Onte 1095: O xuíz novelista

Vazquez_TainJosé Antonio Vázquez Taín, o noso xuíz estrela, fichou por Planeta como novelista do xénero policial. Tras o seu debut da man de Teófilo edicións con La leyenda del santo oculto, unha intriga sobre o roubo do Códice Calixtino, o xuíz instrutor do caso Asunta Basterra publica en Espasa Al infierno se llega deprisa. Nas declaracións publicadas onte, afirma que o argumento desta novela, a primeras das tres asinadas con Lara, na que no marco dunha trama de narcotráfico e corrupción desaparece unha adolescente, nada ten que ver nin co caso de Asunta nin co aniversario estes días do seu pasamento, aínda que recoñece que cada lector é libre de ler entre liñas. Máis alá da valoración que en termos morais puidese merecer este seu proceder, sorprende que confese que escribiu esta novela de trescentas páxinas en apenas tres meses, máis aínda cando continúa exercendo a xudicatura na Coruña. Sen dúbida, debeu ser a súa unha escrita a lume de carozo, proba dunha facilidade extraordinaria que para si quixeran moitos dos novelistas profesionais. Canto temos que aprender os editores galegos!

Onte 1094: Zapatillas rotas

XG00225901Relín durante a fin de semana a versión editada de Zapatillas rotas, a quinta novela de Xabier Quiroga. Volvín enguedellarme cunha narración de lectura engaiolante, unha road movie á galega movida cun motor narrativo moi potente, unha estrutura contrapuntística sólida, unha peza escrita toda ela cunha prosa galega de auténtica festa, unha marabilla que flúe coma a seda. Volvín rir a gargalladas con algúns dos enredos relatados, sobre todo os referidos ao comportamento hipócrita que na clase política galega e nalgúns medios audiovisuais provoca a desaparición dun velliño de oitenta e pico anos cuxo mérito é ser sogro dun director xeral dunha Consellaría. Volvín emocionarme cunha historia dun amor imposible que os amantes levaron tatuada nos seus corazóns durante sete décadas. Volvín alporizarme coa violencia brutal contra as mulleres e os maiores, tanto aquela agochada durante décadas nos eidos do privado como aqueloutra utilizada polo estado no devalo moral da sociedade actual. E, sobre todo, volvín conmoverme coa ollada que o narrador deita sobre o mundo das persoas maiores do noso agonizante mundo rural, co valor vivificador da súa memoria, coa narración das rotinas cotiáns dos centros de maiores ou coa afouteza e profesionalidade do seu persoal. Secasí, o deseño de personaxes magníficos como Miriam, a asistenta social, o sarxento Parga, Pepe, a avoa Lola e o avó Xaquín merecen mención á parte. Con Zapatillas rotas, Xabier Quiroga confírmase como un dos mestres da novela galega do noso tempo. Novela conmovedora, divertida, emocionante, memorable. Aventuro, eis a primeira e moi gabanciosa crítica, que será unha obra que interesará a moitos lectores e lectoras. Beizóns, Xabier.

Onte 1093: Esporada, un gol de fantasía

gol_de_tuco_hernandez

Será moi difícil esquecer o gol que Tuco Hernández marcou onte no Manzanares fronte ao Atlético de Madrid. Un gol de fantasía, unha desas pezas que pola súa creatividade achega o fútbol a algunha das disciplinas das Belas Artes. A do arxentino foi unha manobra insólita, tras un pase de máis de trinta metros de Planas, Tuco colleu o balón de espora ao tempo que viraba as costas a Godín, un dos mellores centrais do mundo, e descolocaba ao porteiro colchoeiro. Un gol que deixou abraiada a bancada atlética. Foi un gran detalle artístico dun xogador que polo que lle temos visto aínda precisa tempo para afacerse á intensidade da nosa liga. »A esporada», o gol merece ser bautizado, abriu a marca de táboas doutro garan partido do Celta que tras dous goles a balón parado dos actuais campións rabuñou un puntiño que nos soubo a gloria para continuar invictos durante xa catro xornadas.

Onte 1092: Arnoia

53859cab7e403-arnoiaUn grupo de quince editores galegos visitamos onte as instalacións de Arnoia. Tras vinte e sete anos de funcionamento as cifras da distribuidora de Ponte Caldelas, tanto polo número de referencias da súa base de datos (máis de catro centas mil, das que máis da metade contan con stock no almacén) como de editoriais (2.000) e clientes (6.000) aos que ofrece servizos, a converten na distribuidora de libros máis importante de todo o norte da península. O seu espírito fundacional de empresa educativa galega e súa súa vontade de servizo e de innovación constante levou a Arnoia a desenvolver un modelo de distribución editorial integral que no actual proceso de hibridación do sector supuxo nos dous últimos anos a dotación dunha plataforma de distribución de libros electrónicos (Arnoia ebooks) e a creación dun novidoso servizo de impresión baixo demanda (Arnoia IBD). Ademais Arnoia apostou pola libraría cultural implantando a franquicia de Librerías Espazo Lector Nobelvinte e oito librarías), así como o portal de venda en internet imosver. Pola súa facturación, polo seu número de empregos, como polo seu proceso de internacionalización, hoxe Distribucións Arnoia é unha das primeiras empresas culturais galegas. Merece o recoñecemento de todo o sector.

Onte 1091: Adeuses

555Despedimos onte en Alvedro a María que vai facer un máster dun ano na Universidade de Cardiff. Sempre me resultaron difíciles os adeuses, os últimos abrazos e olladas en fite entre os que marchan e os que quedan, instantes de emoción que visualizan tanto o inevitable medo ao descoñecido como a ledicia de enxergar un novo horizonte. Tras os adeuses de Alvedro, a familia comeza unha nova etapa, outro latexo para vivir e para acompañar a María nos seus afáns e esforzos para construír o seu futuro. Cando regresamos a Vigo comprendín que me roubaran un dos móbiles antes de saír. Tras bloquear a liña e esoutras trangalladas do caso, camiño da comisaría para poñer a denuncia, souben o pouco que dura a dóce melancolía dos adeuses. Seguimos.

Onte 1090: Esperando

Escocia-se-prepara-para-decidi_54415108562_53699622600_601_341Andoni Ortuzar, presidente do Euskadi Buru Batzar, fixo onte unhas declaracións en Edimburgo,onde acudiu para seguir o referéndum de Escocia, que merecen non pasar desapercibidas: «Chegará un momento en que con Cataluña, con Euskadi, por moito que queiran, xa será tarde e difícil o acordo». «Nós apostamos por un acordo, primeiro en Euskadi, entre partidos diferentes e logo un acordo co estado español pero non podemos estar esperando eternamente.» O presidente do PNV anuncia así, de forma elegante, o que tras o fracaso do Plan Ibarretxe e a continuidade do proceso de paz, semella a reapertura da súa vía no proceso soberanista vasco. Sen dúbida que o modélico proceso que levou a celebración do referéndum escocés de hoxe, acordado co goberno británico, marca un precedente que será máis relevante na dinámica política española ca o propio resultado, tanto se gañan os independentistas coma os unionistas.

Onte 1089: Detalles didácticos

2014091612275761547

Deixando fóra o contido dos discursos e as circunstancias da visita, o que me máis interesou da inauguración do curso que os Reis realizaron onte no Colexio Ben Cho Sey de Pereiro de Aguiar foron algúns detalles didácticos que identifiquei nos álbums de fotos publicados na rede. Aventuro que non foi casual nin a austeridade das paredes do centro, con escasos reclamos didácticos, nin a ausencia de textos nos encerados, onde botei en falta, tanto nun caso coma noutro, maior presenza da lingua galega. Xaora, iso non impide identificar que son sobre todo materiais didácticos impresos (algúns para min moi recoñecibles) e manipulables os utilizados polo alumnado nas tres aulas do centro visitadas polas autoridades, a de Infantil de 4 anos e as de primeiro e sexto de Primaria. Unha lección moi oportuna do director do centro e do claustro deste centro público, máis aínda nun momento onde algúns pretenden identificar a calidade educativa co emprego do equipamento das tecnoloxías dixitais e a súa parafernalia publicitaria. Non obstante, identifiquei nunha fotografía un encerado dixital interactivo na clase de inglés, testemuña do proceso en marcha de hibridación dixital. Creo que toda a educación infantil e obrigatoria debe reforzar o seu carácter socialmente inclusivo, asumindo un enfoque transversal e globalizador dunhas aprendizaxes orientadas ao desenvolvemento das competencias básicas, con especial énfase para as de comunicación lingüística. Nese entorno educativo é imprescindible a hibridación dos soportes didácticos, ou o que é o mesmo, o emprego na aula tanto de materiais impresos como dixitais, tanto de materais de utilización individual como colectiva, no marco dun enfoque de ensino cooperativo e colaborativo.

Sobre o terrorismo machista

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre a escalada da violencia machista do pasado mes de agosto.

violencia /

Este verán produciuse en Galicia unha escalada de violencia machista. Até finais de agosto foron seis as mulleres asasinadas (catro na provincia de Pontevedra) polos seus maridos, noivos ou amantes ou polos seus ex maridos, ex noivos ou ex amantes, un número de vítimas que duplica as de todo o pasado ano, sendo o peor rexistro deste tipo dos últimos cinco, semellante ao doutras comunidades como Catalunya e Madrid de moito maior poboación. Escalada que tamén se produciu no conxunto do estado, onde estas cifras criminais son tamén tremendas, xa que até o pasado seis de setembro eran 41 as vítimas da violencia machista, dez máis que na mesma data do ano anterior, xa preto das 55 de todo o 2013. Cifras a engadir á estatística da última década na que se levan computadas máis de setecentas mulleres asasinadas. Unha barbaridade que debera ser considerada e abordada como un fenómeno terrorista, unha lacra a erradicar de raíz, un problema político e social de primeira magnitude.

Porén, este noxento terrorismo machista non recibe por parte da nosa sociedade no seu conxunto, nin dos seus poderes públicos en concreto, a mesma repulsa e a mesma severidade que a lacra do terrorismo político.   Quizais iso explique as razóns polas que as penas para os condenados polos delitos asociados á denominada “violencia de xénero” son sensiblemente menores ás dos crimes políticos. Quizais iso explique que diante da opinión pública este crimes contra as mulleres se transformen en froitos dunha cegueira transistoria por un amor non correspondido, polo feito de ter sido abandonado, por un ataque de celos ou mesmo pola falta de traballo do asasino. Quizais, tamén por iso, os actos de repulsa por cada un destes asasinatos case nunca convoquen a milleiros e milleiros de persoas, quedando reducidos á rotina dos minutos institucionais de silencio, á expresión da dor das familias e amizades nos enterros e ás teimosas mobilizacións de resistencia do movemento feminista. Quizais por iso a excarcelación prematura destes asasinos non provocara nin as protestas nin a indignación da doutros autores de atentados. Quizais por iso eses centos de mulleres asasinadas non recibiron a consideración de vítimas do terrorismo. Semella que estes asasinatos continuos de mulleres fosen apenas unha inevitable e fatal expresión dunha violencia no eido do privado imposible de atallar, un fenómeno que non provocou aínda suficiente “alarma social” para ser abordado como cuestión de estado.

A pesar de que xa hai case dez anos foi aprobada a “Lei de Medidas de Protección Integral contra a Violencia de Xénero” a loita contra o terrorismo machista nunca chegou a formar parte do primeiro plano da axenda pública, aquela que manexan os poderes públicos e os medios de comunicación. Así o entenden as organizacións feministas que a pasada semana entregaron no Parlamento Galego unha táboa reivindicativa na que reclamaban a posta en marcha dunha serie de medidas contra a violencia machista, no marco dunha abordaxe integral do problema. A loita contra a lacra machista non é unha responsabilidade só das políticas e departamentos de Igualdade, xa que corresponde a acción global dos gobernos.

As medidas educativas encabezan sempre estas accións destinadas a combater o virus machista que inocula de forma silenciosa a sociedade. Sexa por medio de programas coeducadores nos centros, rachando xa dende a educación infantil e primaria cos funestos estereotipos actuais do universo rosa de princesas para as nenas e dos superheroes violentos para os nenos, como polos programas de educación afectivo-sexual impartidos para o alumnado adolescente de Secundaria, nos que se deberían poñer en cuestión os funestos modelos de amor de cadeado, onde hoxe teñen a súa orixe moitos comportamentos machistas e violentos da nosa mocidade e mesmo algúns destes crimes.

Por importantes que sexan, para loitar contra esta violencia machista non abonda coas medidas educativas. Precísase, ademais, completar o mapa de xulgados especializados en violencia de xénero e poñer en marcha medidas para axilizar a tramitación de denuncias. Cómpre desenvolver campañas de concienciación sobre a corresponsabilidade social para illar aos agresores. Como tamén é necesario respectar un protocolo de actuación a respecto do tratamento da violencia de xénero nos medios de comunicación na liña das recomendacións do Colexio Profesional de Xornalistas. En definitiva, requírense medios para desenvolver programas específicos nos eidos xudicial, sanitario, laboral, asistencial e de protección das vítimas e das súas familias. E, polo tanto, a mobilización de recursos económicos públicos, o que resulta incompatible coas políticas de recortes nunha cuestión de estado coma esta.

Onte 1088: Galician Wave

SmallStationsAcaban de saír ao mercado inglés os catro primeiros títulos da serie «Galician Wave» que a editorial Small Stations dedica ao mellor da literatura galega en inglés. O primeiro volume da serie Dragal de Elena Gallego, O pintor de sombreiro de malvas de Marcos Calveiro, A pomba e o degolado de Fina Casalderrey e Aire negro de Agustín Fernández Paz son as catro primeiras novelas dunha serie na que está prevista a publicación en 2015 do segundo Dragal, do primeiro volume da triloxía Ámote Leo A. de Rosa Aneiros e de Cartas de inverno, o clásico de Agustín Fernández Paz. Sete títulos de excelencia, referentes na nosa narrativa xuvenil, todos eles publicados no catálogo de Xerais, traducidos e editados en inglés co agarimo e rigor que lle é propio a Jonathan Dunne. Unha serie que constitúe para o noso equipo editorial un motivo de grande fachenda profesonal. O editor inglés anúnciame tamén a publicación en inglés de Nimbos de Xosé María Díaz Castro e o seu proxecto de ampliar a serie dedicada a narrativa galega contemporánea en ingles con outros cinco títulos: Un millón de vacas de Manuel Rivas, Polaroid de Suso de Toro, Criminal de Xurxo Borrazás, Ruído e Relatos de guerra de Miguel Anxo Murado. Non teño dúbida ningunha que o de Small Stations e o máis importante proxecto aberto para a proxección sistemática da literatura galega no eido anglófono. O tradutor e editor Dunne, pertencente á estirpe dos bos e xenerosos, está abrindo con este traballo un espazo moi valioso para a visibilidade da literatura galega no mundo. Merece o noso maior recoñecemento e apoio.

 

Campo do Fragoso CLIV

celta_realCO MEL NOS BEIZOS

Tras medio partido marabilloso, o Celta non foi capaz de manter a súa vantaxe diante dunha magnífica Real Sociedade. Xaora, o empate foi xusto xa que o partido foi equilibrado. Os celestes deron un auténtico recital durante case media hora da primeira parte e un pequeno treito da segunda. E os txuri urdin mandaron ao comezo e asoballaron na media hora final da súa igualada. Un partido semellante a varias viradas nunha montaña rusa, con subidas e baixadas taquicárdicas para a bancada, intenso e extenuante para os xogadores de ambos dous cadros.

A arrincada correspondeu aos donostiarras. Non nos sorprendeu, sabiamos que esta Real de Jagoba Arrasate é un equipo ben deseñado, sólido tacticamente, respectuoso co balón, coraxudo e intenso até o límite na súa actitude. Durante vinte minutos o control do xove Pardo e o toque de Granero no medio do campo e a enorme mobilidade de Vela, Canales e Xabi Prieto, abrindo espazos polas bandas ou caendo polas fisuras dos centrais, desconcertaron aos de Berizzo que sofren cando non teñen o balón. A Real procuraba o gol con ansia. Primeiro, Sergio salvou coa biqueira, in extremis, un remate en solitario de Xabi Prieto tras un gran servizo de Granero. A seguir, Vela, aquel xogadoriño do Arsenal cedido hai anos ao Celta, hoxe unha figura, xutou dende lonxe con intención. Despois, unha cabezada de Elustondo saíu desviada. A Real metía medo.

Durante esta virada os nosos resistiron con paciencia, procurando con balóns longos abrir espazos nas pelexas de Larrivey cos centrais txuri urdin. Froito dunha delas Álex quedou con todo o balón só diante do porteiro, mais non acertou a rematar. Sen lamentalo dúas veces, a estrela de Narón desquitouse decontado. Das súas biqueiras naceu unha recuperación en campo propio, na que xirando arredor de si se desfixo de tres rivais e pasou o balón sobre Orellana, que recibiu á altura da liña do medio campo. O internacional chileno correu uns metros e cambiou de banda sobre Nolito que tras dous pasos enviou sobre Krohn-Dehli. O danés encarou a defensa cun centro que na área pequena o pichichi Orellana cabezou só ás redes. Un gol combinativo extraordinario, unha gran xogada de contraataque que supuxo outra virada no partido. Xa co taboleiro de marcas por diante, o Celta monopolizou a pelota. Até o remate da primeira parte, volveu ese fútbol de salón que tanto gusta en Balaídos, con combinacións de fantasía, trazadas sobre os espazos interiores baleiros e mantendo as axudas defensivas. Unha marabilla! A festa continuou tras a reanudación, cando aos tres minutos, froito doutra grande xogada combinativa, Larrivey marcou de barriga tras un centro preciso de Orellana.

A pesar do 0-2, Arrasate non deu o partido por perdido e introduciu decontado a Chory Castro e Agirretxe, dous dianteiros decisivos para introducir outra virada no escenario. Nesa fase do encontro o adestrador txuri urdin gañoulle a partida a Berizzo, que como xa sucedera en Córdoba, non soubo xestionar dende o banco a vantaxe. Con todo, foron unha intervención desafortunada de Sergio, que non atrapou un xute do Chory Castro, e a lesión do capitán Cabral, as circunstancias que facilitaron aos vascos o camiño do empate. A entrada dun lentísimo Hernández non osixenou o medio campo dun extenuado equipo celeste que nos derradeiros dez minutos foi arrasado polo ataque realista. A pesar de contar nese tempo con moitas oportunidades, un pao incluído, os donostiarras só conseguiron empatar no derradeiro minuto do desconto grazas á casualidade do gol en propia meta de Jonny. Así de caprichoso éche o fútbol. Quedamos co mel nos beizos. Apenas unha pequena decepción para un gran partido.