anxo_angueira – Brétemas

Listado de la etiqueta: anxo_angueira

Onte 1907: Presentación en Rianxo da biografía de Manuel Antonio preparada por Xosé Luís Axeitos

20 de Agosto de 2017/en Autores, Biografía, Galeguismo, Galerías de fotos, Nacionalismo, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Anxo Angueira, profesor da Universidade de Vigo e presidente da Fundación Rosalía de Castro, presentou onte no Auditorio de Rianxo diante dun cento de persoas Manuel Antonio. Unha vida en rebeldía a biografía documentada e referencial de Xosé Lúis Axeitos sobre o autor de De catro a catro. Unha obra que Angueira comezou cualificando de extraordinaria, «un traballo que pon o ramo a toda a obra do profesor Xose Luís Axeitos sobre Manuel Antonio, despois da edición da poesía, da prosa e do epistolario». «Un ramo marabilloso, xa que o intelectual Axeitos ofrece un tipo de biografía pouco convencional, unha biografía de estrutura fragmentaria na que documenta de forma exhaustiva a vida dunha persoa, o que permite o achegamento máis cabal á figura do poeta Manuel Antonio».

A seguir, Angueira foi debullando as diversas mareas que Axeitos ofrece sobre a figura de Manuel Antonio. En primeiro lugar sinalou a de Rianxo, a vila onde naceu, mais na que case non viviu, xa que o fixo tamén en Padrón, Vigo e Compostela. «Practicamente non viviu aquí, mais Rianxo é a capital literaria de Manuel Antonio, a súa paixón literaria, o epicentro da súa vida. Aquí esta a súa xeración, a de Dieste e a dos primos de Castelao. Mais Rianxo non é só unha paisaxe física, é sobre todo unha paisaxe humana, aquí esta o mundo que el ama». Angueira identificou na familia a segunda marea da biografía: «no libro hai unha documentación moi exhaustiva sobre a familia, tanto sobre os Pérez como sobre os Sánchez, na que sobrancea a figura da nai coa que o poeta, a pesar da distancia ideolóxica, mantén un fío de unión ao longo de toda a súa vida». Identificou a terceira coa da formación, iniciada na escola de Padrón, instalada na mesma casa onde se criou Rosalía de Castro coa súa nai, continuada en Compostela, onde asinou o pacto de sangue co galeguismo e defendou o monolingüismo galego, e finalizada en Vigo onde estudou na Escola de Náutica.

Angueira identificou como marea determinante en Manuel Antonio a navegación por todos os mares literarios: «admírame a disciplina individual deste mociño que dende Asados está atento a todo o que pasaba no mundo, gardando todo con enorme disciplina». Particular importancia concedeu Angueira a marea de Manuel Antonio navegante, recollida nos seus diarios de navegación, «sobre todo o que escribiu a bordo do paquebote Cándido Candeira, un barco marabilloso dedicado ao transporte de madeira dende Camposancos a portos do Mediterráneo, máis tamén do transatlántico holandes Gelria e o pesqueiro Arosa». Detívose tamén Angueira na marea dos compromisos éticos de Manuel Antonio: «ao principio foi agrarista, despois nacionalista permanentemente, dos da estreliña». «Manuel Antonio asumiu encrucilladas políticas e estéticas, mantivo polémicas con Castelao sobre o papel da arte popular e sobre todo co grupo de galeguistas de Ourense, cos que nunca se entendeu, chegando a formar un grupo secreto que bautizou como “Rexurdimento”». «Na biografía tamén se aborda a enfermidade, explicándose como a adquiriu e coa discreación e dignidade coa que a enfrontou, non facendo nunca da súa doenza unha materia literaria».

Rematou o seu discurso Angueira facendo fincapé na importancia de dous documentos literarios extraordinarios, o manifesto Máis alá! e o libro De catro a catro. «Manuel Antonio pretendeu facer unha literatura grande, afastada de calquera ruralismo. A súa obra foi secuestrada durante un tempo, mais por ventura agora pode ser lida libremente. Mais a pesar do maltrato que recibiu nunca se puido secuestrar o seu rumbo. Manuel Antonio estivo aí e estará no futuro da literatura galega. estivo cando a Nova Narrativa tantaba abrirse camiño e Gonzalo Mourullo escribe a «Carta a Manuel Antonio». Estivo no 79 cando os membros do grupo Rompente reclamaron «Fóra as vosas sucias mans de Manuel Antonio». Como estivo en 2002 cando se crearon as Redes Escarlata. Manuel Antonio foi unha figura rebelde, imprescindible».

Na súa intervención, Xosé Luís Axeitos definiu a súa obra como «unha biografía documentada en forma ensaística, na que eliminei todo o aparato crítico académico coa pretensión de facilitar a lectura», «renunciei a ofrecer moita da información que tiña, sendo consciente sempre que as biografías as fan cada un dos lectores, razón pola que nunca son definitivas». O autor confesou que manexara a documentación do arquivo da Fundación Barrié, mais que tamén consultara a do arquivo diocesano, a da Escola de Náutica de Vigo ou a do arquivo militar intermedio do Noroeste. Agradeceu, ademais, as achegas de informantes principais, como Martín Gómez González, Segismundo Zúñiga, Ramón Rodríguez Sende, Teresa Tubío, Estanislao Carou, Manuel Agrelo Figueira, Maria Luz Agrelo e Asunción Resúa.

Mes de Rosalía

7 de Febreiro de 2017/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Cultura, Efemérides, Lingua, Poesía, Recurso_didáctico/por bretemas

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a celebración do Día de Rosalía.

Febreiro é o mes de Rosalía. A celebración do seu nacemento no Camiño Novo de Compostela o 24 de febreiro de 1837 estende cada ano a mobilización rosaliana. Máis alá das iniciativas da sociedade literaria galega, que continúa ampliando a súa actividade crítica, xentes ben diversas, dende os picariños das escolas de infantil aos maiores dos centros sociais, celebran actividades de exaltación da nosa escritora. Lecturas dos seus poemas, recitais, concertos, conferencias, murais, roteiros, accións virais nas redes sociais, actividades gastronómicas, sucederanse ao longo deste mes polos recunchos do país, organizadas por centros educativos, asociacións culturais, feministas e veciñais.

Froito deste carácter emblemático da figura de Rosalía, considerada polo profesor Fernando Pereira, estudoso da iconografía rosaliana, como “a primeira marca galega” e a “imaxe máis universalizada de Galicia”, foi neste 180 aniversario do seu nacemento a escolla do nome de Rosalía de Castro para nomear o aeroporto de Lavacolla. Unha proposta nacida do goberno municipal de Santiago, apoiada pola Xunta de Galicia e aprobada polo Ministerio de Fomento. Como tamén é outra magnífica noticia que a aeroliña Norwegian, considerada como unha das compañías de baixo custe punteiras en Europa, acordase pór o nome de Rosalía de Castro a un dos seus avións e decorar a súa cola coa súa imaxe, tirada do debuxo que Antonio Portela preparara en 1902 a partir da fotografía que Luis Sellier fixera á autora. Unha excelente iniciativa de Norwegian Air Shuttle ASA, que xa ten 85 avións dedicados a outras persoas de relevancia, entre as que están Miguel de Cervantes, Clara Campoamor ou a poeta Gloria Fuertes. Mágoa que no caso de Rosalía de Castro non apareza polo momento anunciada pola compañía escandinava coa denominación de “Galician Author”, como mellor lle acaería.

Aniversario o deste 2017 que coincidirá, ademais, co centenario da instalación do monumento pétreo a Rosalía de Castro na Alameda de Santiago de Compostela, inaugurado cun cortexto cívico o 30 de xullo de 1917. Estatua dunha Rosalía pensativa, feita por Isidro de Benito e Francisco Clivilles, cuxo custe de 30.000 pesetas foi sufragado con achegas individuais e colectivas, onde foron moi significativas as doazóns de comunidades galegas emigrantes de Buenos Aires, a Habana, México ou Madrid. Monumento compostelá que formou parte esencial daquela pelerinaxe rosaliana do 25 de xullo de 1951 polas terras de Iria e Ortoño, na que en tempos difíciles participaron un bo fato de galeguistas e un cento de persoas anónimas, recollida nunha película documental dirixida por Antón Beiras García e cuxo guión preparou o poeta Celso Emilio Ferreiro. Un monumento diante do que interviron aquel día Ramón Cabanillas e Ramón Otero Pedrayo, que con afouteza fixo unha referencia pública ao pasamento de Castelao.

Como é adoito, a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG) propón á cidadanía que ese día agasalle un libro e unha flor e solicita aos concellos que declaren o 24 de febreiro como Día de Rosalía de Castro, como xa fixeron até agora medio cento de concellos, entre eles o de Vigo, e as deputacións de Lugo e da Coruña, ao tempo que recollan esta celebración nas súas programacións culturais. Ademais de propoñer ás comunidades educativas que se impliquen na celebración por medio de actividades de difusión colectiva da obra rosaliana, entre as que destaca este ano a gravación dun Mannequin Challenge cuxos vídeos serán compartidos na rede coa etiqueta #RosalíaTe.

A Fundación Rosalía de Castro, presidida polo incansable Anxo Angueira, ademais das iniciativas e exposicións que promove este ano, entre as que destaca a edición dunha nova revista de estudos rosalianos dirixida por Xosé Luis Axeitos e unha colaboración coa asociación puntogal para promover o uso do dominio galego de internet, continuará coa celebración gastronómica amical de compartir o 24 de febreiro un “Caldo de groria”, utilizando a receita do bolo do pote que a propia Rosalía dá en “Follas novas”: “Con un pouco de unto vello / que o ben soupen aforrar / e ca fariniña munda / xa tiña para cear. / Fixen un caldo de groria / que me soupo que la mar / fixen un bolo do pote / que era cousa de envidiar”.

Iniciativas todas que demostran o feito de que Rosalía continúa sempre viva e constitúe un capital simbólico decisivo para o país de noso. Rosalía interesa a xeracións diversas e, por ventura, a sociedade galega atopa na súa figura moral un punto de encontro e de autoestima. Aproveitémolo. Rosalía une, proxecta e mobiliza a galegos e galegas este mes de febreiro.

Onte 1818: “Crónica Córnica” de Francisco Coimbra na Universidade de Vigo

27 de Xaneiro de 2017/en Autores, Lingua, Novidades, Onte, Premios, Presentacións, Promoción do libro, Uncategorized, Vigo, Xerais/por bretemas

Interesantísima foi a presentación de Crónica Córnica de Francisco Coimbra, finalista do Premio Xerais de novela 2016, na Universidade de Vigo. Xosé Luís Méndez Ferrín e profesores Xosé Henrique Costas e Anxo Angueira acompañaron ao autor, profesor na Universidade de Curitiba, que nestes días visitou Galicia.

Comezou as intervencións Costas contextualizando o contido da novela: “en Europa falamos 150 linguas das que cen están en risco de aniquilamento”, “esas linguas ameazadas poden vivir ou revivir en función da vontade dos seus falantes”. Para Costas “nesta novela hai, ademais de solidariedade, humor e lirismo, moita reflexión sobre as palabras, as linguas e o cambio lingüístico”. “Mais sobre todo hai moito interese por abordar os prexuizos, neste caso daquelas persoas que non comprenden as razóns polas que se comeza a falar de novo o córnico en Cornualle”. “Como tamén se abordan outras cuestións como a inmersión escolar ou o illamento dos seus falantes”.

A seguir interviu o escritor e profesor Anxo Angueira que confesou estar “moi sorprendido e satisfeito coa lectura desta novela”. “Non coñecía ao autor e paréceme un milagre que un mozo que conectou coa nosa cultura hai apenas uns anos chegase a facer esta extraordinaria novela de estilo directo, expositivo e sen retornelos”. “Un autor que coñece e domina lingua como demostra en frases como ‘unha fisterra estreitiña, estreita’. Unha dimensión fundamental nun autor que sabe das posibilidades deste material lingüístico, un escritor que vive dende dentro a lingua”. Seguiu Angueira sinalando que “Crónica Córnica é un libro sobre outros libros, unha novela protagonizada por un personaxe colectivo, esas 537.400 persoas, voces, terroristas, sediciosos que da noite para a mañán espertan falando en córnico”. “Unha novela onde o filolóxico esta moi presente dende un primeiro capítulo extraordinario, pola forza coa que conta un suceso marabilloso que revoluciona todo”.

Sinalou despois Angueira a importancia dos números na novela e a súa relación con Álvaro Cunqueiro e Jose Saramago. “Mais tamén está nestas páxinas o oral e o popular, con expresións de noso tan características como ‘córnico non é’, de xeito que a propia lingua popular galega é utilizada como esconxuro. Isto permite unha lectura especular da novela, que fala do córnico, pero tamén da situación de todas as outras linguas minorizadas”. “Esta é tamén unha novela sobre as relacións entre a lingua e o poder e unha canto á diversidade lingüística”. “Lembroume a Non hai outro camiño, a novela de Isaac Xubín, onde hai tamén unha alegoría da revolución e da represión. O que semella que volve un tipo de escrita na presenteira das letras galegas”.

Para Angueira “na novela volve a solidariedade dos países celtas e do celtismo”, “agradezo esa descrición tan brillante dos galegos que chegan en dorna, non podía ser doutra forma, para apoiar a insurrección lingüística córnica, un xeito de presentar o mundo da talasocracia, ese mar céltico que nos une, como sinalou o profesor Anxo Ocampo, tan presente no poema de Rosalía de Castro ao escocés Sir John Moore”. Rematando o seu discurso, Angueira insistiu que na novela de Coimbra estaba moi presente a idea de Rexurdimento, un libro no que os personaxes soñan moito, un libro que é un soño feliz”.

Xosé Luís Méndez Ferrín comezou saudando “a unha nova estrela da literatura galega” e pregándolle ao autor “que se incorpore a nosa permanente renacencia”. Seguiu Ferrín sinalando que “o medo ao esmorecemento da nosa lingua mobilizou dende o século XVIII a Sarmiento e despois no XIX e por medio da poesía aos compoñentes do Rexurdimento”. “Levamos cen anos asustados pola perda da nosa lingua, de sermos un pobo como o córnico ou dálmata que perderon a súa lingua no tempo contemporáneo”.

Lembrou Ferrín que antes de existir este libro, no século XV xa existiu Le roman de Ponthus, para cualificar despois Crónica Córnica como unha novela excelente, máis orixinal que A jangada de pedra de Saramago. A de Francisco Coimbra é unha novela filosófica ligada coas do século XVII de Swift, Voltaire ou Rousseau. Unha novela concibida para facernos pensar, suficientemente ambigua para que nos prenda e nos faga conectar con todas as reminiscencias literarias e coñecemento que temos sobre o país. Esta é unha novela que devolve ao lector cento por un”. Citou Ferrín O home que fala vegliota, o cómic de Reimundo Patiño, como un precedente dignísimo desta novela.

A seguir, Ferrín foi debullando as relacións entre Galicia e Cornualle, “fíos invisibles que aparecen de forma sorpresiva e milagreira”, “fíos que terman de Cunqueiro ou da serie Poldark ou de moitos topónimos de aquí e acolá”. “Hai hoxe un renacemento córnico modesto, que fai que existan máis dun milleiro de persoas que se xuntan para falar a lingua perdida ou filmar unha película na que se utiliza”. Rematou Ferrín sinalando que “este libro excelente de Francisco Coimbra lévanos a recoñecernos como parte dunha estrutura profunda dese mar céltico compartido”.

Comezou Francisco Coimbra salientando que “esta novela fala de calar e falar”. “Coas linguas podemos falar ou calar, negociamos constantemente en omitir ou decidimos falar. Mais no caso das persoas que falamos máis dunha lingua, estas escollas multiplícanse. Aquí en Galicia facédeo constantemente. Mais que pasaría se toda unha comunidade decidise falar nunha lingua? Desa idea naceu Crónica Córnica“. “Eu son de Curitiba, onde agora traballo; eu son de Madrid, onde nacín; eu son de Barcelona, onde fixen a Primaria; eu son de Santiado, de Pisa, de Montpellier, cidades onde vivín nalgún momento da miña vida. E eu escollín escribir esta novela en galego. Eu vivía en Brasil, traballo na Universidade de Curitiba, formo parte dunha xeración esmagada polo capitalismo. Aí tiven esa idea que naceu en galego”.

Francisco Coimbra fixo despois un eloxio da lingua galega: “o galego ten unha vantaxe que outras linguas non posúen, o seu proceso de estandarización foi distinto ao doutras linguas hexemónicas; no seu proceso de padronización o galego conservou moita diversidade de opcións, e isto supón unha gran riqueza”. “A novela foi un traballo sobre a lingua incorporando novos rexistros sobre ela. Quixen abrir outros rexistros para a lingua, amplialos co doutras linguas como un medio de expresión literaria”. “En Crónica Córnica hai unha mestura de xéneros, hai veces que o texto ten carácter enciclopédico, noutras pretende parecerse a unha guía de conversa, coa pretensión de facer un xogo de espello para expresar a semellanza entre dúas linguas como o córnico ou o galego”.

“O feito de que esta ambientada en Cornualle serve como metáfora para calquera outra comunidade. Crin que Cornualle era máis neutro por ser unha comunidade pequena e por contar cun espazo literario de seu.”. A seguir, Coimbra reflexionou sobre a idea de ‘cando morre unha lingua?’ “Os límites das linguas son moito máis difusos no espazo e no tempo do que cremos”. “O narrador non ten moita autoridade e precisa apoiarse noutros para completar a súa información, razón pola que na miña novela todas as persoas e as cousas falan, construíndo así un personaxe colectivo”.

D. Besadío publicou no Diario da Universidade de Vigo unha excelente crónica sobre a presentación.

Guardar

Onte 1751: Presentación de “Non hai outro camiño” de Isaac Xubín

27 de Setembro de 2016/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Magnífica presentación a do serán de onte en Pontevedra de Non hai outro camiño de Isaac Xubín. O presidente do Ateneo, Xaime Toxo, a profesora Ana Acuña e o escritor Anxo Angueira salientaron o valor deste poeta, narrador e tradutor cosmopolita, “un deses autores imprescindibles que sabe ficcionar o seu país”e a importancia desta súa primeira novela que cualificaron de estimulante, extraordinaria e poderosa.

Ana Acuña comezou confesando “a súa sorpresa e admiración polas moitas calidades da novela”, “tanto polo coidado e esmero co que está escrita, polo compromiso coa terra do seu autor, polo seu coñecemento das máis diversas áreas do saber, dende a bioloxía, as matemáticas, pasando polo deporte, até a gastronomía”; “unha novela que, ademais, sitúa a Xubín a carón de autores fundacionais da nosa literatura galega como Méndez Ferrín”. A seguir, Ana Acuña identificou osdous fíos da novela: o primeiro, o dos personaxes, individuos sen recordos, usuarios de espazos de paso, de diversión, pertencentes a dous grupos sociais moi diferentes; o segundo, o dos espazos, Staro Selo, a cidade de beiramar, e a Zadruga de Vasari, un espazo rural, onde se formaron os protagonistas. Rematou Ana Acuña analizando a tipoloxía de personaxes, afirmando que “a pesar da atmosfera de alienación e opresión, a novela deixa un recendo de esperanza”, aventurando que “imprimirá unha forte pegada na historia da literatura galega”.

Comezou Anxo Angueira sinalando que Non hai outro camiño era “un libro extraordinario, unha novela poderosa, inserida nunha tradición histórica de vangarda, na liña iniciada porr Gonzalo Rodríguez Mourullo en Memorias de Tains, unha ficción política, na que debaixo estaba a Guerra Civil, contestando a visión que tiña Ramón Piñeiro da literatura galega, baseada nos principios de lirisimo, paisaxe e humor”. “Esa doutrina foi contestada por mozos como Mourullo, irrompendo como Nova Narrativa Galega. Esta novela de Xubín é filla desa tradición, da narrativa que quixo romper con esas directrices de Piñeiro. Unha novela que como aquelas obras da NNG establece un diálogo da literatura galega coa literatura universal, como fixo Camilo Gonsar en Cara a Times Square. Novelística do extrañamento, do obxectalismo, novelística citadina, dominada polo desexo, a paixón e a violencia. Unha liña que de Mourullo continúa en Ferrín, Queizán, Gonsar e, na actualidade, en Cid Cabido, narrativa caracterizada por un estilo directo, potente, seco, que nos vai encadeando na engrenaxe da formigoneira facendo masa de porlan e masa de pan”.

“Para procurar ese extrañamento -seguiu Anxo Angueira- Isaac utiliza o procedemento do Pai Sarmiento, o da onomástica,que introducía nomes populares, a liña que tamén seguiu Blanco Amor na Esmorga. Sen embargo, a de Isaac é distinta, buscando nomes que non son familiares, que nos extrañan, nomes eslavos que producen un fenómeno especular cando se mesturan con outros convencionais para nós como Picallo ou Martínez. Un procedemento que Isaac comparte con Ferrín, que xa o utilizara en Retorno a Tagen Ata ou en Bretaña esmeraldina“. “A novela de Xubín é unha ficción literaria e política, na que está presente unha obsesión do autor pola Filoloxía e polas linguas, unha preocupación polo vocabulario, mesmo o mariñeiro”. “Non hai outro camiño é unha novela vinculada con outras dúas obras de Ferrín, Elipsis e outras sombras e Arrabaldo do norte, onde explicitamente aparece o nome de Staro Selo, obras ambas as dúas que falan da alienación, a de inviduos presos por un estado de cousas”.

“O feito de que nada mude en Staro Selo expresa que esta é unha obra incardinada na imaxe da espiral, que nos atrapa. Esta é unha narración especular, unha ficción política sobre a Galicia de hoxe, relacionada co estado de cousas social e política do mundo actual”. “Máis tamén está presente na obra a paixón gastronómica do autor, como investigador na cultura culinaria, un eido fundamental da nosa cultura”. “Como presente está a violencia exercida polo poder dunha minoría favorecida polo silencio cómplice dunha maioría inmensamente covarde. Unha sociedade onde uns ditaminan e outros dinamitan, o que amosa que alí hai resistencia”. “Na novela configúrase unha rede de personaxes, que aparentemente aparecen soltos, mais o final o lector vai xuntado, creando un tecido, o texto”.

“Na novela de Xubín hai un discurso sobre a identidade, concibida como algo que non está dado, como un proceso, un camiño; a identidade a estamos construíndo, vímola facendo”. “O leitmotiv da novela é o porlan, a cidade toda de Staro Selo está solificada por este porlan, unha masa que se estende, que via ocupando todo, acabando por todo o que ten por diante, unha das grandes metáforas deste novela dun autor que se adscribe aos escritores comprometidos coa función poética da linguaxe. Esta repetición constante do porlan enfróntase o latexo do monte dos cabalos ceibos”. “Unha novela, ademais, que ten como tema principal a soidade, xa que todos os personaxes respiran, beben soidade”. Rematou Angueira salientando o determinismo xeográfico e politico presente no propio título, Non hai outro camiño: hai que darlle unha volta a este mundo, responder a un estado de cousas”.

Onte 1683: Diálogo dos poetas Rafael Cadenas e Anxo Angueira

25 de Maio de 2016/en Autores, Eventos, Onte, Poesía/por bretemas

Acompañei a Anxo Angueira no diálogo que mantivemos onte en Vigo co poeta venezolano Rafael Cadenas. Tras a recollida do Premio Internacional de poesía Federico García Lorca, outorgado polo concello de Granada, o autor do mítico poema “Derrota” (1963), unha das grandes voces da poesía española das seis últimas décadas, dialoga cos poetas galegos nunha xira organizada por A Fundación.

Comezamos a conversa falando da vixencia de “Derrota”, un poema que Cadenas definiu como “moi confesional e circunstancial, xa que tiña que ver tanto cunha situación persoal moi difícil, unha depresión, e cunha situación política moi concreta, a da derrota do movemento guerrilleiro, co que hoxe estou en absoluto desacordo”. “Non coindido co poema hoxe nin o poema coincide comigo”. A seguir Angueira e Cadenas falaron da importancia das palabras e do idioma como materia prima do poema. “As palabras recobran o seu valor no poema”, sinalou o galego, ao que engadiu Cadenas que “as palabras precisan tamén do necesario silencio para sosterse”. Angueira salientou que na obra de Rafael Cadenas percibía “unha rectitude nova, unha limpeza no uso das palabras”.

Cadenas e Angueira coincidiron no litixio existente entre a realidade e a realidade poética, un conflito que para o poeta venezolano ten que dirimir o lector, “é imprescindible contar coa súa participación e coa súa experiencia, o lector completa o poema, o lector ten que ser dalgún xeito tamén poeta”. Angueira lembrou o poema de Luis Pimentel, “a poesía é o gran milagre do mundo” para salientar o papel da función poética, o que completou Cadenas sinalando que “somos indispensables para que haxa mundo, sen sentidos, sen percepción non hai mundo posible”. Tirando dese fío Anxo Angueira citou (e recitou con emoción) a cantiga de Mendinho, capaz de crear unha literatura, a galega, o que supuxo unha descuberta para o noso convidado.

Rematou a conversa, na que Cadenas mesturou a lectura de poemas dos seus dous últimos libros, Sobre abierto (2012) e En torno a Basho y otros asuntos (2016), publicados ambos os dous por Pre-textos, falando sobre as relacións entre a poesía e a filosofía e sobre os aforismos ou “dichos” presentes en toda a obra do poeta venezolano. Cadenas confesou que “concibía moitos dos seus poemas e dos seus aforismos como recados para o poder”, “non me gusta utilizar a palabra ‘mensaxe’ en poesía, prefiro ‘recado’, xa que a elección da palabra precisa ten que ser un empeño do poeta”. Referiuse Cadenas, por último, a relación entre pensadores e poetas, como Goethe con Spinoza ou Dante con Tomás de Aquino, “detrás de cada poeta hai un pensador”. O ciclo de Cadenas en Galicia seguirá hoxe na Coruña, en diálogo co xornalista e escritor Luís Pousa e a poeta e editora Dores Tembrás,

Onte 1635: Na Feira do Libro de Pontevedra con Álex Alonso

7 de Abril de 2016/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Comezamos onte en Pontevedra a tempada de presentacións nas Feiras do Libro de Galicia, organizadas pola Federación de Libreiros. Fixémolo co libro de relatos de Álex Alonso, Tempo de bebidas isotónicas e fast-food, obra gañadora do Premio Ánxel Fole 2015, e coa edición que Anxo Angueira preparou de Follas novas de Rosalía de Castro. O bo serán de primavera foi un aliciente para que a praza da Ferrería pontevedresa estivese moi animada, o que ben agradecimos.Na súa intervención, Álex Alonso definiu o seu libro como “unha expresión dun estado de ánimo indignado, unha denuncia da corrupción, da precariedade, do paro, dos desafiuzamentos, da estafa das preferentes, do acoso escolar, da violencia contra as mulleres ou do racismo”. “Quixen que o libro fose coma un caleidoscopio da sociedade actual, un mosaico onde cada un destes problemas tirados das páxinas dos xornais fose unha peza, procurando unha lectura acedamente divertida”.

Onte 1629: Activismo literario de Xerais

1 de Abril de 2016/en Autores, Edición, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Foi onte outra intensa xornada de activismo literario de Xerais, no que durante o serán se desenvolveron tres presentacións simultáneas doutras tantas novidades recentes da editorial. Na Numax de Compostela, Fran Alonso e Alba Cid acompañaron a Ismael Ramos na presentación do libro de poemas Os fillos da fame, premio Johán Carballeira do concello de Bueu. No salón de plenos do concello de Ribeira presentamos a obra xuvenil A cacería de Amadeo Cobas, gañadora do premio de novela cidade centenaria, ao tempo que asinabamos co alcalde a continuidade da nosa colaboración neste certame de narrativa curta. Xa case na noitiña na Cafetaría Vilariño de Ponte Carreira o incansable Manuel Iglesias Turnes presentaba Que non te aten, contando coas intervencións de Pilar Sampedro e Cándido Iglesias e coa colaboración da Libraría Pedreira. Activismo que continuaremos esta fin de semana con novas convocatorias literarias. No serán de hoxe na Biblioteca González Garcés da Coruña cunha nova presentación de Que non te aten, que pechará a actuación dos Cantareiros do Naval. O sábado á tarde Xurxo Souto prresentará na Biblioteca de Muxía o seu espectáculo “Oceano para terrícolas”, baseado nos seus Contos do mar de Irlanda. Ao mesmo tempo no Liceo de Noia Amadeo Cobas presentará A cacería da man do escritor Ramón Carredano, acto co que a editorial celebra o día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil.

Comezaremos os actos da vindeira semana o martes na Fundación Luís Seoane da Coruña, onde o alcalde Xulio Ferreiro participará na presentación d’ A Galicia urbana. En Pontevedra acompañaremos na primeira feira do libro deste 2016 a Alberto Fortes, Ramón Caride, Álex Alonso e Anxo Angueira que presentarán as súas novidades, actos que coincidirán coas presentacións da novela de Amadeo Cobas en Vigo e Santiago. Pecharemos a semana o venres na Casa do Libro de Vigo coa agardada estrea de Esmeraldina, a pequena defunta con Ledicia Costas e Víctor Rivas, protagonistas destacados tamén do Salon do Libro Infantil de Pontevedra. E o sábado ao mediodía presentaremos no concello de Fornelos de Montes a edición de Ramón Nicolás de Non debían medrar, coa que celebramos o centenario do nacemento de Manuel Lueiro Rei e a entrega do premio de poesía que leva o seu nome.

O esforzo de Xerais procura visibilizar as nosas novidades en espazos e localidades diversas, procurando chegar a novos públicos. Nun momento de hibridación e de incerteza, cando desapareceron practicamente as políticas públicas de lectura e de apoio ao libro editado en galego, o futuro do noso sector está tamén na nosa capacidade para activar o interese dos lectores e lectoras e ampliar o perímetro do seu abrazo. Nesa angueira seguimos.

Onte 1619: Día da poesía 2016

22 de Marzo de 2016/en Autores, Efemérides, Novidades, Onte, Poesía, Xerais/por bretemas

Celebramos onte o día da poesía e o día da árbore, efemérides que coinciden coa chegada da primavera. Unha xornada que a rede en galego dedicou, sobre todo, a homenaxear a figura de Manuel María, «o poeta que quixo coñecer aos galegos un a un», en afortunada definición do escritor Manuel Veiga. Un ano dedicado a Manuel María, poeta moi prolífico, autor de medio cento de poemarios, que debería contribuír a pór en valor e visibilizar a poesía galega toda. Xaora, en Xerais quixemos que este día da poesía coincidise coa publicación da edición monumental de Follas novas, preparada por Anxo Angueira, coa publicación do retrato e da antoloxía da poesía infantil do poeta chairego e das dúas primeiras novidades da colección Xerais Poesía, Os fillos da fame de Ismael Ramos e Masculino singular de Carlos Negro. Quen pode dubidar que a poesía é destilación da palabra e da frase, ese grande milagre do mundo que continúa a abraiarnos cada día.

Onte 1593: Caldo de groria para Rosalía

25 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Celebramos onte o día de Rosalía en Padrón presentando a edición crítica de Follas novas preparada por Anxo Angueira. A profesora Chus Senín cualificou o traballo de Angueira de “rigoroso, exhaustivo e pormenorizado, incidindo en aspectos silenciados, como o compromiso coa muller”. Chus Senín analizou as dimensións do feminismo rosaliano, que concibe a muller como suxeito político e social, e salientou o compromiso que Rosláia expresa en Follas novas coa política do seu tempo.

No seu discurso Anxo Angueira relatou a xénese de Follas novas, “un libro da Restauración borbónica, fillo da crise e do fracaso político, o seu pesimismo e o seu escepticismo político teñen as raíces nese momento histórico”. “Follas novas supón un salto consciente con respecto a Cantares gallegos, sendo un libro profundamente feminista, onde a muller é un suxeito literario e político. Un libro que canta ás Penélopes que quedan, soas e abandonadas, elas son a nación galega.” Referiuse despois á poética do libro onde están presentes “a dor, a soidade, as sombras, o eu subxetivo, mais tamén a dor en sociedade, o sufrimento comunal”. Angueira salientou que en Rosalía “a soidade vai máis alá da saudade” e afirmou que o triángulo entre “saudade, Galicia e Roslía”, establecido por un grupo de galeguistas dos anos 50 era falso. “Follas novas é un libro materialista, onde a soidade ten que ver coa exclusión do ser humano da súa comunidade. Así está retratada a exclusión en textos como “Estranxeira na súa patria”.

Para Angueira “Follas novas é un libro de crepúsculo, do outono, onde está presente a poética do adeus. É un libro de adeuses, como o de Manuel Antonio. Un libro de despedidas. A vida é un continuo despedirse, todo flúe. Hai amor, pero hóuboo, xa pasou. A visión deste libro é dura, realista, pesimista.” Rematou Angueira referíndose á poética da nación en Follas novas. “Non esquezamos que Galicia é a palabra coa que rematan os prólogos de Rosalía. A nación está presente en Follas novas. A nación de todo o pobo que sofre. Son as mulleres as que sosteñen a nación. A que se rebela, a que colle a fouciña na man para facer xustiza. Follas novas é un libro soportado pola s mulleres. A de Rosalía non é un visión esencialista, para ela non hai nación sen horizonte, sen proxecto. A nación en Rosalía é materialista”.

Despois do extraordinario concerto rosaliano de Xardín desordenado, Angueira convidou na Pulpería Rial a medio cento de persoas a compartir o “Caldo de groria”, unha experiencia para gozar en cada Día de Rosalía daquela receita dun “caldo de groria” que Rosalía recolleu no poema “Vin de Santiago a Padrón“. Despois de lembrar os versos “Con un pouco de unto vello / que o ben soupen aforrar / e ca fariniña munda / xa tiña para cear. / Fixen un caldo de groria / que me soupo que la mar / fixen un bolo do pote / que era cousa de envidiar”, Angueira insistiu que esta iniciativa que se ensaiaba por vez primeira pretende “facer unha homenaxe á resistencia do pobo galego, unha homenaxe a Rosalía na intimidade familiar e amical”.

Onte 1591: #MobilizaRosalía

23 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións/por bretemas

Comezou a semana dedicada a Rosalía con motivo da celebración o mércores 24 do seu 179 aniversario. A programación tan intensa de actividades literarias, sobre todo nos centros de ensino, con especial incidencia este ano na utilización da comunicación dixital, demostran que os seus textos permanecen moi vivos e presentes na sociedade galega, ao tempo que posúe unha estraña e poderosa capacidade mobilizadora da nosa conciencia colectiva. Adiantada do seu tempo, sempre transgresora, radicalmente moderna, o fenómeno Rosalía increméntase cada ano como «o personaxe predilecto dos galegos», unanimidade interxeracional sorprendente que ben explica o éxito desta efeméride do 24 de febreiro. Polo que nos atinxe, celebraremos o día de Rosalía no Auditorio de Padrón, acompañando a Anxo Angueira na presentación da súa monumental edición de Follas novas, o segundo dos volumes da obra completa publicada por Xerais.

Imaxes liberadas pola Deputación da Coruña de catro deseñadoras galegas para utilizar na rede con motivo do Día de Rosalía.