Onte 313: Celso Emilio Ferreiro narrador

/en , , , , , , /por

Participei nunha das mesas redondas do Encontro «Celso Emilio Ferreiro. Ética e Poética» organizado pola UIMP en Celanova. Todos os tres ponentes (acompañei a Alfredo Conde e Ramón Pernas) reivindicamos a Celso Emilio como narrador, unha dimensión, quizais inxustamente, ensombrecida polo seu carácter de poeta total. Ambos os tres defendimos o interese e actualidade dos seus libros de relatos, da súa biografía de Curros Enriquez como de «La jaula de los pájaros raros», a serie de artigos literarios publicada en Faro de Vigo de 1950 a 1953. Alfredo Conde definiu a Ferreiro como  «un narrador contracorrente que publica uns relatos dende uns presupostos antropolóxicos e etnográficos que non entraban nos da narrativa galega do seu tempo, xa que a maioría dos títulos publicados eran contos para nenos, sobre a infancia ou sobre a vila natal do autor». Para Conde «a aconfensionalidade ética da prosa de Celso Emilio Ferreiro resiste a súa relectura no século XXI. É un autor cunha prosa que paga a pena ler hoxe». Ramón Pernas reivindicou a Celso Emilio como relatista e lembrou con emoción a entrevista de cinco páxinas que publicou en Triunfo á volta de Celso da emigración venezolana. Dende o público houbo diversas intervencións a salientar. Luciano Rodríguez foi rotundo na vindicación de Celso Emilio como narrador: «A fronteira infinda é un libro de literatura hispanoamericana escrito en galego». Vicente Araguas lembrou a súa gratitude a Ferreiro, xa que lle presentou en Sargadelos de Madrid, xunto a Manuel Rivas e Antonio de Santiago, Paisaxe de Glasgow, o seu primeiro libro de poemas. Carlos Reigosa gabou a xenerosidade sen límite de Celso Emilio con quen mantivo amizade no seu período madrileño. José María Paz Gago, director do Encontro, amosou a súa satisfacción pola achega das sesións a un «novo coñecemento de Celso Emilio». Á saída do debate, parolamos diante da pintada «ADIANTE SEMANARIO» testemuña daquel tempo de entusiasmo que partillaron Celso Emilio e Xosé Velo na súa mocidade.

Onte 302: Xardín de inverno

/en , , , , /por

Aproveito as primeiras horas do serán da fin de semana, tras unha intensa reunión da Fundación Premios da Crítica Galicia, para dedicalas á lectura de Xardín de inverno, o libro de poemas de Ledicia Costas ilustrado por DNL e editado por Everest na súa colección Punto de Encontro. Un volume fermoso, moi fermoso, tanto polos poemas de Ledicia, como polas fotografías e o deseño dos interiores preparado por Daniel Puente Bello (DNL), dous dos artistas mozos cuxo traballo máis me ten sorprendido e impactado nos últimos meses. Ledicia escribe dende a desolación que lle produce a morte da avoa («aquel día o ceo tinguiuse de espanto»), escrutando nos territorios da memoria da infancia («por iso decidín empezar a construír / e inventei o xardín de inverno: / para gardar a tristura en bolsas de chuvia / e manter á mala sorte ben afastada de nós»). Versos nus de retórica («daquela a vida doeu tanto, / que quixen aprender a camiñar cara atrás / para non perdela nunca de vista») que facilitan unha viaxe expiatoria («quedo bloqueada na expresión do seu rostro») e superadora da ausencia («a miña avoa morreu / levou con ela o corazón figueira / a súa sombra de estío»). Un texto emocionante, conmovedor, mesmo nalgúns versos terrible, mais que tamén ofrece gromos de esperanza. As fotografías coidadísimas de DNL –empregando as posibilidades dos macros e das transparencias, esculcando coa precisión dun cirurxíán os perfís das sombras de elementos naturais e arquitectónicos– son capaces de ofrecer un discurso paralelo, transformando o libro nunha obra máis sinestésicoa ca metafórica. Parabéns a Ledicia e Daniel e, tamén, a miña admirada Irene Penas Murias, unha editora extraordinaria capaz de xuntar a ambos os dous talentos. Beizóns para todos os tres!!!

O meu primeiro Celso Emilio

/en , , , , , /por

Este é o magnífico booktrailer de presentación do librodisco O meu primeiro Celso Emilio, preparado por Xiana e Xose Lastra, que estará nas librarías a vindeira semana. Un proxecto para celebrar o centenario de Celso Emilio no ámbito escolar do que falaremos devagariño nos próximos días.

Onte 295: Vivo na rúa Celso Emilio Ferreiro

/en , , , , , , /por

Entre as actividades do centenario de Celso Emilio Ferreiro unha das das que máis me gustaron foi a Campaña Vivo na rúa Celso Emilio Ferreiro preparada polos meus amigos de Ouvirmos. A través do buzoneo masivo deste folleto, entre os veciños das rúas que levan o nome do poeta de Celanova, en 28 localidades galegas, achégase a posibilidade do coñecemento sobre os seus aspectos biográficos esenciais e sobre os contidos da súa obra. O obxectivo de achegar un coñecemento básico entre toda a veciñanza sobre quen é e que fixo a persoa coa que foi bautizada a rúa na que viven supón un exercicio de desenvolvemento de cidadanía e de recuperación de identidade e autoestima veciñal. Ademais, a utilización do recurso da fotonovela, dunha liña cronolóxica ou dos pasatempos engaden atractivo a un campaña de difusión da literatura e da lingua galegas entre os grandes públicos. Unha iniciativa que merece entusiastas parabéns.

Onte 285: Antón Sobral

/en , , , , /por

Gustoume moito acompañar a Antón Sobral no serán no que recibiu o «Premio de Pontevedreses do ano 2011» no eido da cultura outorgado por Diario de Pontevedra. Antón, felizmente xubilado, tras máis de tres décadas como profesor de arte, é un mestre na difícil arte da vida lenta, do exercicio peripatético que nos fai cidadáns. Sobral é un activista galeguista insubornable, paciente e comprometido con todas as causas da humanidade. Antón é unha persoa positiva, xenerosa, agarimeira, capaz de contaxiar a ilusión necesaria para enfrontarse as maiores dificultades, quizais porque leva o mar nos seus ollos. Viaxeiro curioso, artista multisoporte, pintor vocacional, fotógrafo, poeta, vídeocreador, melómano, rokeriño, lector apaixonado, ningunha actividade creativa resúltalle allea. Se todo isto non abondase, desenvolve dende mozo unha actividade no asociacionismo cultural e cívico intensa, en todos os elos da cadea, dende o da creación, pasando pola promoción, até o da difusión. Un auténtico home cultura, encrucillada de arte e coñecemento. Aconsello moi vivamente visitar a súa exposición, Da Maruxía, aberta no Museo do Mar de Vigo, no que comparte espazo co Detfler Kappeler. As xerfas de intensidade branca das súas mariñas conservan o arrecendo euforizante da maruxía, esa mestura proteica de salitre e pedramol. Beizón, grande Antón!

Onte 281: Serán poético en Viveiro

/en , , , , , /por

Levounos case tres horas percorrer entre a babuxa o camiño entre Vigo e Viveiro. Foi un fermoso e moi concorrido serán poético no que presentamos, cunto a Marica Campo, Un niño no xardín, o quinto libro de poemas para nenos de Xoán Neira.  Foi emocionante a intervención do autor que confesou ser moi rilkiano xa que «quedei abrazado a infancia para sempre e marcado pola natureza». Neira definiu o seu poemario como «un libro ecolóxico» e recomendou a súa lectura que permite «deterse nas pequenas cousas que a vida diaria non deixa tempo a ollar». A escritora Marica Campo comezou anunciando que «a poesía non debe faltar na equipaxe da vida. É tan necesaria coma o pan de cada día. É un pracer. Contrarresta a violencia e ensínanos a sentir cos outros». Logo defendeu a importancia educativa da poesía xa que «achega claves para entender a realidade, sendo necesaria para a comprensión do mundo e de nós mesmos, sen esquecer que contribúe a aprender a soñar, o obxectivo principal da educación». Marica dedicou a última parte do seu parlamento a glosar Un niño no xardín, unha mostra da mellor poesía infantil arredor dos reinos da natureza. Definiu o libro como «puro ecoloxismo» e abeizoou ao autor polo resultado emocional que provocan os seus poemas.

Onte 279: Paíño, o pichichi rebelde

/en , , , , , /por

Gustoume moito que as páxinas deportivas de Faro (sempre excelentes) sinalasen no pasamento de Manuel Fernández «Paíño» a súa condición de futbolista lector e rebelde. Efectivamente, o goleiro de San Paio de Navia, de quen nos falaba con saudades meu pai, pichichi que foi en primeira división co Celta (no 48) e co Madrid (no 52), sempre tivo que navegar a contracorrente pola súa condición de fillo de republicáns. A pesar de ser unha figura indiscutible, un home gol nato dunha afouteza temeraria, capaz de pelexar con aquelas defensas temibles, só puido participar na selección española en tres ocasións, xa que naqueles anos do medo foi identificado como o «futbolista rojo». Non foi convocado para participar no mundial de 1950, quizais por que non contaba coa certificación de «cojones  y españolía» reclamadas polos responsables deportivos do réxime. Mesmo Arriba  criticouno por ser lector dos novelistas rusos: «Que se puede esperar de un futbolista que lee a Tolstoi y a Dostoievski», preguntábase retoricamente o xornal de Falanxe. Paíño, un alcuño que facía referencia a máis cativa ave mariñeira, confesou nunha das súas últimas entrevistas, que como lector amaba a Ramón Cabanillas e Ernest Hemingwy, o que demostra as moi vellas relacións entre o mellor fútbol e a literatura. Upa, Paíño, grande!!!