar protector, o mellor posible para alumbrar unha nova vida. Terranova e a libraría onde caben todas as librarías, como lugares de vida, espazos de liberdade, encontro e memoria.

Terranova é un espazo de memoria durante seis décadas, desque Antón, o vello mariñeiro, quixo darlle un futuro aos seus fillos, Comba e o tío Eliseo, e eles co profesor Amaro Fontana converteron a Cámara Estenopeica nun lugar onde vivir o exilio interior e gardar e distribuír os libros prohibidos que chegaron nos dobres fondos das maletas dos emigrantes. A libraría como espazo de contrabando de libros, como ponte permanente con Buenos Aires, a cidade onde se desenvolveron catálogos literarios extraordinarios como os da editorial Botella al mar de Arturo Cuadrado e Luís Seoane ou os da Fabril editora de Jacobo Munick, tanto pola calidade dos seus textos coma pola beleza dos seus libros. Libraría Terranova que mantiña conexión permanente con París onde o editor Pepín Martínez publicaba os libros de Ruedo Ibérico, fachos de liberdade.

O último día de Terranova recolle algúns fíos que Manuel Rivas deixou apenas ganduxados en 2006, cando publicou Os libros arden mal. Como aquela é unha expresión do malestar da cultura, localizada baixo o ritmo da lumieira do faro. Como aquela, é unha homenaxe ao mundo do libro, antes ás bibliotecas e edicións libertarias, agora ás librarías e editoras do exilio. Como aquela, ten estrutura de mosaico, aínda que probablemente menos complexa e moito máis breve. Ambas as dúas novelas xiran arredor do valor da cultura, do pensamento, da edición, da escritura e da lectura literaria como actividades que conforman os territorios da liberdade, os horizontes de esperanza.

O último día de Terranova comparte a xeografía interior, as palabras e a fragrancia da natureza d’ A boca da terra, o libro de poemas publicado o pasado verán. Un espazo e atmosfera comúns que facilitaron que Rivas ofreza nesta novela algunha das súas páxinas de prosa máis fermosa e puída de toda a súa obra. Unha novela na que conflúen vidas reais e imaxinarias, a cultura popular e a libresca, mais tamén xéneros, xa que abala entre a novela negra e os relatos de amores, mais sempre coa sutil presenza da ironía (para Rivas «ese humor que coñece a dor«) na voz de Vicenzo, o narrador en primeira persoa do vivido e do recordado. Unha historia na que conflúen os espazos do exilio e da oposición. Unha radiografía da sociedade actual do malestar, onde todo resiste ameazado polos carteis de «liquidación de existencias por peche inminente de negocio». En palabras de Rivas na presentación de onte «O último día deTerranova é unha viaxe entre a perda e o afecto, onde cada personaxe ten un sustituto co que dialoga, Amaro con Eliseo, Vicenzo con Dombodán…»

Hai dous días, Mercedes Corbillón, a libreira de Cronopios de Pontevedra e Santiago, publicaba no seu perfil de Facebook a primeira anotación que coñezo sobre O último día de Terranova. Cualificaba o libro de Rivas de marabilloso. Transcribo un anaco do seu texto: «Remateino nun bar, mentres Lola tomaba torta de chocolate e eu andaba en Certo Punto do Espírito con Eliseo, perdida nos silencios de Amaro e pechando os ollos para lembrar aquel día no que a liña do horizonte sobre o mar me fixo chorar». Mellor non se pode dicir.

Onte 1510: Presentación de Érica Esmorís e Andrea Maceiras

22 de Novembro de 2015/en Autores, Librarías, Literatura infantil e xuvenil, Música, Novidades, Onte, Premios, Presentacións, Recurso_didáctico, Xerais/por bretemas

A presentación do serán do pasado venres na Coruña de Nena e o mar de Érica Esmorís, Premio Merlín 2015, e Europa Express de Andrea Maceiras, premio Jules Verne 2015, puxo en evidencia algunha das mudanzas máis positivas que está vivindo a lix galega.

A primeira, o propio espazo onde se desenvolveu, a fermosa libraría Moito Conto, especializada en infantil e xuvenil, con atención preferente polo álbum ilustrado, aínda que tamén ofrece unha coidada escolma de lecturas literarias para as persoas adultas. Un modelo de libraría que procura o interese dun público familiar que entende a lectura como unha das súas actividades de lecer e desenvolvemento persoal.

A segunda mudanza é o protagonismo dunha nova xeración de autoras, á que a min me gusta chamar «Xeración da Esperanza», que Manuel Rodríguez Alonso bautizou «Xeración do novo século», que está irrumpindo con todo o seu pulo, renovando formas, introducindo novos temas e modificando actitudes e análises na nosa lix. Na presentación das novelas de Esmorís e Maceiras quedou ben clara a aposta de ambas as dúas por estruturas narrativas e temas complexos demostrando que ambas as dúas carecen de prexuízos didáctistas ou complexos de abordar «un xénero menor». Xaora, isto non impide que ambas as dúas chanten os seus textos no territorio firme dos valores e desenvolvan con ambición literaria as convencións do xénero, no caso de Nena e o mar, da novela clásica de aventuras; no de Europa Express, da novela de intriga psicolóxica.

A terceira mudanza é o emprego da comunicación directa de cada unha das autoras coa comunidade de lectores e lectoras que vai conformando, o que facilita interaccións e visibilizacións que permiten a ampliación dos seus públicos. Se todo isto non abondase para o interese da presentación, a participación de Matthew Ward, que cantou dous temas, un dels «Lighthouse», en homenaxe a Noon, o personaxe do fareiro de Nena e o mar, constituíu un agasallo precioso para unha presentación excelente. Bo comezo para a andaina das obras premiadas de Érica Esmorís e Andrea Maceiras.

Onte 1508: O Cabanillas de Fernández Rei

20 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Lingua, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Couceiro de Compostela volveu quedar pequena para a presentación de Ramón Cabanillas, Cambados e o mar da Arousa, o libro no que o profesor Francisco Fernández Rei compilou trinta dos seus traballos arredor do «poeta arelado». Un libro co que Fernández Rei contribúe a enriquecer o catálogo arredor de Cabanillas de Xerais, un dos autores cabezaleiros do noso catálogo, xa que na colección Biblioteca das Letras Galegas editamos os principais poemarios do poeta das Irmandades e no ano 2009 reunimos todos os seus poemarios no volume Ramón Cabanillas. Poesía galega completa. Agora, con este Ramón Cabanillas, Cambados e o Mar da Arousa Fernández Rei compila trinta traballos redactados –moitos deles xa editados en diversas publicacións, nove inéditos–, que abordan o poeta cambadés desde diferentes perspectivas: a literaria e a lingüística; en relación coa análise da presenza de Cambados e do mar da Arousa na súa obra e na doutros escritores da literatura galega moderna e, por último, desde o empeño por reivindicar e valorar a importancia que ten Ramón Cabanillas para a sociedade galega. Como sinalou na presentación en Cambados Anaír Rodríguez, a editora da obra, «este libro é o resultado dunha paixón transformada en moitos anos de dedicación ao estudo da biografía e da obra do poeta cambadés que, de seguro, se vai constituír noutra desas obras de referencia, asinadas por Francisco Fernández Rei».

Na presentación compostelá foi Antón Santamarina quen glosou un libro no que o autor desenvolveu as súas facetas de antropólogo, lexicógrafo, dialectólogo, crítico e biógrafo dunha figura que «asociamos, dende a publicación no ano 15 de Vento mareiro, co mar e con Cambados». Pola súa banda, Fernández Rei confesou que o libro constituía unha homenaxe a Cambados, a súa Itaca e a toda a xente amiga que pon en valor a obra de Cabanillas. «Ademais constitúe unha reivindicación da cultura marítima da mar de Arousa, representada na figura de Luís Rei, o director da revista Ardentía, que coñeceu o libro nos seus derradeiros días». O autor lembrou aos seus pais, «que me transmitiron a sua lingua e o seu xeito de estar no mundo». Debullou despois os diversos apartados do libro, lembrou o sue discurso sobre Cabanillas de ingreso na RAG e o primeiro texto do volume, »Cambados, “pobre, Fidalgo e soñador”», publicado en 1977 na revista Teima.

Onte 1507: Presume do Culturgal 2015

19 de Novembro de 2015/en Cultura, Culturgal, Eventos, Onte, Presentacións/por bretemas

Presentamos onte a programación do Culturgal 2015. Máis de cento cincuenta actividades para públicos diversos (familiar, especializado e profesional) que do 4 ao 4 ao 6 de decembro xuntarán no Pazo da Cultura de Pontevedra a máis de medio milleiro de creadores, oitenta entidades expositoras e, previsiblemente, máis de 15.000 persoas. O éxito do modelo acuñado por Culturgal dende hai oito anos, no que participan cinco asociacións representativas dos diversos eidos da industria cultural e patrocinan nun sesenta por cento tres administracións públicas diferentes (Xunta, Deputación e Concello de Pontevedra), radica na asunción dos principios de corresponsabilidade, transparencia e participación, como piares do seu funcionamento. Entusiasmo, diversidade e orgullo caracterizan hoxe este evento que funciona coma un escaparate das novidades dos sectores da cultura galega (edición, artes escénicas, música, audiovisual e cultura dixital), mais tamén como un punto de encontro dos seus profesionais e dos seus públicos.

Xaora, o esforzo do equipo de profesionais que dirixe Xosé Aldea oriéntase a ofrecer aos públicos unha feira que sorprende e innova cada ano, mais na que tamén devagariño pretende consolidar unha tradición. Eis a importancia da estabilidade en Pontevedra e a vontade de compartir a experiencia da feira coa do turismo. Mellorar a experiencia persoal dos diferentes públicos, visibilizar o que está oculto, ofrecer novos espazos formativos, indagar no carácter transversal dalgunhas propostas son tamén obxectivos dunha feira que é de todos e todas, artistas, empresas e públicos. Eis o lema desta edición «Presume de Culturgal». En definitiva, cando apenas quedan un par de semanas para abrir as portas do Culturgal 2015, convidados a sinalar nas axendas as datas do 4, 5 e 6 de decembro.

Onte 1503: Fotógrafa Mary Quintero

15 de Novembro de 2015/en Artes Visuais, Homenaxes, Onte, Presentacións, Vigo, Xerais/por bretemas

Na presentación do libro de Mary Quintero e na homenaxe que a fotógrafa e pintora viguesa recibiu onte no Balneario de Mondariz salientouse o seu carácter de muller pioneira e artista comprometida coa renovación da técnica fotográfica. Foi a primeira fotógrafa galega que fixo unha exposición inidividual (en Lugo,1947), a primeira que montou un estudio propio (en Vigo, 1952) e a primeira que saíu fóra de Galicia para participar en congresos e ditar conferencias. Mais tamén foi pioneira na utilización da técnica do coloreado, que aprendeu da súa nai, no emprego do proxector de fondos, mantendo sempre unha atención preferente pola composición e a procura da luz adecuada para cada un dos seus retratos. O seu traballo de seis décadas como fotógrafa de estudio, por fin recoñecido, está á altura doutras figuras masculinas da fotografía galega como Ferrol, Vieitez ou Camaño.

Onte 1502: Rivas homenaxea a libraría

14 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Editores, Lectura, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Traducións, Xerais/por bretemas

Coincidindo co Día das Librarías, chegaron do prelo os primeiros exemplares d’ O último día de Terranova, a novela coa que Manuel Rivas homenaxea á libraría e ás libreiras e libreiros. Na presentación que fixo o pasado mércores diante de máis de trinta profesionais da libraría galega, Rivas afirmou a súa convicción futurista, optimista que establece unha relación entre o espazo da libraría e a presenza humana, «que é imprescindible para que o factor humano estea presente nos libros», «ten que ver coa propia natureza do que se escribe nos libros, será moi difícil poder falar de literatura sen contar coa libraría». Manuel Rivas definiu «as librarías como o líquido amniótico onde se desenvolve a liberdade, precisamos desa auga para que non quede todo no imperio do baleiro».

Manuel Rivas explicou que «O último día de Terranova é unha historia cun lado perturbador, contada por un único narrador, Vicenzo, o libreiro da libraría Terranova que posúa a música do humor e da ironía, que conta e lembra a polifonía de voces que está na súa memoria». Cualificou a novela como «radiografía da sociedade, cunha dimensión da serie negra, unha historia de amores con presenza do exilio, localizada nunha libraría anfibia, que tiña a condición de ponte con América, á que chegan os libros nas maletas dos emigrantes». Situou a novela a carón d’ A boca da terra, o libro de poemas publicado o pasado verán, «unha irmá siamesa cuxa ollada fosforescente moito me axudou a que a escrita fose unha especie nova». Salientou o papel dos libros como personaxes, así como a dos seus editores, como foi o caso de Jacobo Munick, o responsable da arxentina Fabril editora, que deseñou un catálogo extraordinario no que incluíu a primeira edición en castelán d’ O vixía no centeo de Salinger, co título El cazador oculto.

Onte 1501: «Marcas» de Xavier Navaza

13 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Economía, Ensaio, Novidades, Onte, Política, Presentacións, Socioloxía, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Presentamos onte en Couceiro de Compostela, acompañados de Manuel Outeiriño, o ensaio do xornalista Xavier Navaza Marcas. Signo, comunicación e consumo na era da simulación. Especializado durante moitos anos na reportaxe, o xénero matriz do xornalismo inconformista, e na crónica política, nas duascentas cincuenta páxinas de Marcas ofrece unha longa e detalladísima reportaxe do que sucedeu no mundo dende 2008, ese tempo que de forma eufemística chamaron «crise económica» e que o autor bautiza como «era da simulación». Artellado en seis capítulos e un preámbulo, que funciona como resume, cun estilo vibrante, onde se enfían informacións diversas, Navaza realiza un retrato demoledor desta era caracterizada polo control reconstrúe o mosaico deste tempo no que os grupos financeiros pasaron a tomar o control a través das axencias de cualificación e empresas de auditoría estadounidenses, da utilización das marcas comerciais e da colonización dos medios de comunicación e do mundo da cultura e da política transformado en espectáculo.

Unha era na que o chamado BIG Data controla o ADN dixital do electorado através de Internet e das súas redes sociais; onde as axencias de cualificación, as chamadas «As tres irmás», elaboran profecías que se autorrealizan, agravando a crise económica dos países que elas mesmas poñen en dúbida. Xaora, Navaza analiza o papel da postmodernidade, que dende hai dúas décadas contribuiu ao proces oactual de desregulación e desactivación dos talantes críticos, motor dunha cidadanía en pleno uso das liberdades. Detense na análise do funcionamento da economía como un xigantesco casino, onde as trampas e as apostas de infarto constitúen a trabe de ouro do sistema financeiro. A pesar da deterioración da idea de democracia, provocada polos mercados e as súas marcas de referencia, Xavier Navaza remata o ensaio de forma optimista, xa que identifica «unha marea de ideas e propostas alternativas que removen a opinión pública a escala mundial». Un ensaio político valioso, cuxa lectura recomendo moi vivamente.

Onte 1499: 13N, día das librarías

11 de Novembro de 2015/en Age, Axentes_literarios, Eventos, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Twitter, Xerais/por bretemas

O vindeiro venres, 13 de novembro, CEGAL e a Federación de Librarías de Galicia promoven o Día das librarías, unha nova festa do libro, que chega a súa quinta edición, coa que se pretende facer máis visible o libro no espazo público e privilexiar a súa adquisición na libraría. Con este motivo haberá en todas as librarías de España un desconto do 5 %, presentacións e outras actividades de animación, así como unha iniciativa en Twitter, #libreriasmolonas, promovida coas mesmas intencións, neste caso polo Observatorio de Lectura e do Libro. Unha proposta que convida aos lectores e lectoras a compartir o coñecemento daquelas librarías que cadaquén considera «molonas».

Xaora, no día anterior celebrarase en Compostela o XII Simposio O libro e a lectura, organizado pola Asociación Galega de Editores, que nesta edición abordará de forma monográfica o futuro das feiras do libro de Galicia. Semana da libraría que comezará para nós hoxe cun xantar organizado por Xerais no que Manuel Rivas falará a trinta libreiros e librerias galegas d’ O último día de Terranova, a novela que chegará ás librarías o xoves, 26 de novembro, e será presentada ese mesmo día na Libraría Lume da Coruña. A libraría e as libreiras protagonistas.