620: A LOMCE e o currículum formativo

A lectura detallada do proxecto da LOMCE é un exercicio imprescindible para coñecer en profundidade as modificacións do currículum escolar preparadas polo equipo Wert. Á confesionalidade e centralización curricular xa identificadas, haberá que engadir importantes modificacións para determinadas materias. Á desaparición do caracter obrigatorio («troncal» na LOMCE) da Educación par a Cidadanía, hai que engadir a das Ciencias para o Mundo Contemporáneo de 1º de BAC (unha das incorporacións máis afortunadas da LOE, materia científico-tecnolóxica que cursaba o alumnado de todas as catro modalidades) e a da Historia da Filosofía de 2º, un feito culturalmente moi relevante. Tamén perden o seu carácter troncal, aínda que agardamos sexa recuperada a súa obrigatoriedade no treito autonómico, a Tecnoloxía, a Música e a Plástica, até agora obrigatorias nalgúns dos cursos da ESO, tres materias que no texto do proxecto aparecen como «específicas» nun estatus inferior ao da Relixión e a súa alternativa (Valores éticos).

Non esquezamos que o currículum compila e xerarquiza os saberes escolares e expresa as intencións das autoridades educativas sobre as finalidades que se pretenden obter no sistema educativo. Polo que imos coñecendo da LOMCE (merece unha lectura moi atenta), a obsesión das autoridades do Ministerio de Educación por mellorar os resultados nas probas PISA (centradas na avaliación en comunicación linguïstica, matemáticas e ciencia) levounas a diminuír os contidos formativos do currículum no seu treito obrigatorio e a acentuar o seu carácter propedéutico dende 3º de ESO. Unha solución que pedagoxicamente non semella a máis afortunada. O profesorado de Secundaria das materias de Filosofía, Tecnoloxía, Música, Plástica e Ciencias da Natureza poderá explicalo moito mellor ca min.

 

A LOMCE e o futuro da escola pública

No artigo da semana de Faro de Vigo reflexiono sobre o que entendo supón a aprobación do proxecto da LOMCE para o futuro da escola pública:

A pesar do informe do Consello de Estado sobre o texto do anteproxecto da LOMCE e da folga do 9 de maio, o ministro Wert non modulou nin moito menos os contidos da súa reforma educativa. A última hora e coa discreción necesaria nestes casos, o ideólogo de FAES introduciu as mudanzas educativas que dende hai tempo solicitaba a Conferencia Episcopal Española. Ademais de eliminar a asignatura de Educación para a Cidadanía, a besta negra do cardeal Rouco, Wert blindou in extremis, en contra da sentenza do Supremo, o financiamento dos colexios que segregan ao alumnado por sexo, pertencentes na súa maioría ao Opus Dei, prelatura que no Consello de Ministros conta con varias carteiras. Se isto xa non lles abondase ás autoridades eclesiais, o ministro axeonllouse diante delas reforzando o peso da asignatura de Relixión, que pasará a ser avaliable, contando tanto para a repetición de curso como para solicitar unha bolsa de estudos. Unha vitoria da Igrexa por goleada.

A pesar de que aínda non se publicou o texto, as informacións amosan que na redacción definitiva da LOMCE, ademais desta maior confesionalidade, se acentúa o obxectivo da centralización curricular, o que Wert definiu como “españolizacion do alumnado catalán”. Homoxeinización provocada tanto pola vía da modificación do sistema de promoción (outra das novidades do proxecto) como polas probas de avaliación externas de Secundaría, as reválidas, cuxo deseño quedará en mans das autoridades educativas do estado. Outrosí sucede coa fixación das ensinanzas mínimas, nas que se diferencia entre materias troncais (cuxos contidos, horario e estándares de avaliación serán fixados ao cen por cen polo Ministerio), específicas e de libre configuración autonómica. Un modelo curricular que podería invadir as competencias exclusivas, establecidas nos estatutos de autonomía de comunidades como Galicia, sobardando as competencias reservadas ao Estado no artigo 149 da Constitución. Como é ridiculamente centralista deixar fóra destas troncais ás chamadas “linguas cooficiais” (tamén é o castelán cooficial nas comunidades con lingua propia), considerándoas como “de libre configuración autonómica” (“linguas de terceira”?), coa inseguridade xurídica que iso poderá supoñer para o seu estatus educativo. Como é “pintoresco” (hai outro eufemismo?) o sistema deseñado por Wert obrigando á Generalitat a pagar un centro privado a quen queira utilizar tamén (que non só) o castelán como lingua educativa vehicular en Cataluña. Unha vitoria do centralismo máis reseso.

Polo anunciado, no resto do proxecto da LOMCE mantense a medula da Lei Wert de sempre: a segregación temperá a partir de 3º de ESO; a penalización ao alumnado repetidor (un 40% dos de 15 anos, ao que se considera coma un gasto valorado por Wert en 2.500 millóns de euros); a liquidación do modelo de participación da comunidade escolar na xestión dos centros (creado pola LODE en 1985), que será substituída polas direccións ás ordes das autoridades educativas. Porén, sendo a elevada taxas de abandono temperá (co 24,5% duplica á da media europea, moi lonxe do compromiso de baixar do 10% recollido na Axenda 2020) a razón de ser desta reforma educativa (así foi presentada a Bruselas polo Goberno no “Plan Nacional de Reformas”), ademais de xustificación do seu cofinanciamento polo Fondo Social Europeo, estraña que Wert non fale apenas de medidas de apoio ao alumnado con maiores dificultades nin de medidas inclusivas de atención á diversidade. Como é decepcionante que no discurso pedagóxico da lei e na retórica mercadotecnócrata do ministro se substitúa a prioridade do desenvolvemento das competencias e capacidades de todo o alumnado (a cerna do modelo de educación comprensiva da LOXSE e da LOE, unha longa e custosa conquista social) pola da avaliación que “canaliza aos estudantes” en función “da súa diversidade de talentos” (eufemismos de segregación ou “selección natural”), como se facía no sistema educativo anterior á LOXSE. Ademais, a insistencia da LOMCE na centralización dun currículum xerarquizado polas materiais troncais e moi condicionado polos contidos das reválidas, fronte a minusvaloración das áreas de formación humanística, artística e tecnolóxica, afasta a educación non universitaria do seu indispensable papel no desenvolvemento integral das persoas e de formación cidadá. En definitiva, a retórica conservadora da Lei Wert liquida de raíz o ideal de equidade educativa, que non é outro que o de educar para a igualdade desde a diferencia.

A LOMCE abre un horizonte moi sombrío para o proxecto de escola pública como garante de igualdade e equidade educativa, á que se pretende transformar apenas en rede subsidiaria ou asistencial. Coa aprobación da LOMCE a escola pública retrocedería tres ou catro décadas. Iso é o que pretende Wert e o Partido Popular?

Onte 618: A LOMCE e o orgullo patrio

Non hai dúbida que unha das principais razóns do PP para teimar contra vento e marea na LOMCE é «vertebrar a nación», frase rotunda e sutil coa que María Dolores Cospedal mellora aqueloutra pioneira de José Ignacio Wert de «españolizar aos alumnos cataláns». Un obxectivo político que os membros do goberno de Mariano Rajoy pretenden conseguir non só por medio da terciarización das linguas propias no sistema educativo (que eles denominan «cooficiais», coma se o español non o fose tamén en comunidades como Galicia ou Cataluña), senón e sobre todo por medio da centralización do currículum das materiais troncais (contidos, horarios e reválidas serán competencia ao cen por cen do Ministerio de Educación), milmanda coa que iniciar esta nova reconquista española. Nese orgullo patrio que pretende impoñer o Partido Popular, e nos privilexios que concedeu á Conferencia Episcopal Española, residen algunhas das claves (que non todas) dunha reforma educativa regresiva, cun inequívoco cheiro a reseso tardofranquismo.

A verdade que esta mochila LOMCE de El Jueves evidencia a estratexia. Si señor!

Onte 613: O esencial na defensa da lingua

A presentación por parte do BNG dunha proposición de Lei de usos públicos e sociais da lingua galega desluciuse cos inxustos cualificativos de Pilar García Negro sobre o profesor don Xesús Alonso Montero. Como a pasada semana foron escasamente afortunadas as declaracións do presidente da Real Academia Galega sobre a relación do BNG co idioma galego. Un conflito artificial, probablemente cunha orixe política que ven de lonxe, un comportamento escasamente exemplarizante por ambas as dúas partes, que enfraquece un pouco máis o prestixio na sociedade da lingua e das institucións culturais galegas. A loita do BNG (e do conxunto das forzas nacionalistas) a prol da lingua galega é unha tarefa patriótica primeira que merece o maior recoñecemento e respecto. Como tamén o é o compromiso de toda unha vida do profesor Xesús Alonso Montero coa lingua e cultura de noso. Iso é o esencial en ambos os dous casos. Ademais, tanto o BNG coma o presidente da RAG saben que os inimigos da lingua galega están nas cada vez máis influentes posicións negacionistas e naqueloutras que contribúen politicamente ao retroceso do seu estatus. A angueira da lingua galega é aumentar o perímetro do seu abrazo. O obxectivo primeiro das políticas normalizadoras é parar a hemorraxia de persoas galegofalantes, recuperando a autoestima e superando prexuízos e actitudes negativas. Non está de máis, nesta semana das Letras, na que homenaxeamos a Rosalía e Vidal Bolaño, lembrar que o galego é a lingua de todos e todas, sen excepción de cidadanía galega ningunha, mesmo daquelas persoas que non a utilizan de forma activa. Como non está de máis apelar a que a súa defensa é responsabilidade de todos e todas sen excepción. Iso é o esencial.

Onte 611: Casa da Cultura de Vimianzo

Na xira de presentacións de Costa do Solpor, a novela de Xosé María Lema, fondeamos no auditorio da Casa da Cultura de Vimianzo. Máis alá do interese das magníficas intervencións das presentadoras, Chus Barbeira e Concha Blanco, e da emoción do recital do poeta Alexandre Nerium, moito me chamou a atención as impresionantes instalacións da Casa da Cultura, tanto polo auditorio en dúas alturas, para máis de catro centas persoas, no que se desenvolveu a presentación, como polo resto das instalacións, unha sala de conferencias no soto, outra de exposicións e a biblioteca municipal. Un edificio impoñente cuxa construción leva arrastrado unha polémica xurídica esperpéntica e un longo conflito político de relato complexo. Sen entrar en moitos detalles, a lea ten a súa orixe na adxudicación da construción da obra polo alcalde (socialista) Alejandro Rodríguez Lema á empresa do seu irmán Manuel [Rodríquez Lema]. Unha obra licitada en 1,1millóns de euros que acabaría custando ás arcas públicas (concello, deputación e Xunta) 2,5 millóns de euros. Porén, foi o importe dunhas «obras de máis», non contempladas no proxecto inicial, as que provocaron unha reclamación do construtor e unha sentenza do TSXG que obriga ao concello de Vimianzo a pagar agora máis dun millón de euros. Unha formidable enleada política que arruína a un concello pequeno (apenas 8.500 habitantes e uns ingresos que non chegan aos seis millóns de euros) pola megalomanía dun alcalde. Unha situación máis escandalosa cando é unha evidencia clamorosa a relación familiar entre o alcalde e o construtora da obra, e no feito de inaugurala (2007), pouco antes das eleccións municipais, cando aínda non estaba totalmente finalizada. É este de Vimianzo un caso illado?

Onte 609: Retrocesos

Anóxanme as «reformas» que o goberno Rayoy pretende aprobar estes días. Semella que en todas elas atrasamos as agullas do reloxo tres ou catro décadas. Coa «reforma» da Lei de Costas, que reduce a 20 metros o espazo de costa protexido, retrocédese a 1969, cando se aprobou aquela primeira «Lei de costas» tardofranquista coa que se iniciaron os recheos e as barbaridades na nosa beiramar. Coa LOMCE, rexeitada onte por milleiros de persoas na rúa, recupérase a segregación temperá e por sexos da LXE de 1970, os trinta e cinco alumnos por aula e as reválidas no noso bacharelato elemental, a pretensión do currículum único dos »Programas renovados» do primeiro goberno de UCD ou o carácter non troncal do galego, catalán e éuscaro (denominados na LOMCE como «lingua cooficial», coma se non o fose tamén o español), anteriores á aprobación da LOXSE. Medidas que moi pouco teñen que ver coa necesidade de reducir o elevadísimo fracaso escolar do noso sistema, que duplica a media europea, e atacar os vergonzosos niveis de paro xuvenil. Se os retrocesos educativos de Wert non abondasen, o ministro Gallardón coa súa lei do aborto pretende retroceder máis alá da lei de supostos de aborto de 1985, o que supón un ataque brutal á liberdade das mulleres para decidir sobre o seu propio corpo. O máis paradóxico de ambas as tres reformas lexislativas é que ningunha delas responde a demandas dunha maioría social, a propostas de modernización do sistema produtivo ou sequera a intencións de mellorar a convivencia ou procurar maiores cotas de igualdade na sociedade. Tres »reformas» que só se poden comprender pola presión de lobbies que representan a intereses inmobiliarios ou da influencia pura e dura da igrexa católica, que con Rajoy no poder pretenden recuperar o terreo perdido. Imos mal.

Un futuro para Peinador

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre a crise aeroportuaria galega e o futuro do aeroporto vigués de Peinador:

Coa chegada do verán, Peinador reduce o seu número de destinos, frecuencias e prazas dispoñibles, ao tempo que para os seus viaxeiros aumenta o prezo dos billetes. Consolídase así unha tendencia imparable á baixa das cifras do aeroporto vigués que no pasado ano perdeu un 15% dos seus usuarios (máis de cen mil) e un 50% das súas mercadorías e que pechará 2013 cos peores rexistros do últimos lustro. Unha desfeita á que non é allea a “crise económica”, que en 2012 diminuíu o número de viaxeiros en avión en España en case un 4%, como a nefasta política aeroportuaria que penaliza a Peinador entre as catro terminais do noroeste peninsular. Unha situación crítica para o noso aeroporto, que coincide coa ampliación da terminal por parte da AENA, máis que retrocede case dúas décadas empregando avións de dimensións máis reducidas e menores prestacións, alongándose a duración das viaxes e dificultando ou facendo imposibles as de ida e regreso no día a destinos próximos como Madrid e Barcelona.

A crise de Peinador evidencia o fracaso das políticas de infraestruturas levadas a cabo en Galicia polos poderes públicos durante o período autonómico. Trinta anos nos que nunca se acometeu un plan de mobilidade interna e externa, fose terrestre, como marítima e aérea, capaz de estruturar e equilibrar o territorio galego, contribuíndo ao desenvolvemento económico das diversas rexións urbanas e comarcas do país. Durante varias décadas arruinouse a comunicación ferroviaria interna, abandonando a necesaria modernización do tren interurbano e apostando todos os recursos pola comunicación por autoestrada no corredor atlántico (de pagamento e, por riba, moi cara) e por unha conexión por alta velocidade coa meseta cuxa finalización se adía década a década. Apostouse por cementar o mar con dous grandes portos exteriores na Coruña e Ferrol, situados a menos de sesenta quilómetros, mais sen conexión intermodal ferroviaria, un disparate aínda máis custoso para as arcas públicas que o da megalómana Cidade da Cultura, mentres portos centenarios como os de Vigo teñen moi serias dificultades para integrarse na rede europea de autoestradas do mar. Nin tampouco a Xunta de Galicia nin o Goberno de España foron capaces durante este período de deseñar unha mínima política de coordinación aeroportuaria para Galicia, coa excepción das ampliacións periódicas das terminais viguesa e coruñesa e da construción meteórica dun suntuoso novo edificio en Lavacolla para maior gloria do daquela ministro galego de Fomento. Un fracaso, sen paliativos.

Sen unha política aeroportuaria de país, deixouse ao abeiro dos intereses localistas e do mal pechado conflito da capitalidade o desenvolvemento no norte de Galicia de dous “aeroportos internacionais” a unha distancia inferior aos 60 km. Co comezo do século, a Xunta de Galicia abriu o seu peto para subvencionar a fondo perdido a instalación en Lavacolla das emerxentes compañías “low cost”, co argumento (“indiscutible”) da promoción turística xacobea, que se demostrou moi eficaz para xustificar o agasallo de cartos públicos. Unha práctica que lexitimou aos gobernos locais da Coruña e Vigo para entrar nesa tola carreira de subvencionar eles novos destinos e frecuencias para os seus aeroportos coa intención de promocionar o turismo nas súas cidades. Mentres isto acontecía, ao abeiro das axudas europeas e con “engado” do campionato europeo de fútbol de 2004, emerxía no Porto o maior aeroporto do norte da península, cunha capacidade de conectividade transoceánica coa que non poden competir todas as tres terminais galegas.

Neste contexto, por moi cru que sexa dicilo, para a salvación do aeroporto de Peinador non abondaría con que o concello de Vigo subvencionase cos seus fondos durante a campaña de verán os voos a Londres ou a algúns destinos transversais da península. Por comprensible que sexa a lea política entre o alcalde Abel Caballero e o grupo municipal vigués do PP, que non quere para Peinador o que aproba na Coruña para Alvedro, o futuro do aeroporto de Vigo non está en continuar coas subvencións ás compañías, que no contexto das políticas de consolidación fiscal deberían ser erradicadas en todas as tres terminais galegas (incluída a da Xunta de Galicia a Ryanair en Santiago). O futuro de Peinador está en atopar a súa especialización e complementariedade dos seus destinos e servizos dentro dun plan estratéxico de mobilidade para todo o Eixo Atlántico, contemplando tanto a oferta do Sa Carneiro como a dos aeroportos galegos do norte, así como a necesidade da súa comunicación ferroviaria entre todos os catro. Sei que non vai ser doado recuperar a racionalidade tras tres décadas perdidas, mais semella imprescindible se pretendemos evitar que Peinador quede na irrelevancia.

Onte 601: Primeiro de maio

A gran participación nas manifestacións galegas do Primeiro de maio amosa que a cidadanía comeza a vencer o virus do conformismo. Fronte ao discurso paralizante dos gobernos de Rajoy e Feijóo, que nega calquera posibilidade de política económica alternativa á que impón Angela Merkel, esta contundente resposta cidadán expresa a vixencia dos ideais republicanos de igualdade, fraternidade e liberdade, que cifran hoxe o programa básico de calquera goberno decente. No obstante, continúa sendo lamentable que, a pesar da gravidade da situación do desemprego e do proceso deflaccionario, as centrais sindicais non convoquen conxuntamente á cidadanía. Unha queixa que escoitei a varias persoas onte na manifestación de Vigo. Mágoa que as executivas dos sindicatos non escoitasen (ou preferisen non facelo) a voz da clase traballadora que reclama a gramática da UNIDADE.


As fotos son de El País Galicia (Lalo Villar 1 e 2, Salvador Sas 3).

A voltas co Auditorio

No artigo da semana en Faro de Vigo volvo sobre o proceso de construción e xestión do Audtorio Mar de Vigo.

Transcorridos dous anos dende a súa inauguración, o Auditorio Mar de Vigo, o fermoso edificio de César Portela chantado en Beiramar, funciona por baixo das súas expectativas.

A do Auditorio de Beiramar é unha historia que ven de lonxe. A orixe estivo no peche da factoría de Casa Mar 1994, desde a que Javier Sensat  chegou a xestionar a produción de máis dun centenar de buques do Grupo MAR (Motopesqueiros de Altura Reunidos). O peche da grande casa branca e o de Cordelerías Mar, tras un longo conflito laboral, deu pé aos convenios municipais de 2003 (sendo alcalde Lois P. Castrillo) de recualificación dos terreos da rúa Jacinto Benavente para que cos seus beneficios os traballadores puidesen cobrar as débedas que con eles arrastraban as súas antigas empresas. Os proxectos de rexeneración urbana contemplados nos documentos do Plan Xeral de 2002, que proponía a transformación do espazo industrial de Beiramar en residencial e dotacional, así como o acordo interinstitucional de 7 marzo de 2001 de racionalización dos espazos portuarios, entre Concello de Vigo, Xunta e Autoridade Portuaria de Vigo, avalaron a decisión de instalar o “Auditorio-Pazo de Congresos” nos terreos de Casa Mar, que acordaran Castrillo, Príncipe e Xosé Cuíña o 2 de marzo de 2000.

Iníciase así a primeira lea, que se estendería ao longo das alcaldías de Ventura Pérez Mariño e Corina Porro, sobre a cesión da propiedade dos terreos por parte da Autoridade Portuaria ao concello de Vigo. Conflito que se pecharía en 2005 pagando Xunta e Concello 3,5 millóns de euros a Puertos del Estado, que se negaba a cedelos de balde. Non exento de polémica na confección dos informes municipais, o goberno de Corina Porro en marzo de 2006 adxudicou o concurso de construción do auditorio en 85 millóns de euros (dos que a Xunta achegaría 18,57 millóns e o concello 12) e durante un período de concesión da súa explotación de 35 anos a unha UTE (Pazo de Congresos) formada por Sacyr, Puentes e Caixanova. As obras de construción do Auditorio, iniciadas co derrube de Casa Mar, o 26 de xuño de 2006, alongáronse até a fin do primeiro mandato de Abel Caballero. Foi en marzo de 2008 cando o proxecto sufriu a súa reformulación, debido á solicitude da adxudicataria de reducir o presuposto en case vinte e seis millóns de euros. Entón o concello aceptou reducir as dimensións do espazo comercial e do aparcamento. Unha resolución que se elevou a definitiva polo goberno local no verán de 2012, achegando outros cinco millóns de euros e aumentando o período de concesión noutros vinte e cinco anos, coa intención de recuperar o equilibrio económico-financeiro da concesión.

Mais non foi así. Tras o éxito cidadán que supuxo a súa inauguración en marzo de 2011 e o recoñecemento unánime da beleza dun edificio moi sobrio, o funcionamento do Mar de Vigo nunca foi satisfactorio. Dende o inicio, a sala principal arrastra unha serie de deficiencias que nunca foron subsanadas. A carencia dunha cuncha acústica e dun foso para a orquestra constituíu unha limitación para as posibilidades artísticas dunha instalación en aparencia modélica, na que o público confesaba padecer moito frío en inverno. O programa de congresos quedou moi por baixo das previsións, completando en dous anos apenas cincuenta días de actividade congresual, cun número de visitantes moi inferior ao agardado. O proxecto comercial previsto na planta baixa nunca se desenvolveu, permanecendo pechada. Como tampouco se aproveitaron os espazos baleiros para usos dotacionais educativos ou culturais. Diante de semellante inactividade, á que non é allea a situación deflaccionaria que vivimos, a ninguén pode extrañar que as diversas empresas adxudicatarias dos servicios (hotel, restaurante e a propia xestora de eventos) ameacen con tirar a toalla asfixiadas polas débedas. Se todo isto non abondase, de solicitar a concesionaria o rescate do contrato, o concello de Vigo debería enfrontarse a un complexo proceso xurídico e mesmo podería verse obrigado a desembolsar unha indemnización elevadísima. Para tremer.

O naufraxio dos proxectos congresual e comercial do Auditorio Mar de Vigo pon en evidencia as dificultades de posicionamento internacional da nosa cidade, ao que non é allea a crise de voos de Peinador, como constitúen un síntoma preocupante da perda de dinamismo económico da nosa área metropolitana. Mais tamén, é innegable que todo este enleado proceso demostra o fracaso dun modelo de privatización da construción e xestión dunha instalación pública. Ollo!, un modelo semellante ao que a Xunta de Galicia está utilizando no Hospital de Valadares (a esta altura coas obras practicamente paralizadas por dificultades de financiamento) e o Ministerio de Fomento coa nova estación do AVE de Urzaiz. Para tomar boa nota.

As fotos do edificio desaparecido de Casa Mar son de Guillermo Cameselle.

Onte 596: O auditorio Mar de Vigo naufraga

Explicouno moi clariño Carlos Príncipe na tertulia de onte na Crónica. O modelo de xestión privada de construción e xestión do Auditorio Mar de Vigo –ollo!, semellante ao que se está utilizando no novo Hospital de Valadares– fracasou rotundamente. O contrato foi adxudicado polo goberno de Corina Porro –utilizando un informe xurídico dunha empresa privada– a unha UTE formada por SACYR e Caixanova e renegociado (á baixa) polo primeiro goberno de Abel Caballero (rebaixando calidades, equipamento e espazos, alongando, ademais, o período de explotación en quince anos e aumentando a achega municipal en cinco millóns de euros). Tras case dous anos de funcionamento moi precario, de incapacidade para desenvolver o proxecto comercial previsto na planta baixa e da falta dunha programación mínima de congresos, as diversas empresas adxudicatarias dos servicios (hotel, restaurante e eventos), asfixiadas polas débedas e falta de actividade, están a punto de tirar a toalla. Se isto non abondase, de presentar quebra a adxudicataria (da que forma parte principal Novagalicia Banco, hoxe propiedade do FROB)  e solicitar o rescate, o concello de Vigo podería verse obrigado a facer fronte a unha indemnización de 40 millóns de euros, unha cantidade astronómica que supoñería a súa bancarrota. Gravísimo. Outro máis, na lista de fracasos das infraestruturas culturais viguesas construídas entre séculos (Museo do Mar de Galicia, Verbum…). Un tema que mete medo e sobre o que volveremos.