Onte 1706: Ler é vivir moito máis e moito mellor

Carles Capdevila, o director de Ara, publica en Twitter enlaces e reflexións educativas moi interesantes. Onte lembraba o cuarto aniversario do pasamento do escritor Emili Teixidor e recuperaba un texto extraordinario, «Ler é vivir moito máis e moito mellor», no que o autor de Pá negre ofrecía catorce reflexións sobre o libro e a lectura que pagan moito a pena traducir en síntese, como recurso didáctico:

Emili_Teixidor_-_2011-04-23_-_JTCurses1. «As palabras, a lectura, ordenan a cabeza. Ter un bo vocabulario é coma ter un armario ordenado onde atopamos axiña o que buscamos.»

2. «Os libros son a memoria do mundo.»

3. «Ler e falar dá felicidade, fainos saír de nós mesmos e liberarnos.»

4. «Cada vez que lemos un libro, as palabras reviven e a cabeza se nos enche de vida e por iso podemos dicir que os libros son conservas de vida que gardamos nas bibliotecas e nas casas para alimentar o cerebro: os pensamentos, as fantasías, así como as emocións…  Ler é vivir moito máis e moito mellor. Ler non só ocupa o meu tempo, ler cubre e engade valor a miña vida.»

5. «Contaxiar o desexo de ler é como contaxiar calquera outra convicción profunda: só se pode conseguir, ou mellor intentar, sen imposicións, polo simple contacto, imitación ou sedución.»

6. «Que satisfacción pode sentir un alumno nun ensino dunha lingua centrado en regras ocas e estruturas sintácticas faltas de sentido, estériles, de costas á formación literaria?»

7. «A literatura pode axudar aos xoves a distanciarse dos seus sentimentos, de xeitos que os poidan observar, comprender e adaptarse a eles.»

8. «Un mestre que non le nunca só poderá transmitir o seu propio baleiro.»

9. «Non se trata de ler só o que é politicamente correcto, hai que procurar ler o que é literariamente correcto.»

10. «Se non facemos amar as palabras e a arte máxima das palabras, que é a poesía, os mozos non amarán a poesía.»

11. «Unha persoa adulta, un pai ou un mestre non poden menosprezar nunca os libros escollidos libremente polos xoves. Sería como burlarse dos seus gustos persoais. A lectura tamén é unha mecánica e estes libros poden axudalos como mínimo a ler con maior fluidez. Xa descubrirán textos mellores.»

12. «Somos humanos porque temos palabras e podemos falar con outras persoas e con nós mesmas. Cantas máis palabras teñamos, máis humanos somos.»

13. «Se non proporcionamos palabras abondas para os nosos xoves, non os axudaremos a ordenar as súas emocións e os seus pensamentos e nin sequera a ser máis felices.»

14. «A imaxe futura do mundo depende da capacidade de imaxinación dos que hoxe, agora, aprenden a ler. A lectura non é tan só un xogo intelectural, senón que é a única maneira de entender o mundo, a única que permite usar “os lentes da complexidade” nun mundo que tende á simplicidade e á banalidade.»

Onte 1695: Biblioteca Agustín Fernández Paz

Vilalaba_06-06-2016-08

Viaxei na tarde de onte a Vilalba para participar no acto de inauguración da Biblioteca Agustín Fernández Paz do IES Basanta Silva que este ano celebra o seu cincuentenario. Un acto escolar ben fermoso, unha homenaxe literaria ao autor das Fontiñas no seu propio barrio, coa memoria das abidueiras sempre presente. As intervencións musicais e literarias do alumnado debuxaron un retrato humano e literario moi atractivo e acaído de Agustín, a quen o centro acordou poñer o nome da súa revitalizada biblioteca. Emocionante foi a atención coa que o alumnado seguiu a mensaxe gravada na que Agustín en cinco minutos expresou a súa gratitude e contou algunha das súas andanzas de pícaro nas terras onde se construíu o edifico do instituto nos anos sesenta. O magnífico acto do IES Basanta de Vilalba, onde só escoitei falar galego, algo hoxe sorprendente, amosa que como dixo Agustín “unha biblioteca é un luz”; como demostra o papel dinamizador da biblioteca escolar na vida dun centro e a gran calidade de moitos dos traballos literarios que se realizan nos nosos centros educativos. Cando saín, chamei decontado a Agustín para contarlle esta marabilla.

Onte 1686: Xurados dos Xerais

Castelo_Souto_maiorFoi onte un día ilusionante no que celebramos o xantar cos membros dos tres xurados dos Premios Xerais e as reunións nas que se escolleron as obras finalistas. Nesta triséxima terceira edición profundizamos no modelo de participación do lectorado nos premios, iniciado o pasado ano, ampliando o número de membros reclutados na convocatoria aberta que fixemos na nosa web. Non hai palabras abondas para agradecer o esforzo destas quince persoas tan xenerosas e comprometidas coa lectura literaria en galego que leron durante dous meses un número moi considerable de obras e asumiron o compromiso de participar nun proceso reflexivo de toma de decisións. Agora contarán cunha semana de relectura para preparar a súa participación na segunda reunión na que establecerán o seu ditame.

Onte 1648: Medra a lectura en catalán

img_dduch_20150925-184536_imagenes_lv_propias_dduch_20150925-1-1-kAnB-U401191397449ZSH-992x558@LaVanguardia-WebLeo en La Vanguardia que nos catro últimos anos o catalán gañou un 5,2 puntos como lingua de lectura habitual entre os lectores e lectoras de libros. Unha porcentaxe que indica que a poboación lectora habitual en catalá maior de 14 anos é do 26,4 %, ou noutros termos que un de cada catro lectores en Catalunya ten o catalán como a súa lingua de instalación e preferencia lectora. Do mesmo xeito, en Catalunya incrementaríase tamén no mesmo período a porcentaxe de lectores e lectoras até o 66,3 %, por riba da media española, aínda que sen chegar á europea do 68 %. Xaora, máis alá destas cifras esperanzadoras, aínda o é moito máis que o conseller de Cultura Santi Vila anuncie o compromiso dunha «harmonización e unha rexeneración» dos diferentes tipos de axudas do sector do libro e da lectura, que pasaría polo incremento das axudas á tradución, polo apoio ás bibliotecas e por un plan de estímulo de librarías. Para tomar boa nota en Galicia, que con cifras lectores moito peores, continúa coa política de duros recortes en cultura.

Onte 1592: Zuckerberg e a realidade virtual

Para Mark Zuckerberg “o vídeo será o contido que domine a Rede e as redes nos vindeiros anos”. O fundador de Facebook, na súa intervención no World Mobile Congress, prognosticou que os textos e as fotos, materia prima da Internet durante dúas décadas, serán subtituídos polos vídeos de 360 graos (capaces de achegar experiencias inmersivas) e pola realidade virtual, “catapultada pola tecnoloxía 5G”. Zuckerberg anunciaba de forma moi discreta a nova revolución comunicativa que peta na porta: “a realidade virtual mudará a forma en que traballamos, aprendemos e nos comunicamos”. Cambios profundos para a o que entendemos por lectura. Dá que pensar.

Onte 1589: Eco e o lector modelo

EcoSei que o pasamento de Umberto Eco impacta en todos os membros da miña xeración de profesores, lectores afervoados de obras como Apocalípticos e integrados e O nome da rosa, a novela pola que tanto apostou Esther Tusquets, a gran editora de Lumen, que limos afervoadamente cando rematabamos os días universitarios. Xaora, Eco foi sempre para min un referente na interpretación do fenómeno da lectura e da comunicación literaria, expresada en traballos como «O lector modelo« onde reclamaba o protagonismo do lector, na medida que todo texto require para ser completado da súa cooperación. Como tamén foi referente na defensa da cultura do libro, con especial fincapé no papel da biblioteca, da que deixou testemuña no entrañable «Decálogo do bo bibliotecario», e na defensa do libro impreso da que o piamontesino fixo moi fermosas gabanzas. Beizón, mestre.

Onte 1561: Ler fainos máis felices

Woman_reading_Marie_FoxSe aos abrazos extendidos dos que escribiamos hai uns días, engadimos os beneficios da lectura, apuntados nun artigo de Emma Rodríguez en ELPS, a vida pode ser moito máis levadeira e feliz. Isto polo menos é o que cren as responsables dunha investigación da Universidade de Roma III para as que as persoas lectoras «están máis satisfeitas cas non  lectoras«, sendo «en xeral menos agresivas e máis optimistas». A lectura de ficción, como en xeral a lectura en profundidade, aquela que require atención e actitude reflexiva, ten un carácter terapéutico, xa que reduce o estrés e contribúe ao desenvolvemento psicosocial e da capacidade de empatía, na medida que axuda a entender máis os sinais, actitudes e comportamentos das outras persoas. Como sinala Alan Brew, que foi editor do Financial Times, «ler aos grandes escritores faiche unha persoa mellor preparada para tomar decisións creativas, interesantes e educadas». Nunca está de máis atender estas gabanzas da lectura, un deses «vicios virtuosos« que axudaan a entender mellor a vida e vivila máis plenamente.

Onte 1534: Nadal con libros, en Islandia

islandia-ritos-funerariosEn Librópatas lin onte unha anotación magnífica de Raquel C. Pico sobre a tradición islandesa de recibir e agasallar un libro por Nadal. Como en boa parte das sociedades europeas de tradición cristiana, en noiteboa os islandeses e islandesas intercambian os agasallos, entre os que nunca faltan os libros, que todos e todas reciben e agasallan, para logo pasar lendo esa noite. Na anotación reparei nun feito que me pareceu moi salientable dentro do jólabókaflóð, a tempada previa de lanzamentos editoriais, a do Bókatíðindi, un catálogo no que aparecen todos libros publicados no ano, que se recibe en todas as casas, supoño que semellante aos de xoguetes e aparellos electrónicos chegados ás nosas. En Islandia os libros son parte das tradicións de Nadal, o que non resulta raro na sociedade (probablemente) máis lectora e con actividade literaria máis intensa das europeas. Admiro un país que é capaz de definirse pola súa literatura e no que cada un dos seus habitantes merca unha media de 8 libros por ano.

Onte 1502: Rivas homenaxea a libraría

Coincidindo co Día das Librarías, chegaron do prelo os primeiros exemplares d’ O último día de Terranova, a novela coa que Manuel Rivas homenaxea á libraría e ás libreiras e libreiros. Na presentación que fixo o pasado mércores diante de máis de trinta profesionais da libraría galega, Rivas afirmou a súa convicción futurista, optimista que establece unha relación entre o espazo da libraría e a presenza humana, «que é imprescindible para que o factor humano estea presente nos libros», «ten que ver coa propia natureza do que se escribe nos libros, será moi difícil poder falar de literatura sen contar coa libraría». Manuel Rivas definiu «as librarías como o líquido amniótico onde se desenvolve a liberdade, precisamos desa auga para que non quede todo no imperio do baleiro».

XG00215001Manuel Rivas explicou que «O último día de Terranova é unha historia cun lado perturbador, contada por un único narrador, Vicenzo, o libreiro da libraría Terranova que posúa a música do humor e da ironía, que conta e lembra a polifonía de voces que está na súa memoria». Cualificou a novela como «radiografía da sociedade, cunha dimensión da serie negra, unha historia de amores con presenza do exilio, localizada nunha libraría anfibia, que tiña a condición de ponte con América, á que chegan os libros nas maletas dos emigrantes». Situou a novela a carón d’ A boca da terra, o libro de poemas publicado o pasado verán, «unha irmá siamesa cuxa ollada fosforescente moito me axudou a que a escrita fose unha especie nova». Salientou o papel dos libros como personaxes, así como a dos seus editores, como foi o caso de Jacobo Munick, o responsable da arxentina Fabril editora, que deseñou un catálogo extraordinario no que incluíu a primeira edición en castelán d’ O vixía no centeo de Salinger, co título El cazador oculto.

Onte 1492: Amazon abre unha libraría

Header_FINAL._V289787686_

O feito de que Amazon, o xigante estadounidense da distribución de contido dixital, xunto a Apple e Google, abra unha libraría física en Seattle demostra que a hibridación é o que caracteriza hoxe o mundo da edición e do libro. Na fermosa libraría do estado de Washintong venderanse tanto libros impresos como produtos e servizos dixitais de lectura, como o Kindle ou a taboíña Fire, utilizando un modelo de comunicación co lectorado no que semella se pretende levar a experiencia de Amazon na rede . Tras vinte anos de actividade, o xigante estadounidense da distribución por Internet, non esquezamos que non vende só libros, dá un paso que pode ser decisivo para o futuro do mundo da libraría nesta década. Imaxinamos a Amazon abrindo este tipo de tendas en Europa? Unha nova a seguir e a ter moi en conta.