Stefan Zweig en Vigo

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao 85 aniversario da estancia en Vigo de Stefan Zweig:

O luns 10 de agosto de 1936 atracou no porto de Vigo o transatlántico de bandeira inglesa Alcántara procedente de Southampton de onde partira tres días antes. O Faro de Vigo do martes recolleu a noticia na súa páxina dez dedicada á actividade portuaria cunha magnífica foto de Pacheco, engadindo no seu apartado de «Vapores chegados» que transportaba 616 pasaxeiros en tránsito e no de «Despachados» que no Alcántara embarcaran 50 pasaxeiros para Bos Aires. Anos despois coñeceríase que entre aqueles viaxeiros en tránsito, que puideron desembarcar e estirar as pernas durante unhas horas en Vigo, estaba o escritor austríaco Stefan Zweig, probablemente o máis popular da súa época, convidado polo Pen Club Internacional a visitar Brasil e a participar no seu XIV congreso, que convocado baixo o lema «Poetas, Ensaístas e Novelistas» se celebraría na capital arxentina entre o 5 e o 15 de setembro. Zweig, que viaxaba acompañado de Lotte Altmann, a súa segunda dona, lembraría aquela breve experiencia viguesa como marcante tanto nas páxinas do seu libro póstumo El mundo de ayer. Memorias de un europeo (1944; tradución castelá, El Acantilado 2001) como a cualificaría nas do seu diario (El Acantilado 2021) como «incriblemente interesante».

Un paseo que nos parágrafos do diario, estudados por Irene Sueiro Orallo no artigo, «Puerto de Vigo, Guerra Civil Española y Segunda Guerra Mundial» (2006), o vienés lembra nunha «cidade repleta de milicia», «na que o aparello da guerra se puxo en marcha», onde atopa nunha libraría os escritos de Hitler, aos que cualifica de «parvadas», e cando pide un café coñece que hai días que se cortou o subministro de auga. Impresións que Zweig tingue de pintoresquismo cando se refire a beleza das mulleres traballadoras que observa en Vigo, que compara coas que un día despois verá na súa escala en Lisboa. Porén na páxina de El mundo de ayer que dedica a Vigo, Zweig abandona a escrita vital e despreocupada do diario, para asumir un rexistro máis introspectivo e pesimista lembrando que «naquelas poucas horas» viu cousas que lle «deron motivos xustificados para reflexións agoniantes»; sen dúbida referíndose ao recrutamento de mozos conducidos por cregos que vira na casa do concello, «onde ondeaba a bandeira de Franco», cando non pasara aínda un mes do golpe de estado do 18 de xullo e Vigo xa se encontraba «en poder dos franquistas». Escrita nos seus días de Petrópolis, pouco antes do seu suicidio e o da súa dona, Zweig identifica naquel paseo vigués do verán de 1936, «as últimas horas pasadas en Europa», a conexión entre a Guerra Civil Española e a Segunda Guerra Mundial, a extensión pola «nosa infausta Europa da vella barbarie da guerra».

Ao paso de Zweig pola cidade da oliveira dedica Francisco Uría a súa primeira novela, La pequeña librería de Stefan  Zweig (Berenice, 2021), unha delicada e emocionante peza narrativa breve na que o autor alacantino tira dun dos fíos que o vienés deixara solto no seu diario, cando se detivo diante do escaparate dunha libraría viguesa coa intención de mercar un exemplar de El Quijote. Uría imaxina a conversa de dúas horas que Zweig mantivo co libreiro, ao que bautiza como Ramón Castro, na que forxan unha amizade e un legado, recollido nunha das vinte cartas do suicidio do autor austríaco, alicerzada sobre o valor dos libros e da literatura e da liberdade que proporcionan, así como do papel sagrado dos libreiros de facer chegar os libros ás mans dos seus lectores. Un texto de ficción, escrito sobre o coñecemento documentado e admiración de Uría pola obra de Zweig, no que se reitera que a identidade de cada escritor se forxa sobre a relación coa súa lingua: «Non me concibo sen ser escritor e só podo selo na miña lingua alemá. Estou, pois, como xa lle dixen, collido no meu idioma e desexo abandonar xa este cárcere».

A novela de Francisco Uría fixa de forma acaída a relación de Zweig con Vigo, cando era un porto transcontinental e cidade cosmopolita na que recalaban decote figuras internacionais (dende Albert Einstein a Ernest Hemingway) e embarcaban milleiros de humildes emigrantes anónimos, mais tamén no tempo de horror daquel mes de sacas e fusilamentos, como os do 27 de agosto, do alcalde socialista e doutros deputados e sindicalistas vigueses. A excelente novela de Uría, ademais, abre a memoria das librarías viguesas do tempo da República, unha homenaxe á relixión e ao compromiso ao que debe ser fiel todo libreiro como amante dos libros: achegar aos seus lectores todos os libros, mesmo os inalcanzables, os queimados e os prohibidos, conscientes de que «o seu oficio é o máis importante do mundo porque sen el ninguén podería ler». Unha obra a de Uría que se incorpora ao cada día máis amplo e atractivo catálogo de Vigo como cidade de novela, que recomendo vivamente.

0 comentarios

Dejar un comentario

¿Quieres unirte a la conversación?
Siéntete libre de contribuir

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *