Onte 223: Somos relato

/en , , , , , , /por

Magnífica e divertida foi a presentación en Librouro d’ Os fillos do mar, a sorprendente novela viguesa coa que debuta Pedro Feijoo. A actuación xenial de Sergio Zearreta no papel de Simón Varela, o protagonista da novela, deu pé a Marcos Calveiro a salientar o papel da ficción nas nosas vidas: «somos relato, todos nós somos relato. A realidade non existe, todos somos personaxes de ficción. As liñas das nosas vidas son escritas por outros» dixo o autor de Festina lente. Con anterioridade reivindicara o entretemento para a narrativa galega e o pracer que para o narrador supón contar unha historia. Calveiro recomendou Os fillos do mar porque «é unha desas novelas que se pode ler no vitrasa; porque engancha e con ela volvemos ser os rapaces que lían ás agochadas á luz da lanterna; porque ten unha trama construída coa precisión dun reloxo suízo, onde toda a engrenaxe funciona de marabilla cando lle damos corda; porque ten uns personaxes, como Simón Varela, cos que axiña empatiza o lector; e porque ten un topos, un lugar onde recoñcernos, a cidade de Vigo». Unha presentación moi entretida e retranqueira coma unha novela que está sendo a primeira grande sorpresa da tempada literaria. As vindeiras presentacións da novela de Pedro Feijoo están previstas para o 3 de maio na Feira do Libro de Compostela con Suso de Toro, o 4 na Libraría Libraida de Gondomar da man de Fran Alonso e o 10 no Café Auriense de Ourense con Diego Ameixeiras.

Onte 222: Ofensa á Academia Galega

/en , , , /por

A Academia Galega será vítima dunha tesourada brutal da asignación que recibe do Ministerio de Cultura para o seu funcionamento. Retallazo dun 62% que deixa a achega do Goberno en 380.000 euros, recurte máis lamentable se o comparamos co 22% que sofren a Academia Vasca e o Institut d’ Estudis Cataláns, entidades homólogas que reciben unha cantidade que case dobra á da nosa. Semella que para o Goberno do galego Rajoy existen academias e linguas de primeira e outra de segunda. A RAG e a lingua galega sofren así unha ofensa brutal, unha agravio inxustificable, apenas un capítulo máis dun desamparo do Goberno que se remonta moitos anos atrás. É lamentable ter que lembrar o obvio: é unha obriga incuestionable dos poderes públicos –sexa o Goberno, a Xunta de Galicia ou as administracións locais– garantir o traballo digno da Academia Galega, a nosa primeira institución cultural, a lumieira centenaria dos tesouros da nosa cultura, a autoridade, dinamizadora e motor da nosa lingua. O presidente Méndez Ferrín e todos os membros da institución da rúa Tabernas deben contar co apoio unánime e vibrante de toda a sociedade galega para reparar esta ofensa, tamén ao noso idioma e a nosa cultura, que hoxe tanto nos indigna.

Onte 221: Máis tesouradas en educación

/en , , , , /por

As medidas educativas anunciadas polo ministro Wert están dirixidas máis a aforrar recursos (3.000 millóns de euros/ano) ca en mellorar a eficiencia do sistema educativo e reducir as taxas de fracaso escolar, só superadas por Portugal e Grecia. Non coñecemos sistema educativo ningún ca mellorase a súa calidade aumentando a ratio profesor/alumno nin empeorando as condicións de traballo do seu persoal docente. Sabemos que politicamente é moi doado zouparlle ao funcionariado docente como xa non podemos acreditar tampouco nas promesas de que estas tesoiradas afecten menos a Galicia, á que estatisticamente corresponderían preto dos 180 millóns euros, unha auténtica catástrofe para un sistema educativo moi disperso xeograficamente e con taxas aínda elevadas de fracaso. Ben sería que os responsables da consellaría de Cultura e Educación anunciasen a cantidade do retallazo que corresponde a Galicia, ao tempo que a xustificasen cos estudos que avalan a reorganización prevista para os cadros de persoal e a rede de centros. Non esquezamos que a educación é social e economicamente un sector estratéxico moi sensible no que cada sociedade aposta polo seu futuro e pola súa convivencia.

Onte 220: A deriva da Coroa

/en , /por

Conmocionoume o artigo de José Antonio Zarzalejos, antigo director de ABC, sobre como a Coroa entrou en barrena. O artigo é de lectura máis que recomendable, xa que achega un diagnóstico e unha información moi valiosas para entender o que pode suceder no futuro. Máis alá da complexa situación da familia real, a cazaría salvaxe amosa que El-Rei perdeu o contacto coa realidade. Un comportamento irrresponsable, inxustificado e inapropiado que, probablemente, provoque nun prazo de tempo razoable, a abdicación de Juan Carlos e a posta en marcha do proceso sucesorio nun entorno tan delicado como a da crise económica e a do modelo de estado autonómico. Diante desta situación, como propón Fernando Varela, os principais partidos deberían comprometerse  a convocar un referendum para que a cidadanía se pronuncie en liberdade sobre a forma de Estado. A elección está ben clara: a continuidade da Monarquía borbónica ou o regreso da República.

Onte 219: Elmer republicano

/en , , , , , , /por

Non imaxinaba que no día da República rendiría homenaxe a Elmer, o noso elefante preferido. Cando en 1997 publicamos en galego en Xerais o primeiro álbum de David Mckee presentabamos ao simpático elefante de cores como a expresión da diversidade e a mellor gabanza da diferenza para os lectores máis noviños. «Elmer vive na manda de elefantes pero síntese diferente porque é de retallos: é amarelo, laranxa, vermello, rosa, lila, azul, verde, negro e branco, pero, Elmer, non era da cor do elefante». Hai catro anos, recuperabamos Elmer con Negros e brancos, un libro que constitúe un alegato plenamente vixente en contra da guerra, a prol da educación para a paz e a convivencia entre persoas e mundos diferentes. Onte, tras coñecer a patética cazaría de El-Rei en Botsuana, sabemos que o elefantiño Elmer, coma mesmo Dumbo o torpón de Disney, expresa, ademais, a dignidade dos valores republicáns de igualdade, liberdade e fraternidade. Sempre Elmer!!!

Onte 218: Cita no mar de Lira

/en , , , , , /por

Foi en Portocubelo, no local da Confraría Mar de Lira, onde acudimos con Xabier Díaz e Luís Rei Núñez para presentar Cita en Fisterra. O acto foi precioso. Tras as palabras agarimosas de acollida de Milucho, Xabier Díaz abriu cunha cantiga mariñeira de Lira, acoutando así o territorio atlántico do libro, unha viaxe de sete xornadas de Monte Louro a Caión, un relato no que se mesturan varios xéneros (a novela, a crónica, o dietario) e se desenvolve un exercicio de memoria individual e colectiva. No seu parlamento Luís Rei Núñez reivindicou para a literatura galega o xénero da viaxe, até agora pouco frecuentado, a pesar do fenómeno da emigración. Lembrando a frase de Pessoa, «para viaxar basta con vivir», reclamou a experiencia e a ollada do escritor viaxeiro sobre a súa propia terra, a pesar de poder ser acudado de localismo, xa que, citando a Miguel Torga,  «o universal é o local cando lle quitamos as paredes». Insistiu que o seu modelo para esta viaxe foi o que puido seguir Josep Plá polo Empordá, o dunha persoa coas antenas postas e cunha curiosidade infinita polas persoas, por observalas, por escoitalas: «Este libro é unha declaración de amor a unha Terra e a un tempo histórico desta Terra». Luís rematou lendo «Abecedario do Pindo», un poema escrito para acadar o maior nivel de protección para o Monte do Pindo. Logo, Xabier Díaz puxo cabo o serán  con dúas pezas memorables a muiñeira de Santa María de Arou e o alalá de Muxía.

Onte 217: Celso Emilio Ferreiro editor

/en , , , /por

A Liga Estudantil Galega da facultade de Filoloxía da USC convidoume a pronunciar unha palestra dentro das xornadas que organiza con motivo do centenario de Ceso Emilio Ferreiro. Un programa magnífico, case un minicongreso no que se abordaron diversos eidos da obra e da vida do poeta de Celanova. Sei que a condición de editor de Celso Emilio é un dos aspectos menos divulgados da súa traxectoria biográfica. o CEF editor do Guieiro da Mocidades Galeguistas de Celanova, durante o período de entusiasmo republicán; o seu traballo como director literario da pontevdresa colección Benito Soto de 1949 a 1952; a súa participación como co-director da viguesa revista poética Alba e, máis tarde, da colección Salnés de Galaxia, onde publicou hai cincuenta anos a edición príncipe de Longa noite de pedra, foron algunhas das cuestións que relatei diante dun público universitario numeroso e moi comprometido. Non podo máis que agradecer o convite a estes foros tan estimulantes para min.

Onte 216: #onosoderbi sen violencia

/en , , , /por

Únome ao compromismo do celtismo que quere #onosoderbi sen violencia. Fronte ao localismo pailán de tres pesetas, que concibe o partido do domingo coma unha batalla cuxo obxectivo é aniquilar ao rival galego, reivindico a recuperación da fachenda de gozar do fútbol de noso, o do xogo atlántico, caracterizado polo traballo colectivo e o paso longo. Reivindico o recoñecemento mutuo  de dúas afeccións inevitablemente unidas polo fío común da galeguidade. Unha lealtade cos nosos rivais que non impide que agarde a vitoria das miñas cores, as do equipo de Oubiña. Con todo sei que de non producirse, os celtistas non desesperaremos e continuaremos acompañando ao equipo na difícil angueira do ascenso. É unha marabilla que #onosoderbi será unha grande festa, Balaídos rebentará de entusiasmo gozando do xogo de dous equipazos que loitan polo ascenso directo. #onosoderbi en Vigo debe amosar tolerancia cero cos comportamentos violentos, tamén cos disparates xenófobos e outros animaladas que estes días se publican na rede. Os vigueses e os celtistas –xente acolledora e pacífica até o lirismo– recibiremos ao equipo de Valerón e aos seus milleiros de seareiros con admiración e respecto. Por un derbi galego sen violencia, upa Celta!

Onte 215: Con Valentín

/en , , , , , , , /por

A convocatoria da Fundación Penzol, apoiada polas editoriais Galaxia, Xerais, Ir Indo e Biblos, dunha mesa redonda con motivo da aparición das biografías de Valentín Paz Andrade constituíu un éxito rotundo tanto pola calidade das intervencións como polo numeroso público que ateigou a Casa Galega da Cultura. Charo Portela, autora das dúas publicadas por Xerais, e Xan Carballa da de Galaxia, retrataron a figura literaria, empresarial, xornalística e política de Valentín. Foi moi clarificadora a anécdota final que relatou Carballa sobre a intervención decisiva de Paz Andrade, como membro da Comisión dos nove, para bautizar como tal a Xunta de Galicia, unha das súas tantas achegas políticas escasamente coñecida. O vindeiro 4 de maio será o Club Faro de Vigo quen no Auditorio do Areal convoque a Miguel Anxo Seixas, Xosé Luís Axeitos e X.L. Méndez Ferrín para ofrecer novas dimensións deste home da Galicia que suma. Teño a intuición que a figura de Paz Andrade vai dar moito xogo nos vindeiros meses, sobre todo cando apareza a edición do volume da súas poesía galega completa, preparada por Gregorio Ferreiro Fente para Xerais, que desvelará até nove poemarios inéditos.

Onte 214: 40 por aula

/en , , , , , /por

Tras o anuncio por medio dunha nota de prensa dun recurte de 10.000 millóns de euros ás CC.AA., asistiremos a unha regresión histórica das políticas públicas de Sanidade e Educación. O repagamento dos actos sanitarios, o aumento do copagamento farmacéutico, como tamén das taxas universitarias e do número de alumnos e alumnas por aula na educación non universitaria (mesmo até os corenta) semellan inevitables. Para o Goberno Rajoy apupar ese amigo invisible, que de forma eufemística denominamos «mercados», está por riba do futuro dunha cidadanía secuestrada polas autoridades do BCE. Cando coñeceremos, por fin, o modelo fiscal que o Goberno incluirá no Programa de Estabilidade 2012-2015? Ese documento é a folla de rota deste proceso de devaluación salarial interna e de regresión das conquistas sociais ao que asistimos indignados dende o mes de maio de 2010.