Onte 1318: Dragal e a edición estendida


dragal_compostela_07-05-2015

XG00234801Na presentación de onte na Feira do Libro d’ A estirpe do dragón, a cuarta entrega de Dragal, o produtor Julio Casal anunciou importantes novidades sobre o desenvolvemento multimedia da saga fantástica de Elena Gallego. Ficción producciones axiña publicará un cómic dixital interactivo de Dragal preparado por David Rubín e Carlos Portela. O guión da película xa está sendo preparado por Jesús Ferrero, agardando que sexa dirixida por un director consolidado. Densifícase así un proxecto de edición estendida, que xa ten a súa presenza nunha wiki educativa e nun proxecto didáctico no que participan centenares de estudantes de Secundaria. A de Dragal é hoxe unha experiencia de edición infantil e xuvenil híbrida, multilingüe e estendida a outros formatos (videoxogos, cómic dixital, cine) que mantén un diálogo permanente coa matriz ficcional que Elena Gallego vai desenvolvendo nas novelas publicadas en galego en Fóra de Xogo. Mais en todos eles mantense a cerna do proxecto literario: un mundo de fantasía orixinal, un universo máxico centrado sobre o patrimonio galego e sobre unha tradición presente en todas as culturas e continentes.

Onte 1304: No Día de San Xurxo

Díadolibro20151A pesar da fraca celebración en Galicia do día de San Xurxo, «Día do libro, a lectura e os dereitos de autor», foi a de onte para min unha xornada intensa. Pola mañán soubemos da magnífica noticia do premio que a Consellaría de Educación e Cultura outorgou a Agustín Fernández Paz como autor máis lido na rede de bibliotecas escolares de Galicia. Un premio que recoñece o apoio que varias xeracións de lectores e lectoras proporcionan aos libros de Agustín que onte presentaba A neve interminable no Diario Cultural da Radio Galega.

Despois do xantar participei, xunto a Paz Castro de Kalandraka e Pilar Sampil de Galaxia, na mesa de editores do Congreso sobre novas temáticas da LIX organizado en Vigo por ANILIJ. Un encontro moi interesante no que dende unha persectiva académica se reflexiona sobre as obras infantís e xuvenís relacionadas coa morte, os conflitos armados, os naufraxios, o cambio climático, os desastres medioambientais e outros temas «candentes». Como é adoito neste tipo de foros, tras as nosas intervencións, dende o público formuláronse os temores sobre a excesiva escolarización ou enfoque moralizante dalgunhas destas propostas editoriais e sobre o papel dos editores na eleccións dos temas, o que para un participante «podería coutar a liberdade dos creadores». Como tamén se abordou, o que a min me pareceu moito máis interesante, a cuestión da «censura» ou da «imposición do politicamente correcto» que algúns editores poden tratar de impoñer a autores e tradutores para «acomodar» algúns libros á canle escolar.

11053116_10206170912298962_260184774071270281_n

Co tempo moi xusto, viaxei despois á Coruña para aocmpañar a Mercedes Leobalde na presentación de Funambulistas. O salón da FNAC quedou pequeno para tanta xente que acudiu a escoitar o diálogo entre a macedonia de relatos breves de Leobalde e as cancións de MJ Pérez, a nova cantora coruñesa. Unha hora de diálogo artístico que resultou memorable e intensa. Comezou Leobalde lendo «Os cogomelos da risa», un dos relatos que abordan a violencia contra as mulleres, e Pérez contestoulle con toda a enerxía de «Eu son a guerrilleira». Seguiu Mercedes con «Querida señora Francis«, peza coa que fixo escachar ao público ás gargalladas, á que MJ respondeu coa súa canción «Morder a lingua». Despois de que a narradora lese «Tatoos», o conto do centenario tatuado e despois abandonado, a cantora de Arzúa contestou co seu «Canto te soño e que pouco me queres», cuxo retrouso aprendeu decontado o público. O de Mercedes e MJ é un espectáculo que moito paga a pena repetir.

10659309_881597368565573_5043134385491886658_n

1908341_881596035232373_2049342254773432983_n

Outra boa noticia para o libro galego do día de San Xurxo foi a sua presenza nas paradas de Sant Jordi de Barcelona e Girona, grazas ao esforzo de voluntarios galeguistas residentes en Cataluña. Xaora, a saída do libro ao espazo público foi en Galicia aínda escasa e puntual. Un síntoma dunha febleza lectora que debemos superar.

Grazas a Pinto e Chinto e Davila que dedicaron onte as súas viñetas ao Día do Libro.

Onte 1302: Agustín en chinés

a_escola_dos_piratas

Compartimos xantar con Agustín para falarmos do lanzamento d’ A neve interminable, a novela sobre os medios contemporáneos que vinte anos despois dialoga con Cartas de inverno. Repasamos a axenda de noticias, rexoubes e debates literarios abertos nas redes sociais, coa prudencia que requiren estes casos. Comentamos a publicación da primeira Historia da Literatura Infantil e Xuvenil Galega coordinada por Blanca-Ana Roig Rechou e o redeseño da veterana colección Barco de Vapor de SM, onde acaba de aparecer unha nova edición d’ O meu nome é Skywalker. Agustín deixounos para o final a sorpresa de amosarnos a edición d’ A escola dos piratas en chinés, baixo o título de Haidao Xuexiao, publicada pola editorial Liaoning Children’ s, que se engade ás que xa ten da mesma obra en coreano, éuscaro, catalán e castelán. Como editores gabamos o xeneroso interliñado da edición e intentamos identificar o título e o nome do autor na cuberta. Xaora, non puidemos agochar a fachenda que nos produce esta tradución á lingua con máis falantes nativos no planeta dun orixinal publicado orixinalmente en galego. Outra proeza do Agustín. Unha tarde moi feliz.

Onte 1298: «O corazón da maxia» de Xavier Estévez en Salceda

xavier_estevez_salceda_17-04-2015

Viaxei onte a Salceda para acompañar a Xavier Estévez na presentación d’ O corazón da maxia. Quedei abraiado do crecemento dunha vila que ben coñecía hai máis de trinta anos cando comecei no Budiño o oficio de mestre. As magníficas instalacións da Casa da Cultura, no que foi o vello edificio do concello, testemuñan a extraordinaria reviravolta urbanística e cultural de espírito municipalista que o equipo do alcalde nacionalista Marcos Besada leva dando a un concello que xunto ao de Ames vai á cabeza do crecemento demográfico de Galicia. As cifras que me deu Teresa Pérez, a concelleira de Cultura e Educación, deixáronme parvo: «temos un centro de educación infantil con 300 nenos e nenas, un colexio de primaria e un IES con máis de cincocentos alumnos e alumnas cada un; o centro de saúde está desbordado, sobre todo as consultas de pediatría».

XG00216701Na presentación d’ O corazón da maxia, o escritor Xavier Estévez confesou que para el «os libros deben emocionar, simplemente, teñen que conseguir emocionar ao lector para que o texto siga percutindo na súa alma durante moito tempo». «Escribo dende os nove anos, desque teño memoria. Creo que o mundo pode cambiar a través do poder da imaxinación. Cando escribo non intento educar, intento emocionar.» Despois Xavier referiuse ao libro, «unha historia especialmente emotiva, dura por momentos, leda outros, mais sincera, xa que está escrita co corazón.» «Sei que o corazón da maxia é un libro con capas e con lecturas moi distintas, mais que pode interesar tanto a lectores e lectoras novas como a lectores maiores, xa que quizais poida abrir unha porta ao rapaz que foron.» Rematou agradecendo as lecturas tan positivas que recibira por internet de persoas como Modesto Fraga: «para un escritor é unha delicia saber que un libro gusta, a maxia do libro é que vaia rulando.»

Onte 1297: «A estirpe do dragón», o novo Dragal de Elena Gallego

Dragal_IV_Pontevedra_16-04-2015

Pablo García Freire responsable do blog Lectureka, fixo onte en Pontevedra unha gran presentación da cuarta entrega da saga Dragal de Elena Gallego. O xove lector vigués cualificou A estirpe do dragón «de pura maxia, sen dúbida, a mellor das  catro novelas de Dragal». «A estirpe do dragón presenta unha pronunciada evolución con respecto a anteriores entregas da saga; non tanto argumentalmente (que tamén), como na construción da historia, dos personaxes, dos seus sentimentos e reflexións, sendo unha novela sorprendentemente completa que, como era de agardar, mantén ao lector pegado ás páxinas dende o minuto un, demostrando o característico dominio do suspense, ligado a todas as obras de Elena Gallego, que a base de capítulos curtos consigue unha fluidez e unha perfecta transición entre cada capítulo, de xeito que as horas pasaron e trescentas páxinas despois, ás tres da mañán, segues tan fascinado coma na primeira.»

XG00234801Na súa intervención Elena Gallego confesou que «o reto máis grande desta cuarta entrega de Dragal fora escribir a primeira liña da novela, “A sombra do dragón…”, que como non podía ser doutra maneira é idéntica á das anteriores.» «A estirpe do dragón é a primeira entrega da segunda das tres triloxías que teño previstas para Dragal. Aínda hai moito Dragal por diante. Teño moitas cousas que contar.» «Nesta cuarta entrega non hai unha soa trama, ha varias. están presentes os problemas no instituto e nas familias, mais tamén hai maxia e alquimia, e a presenza de varios dragóns, xa que conforman unha fraternidade. Tamén quixen introducir o tema dos libros prohibidos e doutros códices como o Da Vinci, xa que me interesaba atopar un inimigo importante, poderoso. Esa é a razon pola que aparece a inquisición que persegue aos dragalianos.» Reiterou Elena Gallego a importancia da documentación en toda a serie. «Todos os datos históricos que aparecen en Dragal son certos, mesmo algúns que semellan coincidencia da ficción.»

Onte 1291: «A neve interminable» de Agustín Fernández Paz

CCPyWVSWIAI2_bV

XG00234401Chegaron onte os primeiros exemplares d’A neve interminable de Agustín Fernández Paz. Unha novela que supón o regreso de Agustín ao catálogo da colección Fóra de Xogo, na que non publicaba dende Corredores de sombra (2006). Un novo libro de misterio que vinte anos despois dialoga con Cartas de inverno (1995), un título senlleiro que permitiu a máis de cen mil lectores e lectoras galegas (e bastantes máis noutras linguas peninsulares) vivir durante unhas poucas horas ao límite do extraordinario. N’ A neve interminable Agustín explora os medos esenciais do ser humano e aqueloutros orixinados pola desorde mundial deste século. Nas páxinas desta novela de noveliñas daquel ano sen verán o noso recente candidato ao Nobel homenaxea a Howard Phillips Lovecraft, referencia imprescindible na literatura de terror, a Mary Shelley e a Lord Byron de quen anosa o seu poema profético e apocalíptico Darkness. Sei que volveremos sobre unha obra que aventuro será referente para moitos dos nosos lectores e lectoras.

Onte 1286: «Rubicundo»

XG00236101Abofé que o premio Merlín do pasado ano deixou unha boa colleita. Tras a Escarlatina de Ledicia Costas, unha obra aclamadísima polo lectorado, os xurados e a crítica, chega a finalista, Rubicundo de María Canosa. Outro libro moi fermoso, unha alfaia para a conquista de lectores e lectoras autónomas. O texto de María Canosa é un prodixio, sutilmente fantástico, escrito con palabras agarimadas liña a liña coa intención de crear a atmosfera dun relato que faga crible a existencia de oficio tan necesario como o dos cosedores de ventos. O traballo de ilustración de Nuria Díaz é memorable, coidando a composición de cada un dos planos e perspectivas, dando auténtica vida ao personaxe de Rubicundo e as súas delicadas ferramentas capaces de utilizar o fio de po de estrelas. Coma Escarlatina foi un dos libros infantís de 2014, aventuro que Rubicundo o será de 2015. Beizóns a María Canosa e Nuria Díaz, as creadoras desta marabilla.

Onte 1283: A canción de Manuel

a_cancion_de_manuelDende hai catro anos, coincidindo co 2 de abril, Día internacional de concienciación sobre o autismo, tamén Día internacional do libro infantil e xuvenil, Olga Lalín e Seso Durán, profesores de ensino secundario e pais de Manuel, un pequeno de seis anos que padece trastorno do espectro autista, publican unha canción na rede coa intención de darlle visibilidade a esta xornada.

Sempre baixo o título d’ A canción de Manuel, Olga e Seso foron construíndo unha achega musical e educativa moi valiosa para desfacer prexuízos e achegar visibilidade sobre este trastorno que afecta a un de cada 150 nenos, con especial incidencia sobre os varóns, catro de cada cinco diagnosticados. Seso e Olga expresan nas palabras limiares do primeiro tema (A canción de Manuel I, 2012) que «a percepción do mundo [do seu fillo] non é coma nosa, mais ten todo o sentido»; que «convivir co autismo é subir unha montaña invisible cada día, unha montaña que nos axudan a subir mans expertas e que nos dan alento cando fai falta.» «Ás veces parece que o autismo é unha man que aperta moi forte o meu corazón, e non me deixa vivir, entón chega Manuel, colle a man que me aflixe e a fai desaparecer co seu sorriso» confesa Olga no limiar do segundo (A canción de Manuel II. Alí estarei, 2013). O recitado de números  como conquista da linguaxe e da memoria, mais tamén como aloumiño do aire, centrou o terceiro (A canción de Manuel III, O oito, 2014). «Somos refuxio e somos desvelo e somos as mans pegadas. Quen vai ir da túa man, un día? Quen vai ir contigo?» pregúntanse Olga e Seso na cuarta entrega, ao fío dos momentos tan duros vividos cando coñeceron o diágnóstico de Manuel (A canción de Manuel IV. Son o teu medo, 2015). Catro cancións preciosas, escritas con inequívoca caligrafía azul, esta tinta da sensibilidade imprescindible para coñecer, comprender e difundir que «o esencial é invisible».

Dende o proxecto d’ A canción de Manuel, como dende o espazo de Fb Alto como unha montaña, apélase á responsabilidade e compromiso das autoridades educativas e sanitarias para mellorar e implementar un modelo de atención integral para as persoas con diversidade funcional, respectándoas como cidadáns de pleno dereito. A nosa maior admiración para todas as familias, profesionais e asociacions que traballan na escuridade deste territorio de esperanza.

Recomendo ler esta anotación do blog de  Seso Durán na que explica a poética da canción deste ano, na que o propio Manuel, cunha cámara colocada na súa fronte, deitaba a súa ollada sobre o seu arredor, durante un paseo por Vigo. Como tamén estoutra do blog de Olga Lalín na que se contextualiza esta reclamación para a abordaxe integral do TEA no marco dos dereitos da infancia. Moi interesantes e clarificadoras as dúas.


Onte 1281: Novos títulos de Astérix en galego

asterix_papyrus_cesar

Na feira do libro de Boloña anunciouse onte o título do que será o triséximo sexto álbum de Astérix, O papiro de César, que aparecerá en todo o mundo o 22 de outubro de 2015 e será publicado en galego por Xerais. Coma xa sucedera co álbum anterior, Astérix e os pictos, publicado en outubro de 2013, os autores serán o guionista Jean-Ives Ferri e o debuxante Didier Conrad, que adiantaron en Boloña que a acción da nova entrega se desenvolverá na Galia e «coma sempre sucede en Astérix haberá batallas, novos personaxes, un moi perigoso e zoinamoina, romanos a labazadas e se abordará un tema característico da sociedade moderna.» Antes da publicación desta nova aventura, a comezos do mes de maio estarán dispoñibles nas librarías as novas edicións en galego da terceira e cuarta entrega da serie de René Goscinny e Albert Uderzo , Astérix e os godos e Astérix gladiador, traducidas por Xavier Senín e Isabel Soto. Sen dúbida, 2015 será un gran ano para os seareiros galegos de Astérix e Obélix.

Onte 1269: #eusiqueleo

10428659_854637574594886_7522807322905553059_n

A Asociación Galega de Editores promove #eusiqueleo, unha campaña nas redes sociais coa intención de visualizar a lectura na rede como fonte de pracer, coñecemento e aprendizaxe. A iniciativa chama a que antes do 21 de abril fagamos unha foto co libro que estamos lendo e a compartamos nas redes (Twitter, Fb, Instagram…) co hastag #eusiqueleo. Así poderemos participar no sorteo do lote dos sete libros premiados na Noite da Edición 2015. Quen non teña aínda perfil nalgunha destas redes, pode mandar a súa foto ao correo eusiqueleo@gmail.com e poderá vela publicada no perfil de Fb habilitado pera o concurso. Outra iniciativa para animar a primavera dos libros e as súas tres datas claves: o 2 de abril, día internacional do libro infantil e xuvienil; o 23 de abril, día internacional do libro e dos dereitos de autor; e o 17 de maio, día das letras galegas.