Onte 233: 265.600 = 20%

Segundo a EPA o número de parados foi en Galicia no primeiro trimestre de 2012 de 265.000 persoas, o que supón que a taxa de paro superará por vez primeira o 20%. Dúas cifras estremecedoras ás que se engade outra non menos preocupante, o desemprego incrementouse nun 10,4% con respecto ao trimestre anterior, unha porcentaxe superior á media estatal. Galicia desángrase demograficamente, perde as súas institucións financeiras, acada o maior número de desempregados da súa historia, faino a un ritmo superior á media estatal, aumenta as taxas de emigración da súa mocidade… Un panorama económico e social desolador. Triste balance que presenta o partido conformista para unha lexislatura perdida.

Onte 232: Dark butterfly

Librouro quedou moi pequena para acoller a performance de presentación de Dark butterfly, a novela de Rexina Vega. Unha intervención artística magnífica de seis mulleres (Begoña Outeiro, Paz Raña, Lucía Riveiros Vázquez, Iolanda Zúñiga, Rosa Enríquez e a propia narradora), que conforman comunidade no Facebook galego, para visibilizar unha obra tan pavorosa como heroica. O documental de Manuel Forcadela achegounos a ese territorio da fraxilidade, unha experiencia humana dolorosa, onde as palabras teñen un papel curativo. Dark butterfly mestura fíos de vida con referencias literarias nun exercicio de escrita catártico, case terapéutico. Unha expresión das posibilidades da literatura como forma de coñecemento, mais tamén como denuncia da estigmatización que a sociedade actual realiza desta enfermidade, a esquizofrenia, sexa nas institucións psiquiátricas ou nas terapias farmacolóxicas. Unha novela que supón a confirmación literaria dunha autora afouta capaz de explorar as caras agochdas da condición humana.

Onte 231: Sermos Galiza

Coincidindo co aniversario dos Mártires de Carral, apareceu a edición dixital de Sermos Galiza, unha magnífica noticia para o proceso de construción nacional e para o reforzamento do ecosistema da lectura en galego. Gustei da súa vontade de ofrecer unha axenda informativa ampla (no só política) en clave nacionalista, a súa aposta pola presenza nas redes e contar sen complexos con insercións publicitarias, o que supón un exercicio moi de agradecer de corresponsabilidade social sobre o futuro deste novo e importante medio en galego. Anúnciase para o 17 de maio a aparición do semanario en papel, outra noticia para a esperanza. Beizóns para as persoas promotoras do proxecto, todos os azos para as profesionais e longa vida para Sermos Galiza!

Onte 230: Xaime Illa

Simpaticei sempre con don Xaime Illa polo seu carácer emprendedor e polo seu interese en contactar cos máis novos, unha actitude entusiasta e didáctica forxada durante a súa mocidade galeguista e republicana. O sintagma que penso mellor lle acaía é o de Construír Galicia, título tamén dun dos seus libros máis valiosos, editado pola Fundación Otero Pedraio cando recibíu o Premio Trasalba, no que escolmou algúns dos seus moitos artigos de carácter económico e político. Co pasamento de Xaime Illa péchase a Xeración Galaxia, un fato de colosos que enlazaron aos nacionalistas de fin de século coa da Xeración Nós e do Seminario de Estudos Galegos. A pesar das adversidades, o relato da construción nacional de Galicia continúa e continuará. Beizón para don Xaime Illa, artellador paciente de proxectos colectivos e modelo de coherencia e rectitude moral.

Onte 229: Fracaso de Messi e Guardiola

Messi non é deus, é apenas un ser humano. Demostrouno xutando o penalti ao longueiro e, logo, enviando outro pexegazo ao poste, cando os seareiros do Barça xa enxergaban a final da Champions. Messi é o modelo máis perfecto que coñecemos de intelixencia en acción sobre a lameira, capaz de escintilar co seu alustro decisivo nas situacións máis difíciles. Mais onte non conseguíu proxectar esa luz, o seu equipo foi derrotado pola orde, a disciplina, a potencia, a afouteza do Chelsea, cualidades que se amosaron moito máis decisivas co repetido e previsible baile de salón catalán. Desta volta a forza da disciplina titánica da destrución impúxose sobre a beleza da expresión combinatoria da creación. Un partido que dá moito que pensar sobre o carácter simbólico deste xogo de pelota. Esta eliminación é o primeiro grande fracaso de Lionel na súa extraordinaria carreira no Barcelona. Probablemente, ademais, será unha importante derrota de Guardiola, a quen na eliminatoria sobroulle rixidez táctica e faltáronlle recursos de ataque (saudades de Villa). Eis a grandeza do fútbol cuxo relato pode ter, coma no serán de onte, un final imprevisto e desacougante. Quedamos magoados, fútbol é fútbol.

Onte 228: Isto é Vigo

«Agradezo a afluencia de público e personalidades neste acto mais tamén as voces iradas dos que protestan; isto é Vigo, o punto máis dinámico e máis tenso e creativo de Galicia. De aquí naceu todo. Naceron as grandes empresas industriais e as do espírito de renovación de Galicia. Aquí publicou Rosalía Cantares galegos. Aquí Valentín Paz Andrade acometeu a súa tarefa». Máis ou menos estas foron as palabras coas que Xosé Luís Méndez Ferrín iniciou a súa intervención na presentación institucional da reedición de Galicia como tarea preparada por Xerais na que estaban presentes o presidente da Xunta, o conselleiro de Educación e Cultura, o delegado do Goberno e outros cargos públicos, mentres á porta da delegación da Xunta de Galicia un grupo de traballadores asubiaban detrás dunha pancarta na que rezaba «Non máis despidos nas axencias da Consellaría de Traballo e Familia». Afouto e brillante parlamento do presidente da RAG que logo salientou como «en Galicia como tarea Valentín recolleu o grande programa político do nacionalismo galego durante o franquismo». Sinalou que «neste libro os lectores de hoxe atoparán o auténtico viguismo, o que denuncia que Vigo e o seu hinterland teñen as comunicacións por terra colapsadas, como tamén sucede agora», así como «está presente a reclamación dunha entidade financeira propia, con sede en Vigo, aínda que non sei que pensaría Valentín se fose testemuña de como hoxe van desaparecendo as caixas de aforros». Grande Ferrín, beizón, por unha intervención memorable!

Onte 227: Rebelión lectora en Gondomar

Éxito da primeira Sentada Lectora organizada por Espazo Lectura para celebrar o Día Internacional do Libro. Varios centos de persoas desafiando á choiva visibilizamos na alameda gondomareña durante un par de horas a importancia social da lectura. Unha rebelión cívica, anónima, silenciosa, fermosa, interxeracional, imprescindible, unha afirmación lúdica dos libros, as únicas armas coas que conta a lectura. Como se recolleu no magnífico manifesto, que leron as escritoras Araceli Gonda e Paula Carballeira: «A lectura é educación, é formación, é investigación, é colaboración, é socialización, é solidariedade, é porvir. A lectura é un motor social para prosperar. Unha sociedade lectora é unha sociedade capaz. Precisamente por iso non temos dúbidas, onde hai libros, hai futuro». Cantares do Brión pechou coa súa foliada coral tradicional esta entrañable sentada para o recordo. Bo día do libro, mellores lecturas compartidas!

Onte 226: «Non hai noite tan longa»

Non hai noite tan longa, a novela de Agustín Fernández Paz, recibíu dos premios no mesmo día, o Lousada Diéguez á mellor obra de ficción de 2011, e o Irmandade do Libro ao mellor libro de 2011. Un feito inédito que nos encheu de ledicia. Con estes recoñecementos, que se unen aos da AGE, Fervenzas literarias e Redelibros, é difícil discutir que esta primeira novela de Agustín en Xerais Narrativa é a mellor valorada das publicadas en galego o pasado ano. Con esta novela xeracional, o autor de Cartas de inverno foi capaz con de gañar novos lectores e lectoras, derrubando así fronteiras e superando prexuízos, como fixera Rosa Parks, o que constitúe outro feito moi alentador para a normalización da literatura de noso e do seu sistema editorial. O seu discurso maxistral en Lalín, reflexivo e esperanzador, cando recolleu o premio da Federación de Libreiros, apelou a responsabilidade do narrador para ofrecer relatos que importen aos lectores. Unha demostración máis da madurez dun autor principal das letras do noso tempo. Nas vindeiras semanas aparecerá en Xerais Narrativa unha edición revisada e definitiva de Aire negro, outras das súas xeniais novelas.

Onte 225: En Ferrol con Cortizas e Yáñez

Iniciamos en Ferrol o periplo anual polas Feiras do Libro de Galicia, unha andaina para min moi traballosa, aínda que imprescindible, coa que dende a editorial intentamos aumentar a visibilidade das nosas novidades editoriais. A primeira presentación da xeira foi un acto moi singular no que Antón Cortizas e Antonio Yáñez Casal,  dous autores da Ferrolterra, presentaron cada un o libro do seu veciño. A experiencia resultou extraordinaria. Yáñez debullou de forma moi enxeñosa e irónica Vaia tropa!, o poemario de limericks de Cortizas, salientando que cada unha destas páxinas «era un auténtico fervor», no que estaba moi presente a nosa tradición oral, transformada e anovada polo xogo verbal até outros rexistros. Cortizas sinalou que Vento galerno, a novela de Antonio Yáñez, estaba escrita cun triple cariño: o de ter ganas de escribir unha historia que antes non existía; o Cariño de Ortegal, presente nun libro mariñeiro a tope, escrito por alguén que chantou as súas raíces no mar; o cariño da nai, identificable nas expresións e no fermoso xeito de contar. Cortizas salientou que nesta novela preséntase un mundo no que a vida pode verse doutra maneira, onde hai outros oficios e outra forma de organizarse diferente do da sociedade na que vivimos. A pesar do tremendo ballón, regresamos pola autoestrada moi animados do resultado desta primeira etapa. A vindeira estación será a Feira do Libro de Compostela, que se celebrará do 28 de abril ao 6 de maio.

Onte 224: Sangría demográfica

Somos apenas 2.778.913. A perda de poboación de Galicia, a maior de todas as Comunidades Autónomas, é o síntoma máis evidente da catástrofe política, económica e social que vivimos. Galicia desángrase demograficamente, agora tamén nas provincias atlánticas, mesmo a pesar do lixeiro aumento da poboación estranxeira, que supón apenas o 4% da cidadanía nosa. Diminúe a poboación, aumenta a emigración da mocidade, o desemprego acada os niveis máximos da historia…, un cadro estatístico que amosa a derrota de Galicia, o fracaso do proxecto colectivo de construción nacional. Fachendeará o presidente Feijoo, a volta da súa viaxe mexicana, sobre este novo éxito das políticas redutivas, tamén no eido demográfico? Que futuro podemos enxergar por este vieiro?