Onte 2003: Brétemas 14 anos

Hai catorce anos iniciei a publicación destas Brétemas. Dende entón publiquei 5.963 anotacións das que 131 corresponden o último ano. A cifra mais baixa da xeira anual, á que non foi allea o desánimo sofrido tras o abandono da dirección de Xerais no mes de abril como tamén unha evidente fatiga dixital provocada polo ruído e a abafante banalidade cainita de Facebook, por desgraza hoxe o espazo central da conversa dixital da miña xeración. Consciente de que o blog tocara fondo, no verán pasado decidín mudar completamente a súa apariencia, utilizando un modelo de magazin coa intención de facer máis visible a diversidade dos seus contidos tanto nas súas seccións (Edición, Educación, Política, Cultura, Xerais, Artigos, Onte, Vigo…) como no acceso aos contidos do seu arquivo cronolóxico, temático e semántico.

Coincidindo co regreso as aulas no pasado mes de setembro, abrín unha nova etapa na que pretendo ir recuperando devagariño o espírito de hai unha década onde os blogueiros do blogomillo ensaiabamos as posibilidades de escritura de hipertextos en galego, como un xeito de construír espazos navegables utilizando palabras, imaxes e sons. Coa intención de continuar ensaiando a potencialidade comunicativa hipertextual e o seu aproveitamento didáctico, coincidindo co ano novo abrín a sección «Hipertextos», na que publicarei anotacións breves enriquecidas coas diversas utilidades hipertextuais.

Diante do retroceso que supuxo a escritura plana de Facebook e dos fíos de Twitter (sen enlaces nin accesos directos de busca), a hipertextualidade e multimodalidade reflexiva dos blogs permiten a identificación de sitios web, personaxes ou contidos relevantes na rede. Máis aínda cando se está configurando diante dos nosos ollos unha nova web macromedia, deseñada para ser consumida nas pantallas dos teléfonos e taboíñas, unha tendencia con presenza aínda cativa en galego, coas excepcións dalgúns contidos promovidos polo portal culturagalega.org, por Praza e sobre todo por esa marabilla recente que é Vinte, onde enxergamos un futuro que xa é presente.

Tras case tres lustros gozando do privilexio de contar con persoas incondicionais, que len, comentan e comparten estas brétemas, continúo acreditando en que os blogs son os portos máis seguros dos actuais soportes dixitais, tanto polas posibilidades comunicativas e creativas que ofrecen as súas utilidades como polas facilidades de acceder ao seus contidos. A miña gratitude a todas elas. Seguimos.

Onte 1820: Liberdade de expresión

Facebook-Prisioneros-sovieticos-concentracion-Mauthausen_EDIIMA20170128_0193_19

Indignoume que Facebook censurase esta fotografía publicada con motivo do Día do Holocausto ao que nos referiamos onte. Trátase dunha foto histórica estremecedora, moi coñecida e difundida na rede, tomada por un vixiante nazi do campo de Mauthausen a prisioneiros soviéticos. Unha censura xustificada por Facebook polo feito de que esta rede social ten restrinxida a publicación de fotografías de persoas espidas, mais que para María Torres, a creadora  do blog Búscame en el ciclo de la vida, e da páxina de Facebook homónina, ten todas as trazas de ter unha motivación ideolóxica. Por incrible que poida parecer, nos tempos da disrupción dixital e da emerxencia da nova dereita, defender a liberdade de expresión e os dereitos humanos en Facebook, como no resto de espazos de Internet, constitúe un principio esencial para todas as persoas que os utilizamos. Esta foto de Mauthausen expresa con toda a crueza a desolación destes homes sometidos polo nazis ás violencias extremas da fame, os traballos forzados e o roubo da súa dignidade. Non debemos agochala.

Onte 1805: Brétemas 12 anos

Bretemas_03_01_2005Hai doce anos iniciei a publicación destas Brétemas. Dende entón publiquei 5.622 anotacións das que 532 corresponen ao último ano. Unha ducia de anos nas que compartín este dietario persoal e profesional sobre “artes, letras, política e fútbol” con lectores e lectoras moi xenerosas e pacientes. “O poema de hoxe” foi a novidade principal deste 2016, o ano Manuel María, que me permitiu compartir ao longo de máis de douscentos días unha antoloxía emocional da poesía galega do meu interese. Unha experiencia que pretendo repetir neste 2017 coa sección “Aforismo do día”, onde escolmarei con idéntica intención textos dun xénero literario híbrido pouco difundido na nosa lingua.

Foi o último, tamén un ano no que se intensificou aínda máis a conversa (e tamén o ruído e o rexoubeo) en Facebook, ao tempo que para min apareceu o fenómeno Instagram, onde se atopan posibilidades novas que superan algunhas das limitacións de Twitter. En todo caso, redes todas as tres, que non xubilan aínda aos blogs como soportes de publicación hipertextual e como arquivo dixital segmentado e de acceso doado e xerarquizado. No entanto, tras o intento infrutuoso do último ano de reactivar ou reinventar o blogomillo (se por tal entendemos a rede que tecen os blogs publicados en galego), reitero a miña dispoñibilidade por participar en novas iniciativas de fomento do blogueo en galego. Por último, a miña gratitude, outro ano máis, ás persoas que len, critican, comentan, chían ou comparten algúns dos contidos destas Brétemas no soporte eou na rede da súa preferencia. Beizón!

Onte 1699: Presentación de «Galería de saldos» de Diego Giráldez


Porriño_10_06_2016_01

XG00255001Inesquecible foi a presentación no Porriño de Galería de saldos, o debut en Xerais Narrativa de Diego Giráldez. Na súa intervención a escritora Ledicia Costas situou este primeiro libro de Giráldez como «un deses bos libros que arrincan unha emoción de xeito natural, deses que mancan». «Diego non escribe, dispara», continuou, para salientar despois que «o gran acerto de Galería de saldos é a forma, Diego ten de serie impreso no seu ADN literario un estilo de seu xa nn seu primeiro libro, non se pode aspirar a máis». Remtou a autora d´ Un animal chamado Néboa lembrando que «Diego, com todo bo escritor maldito que se prece, ten o seu nivel de sofisticación, presente neste magnífico primeiro libro». Na presentación falouse tamén do booktrailer interactivo de presentación do libro, que achega unha experiencia visual envolvente, semellante á que vive o lector que se somerxe nos trinta relatos deste universo ficcional, unha auténtica galería onde as vidas perderon o seu valor e conservan apenas a súa beleza precaria.

Onte Paz Raña publicaba no seu muro de Facebook unha nota de lectura de Galería de saldos que entendo é moi clarificadora sobre o gran interese do libro de Giráldez:

Atendín as indicacións de Manrique Fernández e lin o libro moi, moi devagar, pero lino todo, deseguido, sen pausas, arrestada polo pracer de ler un libro de relatos distinto, cunha contemporaneidade brutal. Historias que suceden acotío narradas cun pulso extraordinario, co bonus track da alegría que me dá situar o libro no andel dos preferidos. Un descubrimento.

Onte 1651: «Tempos de bebidas isotónicas e fast-food» no Café Badía

Cafe_Badia_22-04-2016

Visitamos onte o Café Badía, para min o máis xeitoso dos novos cafés literarios do país, para presentar Tempos de bebidas isotónicas e fast-food, o libro de relatos de Álex Alonso, gañador do premio Ánxel Fole 2015.  Foi unha gozada acompañar a Álex na conversa que mantivo con Marcos Calveiro, o noso xeneroso anfitirión.

Comezou Marcos lembrando que coñecera ao autor cando Álex traballaba de camareiro no Café Dublín de Vigo. Unha experiencia que para Calveiro facilita a capacidade para escoitar, onde quizais estea a razón de que a maioría dos contos do libro estean escritos en primeira persoa, cun rexistro lingüístico diferente e un galego moi vivo. Confesou Álex Alonso que para el «o barman é coma un periscopio, capaz de controlar cousas que as persoas que están doutro lado da barra non son conscientes. barman identifica a soidade da xente ou recibe confesións que os clientes non farian a ninguén». «En cada un dos relatos quixen poñerme no lugar do personaxe, do outro. Este é un exercicio moi positivo para todos, que permite comprender a quen é ou pensa diferente ca ti. Se nos puxéramos máis no lugar do outro, a sociedade será máis tolerante.»

XG00246601 (1)Despois Marcos propuxo unha reflexión sobre o carácter urbano dun libro, que definiu como «político e indignado», onde semella desapareceu o mundo rural. Álex  desvelou que «os relatos están tirados de noticias de xornais que me chamaron a atención, coa intención de expresar a rabia sobre a situación de precariedade que vivimos, dende as preferentes á precariedade laboral, que se dan na cidade». Marcos salientou o carácter cinematográfico de moitos dos títulos dos relatos dun «libro no que se alterna o foco entre o humor e unha denuncia moi dura». Alonso confesou que os títulos lles saían moi rápido, «quizais por que vou sempre ao cinematógráfico». Con respecto á outra cuestión, o autor confesou que o seu primeiro libro, Xénero imperfecto,  no que abordaba o tema da violencia de xénero, «a algunha xente resultoulle moi duro». «Neste segundo quixen escribir relatos moi duros, pero tratei ir compensando. No libro aparecen os relatos ordenados tal como os fun escribindo, mesturando o humor, a parodia e a ironía duns coa dureza doutros.»

Calveiro abordou despois o papel sobranceiro das novas tecnoloxías no libro, onde hai críticas moi duras ás redes sociais. Entre sorrisos Álex confesou que «hai anos cría que Facebook era algo narcisista, mais agora o utilizo con frecuencia, a pesar de que son cosciente que estamos completamente idiotizados polo uso destas tecnoloxías das que penso hai que facer un uso máis racional». Marcos seguíu o fío dese nobelo e reiterou a preocupación de Álex pola diversidade de voces e pola autenticidade do galego, mais tamén «pola preocupación pola perda da linguaxe, pola escritura con xeroglíficos, pola vacuidade de moitas conversas». Alonso contestou que «hai unha involución no xeito de expresarse, provocada polo uso das linguaxes icónicas». «Sobre a cuestión do galego pretendín que os personaxes non se afastasen do seu rexistro, sobre todo para que non perdesen autenticidade nin credibilidade».

Rematou a conversas comentando o uso de palabras claves nalgúns relatos como «chinito», «balón medicinal», »la chica» e «terrorista». Ao respecto da última, Álex comentou que coñecera cando traballaba en Lugo a Antón Santos, a quen dedicou un relato no que «quixen salientar a desproporción coa que se abordan algúns destes casos». Pechou Marcos Calveiro agradecendo a Álex Alonso «un libro que é signo dos tempos, polo tanto unha homenaxe a Prince. Un libro claramente político».

Onte 1631: «Fuxiamos», a nova canción de Manuel

12931257_981891321848690_6408358570847822781_nPareceume impresionante «Fuxiamos», a Canción de Manuel deste ano. Como fixeran en edicións anteriores, con motivo das efemérides do 2 de abril,Día internacional de concienciación sobre o autismo, tamén Día internacional do libro infantil e xuvenilOlga Lalín e Seso Durán, profesores de ensino secundario, pretenden desfacer prexuízos e proporcionar visibilidade ao trastorno do espectro autista que padece o seu fillo Manuel. Recomendo vivamente compartir esta peza fermosa que expresa a sinceirdade dunha familia que afornta o TEA con sensibilidade e determinación. Como recomendo seguir a páxina de Facebook «Alto Alto como una montaña» dedicada a reclamar o compromiso das autoridades educativas e sanitarias para mellorar e implementar un modelo de atención integral para as persoas con diversidade funcional, respectándoas como cidadáns de pleno dereito.

Onte 1592: Zuckerberg e a realidade virtual

Para Mark Zuckerberg “o vídeo será o contido que domine a Rede e as redes nos vindeiros anos”. O fundador de Facebook, na súa intervención no World Mobile Congress, prognosticou que os textos e as fotos, materia prima da Internet durante dúas décadas, serán subtituídos polos vídeos de 360 graos (capaces de achegar experiencias inmersivas) e pola realidade virtual, “catapultada pola tecnoloxía 5G”. Zuckerberg anunciaba de forma moi discreta a nova revolución comunicativa que peta na porta: “a realidade virtual mudará a forma en que traballamos, aprendemos e nos comunicamos”. Cambios profundos para a o que entendemos por lectura. Dá que pensar.

Onte 1550: Brétemas 11 anos

Bretemas_03_01_2005

Tal día como onte hai once anos iniciei a publicación destas Brétemas. Dende entón publiquei 5.090 anotacións, das que 423 corresponderon aos últimos doce meses. Dende inicios de 2005 na rede producíronse moitas e profundas mudanzas, apareceron as redes informativas e sociais e aquel grupo inicial do blogomillo foi diversificando os seus intereses e participando en plataformas e proxectos diversos. Xaora, o afan de dietario persoal e profesional de Brétemas non variou no esencial nin na intención de modular unha voz propia nin nas súas preocupacións temáticas, resumidas no sintagma «Artes, Letras, Política e Fútbol». Con todo, no último ano arrisqueime a iniciar unha serie de comentarios moi breves (como son case todos os da serie «Onte») sobre algunhas películas de estrea e neste que se abre un dietario poético («Poema de hoxe«) co que pretendo explorarcon motivo do ano Manuel María a diversidade das voces da poesía galega.

Comparto o interese que Xabier Pérez Igrexas expresou hai uns días no seu blog Contra discurso sobre a posibilidade de reactivar ou reinventar o blogomillo, entendendo como tal o espazo creado na rede polos milleiros de blog publicados en galego. A creación dun novo servizo de sindicación dos contidos de todos os blogs, probablemente arredor do dominio punto gal; a realización dunha quedada ou encontro anual arredor do blogueo en galego ou a creación duns premios anuais que axudasen a visibilizar a súa diversidade (hai blogs en galego literarios, educativos, deportivos, científicos, xeralistas…) e a pór en valor a súa excelencia serían algunhas posibilidades a estudar. En todo caso, ofrezo a miña colaboración para participar en calquera iniciativa de fomento do blogueo en galego.

Outro aniversario máis reitero a miña convicción de que fronte a lentitude de acceso ao contido publicado nas redes sociais, sobre todo en Facebook, os blogs ofrecen a vantaxe de servir de enorme arquivo dixital, sobre todo se somos coidadosos e etiquetamos e segmentamos o contido publicado. Con esta intención continuamos con azos renovados a publicación de Brétemas. Neste 2016 agardo poida acometer un redeseño completo do blog coa intención de actualizalo ás novas posibilidades que ofrece WordPress e facelo de lectura máis amigable e consulta máis áxil. Por último, expreso as miñas beizóns a todas as persoas que len, critican, chían e comparten algún dos contidos destas Brétemas no blog, en Twitter ou en Facebook. Seguimos.

5000

bretemas_1000Estas brétemas acadan con esta anotación o seu número 5.000, unha cifra redonda na que paga a pena deterse despois de case once anos blogueando con continuidade en galego. Cando cheguei a anotación 1.000 fixen unha anotación sobre os temas, as razóns, as textualidades e as prácticas nas que acreditaba daquela, hai nove anos. Reléndoas, volvo subscribilas, mesmo a pesar de que coa chegada das redes informativas e sociais os blogs perderon público e participantes, xa que a conversa e as comunidades de lectores e lectoras mudou a esoutros espazos.

Ao longo desta década os blogs en galego mudaron. Moitos daquela comunidade do blogomillo desapareceron, sobre todo aqueles que utilizaban a escrita en primeira persoa, xenuína do seu carácter de bitácora, impregnada de vontade de estilo e experimentación hipertextual. Mais outros pioneiros como O Capítulo Cero do meu admirado Manuel Gago continúan coa súa teima entusiasta, investigando espazos hipertextuais e sorprendendo cada día, demostrando que a escrita blog está máis viva ca nunca. Outros especializaron o seu contido nalgún eido da nosa creación cultural, fose o da crítica literaria, o do cinema, o da gastronomía ou o das tecnoloxías dixitais. E, por ventura, naceron moitos outros, sobre todo de iniciativas colectivas e educativas, fosen con carácter didáctico, político ou de intervención social. Con todo, a pesar de semellante diversidade e competencia de Facebook, Twitter e outras redes máis especializadas, os blogs continúan conformando a cerna da identidde dixital dos seus autores e autoras, tanto polo extraordinario valor do seu arquivo (unha utilidade da que carecen as anotacións e debates en FB, tan efémeras), como pola posibilidade de etiquetar e clasificar o contido, contribuíndo a enriquecer a rede semántica en galego.

Ao longo destas 5.000 anotacións fomos introducindo algúnhas innovacións tematicas, como a atención específica ao cinema, que dialogan cada semana coas crónicas futboleiras, os artigos políticos e as novidades e crónicas de presentacións e actos literarios. En todas elas aposto pola brevidade e pola precisión hipertextual das anotacións, que procuro non excedan as 150 palabras, acompañadas dunha imaxe ou vídeo significativo.

Máis dunha vez valorei abandonar a escrita do blog, xa que eran moitas e poderosas as razóns para facelo, dende a falta de tempo para esta escritura diaria como pola melancolía provocada pola crítica situación de conformismo político e cultural que sufrimos en Galicia. Porén, sempre atopei razóns e folgos para continuar un treito máis e facelo coa humildade e a teimosía do primeiro día. Brétemas pretende informar e opinar, sen dogmatismos nin sectarismos (comportamentos que aborrezo), coa intención de construír coñecemento e aprendizaxe dunha forma compartida e en lingua galega. Grazas, moitas, ás persoas que se achegan cada día a este espazo que pretende incitar a albiscar no neboeiro. Seguimos.

Onte 1434: Vítimas en Facebook

_318-49940Vexo que tanto no caso do accidente do ralli da Coruña coma no asasinato machista de Vigo de onte, os grandes medios impresos utilizan nas súas informacións os datos e fotografías publicadas nos perfís de Facebook das vítimas. Sen dúbida que ningunha destas persoas acreditaría nesta posibilidade cando abriu o perfil nesta rede social nin valorou as diversas posibilidades de privacidade. En todo caso, semella que tanto os medios como os usuarios de internet deberiamos ser moi respectuosos ccoa desgraza das súas familias e coa divulgación das súas vidas truncadas de forma tan inxusta como inesperada. Non estaría de máis reflexionar sobre o uso que facemos de Facebok e o nivel de privacidade do contido que publicamos.