Onte 1765: «Cousas de Papá», concerto presentación en Ourense

Cousas_de_Papá_Espazo_Lector_Ourense_15-10-2016

XG00256601Onte ao mediodía participamos na libraría Espazo Lector Nobel de Ourense na presentación do libro disco de poesía infantil Cousas de Papá. Un acto no que participaron activamente moitos picariños que cantaron e bailaron coas cancións que compuxo e interpretou Héctor Lorenzo, sobre os poemas moi imaxinativos e visuais de Raúl Pato. Un libro disco, ilustrado por Blanca Barrio, que ten por fío condutor a figura dun pai algo toliño «capaz de soñar soños soñados nunha noite de vento ventado» ou que contan «como se peiteaba unha serea nas augas do Miño». Tras as palabras de Raúl e Blanca, Héctor interpretou oito dos dez temas do disco, debullando os ritmos da bossa nova, o rock ou o swing galego. Corenta minutos divertidos e emocionantes protagonizados pola música e a poesía para os máis novos.

Onte 1734: «Tudo que aprendemos juntos», a esperanza da música

Tudo_que_aprendemos_juntosTudo que aprendemos juntos, a película de Sérgio Machado estreada esta semana como El profesor de violín, é outra achega valiosa a ese cinema que propón un diálogo sobre o papel da educación no desenvolvemento dos mozos e mozas que viven en situacións de exclusión social. Coma sucedía n’ A clase, onde Begaudeau escolleu un centro da banlieu parisina para escenificar os conflitos da exclusión, Machado faino cun centro da favela paulistana de Heliópolis para ofrecer un relato –baseado nalgunha medida nunha historia real, a da creación do Instituto Baccarelli– sobre as cicatrices dun grupo de adolescentes que non teñen outro futuro que abrazar a violencia. Porén, o director baiano non amosa só as feridas desa desigualdade, como noutras pezas do cinema brasileiro (Cidade de Deus ou Era uma vez), senón que tamén procura visibilizar o compromiso das persoas, como Laertes, violinista da Orquestra Sinfónica de São Paulo, que pretenden facerlle fronte dende as artes e a educación.

Película de BSO moi fermosa, lembrounos, inevitablemente, a atmosfera paulistana da Periferia de Iolanda Zúñiga e o conflito d’ As palabras poden matar de Marcos Calveiro, dúas obras que dende a nosa literatura recente abordan a complexidade do mundo da favela. A pesar de que o desenvolvemento do relato é previsible e a resolución un chisco forzada, Tudo que aprendemos juntos consigue emocionar e enguedellar ao espectador prendido entre a forza das interpretacións naturalistas dos mozos da orquestra e a serenidade dunha música marabillosa que reivindica o valor das belas artes para construír outro mundo diferente.

Onte 1724: Serán con Tatán

Tatan_Redondela_28-07-2016

Moito gozamos no serán de onte do concerto de Tatán no Meixón Frío de Redondela, o espazo entrerrúas da infancia do artista de Tanxarina, de Montse e doutras persoas por min tan queridas. Arroupado polas cordas de Pablo Vidal Mendoza, o piano de Alberto Vila, a percursión de Noli Torres e os coros de Branca Francés, Tatán destilou auténtico swing galego durante case dúas horas, seguindo o fío de Chapeu, o seu primeiro disco. As interpretacións de espírito jazzístico e intimista de fados como “Branca”, habaneiras como “Amores por terra” (que dedicou aos mariñeiros de Cesantes), baladas como “Veludo e algodón” ou a fantástica “Canción do contrabaixo”, mesturáronse con temas de fasquía popular retranqueira como “A Nona” ou “O político”, que o público redondelán asume como propios. Xaora, gustei tamén da iniciativa promovida por O café da vila e A tenda de Candelaria de organizar este tipo de concertos ao longo do verán, ocupando o espazo público urbano para a cultura e as artes, un camiño iniciado en Compostela moi eficaz para a visibilización da música galega. Magnífico serán con Tatán e a súa xente.

Onte 1700: Chapeu, Tatán!

Chapeu_tatanFoi no Culturgal pasado cando Eduardo R. Cunha «Tatán», o veterano fundador de Tanxarina, presentou Chapeu, o seu primeiro disco como cantante en solitario, unha desas marabillas da inesgotable e sorprendente música galega que tanto nos prace. Unha ducia de cancións, a maior parte sobre poemas do choqueiro, outras tantas historias sobre o mundo da escena onde leva traballando case tres décadas. Cancións que visitan o jazz, o blues ou a canción melódica tradicional, algunhas memorables como  o fado «Branca» (unha obra mestra), «Veludo e algodón» ou «Amores por terra», unha habaneira desas que tanto gustan en Redondela, todas auténticas marabillas onde a voz rota e serena de Tatán destila puro swing, un tsunami de tenrura, emoción e retranca. A produción musical de Pablo Vidal é moi coidada, ao que axuda a presenza de numerosos amigos que arroupan ao redondelán nesta magnífica estrea. Recomendo moi vivamente este cedé, Chapeu, Tatán!

Onte 1694: Pelepau na festa da cereixa

Festa_cereixaAntes de seguir o magnífico pregón de Jacobo Buceta na Festa da cereixa de Beade, escoitamos seis temas do grupo Pelepau, un grupo dunha ducia de mestres percusionistas vigueses que demostran a potencia e a orixinalidade da actual música folclórica de noso. Gustoume coñecer en vivo a enerxía coa que abordaron cada unha das cantigas populares de taberna adaptadas para as voces e percusión tradicionais (tamboril, caixa, cunchas…), nas que é doado identificar a estrutura da treboada arraiana e o aroma de ritmos africanos ou brasileiros de alén mar. Auténtico folclore de fusión, un estourido rítmico e un espectáculo dinámico e moi elegante na presentación. Xaora, sexan cancións populares arranxadas como rumbas ou algareiradas populares como «O vivir en Vigo», Pelepau fai música de festa con raíces, empregando vocalizacións coidadas e percusións moi contaxiosas que convidadan a cantar e bailar. O de Pelepau foi onte un baño de entusiasmo ideal para iniciar unha festa gastronómica que dende hai tres décadas exalta o noso froito máis larpeiro.

Onte 1681: Caxade, o espírito dun clásico contemporáneo

e_isto_e_o_amor

Namoroume o segundo disco de estudio de Caxade, do que quedei prendido toda a fin de semana. E isto é o amor é un salto de xigante para un grupo extraordinario, posuidor dunha proposta orixinal e singular capaz de inserir a música tradicional galega no contexto das músicas populares europeas de hoxe. Tras o debut impactante que supuxo A dança das Moscas, Caxade ofrece un disco máis medido, diverso e reflexionado, no que incorpora a electrónica e intensifica a presenza da percursión, o que non lle impide que sexa aínda máis tradicional co anterior, tanto nas melodías bailables como na estrutura dos textos poéticos.

Caxade aposta por unha maior cromatismo melódico e sonoro, ofrecendo un disco máis colorista e divertido co primeiro, onde é difícil desbotar o interese dalgunha das dez pezas. Xaora, cómpre reparar en temas memorables como «Sanduicheira», «E isto é o amor» (un poema de Sechu Sende) ou «Independence day», coa súa inequívoca vocación de himno. Conservando a intencionalidade política, os textos do disco admiten diversos niveis de lectura poética, sendo o amor e as súas expresións o seu eixo temático principal nun traballo onde tampouco falta un humor sutil e unha certa tenrura propia do brinquedo.

A música de Caxade admite diversas etiquetas: indie, pop, folk, celta, tradicional, melódica, bailable… En todo caso, sen entrar a escoller categorías, a súa estética músical singular, perfectamente identificable, como o seu estilo gráfico e presentación con aroma centroeuropeo (enriquecido polo admirado Leandro Lamas no vídeoclip de lanzamento), acreditan en Caxade o espírito dun clásico contemporáneo. E isto é o amor, ademais, promete un directo potente, de entusiasmo e ledicia contaxiosa, que aventuro abrirá a Caxade moitas novas portas. Parabéns, mestre Caxade!

 

Onte 1672: Presentación de dous libros de Caride en Cambados

ramon_caride_cambados_13-05-2015Magnífico serán o de onte en Cambados onde acompañamos a Ramón Caride na presentación da súa novela Liquidación de existencias e do máis que recomendable disco libro Xeografías do desertoun traballo indie preparado polos cantautores Moncho Núñez e Sito Suárez sobre textos poéticos que Moncho publicara en Flor de deserto e Xeografía de sal. Excelentes foron as intervencións musicais como as lecturas que da novela fixeron o escritor Domingo Tabuyo e a filósofa María Leyra Fernández Labandera. No seu discurso Tabuyo anunciou que «con Liquidación de existencias volve o mellor Caride, con toda a súa potencia narrativa para abordar historias cotiáns, maldades de toda condición, feridas infectadas, temas que non son novos, pero que teñen toda a actualidade, que todo o mundo entende como a corrupción, as inxustizas e as violencias».

XG00246701Maria Leyra Fernández comezou salientando a oportunidade do título escollido por Caride, Liquidación de existencias, para «un libro onde o humano é unha mercadotecnica máis, un mundo emporcado de seres desposuídos, que dalgunha forma son tamén parte de nós, seres que reviven a paixón dionisíaca fronte á beleza estática». Cualificou a novela de «texto salvaxe e rochoso», «unha obra de arte, xa que como sinala María Zambrano dá a ver un mundo que naufraga, licuado pola extinción dun tempo forte, fragmentado, un tempo de vendas, tempo de música que marca pautas». «A novela de Caride está protagonizada por seres caídos que pouco interesan nas nosas vidas, seres perdedores, restos dun naufraxio, apenas saldos, refugallo dunha realidade con moitas pestes, nunha cidade onde se esvaen os límites.». Rematou María Leyra lembrando a imaxe da realidade líquida de Bauman e cualificando a novela de «pesimista e hilarante, de lectura engaiolante mais de dixestión lenta».

Onte 1671: “As horas roubadas” de María Solar en Cronopios de Compostela

as_horas_roubadas_12-04-2016_01

Éxito rotundo da presentación do serán onte d´As horas roubadas de María Solar na Libraría Cronopios de Santiago. Agarimada pola crítica Malores Villanueva e por case un cento de persoas no seu debut cunha novela para adultos, a escritora e xornalista compostelá contou coa fermosísima sorpresa do agasallo de dúas cancións do grupo De Vacas.

XG002530012Malores Villanueva comezou salientando que “María Solar non defrauda nesta a súa primeira novela para adultos, unha autora que sempre escribe dende a honestidade”. A seguir, Malores confesou que sempre considerou a “María Solar como a escritora galega dos bicos” e lembrou o capítulo sete de Rayuela, “unha cita inevitable estando en Cronopios”. Debullou algúns dos temas da novela: a dureza da emigración paras as mulleres, a violencia sobre as mulleres, a dicotomía existente na sociedade de 1979 entre os sectores conservadores e os que querían outra sociedade… Servíndose dunha frase do escritor peruano Santiago Rocangliolo (“hai libros fáciles de ler e difíciles de procesar”), afirmou que “As horas roubadas é unha reflexión sobre a vivencia do amor e da violencia fácil de ler e difícil de procesar”. “Un amor eterno, adolescente, pasional, hai tantas formas de amor nesta novela que nos leva a refacer aquela frase de Silvio Rodríguez que non todas as formas do amor son válidas”.

Detívose, despois, Malores en reparar nos detalles da ambientación da novela a finais da década dos setenta. “María conta como se pasou da televisión en branco e negro á de cor, como se poñían os cornos á tele portátil ou como a televisión vai ocupando o espazo da casa”. “Na novela descúbrese que as cousas valiosas non se gardan nunha caixa ou envoltorio calquera”. “Aparecen os sofás de escai, a importancia da lavadora, que foi unha liberación para a muller, o pago a prazos dos electrodomésticos, o descubrimento do sexo ou o papel da igrexa que pexaba e censuraba”. “María Solar lembra que naquel tempo houbo pioneiras na loita das mulleres por desfacerse das ataduras”.

María Solar confesou que levara catro anos puíndo unha novela que cualificou como “un libro de sentimentos”. “Busquei os sentimentos para poder narrar unha historia que deitase a idea de que ao final da vida o que debe quedar claro é que viviches a vida que quixeches vivir”. “As horas roubadas é un libro sobre a transición na política e na televisión, mais tamén das transicións que sofren as persoas de tres xeracións distintas”. Definiu a novela como coral, aínda que recoñeceu que lle preocuparan especialmente os personaxes de Damián e Rosa, “xa que era difícil transmitir a figura dese pai brusco e controlador xunto a de Rosa que confundía o control co amor, unha muller incapaz de rebelarse, que comezou a ser ninguén, non sendo respectada polo seu home nin polos seus fillos”.

 

Onte 1631: «Fuxiamos», a nova canción de Manuel

12931257_981891321848690_6408358570847822781_nPareceume impresionante «Fuxiamos», a Canción de Manuel deste ano. Como fixeran en edicións anteriores, con motivo das efemérides do 2 de abril,Día internacional de concienciación sobre o autismo, tamén Día internacional do libro infantil e xuvenilOlga Lalín e Seso Durán, profesores de ensino secundario, pretenden desfacer prexuízos e proporcionar visibilidade ao trastorno do espectro autista que padece o seu fillo Manuel. Recomendo vivamente compartir esta peza fermosa que expresa a sinceirdade dunha familia que afornta o TEA con sensibilidade e determinación. Como recomendo seguir a páxina de Facebook «Alto Alto como una montaña» dedicada a reclamar o compromiso das autoridades educativas e sanitarias para mellorar e implementar un modelo de atención integral para as persoas con diversidade funcional, respectándoas como cidadáns de pleno dereito.

Onte 1615: Labregos do tempo dos sputniks

th_3124ea708af53565e35556648d09d6c0_Labregos_LibrementeNa primeira escoitada deseguido, pareceume moi potente Libremente, o disco de Labregos do tempo dos sputniks que acaba de publicar Ouvirmos. Estre traballo d’ O Leo, Lydia Botana e O García, do que coñeciamos algúnha peza, aventuro suporá un fito no punk-rock galego dun trío que reivindica aquela canción protesta de hai corenta anos. Gustei moito da versión de «Un vento vén«, a canción pioneira de Xulio Formoso, mesturada co poema mítico de Luís Pimentel «a poesía é o grande milagre do mundo». Como tamén gustei da de «Libremente», un dos seis temas de Celso Emilio Ferreiro, o grande homenaxeado no disco, canción na que se produce un diálogo espectacular entre a melodía d’ O Leo e ofrseo d’ O García. Como tamén son de salientar nun disco ritmicamente moi variado as versións d’ O García de «Comandante Rebeldía», o clásico de Carlos Puebla, e a de d’ O Leo do clásico de The Clash «Should I Stay or Should I Go». Agardaremos por un directo do trío de Labregos que promete será espectacular.