follas_novas – Brétemas

Estrela Rosalía

29 de Outubro de 2019/en A Portada, Artigos, Artigos Faro de Vigo, Ciencia, Cultura, Educación, Poesía, Xerais/por bretemas

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á iniciativa da Agrupación Astronómica Coruñesa Ío de solicitar o nome Rosalía para a estrela HD149143:

Recibimos con entusiasmo a noticia, achegada pola Agrupación Astronómica Coruñesa Ío, da aceptación por parte da Sociedad Española de Astronomía da súa candidatura «Rosalía e Río Sar» para darlle nome ao sistema exoplanetario designado para España pola Unión Astronómica Internacional (IAU), dentro do seu programa «NameExoWorlds», a estrela HD149143 e o seu planeta HD149143b. Unha designación que se producira entre unha ducia de propostas –entre as que está, tamén, a de «Breogán e Ith», presentada polo Observatorio da UAM– en base aos votos recollidos por cada unha delas até o 12 de novembro na web: www.nombraexoplanetas.es. Nomeamento que como parte da celebración do seu centenario realizará a IAU a mediados do mes de decembro, conxuntamente cos nomes das estrelas e planetas doutros países, escollidos todos por medio da participación cidadá.

O sistema proposto para España está na constelación de Ofiúco, chamado tamén Serpentario, da que forman parte estrelas como Rasalhage e Cebalrai. A estrela HD149143 forma parte do catálogo Henry Draper de estrelas, compilado a comezos do século XX pola astrónoma Annie Jump Cannon e as súas colaboradoras do Observatorio de Harvard. É unha estrela anana amarela, semellante ao noso Sol, situada a 240 anos luz da Terra. A súa magnitude relativa é de 7,89, o cal permite que poida ser visible con prismáticos en ceos escuros. Pola súa banda o exoplaneta HD149143b foi descuberto en 2005 polo Observatorio da Alta Provenza coa técnica da espectroscopia Doppler. É un xigante gasoso, un pouco maior ca Xúpiter, moi próximo a súa estrela, que tarda só catro días en dar unha volta completa ao seu redor, sendo o que se coñece por un planeta de tipo xúpiter quente.

As persoas investigadoras e amantes da Astronomía permiten que cada día coñezamos mellor o Universo, nunha extraordinaria procura da Humanidade para explorar os centos de miles de millóns de estrelas. Esta causa incesante da ciencia e da tecnoloxía na esculca astronómica permitiu identificar en 1995 a presenza dun corpo que orbitaba a estrela Pegasi51, confirmando así a existencia de exoplanetas (na actualidade case catro mil), planetas que xiran arredor doutras estrelas. Unha descuberta imparable da comunidade astronómica internacional a que moito contribuíu o desenvolvemento das tecnoloxías de observación que permitiu, tras a invención do telescopio, a observación dos planetas Urano e Neptuno e que obrigou a que IAU aprobase a creación, non sen polémica, de novas categorías como a dos «planetas ananos» do sistema solar onde foron clasificados corpos como Ceres (descuberto en 1801), Plutón (1930) e os novos identificados polo telescopio Hubble da NASA no que vai de século XXI (2005): Eris, Makemake, bautizado co nome dunha deidade do pobo Rapa Nui e Haumea, designado como nome da deusa hawaiana da fertilidade.

O feito de que a estrela HD149143 recibise o nome de Rosalía suporía un recoñecemento universal para quen é a figura primeira da nación e da cultura galega. Anticipada ao seu tempo, convencida feminista, crítica con toda clase de inxustizas, entregada con paixón á reivindicación da paisaxe galega, cantora da terra e da natureza, Rosalía integrou na súa poesía o firmamento e os corpos celestes, nun tempo onde non existía a actual contaminación luminosa e todas as persoas convivían con naturalidade coa noite. Símbolo de soidade e tristeza, a noite será para a autora de Follas novas refuxio e compañía, ao tempo que a Lúa e as estrelas serán interlocutores dos seus sentimentos máis íntimos: «durmo alumada pola lámpada que ós probes lle luz dá».

Esta decisiva designación astronómica (na anterior, realizada en 2015, foi escollido como nome da estrela española, Cervantes, e como os seus exoplanetas Quijote, Sancho, Dulcinea e Rocinante), constitúe unha oportunidade formidable de proxección mundial para que a cultura galega coloque no firmamento os nomes de Rosalía e Río Sar, un dos territorios mais íntimos da nosa cantora, proposta que os membros da Agrupación Ío, a quen se debe tan acertada nominación, engaden os doutros topónimos asociados á vida e obra de Rosalía, como Laíño, Lestrobe, Bastavales, Conxo ou Iria, que serian utilizados no caso de que se descubrisen máis exoplanetas da estrela Rosalía.

Nestes días de Samaín e San Martiño, festa de cabazas, magostos e exaltación da noite, cómpre unha mobilización de toda a comunidade galega de Internet, con atención especial ás tan activas dos centros e bibliotecas escolares, para en man común pór no ceo a estrela Rosalía e o exoplaneta Río Sar: «colleume a noite, / noite brillante, / cunha luniña / feita de xaspes, / cas estreliñas / para guiarme, / que aquel camiño / solo elas saben.»

Os paneis informativos sobre a candidatura elaborado pola Agrupación Ío poden baixarse en pdf aquí.

Podes votar á candidatura Estrela Rosalía aquí.

60 anos de Follas Novas

25 de Xullo de 2017/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Autores, Cultura, Editores, Efemérides, Galeguismo, Historia, Memoria/por bretemas

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo, coincidindo co 25 de xullo, a lembrar a experiencia de Follas Novas, iniciativa que hai sesenta anos promoveron Xosé Neira Vilas e Anisia Miranda:

O 15 de xullo de 1957, aniversario da morte de Rosalía de Castro, o matrimonio de escritores Xosé Neira Vilas e Anisia Miranda inaugurou no seu propio fogar de Buenos Aires, na rúa Asunción 3035, o que bautizaron como Follas Novas, unha empresa editorial galega concibida para reunir todo o que se publicaba en galego e sobre Galicia en calquera lugar do mundo. Pepe e Anisia, daquela uns mozos recén casados, presentaron a iniciativa como “feira permanente do libro galego”, unha organización editorial e libreira continuadora do labor a prol do libro galego que viñan desenvolvendo sociedades e centros galegos e o activista e polifacético Luís Seoane que, contando coa colaboración de Arturo Cuadrado, impulsou edicións de libros galegos nas coleccións Hórreo e Dorna da arxentina Emecé Editores e máis tarde nos selos propios como Nova (1944), Botella al mar (1946) ou Citania (1957).

Un esforzo de resistencia da edición galega no exilio destinado tamén a facerse oír na propia Galicia interior, nos tempos difíciles do franquismo feroz onde os exemplares das edicións destes libros e revistas (como Galicia emigrante) chegaban de matute nos fondos das maletas emigrantes, sendo distribuídos despois de forma discreta nalgunhas librarías comprometidas, como a famosa anticuaria Monterrey de Pi e Margall 14, aberta dende 1948 por Luís Viñas Cortegoso e Xosé María Álvarez Blázquez.

Segundo confesou Xosé Neira Vilas no se discurso de ingreso na Academia Galega, «A cultura galega en Buenos Aires: 1950-1960», no seu primeiro ano de actividade Follas Novas comezou a distribuír as edicións de autor e os fondos de Emecé e Nova dispoñibles, aos que se engadiron os que chegaban de Galicia, os primeiros publicados por Galaxia, Bibliófilos Gallegos e a colección de poesía Benito Soto, que comezaban a reiniciar a actividade editorial galega no interior. Imprimiu catálogos, creou un sistema postal de novidades, que se distribuía entre asociacións de emigrantes, exiliados e universidades, ademais de instalar vitrinas en oito sociedades galegas da capital arxentina, onde se expoñían os libros galegos máis recentes.

Follas Novas organizou actos culturais, como a grande homenaxe a Otero Pedrayo, que chegara a Buenos Aires invitado polo Centro Galego para ditar conferencias e tomar parte nos actos do Día de Galicia de 1959. Entre o 22 de xullo e o 5 de agosto de 1960 preparou a primeira exposición de prensa galega na arxentina, ademais de tres exposicións do libro galego, a do Centro Lucense de Buenos Aires; a de Montevideo, inaugurada por Lois Tobío; e a de Caracas, que contou coa participación de Emilio González López e Pura Vázquez. Cada sábado celebraba unha xuntanzas de mozos galegos e arxentinos nas que se comentaban os libros que ían chegando e se lían poesías e narracións. Follas Novas vendía libros nos actos públicos da comunidade galega, para o que contaba coa axuda de mozos vencellados ás asociacións.

Follas Novas anunciaba as súas actividades nas revistas da comunidade e contaba cunha emisión radiofónica, «Mirador bibliográfico galego», unha iniciativa pioneira onde semanalmente Elsa Fernández, unha colaboradora principal do proxecto, comentaba un libro. Ademais de establecer filiais e núcleos de colaboradores en Caracas, Montevideo, Santiago de Chile e Nova Iork, e na Arxentina en Mar del Plata, Santa Fe e Rosario. Tamén pola súa iniciativa, o 10 de outubro de 1959, creouse en Follas Novas a Asociación Arxentina de Fillos de Galegos, que editaba a revista «Alén mar» e mantería por anos unha fecunda actividade relacionada coa cultura e a historia dos seus ancestros.

Follas Novas tivo tamén actividade editorial iniciada coa publicación de Itinerario galego (1958) de Víctor Luís Molinari, ao que seguiron Terra aluciada (1959) do porriñés Xosé Conde e Esta es Cuba, hermano (1960) de Anisia Miranda, ademais do primeiro poemario de Xosé Neira Vilas Dende Lonxe (1960) e da súa novela fulcral Memorias dun neno labrego (1961). O propio Pepe Neira confesoume que dentro do programa editorial de Follas Novas estaba previsto facer unha segunda edición de Sempre en Galiza (1944) de Castelao, que xestionaran co Rodolfo Prada e Virxinia Pereira, «na que estaba en proceso de análise a posibilidade de incorporar dous novos capítulos que o autor non incluira na primeira». Non foi posible. Como tampouco a publicación da revista «Letras galegas», que deseñaran. O devalar da vida e os seus accidentes, o que Neira Vilas definiu como «problemas técnicos», obrigou a pechar en 1961 a aventura patriótica de Follas Novas, coincidindo coa marcha de Anisia e Neira a Cuba. Un capítulo heroico da nosa edición no exilio que seis décadas despois merece non ser esquecido.

Onte 1635: Na Feira do Libro de Pontevedra con Álex Alonso

7 de Abril de 2016/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Comezamos onte en Pontevedra a tempada de presentacións nas Feiras do Libro de Galicia, organizadas pola Federación de Libreiros. Fixémolo co libro de relatos de Álex Alonso, Tempo de bebidas isotónicas e fast-food, obra gañadora do Premio Ánxel Fole 2015, e coa edición que Anxo Angueira preparou de Follas novas de Rosalía de Castro. O bo serán de primavera foi un aliciente para que a praza da Ferrería pontevedresa estivese moi animada, o que ben agradecimos.Na súa intervención, Álex Alonso definiu o seu libro como “unha expresión dun estado de ánimo indignado, unha denuncia da corrupción, da precariedade, do paro, dos desafiuzamentos, da estafa das preferentes, do acoso escolar, da violencia contra as mulleres ou do racismo”. “Quixen que o libro fose coma un caleidoscopio da sociedade actual, un mosaico onde cada un destes problemas tirados das páxinas dos xornais fose unha peza, procurando unha lectura acedamente divertida”.

Onte 1619: Día da poesía 2016

22 de Marzo de 2016/en Autores, Efemérides, Novidades, Onte, Poesía, Xerais/por bretemas

Celebramos onte o día da poesía e o día da árbore, efemérides que coinciden coa chegada da primavera. Unha xornada que a rede en galego dedicou, sobre todo, a homenaxear a figura de Manuel María, «o poeta que quixo coñecer aos galegos un a un», en afortunada definición do escritor Manuel Veiga. Un ano dedicado a Manuel María, poeta moi prolífico, autor de medio cento de poemarios, que debería contribuír a pór en valor e visibilizar a poesía galega toda. Xaora, en Xerais quixemos que este día da poesía coincidise coa publicación da edición monumental de Follas novas, preparada por Anxo Angueira, coa publicación do retrato e da antoloxía da poesía infantil do poeta chairego e das dúas primeiras novidades da colección Xerais Poesía, Os fillos da fame de Ismael Ramos e Masculino singular de Carlos Negro. Quen pode dubidar que a poesía é destilación da palabra e da frase, ese grande milagre do mundo que continúa a abraiarnos cada día.

Onte 1593: Caldo de groria para Rosalía

25 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Celebramos onte o día de Rosalía en Padrón presentando a edición crítica de Follas novas preparada por Anxo Angueira. A profesora Chus Senín cualificou o traballo de Angueira de “rigoroso, exhaustivo e pormenorizado, incidindo en aspectos silenciados, como o compromiso coa muller”. Chus Senín analizou as dimensións do feminismo rosaliano, que concibe a muller como suxeito político e social, e salientou o compromiso que Rosláia expresa en Follas novas coa política do seu tempo.

No seu discurso Anxo Angueira relatou a xénese de Follas novas, “un libro da Restauración borbónica, fillo da crise e do fracaso político, o seu pesimismo e o seu escepticismo político teñen as raíces nese momento histórico”. “Follas novas supón un salto consciente con respecto a Cantares gallegos, sendo un libro profundamente feminista, onde a muller é un suxeito literario e político. Un libro que canta ás Penélopes que quedan, soas e abandonadas, elas son a nación galega.” Referiuse despois á poética do libro onde están presentes “a dor, a soidade, as sombras, o eu subxetivo, mais tamén a dor en sociedade, o sufrimento comunal”. Angueira salientou que en Rosalía “a soidade vai máis alá da saudade” e afirmou que o triángulo entre “saudade, Galicia e Roslía”, establecido por un grupo de galeguistas dos anos 50 era falso. “Follas novas é un libro materialista, onde a soidade ten que ver coa exclusión do ser humano da súa comunidade. Así está retratada a exclusión en textos como “Estranxeira na súa patria”.

Para Angueira “Follas novas é un libro de crepúsculo, do outono, onde está presente a poética do adeus. É un libro de adeuses, como o de Manuel Antonio. Un libro de despedidas. A vida é un continuo despedirse, todo flúe. Hai amor, pero hóuboo, xa pasou. A visión deste libro é dura, realista, pesimista.” Rematou Angueira referíndose á poética da nación en Follas novas. “Non esquezamos que Galicia é a palabra coa que rematan os prólogos de Rosalía. A nación está presente en Follas novas. A nación de todo o pobo que sofre. Son as mulleres as que sosteñen a nación. A que se rebela, a que colle a fouciña na man para facer xustiza. Follas novas é un libro soportado pola s mulleres. A de Rosalía non é un visión esencialista, para ela non hai nación sen horizonte, sen proxecto. A nación en Rosalía é materialista”.

Despois do extraordinario concerto rosaliano de Xardín desordenado, Angueira convidou na Pulpería Rial a medio cento de persoas a compartir o “Caldo de groria”, unha experiencia para gozar en cada Día de Rosalía daquela receita dun “caldo de groria” que Rosalía recolleu no poema “Vin de Santiago a Padrón“. Despois de lembrar os versos “Con un pouco de unto vello / que o ben soupen aforrar / e ca fariniña munda / xa tiña para cear. / Fixen un caldo de groria / que me soupo que la mar / fixen un bolo do pote / que era cousa de envidiar”, Angueira insistiu que esta iniciativa que se ensaiaba por vez primeira pretende “facer unha homenaxe á resistencia do pobo galego, unha homenaxe a Rosalía na intimidade familiar e amical”.

Poema de hoxe 55: «Nin ás escuras…!» de Rosalía de Castro

24 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Poema_de_hoxe, Poesía/por bretemas

A luz do día asómbrame, pásmame a das estrelas

i as olladas dos homes na ialma me penetran

Rosalía de Castro, Follas novas (1880)

Onte 1591: #MobilizaRosalía

23 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións/por bretemas

Comezou a semana dedicada a Rosalía con motivo da celebración o mércores 24 do seu 179 aniversario. A programación tan intensa de actividades literarias, sobre todo nos centros de ensino, con especial incidencia este ano na utilización da comunicación dixital, demostran que os seus textos permanecen moi vivos e presentes na sociedade galega, ao tempo que posúe unha estraña e poderosa capacidade mobilizadora da nosa conciencia colectiva. Adiantada do seu tempo, sempre transgresora, radicalmente moderna, o fenómeno Rosalía increméntase cada ano como «o personaxe predilecto dos galegos», unanimidade interxeracional sorprendente que ben explica o éxito desta efeméride do 24 de febreiro. Polo que nos atinxe, celebraremos o día de Rosalía no Auditorio de Padrón, acompañando a Anxo Angueira na presentación da súa monumental edición de Follas novas, o segundo dos volumes da obra completa publicada por Xerais.

Imaxes liberadas pola Deputación da Coruña de catro deseñadoras galegas para utilizar na rede con motivo do Día de Rosalía.

Onte 1516: Neira, home ponte

28 de Novembro de 2015/en Artigos Faro de Vigo, Autores, Editores, Galeguismo, In memoriam, Onte, Xerais/por bretemas

Este é o meu homenaxe a Xosé Neira Vilas que publica hoxe Faro de Vigo con motivo do seu pasamento.

O escritor Xosé Neira Vilas foi moito máis que o autor de Memorias dun neno labrego, a obra máis popular da literatura galega do século XX, traducida a numerosas linguas, sendo unha das primeiras que lemos os neofalantes que nos incorporamos ao galeguismo durante a década dos setenta. Neira significou moito máis que ser o autor deste libro insignia do que foi a identidade galega da primeira metade do século XX. Pepe foi un home ponte, unha das trabes sobre a que se construíu a cultura galega das últimas seis décadas.

Neira armou unha ponte permanente entre Galicia e América emigrantes, desque marchou a Buenos Aires en 1949, e despois, en 1961, a Cuba, onde viviu durante tres décadas até que retornou, xunto a súa compañeira Anisia Miranda (falecida hai apenas seis anos), ao seu berce natal de Gres, nas terras do concello de Vila de Cruces. Neira foi ponte entre o mundo da edición galega en América e a que se realizaba na península. En 1957 fundou en Buenos Aires a editorial Follas Novas, a primeira distribuidora do libro galego na Arxentina, onde publicou o inesquecible libro protagonizado por Balbino, tamén organizadora da primeira semana do libro galego. Neira e Anisia, directora da revista infantil “Zunzún” e coordinadora de publicacións infantís do goberno cubano, serviron de ponte con Paco del Riego, entón xerente de Galaxia, para que se acometese a edición dos primeiros libros infantís en galego. Como tamén Neira serviu de ponte coa xeración de autores galegos que o precederon no exilio americano como Eduardo Blanco Amor, Luis Seoane, Eduardo Dieste ou Lorenzo Varela.

Como narrador construíu unha obra orixinal alicerzada sobre os tres mundos que lle foron propios, Galicia, Arxentina e Cuba, sendo a vivencia da emigración e do seu desarraigo os eixos temáticos principais. O seu afán pola brevidade, a súa precisión léxica e utilización dunha prosa certeira, traballada, meditada e complexa, permitíronlle gañar o entusiasmo de moitos lectores e lectoras que o recoñeceron como un clásico contemporáneo. Este xeito de contar tan característico levouno tamén ás páxinas dos xornais, onde desenvolveu un labor infatigable con intencionalidade didáctica e política, alternando a crónica, a memoria e a análise das noticias do noso tempo dende unha perspectiva inequivocamente galega.

Lembrarei sempre a Pepe polo seu optimismo contaxioso, propio dun activista de vontade teimosa. Contaba sempre con novos proxectos e azos renovados que expresaba nas frecuentes chamadas telefónicas ou nas conversas demoradas que tanto lle prestaban camiño dalgún acto. Desque regresou en 1992 percorreu todo o país, apoiando os actos do asociacionismo cultural, participando nas feiras do libro de Galicia, das que foi un referente, ou nos clubes de lectura das bibliotecas públicas, como a que leva o seu nome no Calvario. Home ponte, xeneroso, entusiasta, activista. Botarémolo en falta.

Fenómeno Rosalía

25 de Febreiro de 2014/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Autores, Efemérides, Feminismo, Galeguismo, Música, Poesía, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Vigo/por bretemas

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo o Día de Rosalía.

A pesar de non ser incluído no “Calendario do Libro e da Lectura 2014” da Consellaría de Cultura e Educación, a celebración do Día de Rosalía foi un éxito cívico. Ademais da tradicional ofrenda floral en Compostela, lembrando o seu nacemento no Camiño Novo o 24 de febreiro de 1837, precedida dunha alborada gaiteira instituída o pasado ano pola Fundación Rosalía de Castro (FRC), numerosos actos de lectura pública de poemas rosalianos, recitais poéticos, conferencias sobre a vida e obra da autora, realización de grafitis en espazos públicos educativos na súa homenaxe, roteiros, concertos ou accións virais en internet, promovidas pola FRC, Asociación de Escritores en Lingua Galega, por outras asociacións e colectivos culturais e feministas de base, por editoriais, librarías e panadarías (en Ourense) e por algúns concellos (como os de Vigo e Pontevedra), ás que habería que engadir as actividades organizadas polos centros educativos no seu horario lectivo, amosaron que a memoria rosaliana e o interese polos seus textos mantéñense moi vivos e presentes na sociedade civil galega. Rosalía de Castro interesa e mobiliza.

Tras o pulo que supuxo a celebración do sequiscentenario da publicación de “Cantares Gallegos” no prelo de Juan Compañel na viguesa rúa Real, o que podemos chamar “fenómeno Rosalía” tinguiuse coas trazas do século XXI. Á publicación da extraordinaria edición anotada de “Cantares Gallegos” (Xerais), tanto en formato impreso coma dixital, realizada por Anxo Angueira, actual presidente da Fundación RC, uniuse a publicación da edición ilustrada (El Patito editorial) preparada por Pepe Barro e da tradución inglesa (Small Stations Press) de Erin Moure, ademais da tradución dalgúns dos seus poemas a 27 linguas, cos que se engalanaron algunhas rúas do Casco Vello de Vigo. Ademais, Rosalía presentouse nunha modélica web da súa fundación e dialoga con éxito nas redes sociais xa que está presente en Twitter, Facebook e Youtube. As autofotos con algún motivo relacionado con ela (un dos seus libros, unha das súas camisolas ou outros obxectos nos que esta presente a súa imaxe), coñecidas en internet como “selfie”, compartíronse onte a centos nas redes coa etiqueta #euRosalia. Outro fito xaora para unha autora sempre rabiosamente moderna e avanzada.

Outrosí sucedeu coa publicación no último ano de media ducia de libros cedé de temática rosaliana, unha colleita moi vizosa con froitos tan logrados como “Rosalía pequeniña” (Galaxia) de Uxía, “A miña primeira Rosalía” (Xerais) de Xiana e Xosé Lastra, “Nas tardes escuras” (El Patito editorial) de Narf, “A Rosa d’Adina” (Músicas de Salitre) de aCadaCanto, “Cantares para Rosalía” (Consello da Cultura Galega) no que nove poetas galegas de hoxe dialogan con ela, até o recentísimo “De Cantares hoxe” (“Diario Cultural” da Radio Galega) no que 36 poetas recrean na súa voz os poemas de Rosalía. Sen esquecer a achega que para a popularización da autora supuxeron as exposicións de carácter didáctico e divulgativo, sendo especialmente importante a instalada en Vigo pola Fundación Barrié sobre “Rosalía de Castro e o seu tempo”, preparada por Pepe Barro e visitada por milleiros de persoas.

E entre os libros de temática rosaliana publicados no último ano destacan “Cantares gallegos, hoxe. Unha lectura actualizada de Rosalía de Castro” (Alvarellos) da profesora da Universidade da Coruña Pilar García Negro, “O epistolario de Rosalía de Castro”, que se pode consultar na web do Consello da Cultura Galega, e a biografía plurilingüe de Manuel Lorenzo Baleirón, “Vida de Rosalía de Castro” (FRC) na que se recollen os avances que nas últimas décadas se produciron na investigación sobre a autora de “Follas Novas”.

Particular interese para entender o “fenómeno Rosalía” ten “Rosalía de Castro. Imaxe e realidade” (Xerais 2014) no que Fernando Pereira Bueno, profesor do IES Carlos Casares, analiza a representación icónica da autora a partir de pinturas, debuxos e outras técnicas artísticas. Tras estudar máis de duascentas pezas nas que aparece Rosalía (dende as sete fotografías conservadas e o retrato que en vida lle realizou Modesto Brocos, cedido hai pouco pola Deputación da Coruña á Fundación Rosalía de Castro, pasando pola presenza da poeta nos billetes de 500 pesetas, nos selos e nas vitolas de puros, até os carteis e as camisolas deseñadas por Rei Zentolo), Fernando Pereira considera que Rosalía de Castro é “a icona máis popular de Galicia”, “a primeira marca galega” e mesmo “a imaxe máis universalizada de Galicia”, o que non deben de estrañarnos tratándose do “personaxe predilecto dos galegos” segundo algunha enquisa. Esa unanimidade interxeracional explica o éxito dunha data literaria con vontade de converterse en efeméride nacional.

Onte 781: «A memoria da choiva», thriller literario

3 de Novembro de 2013/en Autores, Cidades, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Xerais/por bretemas

Foi este Samaín moi chuvioso na terra nosa e, no meu caso, moi rosaliano. E non só por gozarmos do concerto d’ A miña primeira Rosalía en Compostela, mais sobre todo polas moitas horas que dediquei á relectura no ipad d’ A memoria da choiva. Creo que non erro cando afirmo que con esta segunda novela Pedro Feijoo acadará a súa madurez como narrador de longo alento. O autor d’ Os fillos do mar conseguiu o que os editores sabemos é o máis difícil, ofrecer unha segunda novela que confirma as expectativas creadas cun debut magnífico, no seu caso o de hai apenas un ano e medio, período no que leva cinco edicións en galego, unha tradución ao castelán e o premio San Clemente dos lectores de Bacharelato. Pedro confirma e, por se non abondase, avanza, xa que ofrece un thriller literario sorprendente, orixinal, ambientado en Compostela, sobre o pano de fondo da figura de Rosalía de Castro, dándolle protagonismo á primeira edición do seu libro fulcral, Follas novas. Con esta novela o mundo literario galego entra na serie negra.

Artellada sobre unha coidada estrutura de seis actos, na que se alternan as voces de tres narradores en primeira persoa, así como moi diversas homenaxes literarias, Feijoo relata a trepidante investigación dunha serie de crimes en serie acontecida en Compostela nos dez días anteriores ao 17 de maio; mortes que semellan estar unidas pola relación coa figura de Rosalía de Castro. Unha construción estritamente ficional de xénero negro na que se ofrece un retrato paródico, irónico e desprexuizado da cultura literaria galega e algunhas das súas institucións. Unha novela capaz de engaiolar ao lector ou lectora ao longo de case cincocentas páxinas coa investigación duns crimes de brutalidade extrema realizada por unha parella de investigadores moi pouco convencional, o xornalista Aquiles Vega e a profesora da facultade de Filoloxía Sofía Deneb. Unha investigación paralela (tamén unha perigosa aventura) á que realiza a Policía, que os leva a procurar a relación existente entre cada unha das mortes coa interpretación dalgúns versos de Follas novas e coa peripecia vital dalgúns dos descendentes da parella Murguía-Castro.

Aventuro que os milleiros de lectores da primeira novela (como aqueloutros novos) quedarán entusiasmados con esta segunda aventura, tan diferente temática e espacialmente, mais na que o autor confirma a súa habilidade como construtor de personaxes inesquecibles (Adriano, Aquiles, Sofía, Tino…) e narrador de intrigas complexas capaces de entreter e interesar a públicos diversos. O coidadoso desenlace, medido ao ritmo da marea, é un broche de ouro para unha novela na que se mestura con esmero a poesía coa vida, o amor coa morte, a memoria coa futuro, o mundo e o texto literario coa súa representación na ficción. Por moi diversas razóns, esta novela vai dar moito que falar e escribir. Sei que teremos oportunidades de volver sobre ela. Chegará ás librarías a finais da vindeira semana e será presentada en roda de prensa o 15 de novembro, venres, ás 16:30 no Modus Vivendi, unha das súas localizacións emblemáticas.

Listado de la etiqueta: follas_novas