Listado de la etiqueta: xabier_docampo

Viaxeiros na propia terra

/en , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo propoño unha nova ollada para percorrer os vieiros vigueses.

O meu admirado Xabier P. DoCampo na nota introdutoria d’ «O libro das viaxes imaxinarias» (Xerais 2008) escribiu algúns dos parágrafos máis fermosos e luminosos que teño lido sobre a experiencia da viaxe. «Todas as viaxes son un regreso. Calquera viaxeiro retorna á casa desde o momento mesmo en que puxo un pé fóra dela. Hai que volver para contar para facer da viaxe relato.» «Viaxar é ir ao encontro do que nos emociona na súa contemplación e diante do que abandonamos todo desexo de posesión, porque o gozo está en recibírmolo de xeito gratuíto.» Dúas citas coas que DoCampo expresa a súa convicción de que a viaxe é unha experiencia na que procuramos a beleza ou agardamos atopar ao chou aquilo que nos emociona. Unha experiencia que nos constrúe como seres humanos, facilitándonos aprendizaxes e activando a memoria, axudándonos a madurecer e a compartir coas persoas queridas unha parte das nosas vidas. Eis a importancia da viaxe e do seu imprescindible relato, sexa pola narración oral ou escrita que fagamos sexa polas testemuñas visuais, esas instantáneas que apreixamos roubándollas á fugacidade da luz. Xa non é imprescindible para realizar a viaxe afastarse milleiros, mesmo centenares, de quilómetros do limiar da casa. É posible, tamén, percorrer devagariño as rúas e vieiros da propia cidade coa actitude inocente do viaxeiro, coa ollada á espreita disposta á sorpresa e o abraio.

Nesta semana de san Roque, na que Vigo colle un acougo, atopamos os días máis acaídos para sermos viaxeiros dentro da nosa cidade guindastre. Actitude curiosa que recomendo adoptar para gozar e redescubrir unha cidade que se amosa renovada e fermosa, a pesar da dureza das ameazas provocadas pola crise de corrupción política e de deflacción económica sobre os nosos sectores produtivos.

Con esta actitude recomendo que os vigueses de todos os barrios se acheguen a ruar sen medo polos nosos cascos históricos, tanto o Casco Vello do centro como o de Bouzas, nun proceso xa irreversible de recuperación urbana. Do serán á noitiña as rúas e prazas arredor da Colexiata, incluída agora tamén a da Princesa e a mesma Porta do Sol, son un fervedoiro de xente nova (e non tan nova) nas terrazas coma non lembramos dende os anos setenta da nosa adolescencia. Mais non só hai que reparar nos bares, en todo o barrio, tanto no que se arremuíña arredor do castelo de San Sebastián como no delimitado polas rúas Real e Poboadores, atopamos edificacións recuperadas con respecto á memoria arquitectónica e novos locais comerciais moi xeitosos e orixinais. Non é esaxerado dicir que xa é posible atopar algunha sorpresa en cada praciña, o que non agocha que aínda quede moito, moito por facer, como se pode comprobar coa precariedade das fachadas do Berbés ou coa existencia de varios locais de puterío ao pé da mesma Pinacoteca. Sen dúbida, esta nova fasquía é un éxito da estratexia paciente de rexeneración acometida polo Consorcio do Casco Vello, no que participan Xunta e Concello, así como non foi allea á corresponsabilidade asumida pola asociación veciñal e de comerciantes nas tarefas de animación socio-cultural e participación. Tamén é moi recomendable gozar da peonalización da praza da Independencia e do Calvario, onde o proceso de humanización da rúa Urzaiz foi capaz de darlle a todo o barrio unha volta coma a dun carpín.

Como é moi recomendable camiñar polos paseos da beiramar viguesa, abertos dende a Etea (indigna o estado de desleixo e sucidade das antigas edificacións e instalacións da Mariña) ao esteiro do Lagares, para participar nesa experiencia extraordinaria de solpor sobre as Cíes e a banda do mar. Coa excepción dos peiraos de Guixar, Berbés e Beiramar, aínda pechados a cal e canto ao acceso público pola Autoridade Portuaria, é unha beizón camiñar polos das Avenidas e da Estación Marítima. Como é outra experiencia recomendable percorrer os máis de dous quilómetros abertos no perímetro do recheo de Bouzas, onde é posible, nalgunha ocasión, pasmar diante das manobras das embarcacións do cerco. Como é outra marabilla seguir o vieiro aberto dende a praia de Bouzas á do Matadeiro de Alcabre, ao pé do museo do Mar, para xa logo continuar a camiñada cara a Samil. E non esquezo nin o vieiro aberto na marxe do Lagares de Bembrive a Muíños nin os moitos paseos posibles polos parques urbanos de Castrelos e do Castro, ambos os dous moi mellorados polo concello, nin os existentes na rede de parques forestais da nosa coroa natural periurbana. Nin navegar un día a Cíes ou á illa de San Simón ou a…

Recomendo demorarse nos vieiros vigueses coa mesma curiosidade e emoción do viaxeiro que os pisa por vez primeira. Paga moito a pena gozar da súa beleza e poder contala e compartila como un exercicio de autoestima cidadá. Si, propoño sermos viaxeiros na propia terra.

Onte 668: A experiencia dos nacionais da Xeración Lamote

/en , , , , , , /por

Máis dun cento de participantes no curso de formación continua de LIJMI moito celebraron cos seus aplausos cada unha das intervencións de Agustín Fernández Paz, Fina Casalderrey, Paco Martín e Xabier DoCampo na mesa redonda sobre a súa experiencia como «premios nacionais» galegos de literatura infantil e xuvenil. En cadanseu parladoiro, os membros da Xeración Lamote (Xavier Senín estaba entre o público) expresaron con moita ironía o chimpo de xigante que supuxo para a nosa incipiente LIX a concesión de tan importantes recoñecementos que a cada un deles, sen excepción, pillou por sorpresa (e traballando na escola). En tardes tan divertidas (e emocionantes) como as de onte, comprobamos a xenerosidade e grandeza destas catro persoas amigas capaces de forxar un éxito colectivo (para a nosa lingua e cultura literaria) e continuar sentíndose partícipes e corresponsables dunha tarefa inacabada nas súas angueiras vitais como educadores, escritores e militantes do idioma. Unha marabilla, a dos mestres da Xeración Lamote!

Beizón, á parte, merece a profesora Blanca Roig e o seu equipo de LIJMI capaces de consolidar (e mesmo ampliar agora ao ámbito iberoamericano) este espazo formativo e a publicación anual que recolle os seus contidos (xa son nove os volumes editados). É de xustiza salientar que grazas ao esforzo deste equipo de investigadoras, Galicia é, tamén, unha referencia no eido da investigación e mediación sobre as literaturas infantís e xuvenís.

Onte 508: #DoutorAgustin

/en , , , , , , , /por

Para todos os amigos de Agustín Fernández Paz foi unha fachenda tremenda acompañalo no seu acto de investidura como Doutor Honoris Causa pola Universidade de Vigo. Sabiamos que non era outra homenaxe máis das recibidas nos últimos anos polo autor de Contos por palabras. Tratábase do seu recoñecemento institucional como educador, como mestre de mestres, probablemente tamén o recoñecemento implícito o labor da súa xeración –á que Henrique Costas na súa magnífica laudatio definíu como «Xeración de mestres narradores», á que tamén temos bautizado  aquí como «Xeración Lamote (da que forma parte xunto a Xabier DoCampo, Paco Martín, Fina Casalderrey e Xavier Senín»– na creación e pulo da literatura infantil e xuvenil en galego. Tratábase, ademais, como tamén salientou Costas, de recoñecer no #DoutorAgustin un «exemplo de ética coa Terra A Nosa e coa Terra enteira», ese compromiso que o novo doutor definiu no seu discurso como «o trazo máis característico da cultura galega, o de ser célula de universalidade, a vontade de sermos unha peza máis no mosaico mundial das culturas; a conciencia de que só se pode ser universal desde a asunción das propias raíces». Agustín artellou a súa maxistral intervención sobre o eixo de seis lembranzas e unha narración. Tempo haberá de lela e gozala devagariño como merece. Adianto tres parágrafos anotados na libreta que me pareceron marcantes.

Primeira: «A min, non só como cidadán, non só como o docente que fun durante tantos anos, non só como escritor en galego, esta realidade máncame no máis íntimo [referíase á política lingüística]. Que difícil é construír, canto traballo leva conseguir avances, e que doado e rápido resulta o labor de demolición!» .

Segunda: «Ás veces un sente a tentación de, como o protagonista d’A mirada de Ulises, o lúcido filme de Theo Angelopoulos, brindar «Polas esperanzas rotas. Polo mundo que non cambiou a pesar dos nosos soños». Mais, como a que movía a Penélope e finalmente se viu cumprida coa arribada de Ulises ás ribeiras de Ítaca, os azos e a esperanza no futuro camiñan sempre canda nós».

Terceira: «Escribir como un acto de rebeldía, como un acto de amor. Escribir co desexo intenso de crear algo que antes non existía. Escribir coa mesma entrega con que meu pai facía unha mesa ou un armario. E ser consciente de que «aramos sobre os mortos desta terra», de que a nosa escrita se alimenta da dos autores que nos precederon, primeiro dos que escribiron na miña lingua, mais tamén dos de toda a literatura universal. O saber que vén de lonxe pasa a través de min, de nós, e proxéctase no futuro».

Compromiso, esperanza, amor tres palabras das grandes para un discurso memorable.

[Xabier DoCampo na presentación da novela «O país adormentado», Feira do Libro da Coruña, 09-08-2012]
/en , , /por

Ler é procurar no libro o que din de min (do lector) e do meu tempo e mesmo do meu lugar. A literatura necesitámola para que fale de nós.

Onte 336: O país adormentado

/en , , , , , , /por

Resultou satisfactoria a experiencia de facer tres actos de presentación na Feira do Libro da Coruña nun mesmo serán. Onte pechamos a terceira destas sesións coas novelas de DoCampo, Manuel Lourenzo González e un concerto de seis das pezas d’ O meu primeiro Celso Emilio. Os tres actos pagaron moito a pena. Xabier presentou O país adormentado como un libro que «fala do que nos está pasando agora. Fala dun medo que nos meteron no corpo. O medo é o instrumento mellor que ten o poder para deixarnos indefensos. Diso trata a miña novela». Citou logo a Lovecraft, lembrando que «todas as sensacións a máis forte é a do medo, e o medo maior é ao descoñecido, e o máis descoñecido é a morte», para situar o medo como o centro da novela, xa que no país de Glearim co medo a morrer dos seus habitantes conseguen que non vivan. Para Docampo outro dos temas principais d’ O pais adormentado é o do destino: «escribino en primeira persoa na voz de Aurora (alba, amencer), unha adolescente que colle o destino nas súas mans e vai na procura de Val (un trasunto do príncipe valente), que xa tomara antes esa mesma decisión». Rematou Xabier o seu parlamento insistindo na idea de que a novela é unha metáfora do que nos está sucedendo agora e reivindicando o papel esencial da literatura: «Ler é procurar no libro o que din de min (do lector) e do meu tempo e mesmo do meu lugar. A literatura necesitámola para que fale de nós».

Grazas a Pablo Sánchez Mato polas fotos.

Onte 308: No Circo de Artesáns da Coruña

/en , , , , , /por

Presentamos Para unha crítica do españolismo de Camilo Nogueira no Circo de Artesáns da Coruña, unha institución creada en 1847, memoria viva da cidade da Coruña. Xabier Docampo, ao inicio da súa magnífica presentación, sinalou que «hai que defender esta institución con uñas e dentes, xa que foi aquí onde se cantou por vez primeira o himno galego». Antes de iniciar un acto, no que participaron máis dun cento de persoas, o pai de Alfredo Ferreiro lembrou como participara alí en 1965 nun recital de poemas de Celso Emilio Ferreiro, o que constitúe outra valiosa faísca de memoria desta entidade centenaria que tanto ten contribuído á cultura galega e democrática nos tempos máis difíciles. A pesar das súas excelentes instalacións da rúa San Andrés, o Circo de Artesans da Coruña agoniza polas débedas e o seu futuro é dificil, algo que sabemos sucede tamén con outras entidades recreativas que forman parte do tecido civil das nosas cidades e vilas. Nestes momentos de crise, manter o funcionamento pluralista e a independencia con respecto aos poderes públicos destas entidades socioculturais é un reto no que paga a pena implicarse.

Onte 52: DoCampo e Cobas

/en , , , , , , /por

Despois de asistir como convidado á convención de Cultura do BNG (magnífica intervención de Teresa Moure), integreime no VIII Encontro Galego de Ilustración organizado por AGPI. Antes de participar con Manuel Gago no debate sobre a convivencia cos medios dixitais, tiven a oportunidade de escoitar a interesantísima conversa entre Xabier DoCampo e Xosé Cobas sobre o seu proceso de creación conxunta. Dous autores, un dende a escrita, outro dende a ilustración, que asumen o reto de ofrecer nos seus libros unha creación única dende dúas linguaxes complementarias. Cobas e DoCampo abordan un proceso de diálogo creativo aberto cuxos límites quedan establecidos só polos formatos editoriais. Admirable e sorprendente.  Bolboretas, A decisón de Valerio, O libro das viaxes imaxinarias, O misterio das badaladas son algúns dos froitos recentes e moi logrados desta extraordinaria experiencia creativa conxunta da que non coñecemos moitos precedentes no entorno da literatura infantil e xuvenil en España. Unha parella de feito (no ámbito creativo) que merece para o editor todas as súas beizóns.

Agustín e Xabier, amigos por palabras

/en , , /por

Iago Martínez, asina en Xornal de Galicia, outra das súas grandes entrevistas. Desta volta reuníu a Agustín Fernández Paz e Xabier DoCampo nunha longa conversa na que os dous escritores da Xeración Lamote abordan boa parte da súa andaina xuntos durante corenta anos. Un texto moi recomendable para coñecer a dous dos nosos máis grandes escritores. Beizóns aos dous e a Iago por tan estupendo traballo

Agustín e Xabier no canon

/en , , , , , /por

Deixei pasar uns días para comentar a que será unha das noticias culturais máis importante dos últimos anos: dous libros infantís galegos son considerados polos maiores especialistas iberoamericanos entre os dez mellores do seculo XX. O feito de que Contos por palabras de Agustín Fernández Paz e Cando petan na porta pola noite de Xabier DoCampo foran escollidos entre milleiros e milleiros de títulos publicados en España durante varias décadas avala a súa calidade e excelencia (o que como como o seu editor nos produce fachenda), mais tamén, e sobre todo, polo recoñecemento que supón para a traxectoria destes dous membros dunha xeración clave para a literatura galega contemporánea. Xabier, Agustín (como o seu compañeiro da «Xeración Lamote», Paco Martín, os tres fotografados por Xurxo Lobato o día do enterro de Manuel María) recoñecidos fóra das nosas fronteiras como integrantes indiscutibles do canon literario iberoamericano, merecerían idéntico interese polo seu traballo literario por parte das institucións universitarias e académicas galegas. Para cando a entrada dalgúns dos tres na Real Academia Galega?

No entanto, teremos unha boa oportunidade de testemuñerlles o noso recoñecemento o vindeiro 13 de marzo, sábado, no Salón do Libro Infantil de Pontevedra, que homenaxea nesta edición a Agustín Fernández Paz nas palabras de Xabier DoCampo. Beizóns para estes dous grandes amigos de noso.

Xabier DoCampo no paseo dos soños

/en , /por

Esta foto tirada onte en Villaba constitúe un orgullo para a nosa Literatura Infantil e Xuvenil contemporánea: os catro premios nacionais Agustín Fernández Paz, Xabier DoCampo, Fina Casalderrey e Paco Martín.

A de onte foi unha xornada para lembrar. Un cento de amigos e amigas acompañamos a Xabier DoCampo na homenaxe que lle renderon a Fundación Manuel María e os clubes de lectura de Xermolos. No Muíño do Rañego, chufaron ao homenaxeado, e moi ben o fixeron, David Otero (elegantísimo mestre da cerimonia), Fina Casalderrey («Xabier sabe da forza da súa palabra, é un contador de festa.»); Xosé Cobas («a relación que nos une é a memoria común da infancia, a súa na Terra Cha, a miña en Negreira»); María Xesús Fernández («Xabier forma parte dos seus libros. A busca permanente foi o obxectivo primordial en toda a súa traxectoria literaria»); Mercedes Queixas («Non esquecereir nunca que Xabier foi que n me presentou o meu primeiro libro»); Agustín Fernández Paz («Este é o principio dun tempo vizoso que agarda por nós») e Antía Otero («Cantos nenos e nenas galegos están orgulloso de coñecer un escritor?»). Respondeulles Xabier ás persoas que o atencionaron lendo unhas palabras improvisadas, que traía escritas en catro folios memorables (agardamos os publique no seu blog), nas que reivindicou a súa orixe chairega que lle permitiu edicarse ao seu oficio de escritor, ao tempo que defendeu o futuro da lingua que nos une.

Tras o discurso, dirixímonos ao paseo dos soños, eses catro centos metros de ouro das letras chairegas, para inaugurar a escultura que simboliza a obra de DoCampo, a carón das de Agustín Fernández Paz, Manuel María e Paco Martín. Un xantar de irmandade, no que cantaron Mino e Mero, pechou unha xornada que quedará na memoria nosa para sempre.

A Voz de Vilalba publicou esta amplísima reportaxe fotográfica da xornada realizada por Pablo Naseiro.