Cancións de Xela Arias

/en , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á publicación do libro de Cancións de Xela Arias e ao regreso do grupo Desertores:

A pasada semana celebrouse a terceira e derradeira sesión do Simposio Xela Arias co que a Real Academia Galega pecha as actividades do brillantísimo ano dedicado a homenaxear a escritora viguesa. Un serán literario no que se abordou a súa actividade profesional como editora e tradutora pioneira e na que se salientou o seu carácter como artenauta interesada polo diálogo creativo da poesía con outras artes. Unha pulsión interartística iniciada coas primeiras colaboracións de Xela Arias cos pintores Xosé Guillermo e Pedro Sardiña nas páxinas dos xornais A Nosa Terra (1982) e Faro de Vigo (1984), ampliada coas letras que escribiu para o grupo vigués de rock Desertores, na segunda metade da década de 1980, que chegaría ao seu cénit no libro e na exposición Tigres coma cabalos (Xerais 1990), o seu traballo a medias co fotógrafo Xulio Gil, e que tería o seu ramo coas colaboracións con Jandro, autor da escultura do vendedor de xornais Manuel Castro da rúa do Príncipe, no marco das mobilizacións de Burla Negra (2003), co pianista Alberto Conde (1999), co compositor Antonio Pulido Cid (2000) e co clarinetista Fernando Abreu (2003) cos que ensaiou diversas performances sobre os textos de Intempériome (Espiral Maior 2003, Xerais 2021), o seu derradeiro libro de poemas.

Diálogos creativos nos que Xela se achegou ás linguaxes da ilustración, da pintura e escultura, da música e da fotografía, tamén en menor medida e de forma máis ocasional do audiovisual e do teatro, coa intención de espallar o poema fóra dos límites do libro de papel, rebotándose contra a concepción do libro como un cadáver nun anaquel, explorando nos seus numerosos recitais até onde podería chegar a comunicación poética. Unha actividade literaria expandida e hibridada pioneira, rabiosamente contemporánea, na que a autora de Denuncia do equilibrio (Xerais 1986) arriscou a explorar con escasos complexos as posibilidades creativas achegadas por estas disciplinas no seu diálogo co texto poético, coa idea, nas súas palabras, de abordar dende unha posición de rebeldía a que entendía como «a única revolución pendente: a revolución dos afectos». Unha revolución creativa insurxente que xa emerxía nos seus primeiros poemas publicados en Faro de Vigo e fancines como Katarsis nos que experimentaba de forma provocadora coa disposición dos elementos gráficos e o manexo dos espazos, unha forma de indagación que, como sinala a profesora Chus Nogueira, editora da poesía completa (Xerais 2018), expresaba un rexeitamento a un concepto compracente de poesía que pon en dúbida a orde establecida.

E como outra das serendipias afortunadas deste ano, coincidiu o remate do simposio de estudos xelísticos coa aparición nos andeis das librarías do libro-disco Cancións (Xerais 2021) no que a xornalista Teresa Cuíñas Lavandeira recompilou, traduciu para o galego e contextualizou na música do seu tempo as letras que Xela Arias escribira para Desertores. Un volume que inclúe unha gravación discográfica actual dunha ducia de temas con letras de Xela Arias, tanto os seis incluídos no primeiro disco do grupo, El Desertor (1991), os catro do segundo, El vicio de la carne (1994), como outros dous, «Detrás de ti» («Boogie») e «Nena alcohol», que permanecían inéditos. Un traballo musical excelente do veterano grupo dos oitenta formado na actualidade por Humberto Díaz (Heredia), Juan Díaz, Valerio Araújo e Francisco Araújo, presentado en concerto no Auditorio de Chapela e no Culturgal desta fin de semana, cunha acollida entusiasta do público. Un libro-disco concibido como outra peza contra o esquecemento que actualiza aquelas cancións, cuxos textos Fernando Francio definiu «labrados na area da vida», zumegando o aroma daquel Vigo húmido e revolcado, aquel «lixo de cidade», ao que se refería en «Veña, brinca xa, que o imos rebentar», noutra das letras inéditas escrita para Desertores.

A publicación deste coidado libro-disco de Cancións de Xela Arias, como a do anterior de Intempériome, que incluía a gravación do espectáculo «Vencerse é cousa de se tratar» de Fernando Abreu, no que tamén emancipaba os seus versos utilizando a música como recurso escénico, constitúe un afortunadísimo peche bibliográfico deste ano dedicado á autora que confesou que lle gustaría reencarnarse en «Lou Reed feminino» e se sentía «moitísimo máis influída polo mundo do rock and roll que polos poetas galegos». Unha escritora na que descubrimos á Patti Smith das letras galegas, encarnando a fusión de poesía e o rock. Unha poeta na que toda comunicación con ela, en palabras de Teresa Cuíñas, «sucede no seu discurso do desasosego, experto nos confíns dos rueiros, efusivo, congruente, modelado consonte as súas inclinacións en cada momento e inseparable dos seus eixes vitais».

«Que hostia din os rumorosos?»

/en , , , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á publicación de Que hostia din os rumorosos?, o libro de libros co que volve Rompente:

Na madrugada bretemosa do 20 de agosto de 1981 un Renault-12 familiar bateu na avenida Beiramar contra un valado de obras sen sinalizar. Os seis ocupantes do coche acabaron nas urxencias do Pirulí, sen lesións de importancia, coa excepción do copiloto, o poeta Manolo Romón, que resultou ferido de gravidade e hospitalizado durante dous meses. O condutor, o músico Julián Hernández, confesou que despois de estar con Antón Reixa nunha tasca saíran do Almas Perdidas do porto do Berbés, camiño do Balneario de Samil, único local que permanecía aberto durante toda a noite. Ocupaban os asentos traseiros do renault Javier Soto e José Manuel Barros, ademais de Alberto Torrado e Miguel Costas, membros coma o condutor do grupo de rock Mari Cruz Soriano y los que afinan su piano. Tras a declaración por parte da compañía aseguradora como «siniestro total», Miguel Costas propuxo rebautizar a formación como Siniestro Total (ST). Aquela historia viguesa contada de marabilla e con todos os detalles por Elena Ocampo nas páxinas de Faro de Vigo e por Emilio Alonso no libro Vigo a 80 revolucións por minuto (Xerais 2011) constitúe o que pode ser considerado o acto fundacional da chamada «movida viguesa», movemento interartístico vertebrado pola música popular que animou os convulsos anos oitenta vigueses da reconversión do metal, das protestas do bono-bus, dos apresamentos de pesqueiros, das mortes provocadas pola heroína e pola SIDA.

Un acto fundacional que se concretou musicalmente no primeiro concerto de Siniestro Total, o 27 de decembro de 1981, no cine Salesianos da rúa Venezuela, no marco do festival «Nadal Rock», organizado polo desaparecido Bibiano Morón, no que tamén participaron Trenvigo, o grupo electrónico que o cantautor compostelán formara cos tres compoñentes de Druída (Teo Cardalda, Pablo Novoa e Javier Martínez), os portugueses de Arte e Oficio e os Nacha Pop de Antonio Vega. Un evento ao que se chegou, probablemente, tras meses de ensaios no Satchmo, o club de jazz da rúa Joaquín Loriga 33, que dende a primavera de 1981 abriu as súas portas e espazos ás novas tendencias musicais e aos grupos vigueses. Polo Satchmo andaban os membros de ST e tamén do Grupo de Comunicación Poética Rompente, nacido en 1975 como Grupo de Resistencia Poética (formado por Pexegueiro  e Reixa) e despois mudado en Rompente edicións (1978), editora que utilizaba a impresión con vietnamita e multicopista, xa sendo trío beat e guerrilleiro en doses inexactas formado por Antón Reixa, Manuel M. Romón e Alberto Avendaño, que atoparon alí un lugar ideal «onde tirar a poesía dos libros e levala á rúa e aos bares».

Foi no Satchmo onde o 24, 25 e 26 de decembro de 1981 actuaron os The Bebra Brothers, o grupo bautizado co nome dos ananos d’ O tambor de folla de lata de Günter Grass, formado polos tres membros de Rompente xunto cos músicos Julián Hernández, Miguel Costas, Alberto Torrado, Moncho Vazquez e Luís Manuel Fernández Abreu. Foi, pois, no Satchmo, hoxe pub Vagalume, onde se forxaron as colaboracións entre os músicos de ST e os poetas de Rompente, ao que se sumaron algúns artistas plásticos do grupo Atlántica e actores do emerxente teatro galego. Grupos, concertos e performances poéticas que comezaron a chamar a atención máis alá da ponte de Rande, feito ao que quizais tampouco foi allea a xenerosidade coa que Jesús Ordovás acolleu no seu Diario pop de Radio 3 a primeira maqueta de Siniestro Total, celme do seu primeiro elepé, ¿Cuando se come aquí? (1982), que lle enviara Julián Hernández ou ao disco do debú de Golpes Bajos, a formación de Germán Coppini, o primeiro cantante de ST, e de Teo Cardalda, Pablo Novoa e Luís García. Un fenómeno musical no que as formacións se ampliaban e confundían, como sucedeu con Os Resentidos, grupo liderado por Antón Reixa (Rompente) ao que se uniron inicialmente Alberto Torrado (ST), Javier Soto (despois ST) e Rubén Losada, coa intención de conformar «unha bus band de rock esquimó e funkie depresivo».

Corenta anos despois daquel estoupido de creatividade resistente, impregnado con inequívoco espírito contracultural de vangarda, protagonizado polos membros de Siniestro Total, Rompente e polos pintores Menchu Lamas e Antón Patiño, publícase Que hostia din os rumorosos? (Editorial Elvira 2021), un coidado libro de libros que continúa o diálogo a rompentres e actualiza a proposta dos oitenta. Despois do reencontro de Upalás (Xerais 1998), esta volta da polifonía poética inesperada e gozosa de Rompente, nun libro prologado por Julián Hernández e deseñado e ilustrado por Antón, Menchu e Rubén Romero, constitúe un gran acontecemento literario que merece ser celebrado cunha xira de presentacións por Galicia enteira. Parabéns a todos eles por re-existir e non desistir de continuar falando sós.

Onte 2120: «Non pare a festa» para celebrar o Entroido

/en , , , , , , , , , , , /por

Non pare a festa from Xerais on Vimeo.

O editor Ramón D. Veiga e o ilustrador David Sierra tiran do fío do novelo que deixaron co álbum É tempo de entroido (Xerais 2018) para convocar nas páxinas de Non pare a festa (Xerais 2021) a outro grupo de máscaras do Entroido popular galego, na súa maior parte da provincia de Ourense: os boteiros de Viana do Bolo, Vilariño de Conso e A Gudiña; a gárgola de Celanova; o vellarrón de Riós; a mázcara da Xironda en Cualedro; os charrelos da Veiga; os chocalleiros de Vilardevós; os follateiros de Lobios; os felos de Esgos e Boborás… Un libro documental que recupera a imaxe destas máscaras armadas todas elas con instrumentos músicais e outros útiles para montar troula. Álbum de moi xeitosa fasquía gráfica, na que o ourensán  David Sierra co seu trazo inconfundible crea unha espectacular iconográfica entroideira chamada a alfabetizar neste eido da nosa cultura popular ás xeracións galegas do século XXI.

E se isto xa non abondase, Non pare a festa conta cunha canción propia e booktrailer gravados por Os Amigos dos Músicos que puxeron música aos versos tan enxeñosos e ben fiados cos que Ramón D. Veiga convoca a tan estrondosa comitiva. É tempo de entroido e Non pare a festa son dous álbums que non poden faltar en biblioteca escolar ningunha, un recurso informativo imprescindible neste inverno no que as máscaras por desgraza desfilarán só nas pantallas e nestas páxinas de festa. Recoméndoos vivamente e parabenizo aos autores e músicos por tan excelente desempeño.

Feliz 2021: «Stand By Me»

/en , , , /por

A pesar do ruín que foi o ano da pandemia, teimamos en manter as tradicións e celebramos o serán de San Silvestre coa música do grupo dos irmáns Gallagher. Busquei un tema no que Liam e Noel mantívense distancia social e unha certa esperanza non exenta de melancolía. Atopei este «Stand By Me», unha versión acústica daquel concerto na piscina de 1997.  Certo é que «os tempos son duros cando as cousas non teñen sentido», como tamén o é que os afectos axudan cando «ninguén sabe o que vai pasar», «queda ao meu carón».

Os meus votos para que durante o 2021 o músculo dos afectos nos devolva a ledicia de compartir. Por ventura, sabemos que o novo ano ven con luces de longo alcance da man da ciencia e da esperanza.

Saúde, amor e boas lecturas galegas!

Onte 2093: Universo Macías

/en , , , , , , , /por

Gustei de participar ante no ciclo «Universo Macías. Así pasen 25 anos» do VIIIº Vertixe Sonora, cunha intervención breve sobre o Macías íntimo que eu recordo. Un ciclo organizado no Conservatorio Superior de Música de Vigo con motivo do vinte e cinco cabodano do seu pasamento na que en tres concertos se interpretaron varias das obras de Macías, estreouse La lyre du Désert, un documental de Manuel Del Río, así como se desenvolveron diversos coloquios e intervencións arredor da obra e da figura do compositor vigués. Despois de dúas décadas de esquecemento e silencio, nos que a figura de Enrique permaneceu como unha sombra na memoria das súas amizades e unha nota a pé de páxina dalgunhas das poucas historias da música galega, é unha excelente noticia que se comezase a dixitalización do seu catálogo e se volva sobre a dimensión creativa do Universo Macías, unha das grandes figuras da Cultura Galega da segunda metade do século XX.

Deixo aquí  en pdf o texto que utilice como referente na miña intervención.

Onte 2074: «O pintor cego», o colofón marabilloso de Xabier e Cobas

/en , , , , , , , , , , /por

Pasei o día de Agustín remoendo nas páxinas d’ O pintor cego (Kalandraka 2020), o álbum co que Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas pecharon a súa colaboración creativa. Un diálogo que deu algúns dos mellores froitos da edición ilustrada galega con títulos memorables como A casa da luz (Xerais, 2002), Bolboretas (Everest 2005), O libro das viaxes imaxinarias (Xerais 2008), O misterio das badaladas (Xerais 2011), A illa de todas as illas (2013), até esta obra póstuma do noso Xabier, falecido hai dous anos. Unha creación compartida de compañeiros do corazón na procura da beleza até a gorida onde se atopase, mais tamén de artistas esixentes na creación de mundos aos que contribuían coa potencia e sutileza da voz e do trazo.

O pintor cego foi o derradeiro proxecto que compartiron, ao que convidaron a Arnold Böcklin, o pintor suízo creador das versións d’ A illa dos mortos, o cadro no que aparece unha barquiña emproando cara a illa rochosa, guiada polo remador e orientada por unha enigmática figura branca. O diálogo sobre a peza de Böcklin xermolou no relato do pintor cego que retrata coa música do aire a súa amada. Un texto no que identificamos a voz potente do Xabier contador na súa expresión máis xenuína de narrador da memoria da estirpe explorando o territorio da illa,  o do amor gozado nos días felices.

Un relato sinestésico que, como obras anteriores de DoCampo e Cobas, aborda a súa obsesión por indagar na cerna da creación artística e responder a cuestións cuxa resposta só pode ser un acto creativo: pode representarse visualmente todos os matices emocionais dunha voz?; pode identificarse sonoramente unha ollada limpa como o abrente de abril? Como xa sucedera n´A casa da luz, novela na que identificamos gromos deste relato, n’ O pintor cego o lectorado gozará dunha exaltación da luz e do son, as materias primas coas que o artista dá co retrato maís cabal da súa amada. Exploración sinestésica dunha pintura sonora e dunha música visual coas que Xabier e Cobas consiguen unha das súas creacións máis aqueladas, na que harmonizan de forma tan sutil como exacta a voz potente e apaixonada dos amantes creados por Xabier co detallismo das paisaxes arquitectónicas, o inacabado dos personaxes ou cos claroescuros tenebres de Cobas que homanexea nestas pezas de forma explícita aos seus admirados Veermer ou Francisco de Goya.

A edición coidadísima de Kalandraka, impecable na escolla tipográfica e dos materiais de impresión, realza un libro chamado a estar nas librarías dos máis importantes museos do mundo,  xa que este é un álbum sobre o valor da pintura e en xeral do valor das artes para a plenitude do ser humano. Unha ollada de longo alcance, unha estensa metáfora visual e literaria sobre o valor da creación coa que Xabier e Cobas poñen un colofón marabilloso o seu intenso e venturoso proxecto colaborativo de máis de dúas décadas. Outro dos seus títulos a engadir á longa lista de imprescindibles.

Onte 2072: Paul McCartney en galego

/en , , , , , , , , , /por

Unha sorpresa das novidades de Xerais da reentrada da pandemia é Ei, superavó!, un álbum ilustrado por Kathryn Durst e escrito por Paul McCartney. O feito de que de este gran lanzamento infantil internacional do pasado outono de Puffin Books, editora do grupo Penguin Random House, apareza en galego recupera un espírito normalizador que convén non perder. Sen dúbida, o aparente interese do álbum, de edición coidada e formato XL, reside na autoría do beatle, avó de seis netos e probablemente o superavó do pop contemporáneo. Con todo, a pesar do convencional dunha aventura do avó que viaxa cos netiños por diversas  paisaxes do planeta, chama a atención a utilización do compás máxico como procedemento narrativo de inequívoco sabor rodariano.

Destaca no álbum como Anaír Rodríguez anosou o texto de McCartney para o galego, utilizando unha fraseoloxía xenuína e unha escolla fonolóxica e léxica moi xeitosa. Benvido este álbum para prender no sono en galego, para contar en familia. Mágoa que non poidamos contar coa versión en audiolibro coa BSO do autor!

Feliz 2020: «Fade Away»

/en , , , /por

Despedimos o 2019, un ano no que a pesar de manter unha actividade pequena do blog non queremos estragar a cadea e celebramos o serán de San Silvestre cun tema de Oasis, o dos irmánciños pelexados de Manchester. E facémolo con «Fade Away», na súa recente edición con motivo do vinte e cinco aniversario da aparición de Definitely Maybe, o seu primeiro álbum.

Os meus votos para que en 2020 a estrela dos afectos continúe iluminando os nosos soños e traballos.

Que os nosos desexos sexan superados e compartidos coas persoas queridas.

Saúde, amor e boas lecturas galegas!

Darnos o futuro

/en , , , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo semanal en Faro de Vigo á celebración da XLIIª edición dos Premios da Crítica de Galicia:

O sábado de reflexión quedou marcado na axenda do Vigo cultural polas celebracións de magostos populares e polo acto no que se deron a coñecer o ditame dos Premios da Crítica de Galicia, iniciativa que se leva desenvolvendo en Vigo de forma ininterrompida dende o 17 de maio de 1978. Trescentas persoas enchemos o Auditorio do Centro Social Afundación para celebrar a continuidade desta cita anual –hoxe a máis veterana da cultura galega–, unha plataforma privada, plural, interxeracional e independente, encabeza polo editor Bieito Ledo e polo pintor Antón Pulido, que asume como o seu principal obxectivo o de tomar o pulso ao estado da creación cultural e das industrias culturais inseridas na tradición e memoria galegas.

Cun formato renovado da cerimonia de ditame, os Premios da Crítica de Galicia foron convocados nesta cuadraxésima segunda edición baixo un verso punxente de Manuel Álvarez Torneiro, poeta coruñés esencial, falecido no pasado mes de outubro: «Teñamos o valor de darnos o futuro». Esperanza que reclamou na súa intervención Bieito Ledo, fundador e presidente da asociación organizadora, cando cualificou o século XXI «como unha época de esplendor na nosa historia», e cando desexou aos participantes na tradición galeguista que «o canto da rola aloumiñe todos os soños que o noso pobo leva no seu peito e que aínda están por vir». Teimosa referencia á construción dun futuro compartido en igualdade presente nas palabras da xornalista viguesa Noelia Otero, magnífica condutora dunha cerimonia que resultou moi dinámica, así como nas do alcalde de Vigo Abel Caballero, que como ven sendo tradición nos últimos nove anos pecharon o acto.

Quizais grazas á atmosfera de harmonía e improvisación jazzística elegante creada polas melodías dos tres temas do Cuarteto Caramuxo, xa outra tradición moderna no decurso destes premios, como a entrega das estatuíñas de Martín Códax, o cantor do mar de Vigo, deseñadas por Isaac Díaz Pardo en Sargadelos, todas as intervencións das persoas premiadas foron tan serenas como emocionantes. Palabras que dunha ou doutra forma reclamaron visibilidade para a excelencia do traballo de creación e dinamización nas diversas modalidades das artes, como tamén nos eidos da investigación científica, tecnolóxica e social desenvolvida en Galicia e con particular atención a lingua galega.

Particular importancia tivo na cerimonia a expresión do empoderamento das mulleres, gañadoras de catro das modalidades: a escritora viguesa Moncha Fuentes en Creación Literaria, pola súa novela O mar que nos leva (Xerais 2018), a escultora noiesa Soledad Penalta en Artes Plásticas, a coreógrafa ourensá Rut Balbís, promotora da compañía Pisando Ovos en Artes Escénicas e a chef Lucía Freitas, do Restaurante A Tafona de Santiago, en Cultura Gastronómica. Catro mulleres de diversas xeracións que reclamaron, dende expresións diversas, a igualdade e a feminización efectiva en cada un dos seus ámbitos do traballo cultural. Empoderamento da muller que por ventura constitúe outro dos sinais de identidade destes premios, sobre todo dende as edicións máis recentes, nas que a asociación organizadora asumiu o principio de paridade na composición de cada un dos xurados como das súas secretarías.

Outra das novidades máis salientables desta edición foi a aposta polo recoñecemento a un proxecto tecnolóxico no ámbito da modalidade de Investigación: o Satélite Lume-1, o (cuarto) nanosatélite da Universidade de Vigo destinado á detección e monitorización de incendios forestais, lanzado ao espazo o 27 de decembro de 2018 no foguete ruso Soyuz. Un proxecto de innovación tecnolóxica dun amplo equipo de enxeñeiros da universidade viguesa, liderado polo profesor Fernando Aguado Agelet, procedentes das escolas de Enxeñaría de Telecomunicacións, de Enxeñaría Industrial e de Enxeñaría Informática (campus de Ourense). Unha achega da investigación galega de impacto internacional que combina a loita contra a praga dos incendios coa creación dunha incipiente industria aeroespacial localizada na área metropolitana de Vigo e, como salientou o xurado, «pon a Galicia no espazo».

Comparando o listado de gañadoras destes Premios da Crítica de Galicia de 2019 coa aquela primeira e heroica de 1978, é inevitable inferir que o noso país deu un salto de xigante cara un futuro de maior igualdade e proxección en todos os eidos da cultura e investigación. Porén, enganaríamos de raíz se perdemos a memoria e o tesouro da nosa lingua, cuxo futuro continúa hoxe máis ameazado ca nunca, pola perda de transmisión interxeracional. Como tampouco podemos perder a confianza nas propias posibilidades nosas nin na estratexia de facelo en man común, coas achegas xenerosas e compartidas de todos e todas.

Cartel de Castrelos

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á polémica anual do cartel de concertos do Auditorio de Castrelos:

Afeitos como estamos en Vigo a utilizar o ditirambo para referirnos ao que sucede na cidade, concibido este termo como o cántico consagrado ao deus Dionisos ou a loanza entusiasta e esaxerada, é sempre un exercicio de risco cuestionar ou sequera comentar cuestións tan delicadas en Vigo como o contido do cartel de concertos do auditorio Castrelos deste verán, anunciados xa pola alcaldía no inverno en FITUR como de «rango mundial», en dous dos casos con «afluencia prevista de cen mil persoas». Polo momento, un cartel de dez concertos nocturnos e cinco actividades de tarde para público familiar, todas gratuítas e abertas a toda a cidadanía, unha vez que por ventura se desbotou o anuncio de que na zona de pagamento se priorizaría ás persoas empadronadas no concello de Vigo.

Un programa musical no que está previsto desfilen polo palco da finca da marquesa figuras como os veteranos Tom Jones (1940) e Roger Hodgson (1950) ou artistas da música dos oitenta como Rick Astley (1966) e Fangoria, o dúo formado por Alaska (1963) e Nacho Canut (1957), que sen dúbida revivirán en Vigo o entusiasmo das súas mellores noites. Cartel do que forman parte figuras consolidadas da música estadounidense como a rapeira Lauryn Hill (1975) ou a banda californiana de rock alternativo 30 Seconds to Mars, e cantantes españois como Leiva (1980) e David Bisbal (1979). Programa que se completa coa achega musical da Coral Casablanca de Vigo, xa un clásico das noites de Castrelos, e dos ritmos indies dos mociños e mociñas pontevedreses de Furious Monkey House, acompañados do coruñés Xoel López e dos madrileños de Vetusta Morla.

Un cartel que non teño dúbida constituirá un éxito musical rotundo, tanto pola afluencia como pola entrega do público vigués destas noites de Castrelos, mais que sen menoscabo da calidade do elenco, dificilmente pasará a historia musical da nosa cidade. Un cartel ao que sei permanecerán alleas milleiros de persoas amantes en Vigo doutras expresións musicais distintas a este mainstream musical pop, rock e indie, xa que non se lle ofrece posibilidade ningunha a ningún dos formatos de música clásica, sexa camerística ou orquestral, nin da música de jazz en ningunha das súas expresións nin da música folc, tradicional e de raíz nin tampouco a ningunha das expresións das artes escénicas, fose a danza, a ópera ou o teatro, nin do propio cinema. Un cartel no que quedou excluída, coa excepción do programa que poida ofrecer a Coral Casablanca, a música interpretada en lingua galega, o que semella incomprensible nunha cidade como a nosa onde naceu esta expresión da nosa cultura popular e onde está instalada a primeira Escola de Música Tradicional de carácter municipal e referente internacional neste eido.

Como mención á parte merece que neste o noso primeiro palco non sexa convidado ningún dos músicos vigueses en calquera das súas expresións, un feito dificilmente xustificable, xa que a promoción da cultura e o apoio aos seus creadores, en todas as súas disciplinas, incluída polo tanto a música, é unha das responsabilidades que os concellos da magnitude do noso non deberían eludir. O mesmo que en Balaídos vibramos coas evolucións sobre a lameira de Aspas, Mallo ou Rubén, sei que en Castrelos faríamolo se volvesen o palco artistas internacionais da canteira viguesa como Siniestro Total, Carlos Núñez, Iván Ferreiro, Milladoiro, Son de Seu ou das ducias de grupos de rock, pop ou indie, formacións jazzísticas e folquis viguesas existentes ou da propia Orquestra Vigo 430, que terían ademais unha oportunidade formidable para presentar o seu traballo ao gran público. Os centos de músicos vigueses de todas as expresións non poden quedar excluídos das noites de Castrelos, xa que a súa participación axudaría a enriquecer un cartel que hoxe está por baixo do dinamismo e da tradición musical viguesa.

En todo caso, estes comentarios, que repetimos cada verán dende hai case dúas décadas, amosan a necesidade de contar en Castrelos cun evento musical internacional do que carecemos, á altura do Festival Intercéltico de Lorient (xa na 49ª edición, dedicada este ano a Galicia), do Jazz de Vitoria-Gasteiz (na 43ª edición) ou do Festival Noroeste da Coruña (na 33ª edición). Algo que se intentou sen éxito hai case catro décadas naquel primeiro Festival Celta en Castrelos, ou co «Para Vigo me voy», festival de música latina que tras sete edicións prometedoras naufragou en 2007. Se queremos competir no mundo da música internacional, Vigo terá que facelo dende a súa singularidade e dende o dinamismo do tecido dos seus artistas e dos seus públicos. E para iso Vigo precisa, tamén no eido musical, apostar por proxectos culturais estratéxicos sólidos, con continuidade no tempo, máis alá da querenza e dos gustos dun ou doutro corporativo.