Mapa Literario de Vigo

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana de Faro de Vigo ao Mapa Literario de Vigo deseñado na Biblioteca Pública Xosé Neira Vilas:

Escribiu o mestre Agustín Fernández Paz que «onde hai unha biblioteca hai unha luz», xa que nesa casa de liberdade que é a biblioteca pública, «onde se respira un aire que non sabe de fronteiras», hai sempre «un punto de luz brillando con intensidade maior, como un aleph que contén a memoria e os soños da humanidade». A biblioteca como espazo de privilexio para os libros, onde habitan a inmensa variedade de sentimentos e experiencias da humanidade, ríos de palabras que gardan a memoria e precisamos para  entendermos o mundo e para entendernos a nós mesmos.

Lembrei este texto que Agustín publicou con motivo do Día da Biblioteca de 2008, efeméride celebrada cada 24 de outubro para non esquecer a destrución da Biblioteca de Saraievo, incendiada en 1992 durante a guerra dos Balcáns, ao fío da magnífica iniciativa da Biblioteca Pública Municipal Xosé Neira Vilas do Calvario de elaborar o Mapa Literario de Vigo. Un proxecto que abre a biblioteca cara o mundo da creación literaria co que se pretende amosar a importancia de Vigo dentro da literatura. Un mapa que deseña dez liñas literarias (como se dun metro urbano se tratase) con setenta e oito paradas bibliográficas (correspondentes a outros tantos títulos) de máis de medio cento de autores e autoras que localizaron en espazos concretos de Vigo os seus contos, novelas, poemas e textos dramáticos. Un mapa literario da cidade nosa aberto á colaboración activa do lectorado para completalo con algunha obra que quedou atrás ou sumando algunha nova localización que non está incluída ou se vaia creando.

Un mapa literario que se ofrece como proposta para que os lectores e lectoras relacionen espazos vigueses con títulos e autores e autoras. Así a liña 01 de Cabral a Lavadores localiza no que foi a fábrica de cerámica de Álvarez algúns dos relatos de Cemiterio de elefantes de Fran Alonso, no Calvario escenas da novela Cabalos e lobos de Fran P.Lorenzo ou de El invierno de las almas desterradas, unha das novelas do alcalde Abel Caballero. Na liña 02, a que percorre o Casco Vello, o mapa localiza na Pedra unha das escenas de En vías de extinción, a novela de María Reimóndez, na Casa Bárcena Os fillos do lume de Pedro Feijoo, na rúa Real Cardume de Xina Vega, na rúa Triunfo Os novelistas utópicos de Manuel Veiga ou na Praza da Constitución Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta de Ledicia Costas. E así poderiamos seguir con cada unha das dez liñas e as súas paradas nas que se van relacionando espazos urbanos con referencias literarias identificadas en cada obra nun traballo utilísimo para a  conformación do Vigo literario.

Proposta tan orixinal como a da Biblioteca Municipal Xosé Neira Vilas, presentada coincidindo co Día do Libro, expresa a capacidade extraordinaria dos textos literarios para fixar lugares da memoria, espazos onde cristaliza e actúa de forma colectiva. Un feito que no caso de Vigo identificamos en múltiples espazos como os da Porta do Sol ou ao pé do Sireno de Leiro, presente en tantos acontecementos vividos por cada un de nós, dende manifestacións, festas a referencias privadas, mais tamén en libros como Sireno, Sireno de An Alfaya, Amor de tango de María Xosé Queizán ou Días contados de Cid Cabido. Como sucede outro tanto con edificios ou establecementos concretos, cristalizados en obras literarias concretas, como é o caso da taberna de Elixio (xa pechada) en A praia dos afogados e Ollos de auga de Domingo Villar, o Marco en Amor de serea de Jaureguizar, o colexio Alemán en Izan o da saca de Xabier Quiroga, o Quiosco das Almas Perdidas do Berbés en O señor Lugrís e a Negra Sombra de Luís Rei Núñez e no poemario Estirpe de X.L. Méndez Ferrín, o cine Roxy en Xeración perdida de Francisco Castro, a cafetaría Van Gogh en O único que queda é o amor de Agustín Fernández Paz, a praza de España nalgún dos relatos de Un millón de vacas de Manuel Rivas, as Bodegas Bandeira en A ira dos mansos de Manuel Esteban ou o castelo de Rande en Os Megatoxos e a batalla de Rande de Anxo Fariña, por poñer só algúns exemplos.

Empregando este Mapa Literario de Vigo a cidade nosa convértese en espazo de lectura, un escenario fascinante de soños, imaxes e lembranzas. Mais tamén axuda a coñecer a nosa propia historia e fomenta a lectura das obras dos nosos autores e autoras, boa parte da nosa veciñanza, o que constitúe tamén un orgullo. Xaora, como bo mapa que é orienta na descuberta da propia cidade, nesa actitude de flaneur, do viaxeiro na propia cidade, que tantas veces aquí reivindicamos, utilizando como guía estas seis ducias de obras literarias e como cicerones aos seus autores e autoras. Non hai dúbida que unha biblioteca municipal como a Neira Vilas deita o torrente de luz que gababa Agustín Fernández Paz. Moitos parabéns para os promotores e colaboradores deste mapa que dá tanta e tan boa lectura.

A lei zombi do libro

/en , , , , , , , /por

No artigo de Luzes reflexiono sobre A lei do libro e da lectura de 2006 ao fío da xornada organizada a pasada semana no Consello da Cultura Galega:

Na xornada organizada polo polo Consello da Cultura Galega para avaliar unha década da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia, Carlos Amoedo, catedrático de Dereito Administrativo da Universidade da Coruña, cualificouna de «lei zombi, irrelevante, que camiña sen vida e que non achega nada substantivo ás políticas públicas da cultura en Galicia». Responsable da preparación do anteproxecto desta lei para ser presentada no Parlamento de Galicia, onde sería aprobada por unanimidade, na súa calidade de Secretario xeral técnico da Consellaría de Cultura do goberno bipartito, foi a de Amoedo unha das voces autorizadas que durante a xornada miraron atrás utilizando o retrovisor e reclamaron a actualización dos contidos da lei do libro no marco dunhas políticas públicas integrais para o sector cultural e especificamente para o do libro e da lectura en galego.

Xaora, foi a presentación do informe Datos da edición en Galicia (2006-2016), elaborado polo Observatorio da Cultura Galega o que acendeu todos os pilotos vermellos sobre a precariedade da situación do sector dende a aprobación da lei. Un diagnóstico que o responsable do Observatorio, Hokam Casares, resumiu en catro tendencias: descenso importante do volume de produción de exemplares impresos e aumento dos editados en formato dixital; mantemento á baixa do número de títulos editados en galego, que supoñen a metade dos editados en Galicia; diminución severa do consumo de libros non de texto; resultados negativos dos balances das empresas do sector, tanto editoras, librarías como empresas de artes gráficas, a maioría delas en números vermellos ao longo da década.

Unha situación crítica, á que os diversos gobernos de Núñez Feijoo deron as costas, xa que a partir de 2009 se reduciron o conxunto das achegas ao sector do libro e da lectura nun 50 %, porcentaxe que Carlos Amoedo estimou no 70 % (pasando dos 7,5 millóns de euros de 2009 aos 2,30 millóns de euros do orzamento deste 2018), chegando até o 82 % no caso da partida anual de compra de novidades editoriais en galego para bibliotecas públicas. Un diagnóstico dramático avalado polas intervencións na xornada dos representantes das editoras, librarías e autoras que denunciaron a renuncia da Consellaría de Cultura a contar cun nivel de gasto acorde coas necesidades dun sector á intemperie que a lei considera estratéxico para Galicia.

O fracaso da lei do libro e da lectura de 2006 (como do plan de lectura a ela asociado), elaborada co consenso e o entusiasmo (inxenuo) do sector (proceso que na xornada reconstruíron con detalle Xavier Senín e Cristina Novoa, secretarios do grupo de traballo), reforzado polo consenso da propia cámara galega, obriga a repensar a propia estratexia do sector en Galicia, sometido ademais a retos tan complexos como os da hibridación dixital, a concentración da distribución e a banalización da cultura do libro incorporada ao sector da industria global do lecer. Como obriga a reconsiderar o papel deste tipo de «leis promesa», tamén palabras certeiras de Amoedo, sen instrumentos  xurídicos e sen reservas orzamentarias que aseguren a súa posta en vigor, mais aínda cando os compromisos adquiridos polo Gobierno de España coas políticas de consolidación fiscal obrigarán a continuar reducindo os gastos en educación e cultura. Ou noutras palabras, sen un compromiso político e social moi firme e amplo será moi difícil parar a tendencia esmorecente do sector da edición galega que, a pesar de todo, continúa sendo a primeira das nosas industrias culturais.

Moi lonxe de renderse, o sector galego do libro e da lectura esixe estes días a recuperación da lei e do seu espírito de consenso e corresponsabilidade para deseñar actuacións urxentes e imprescindibles que eviten o seu colapso. Medidas que pasan por acordar cos actuais responsables da Consellaría de Educación e Cultura un novo marco arredor das políticas de gratitude e dixitalización do libro escolar (no período autonómico o piar sobre o que se alicerzou a viabilidade do sector da libraría de proximidade e dunha boa parte das editoras), do incremento da dotación bibliotecaria e da proxección internacional do libro e da literatura galega, con atención preferente ao apoio á participación do sector nas feiras profesionais e á tradución a outras linguas. Marco que obrigaría á Consellaría de Cultura e Educación, como ao propio presidente Feijoo (que continúa sen recibir aos responsables do sector) a asumir un incremento plurianual do seu nivel de gasto nun sector sen o que non é posible falar de Galicia como país e como cultura con lingua de seu. Pasar de ser unha lei zombi, rara e decorativa a unha lei activadora do sector profesional do libro e da lectura é un reto que aínda podería ser afrontado no que queda desta lexislatura de abafante conformismo.

Campo do Fragoso CCXI

/en , , , /por

O EQUIPO DE SERGIO E BRAIS

O mellor do Celta desta tempada de resultados mellorables é a magnífica resposta dos xogadores da canteira, corazón, cerebro e alma do equipo de noso. E non o digo só polo campionato excepcional de Iago Aspas cos seus (polo menos) vinte goles e coa súa madurez estilística e a plenitude física do seu xogo electrizante que contra vento e marea da prensa capitalina permitiulle gañar un dos billetes indiscutibles para xogar en Rusia a Copa Mundial 2018. Dígoo, tamén, pola achega decisiva de Hugo Mallo e Jonny, hoxe unha das mellores parellas de laterais da liga, como da do debutante Brais Méndez, que cos seus apenas vinte e un anos e con ficha do filial é capaz de asumir responsabilidades máximas na condución do xogo atacante en partidos memorables como os desta pasada semana co Barcelona e co Valencia, nos que foi un dos máis destacados celestes. Sen esquecer, tampouco, a achega dos dous porteiros, tanto a de Rubén Blanco, a pesar da descontinuidade provocada polas súas lesións, como polas actuacións extraordinarias baixo os tres paos de Sergio Álvarez, que tantos puntiños teñen salvado en Balaídos.

Unha canteira da Madroa representada na alfombra do Fragoso onte tamén na dianteira visitante por Rodrigo, outro dos fixos de Lopetegui, e por Santi Mina, que tivo o detalle celtista de non celebrar o golazo co que no 58’ abriu a táboa de marcas para o Valencia, tras un erro garrafal de Pione e unha volea magnífica coa perna dereita ao pao longo. Unha coincidencia de promesas nosas para non esquecer, como esoutra magnífica traxectoria goleira de Borja Iglesias no Zaragoza (polo momento leva xa 16 caroliños), un nove natural que debe volver a Balaídos a vindeira tempada.

Calidade incuestionable da nosa canteira que demostra resulta moito máis eficaz e económico procurar promesas na propia casa ca traelas por unha millonada de fóra. E para mostra temos botóns abondos como os fiascos de Theo Bongonda e de Emre More, no mellor dos casos revulsivos para apenas un cuarto de hora, ou as máis que dubidosas «fichaxes» de inverno do lateral Marzan ou do dianteiro Lucas Boyé, que nada desequilibrante ofreceron cando foron requiridos.

Diante do Valencia, coma xa sucedera o martes co Barcelona, os celestes máis destacados foron Brais Méndez e Sergio Álvarez. O dez mosense, que comeza a ser un fixo para Unzué, asumíu na lameira nosa o liderado do lesionado Aspas, protagonizando algúns lances espectaculares. Brais iniciou a xogada que no minuto 15’ provocaría un claro penalti a Wass, derrubado na área pequena cando intentaba rematar un centro letal de Pione Sisto. No 32’ rematou unha parede que deliñou Maxi e dous minutos despois foi el quen no interior da área filtrou un pelota de gol á que non chegou o charrúa. Como foi o canteirán quen no derradeiro minuto da primeira parte iniciou unha contra en campo propio, conduciu entre os rivais e finalizou cun remate de Pione, tras un cambio de banda de moitos quilates. Unha actuación soberbia, como a protagonizada catro días antes co Barça, que continuou no segundo acto, na que o rapaz de Mos trazou un gran centro cabezado por Cabral na área pequena, que puido abrir a táboa de marcas, cando o Valencia comezaba a darlle un volta de porca ao encontro.

Como destacadísimas foron até catro das intervencións de Sergio, que volveu a soster ao Celta cando os de Marcelino ían con todo a polos tres puntos. No 27’ rexeitou cos pés un xute duro de Pereira dende a dereita nun dos moitos estiróns valencianistas. No 49’ respondeu a un xutazo de Guedes que vimos dentro e no 80” a unha cabezada de Vezo, nunha xogada terrorífica na que os visitantes dispuxeron de até tres rexeites de gol. Con todo, o paradón do partido reservouno o Gato de Caoira para o 89’ cando lle aguantou a Ferrán Torres o man a man que podía desnivelar a igualdade na táboa de marcas.

Un partido moi intenso, tamén, no que o noso admirado Daniel Wass volveu destacar, tanto polas súas chegadas imprevistas dende a segunda liña, na que é un consumado especialista, como polo seu toque de luva no balón parado, que no 62’ utilizou para sacar unha falta dende o lateral moi ben cabezaba cara abaixo por Maxi, que recuperaba así a súa capacidade de goleiro.

Con estes dous traballados empates, que souberon a moi pouco, o equipo de Sergio e Brais case liquida as súas remotas opcións europeas. Queda apenas a honra de desputar un bo derbi diante dun Deportivo moi necesitado e defender con afouteza que o palmarés do celtismo é acreditar no mellor xogo e na mellor canteira galega.

Vigo e a «Colina Encantada»

/en , , , , /por

Dediquei o artigo da semana no Faro de Vigo a reflexionar sobre a arquitectura de papel deseñada en períodos preelectoriais:

Os anos inmediatamente anteriores ás eleccións municipais alentaron sempre a imaxinación dalgúns políticos vigueses capaces de inaugurar entón as maquetas máis extraordinarias. Foi un clásico deste xénero de arquitectura non construída a «Colina Encantada» que o candidato Manuel Pérez incluíu no programa co que o Partido Popular gañaría as eleccións en 1995, no entorno do estraño conflito veciñal da empacadora de Guixar, que desbancou a Carlos Príncipe da alcaldía. Vendíase a «Colina Encantada» como a recreación do mundo medieval en douscentos mil metros cadrados da parroquia de Candeán, onde se arranxarían seis espazos temáticos dunha vila medieval de cartón pedra. A da «Colina Encantada» foi unha maqueta espectacular diante da que se fotografou Manuel Fraga, daquela presidente da Xunta, converténdose dende entón no modelo de ocorrencia fantástica viguesa.

Tras semellante éxito, durante o seu mandato (1995-1999), o único no que o Partido Popular gozou de maioría absoluta, Manuel Pérez recuncou na estratexia encargando un pavillón multiusos a Álvaro Siza, o arquitecto portugués do CGAC de Compostela, mais do que só quedou o rastro do anuncio nas hemerotecas. Xaora, coa excepción de 1991, ano de auténtica gloria para identidade do Vigo de entre séculos, no que o benquerido alcalde Manuel Soto inaugurou monumentos extraordinarios como os Cabalos de Oliveira, o Sireno de Leiro, os Redeiros de Conde e a Porta do Atlántico de Silverio Rivas, a política das ocorrencias xa fora o eixo da axenda de «concelleiros independentes» como Agustín Arca que instalou os volcáns acuáticos que el mesmo deseñara no paseo de Coia e inzou a cidade de canastras de baloncesto por un «Vigo millor».

Xaora, non é doado esquecer as contribucións que fixeron a este xénero de arquitectura virtual as «alcaldías do porto», tanto a de Abel Caballero (2005-2007) como a de Corina Porro (2009-2011). Sendo Caballero presidente da Autoridade Portuaria presentou en 2006 as infografías do Centro Beiramar, un edifico transparente, acristalado, contiguo ao do Auditorio, que dende alí ocuparía catrocentos metros da fronte marítima até os estaleiros de Barreras. Unha edificación destinada a biblioteca (un clásico dende hai dúas décadas), artes e novas tecnoloxías, que se dicía contaría cun planetario, cines, piscina cuberta, pistas de xeo, xardín cuberto e outras marabillas que quedaron no papel. Sen esquecer que tamén foi Caballero en 2007 quen convocou un concurso de ideas para a reforma do eixo central do porto que sería gañado polo arquitecto francés Jean Nouvel. Un proxecto que quedou no caixón do esquecemento, mais que sempre será lembrado pola proposta de construír no extremo do peirao unha torre para un hotel, de idéntica fasquía a dun menhir, mais que tamén propoñía o prolongamento da rúa Colón até o mar cun tratamento de bulevar, o que non perdeu actualidade. Proxecto desbotado de raíz por Corina Porro durante a súa presidencia da Autoridade Portuaria, nun dos seus clásicos desencontros co dende entón alcalde Caballero.

Máis recente é a maqueta da recuperación da Panificadora, a nosa catedral laica en perigo de completa desaparición, aínda que non perdimos as derradeiras esperanzas de que sexa recuperada decontado para dominio público como centro cívico e cultural. Como tamén confiamos que se convertan axiña en realidade outros proxectos da alcaldía como o de construción da Biblioteca do Estado (prevista tamén na Panificadora) nos terreos expropiados para Cidade da Xustiza e as peonalizacións da praza de América e da Porta Sol, esenciais para transformalas en espazos de encontro nos corazóns dunha cidade policéntrica. Secasí, sucede outro tanto cos proxectos de ascensores do Vigo vertical previstos para o parque Camilo José Cela de Torrecedeira e para unir Urzaiz con Pizarro, que se demostraron tan eficaces xa na rúa Segunda República e Camelias.

Actuación do Vigo vertical, porén, que non compartimos en absoluto na Gran Vía, onde a instalación prevista de ramplas mecánicas de Urzaiz á Praza de España malogrará o primeiro bulevar construído en Vigo hai setenta anos e obrigará ao traslado do Monumento ao Traballo, concibido expresamente polo seu autor para o arranque encosto da avenida. Unha intervención tan irreversible como polémica, na que tamén están afectadas as castiñeiras de indias de ambas as dúas marxes da Gran Vía, que amosa a necesidade de establecer canles de participación veciñal e cidadá que con seguridade evitarían males maiores. Por ventura, xa pasou o tempo das ocorrencias de volcáns urbanos, colinas encantadas e megaproxectos de arquitectura de papel, tanto de iniciativa pública como privada, que ocupan varios volumes na historia do urbanismo vigués.

Onte 1962: «Segredos no Solpor»

/en , , , , , /por

Presentamos no serán de onte no Casino de Sabarís e diante de oitenta persoas Segredos no Solpor, a segunda novela de Iria Misa. Un acto emocionante no que a autora sinalou que con esta obra –a primeira que escribira, que resultara finalista na mesma edición que gañara o Premio Jules Verne con Xa non estou aquí– fora a súa intención abordar o tema das violencias visibles e invisibles sobre as mulleres nunha novela de intriga na que están tamén presente a memoria familiar. Tanto o presentador, David González, como a propia autora sinalaron a importancia da localización da novela nunha xeografía precisa, a de Sabarís (na novela Bico), Baiona e o Val Miñor, o que supón a creación dunha atractiva rota literaria. Insistiu a autora que intentara demostrar o carácter tóxico de moitas relacións adolescentes baseadas no modelo do amor romántico, xerme de moitas das violencias machistas: «A novela revisa as violencias que vemos e aquelas que non. Cómpre educar a rapazada sobre as violencias machistas. A miña intención foi trasnmitir algo de esperanza. Eu son optimista. As cousas poden mudar se o intentamos, os pequenos poden aprender a querer mellor». Ao remate desvelou que no vindeiro mes de setembro aparecerá a súa terceira novela O meu nome é Ziggy Stardust na colección Sopa de Libros, obra finalista no Premio Agustín Fernández Paz 2017.

Onte 1961: Baixa

/en , , /por

Foron moi dificiles os últimos días. A petición propia, onte deixei de ser director de Xerais. Foi unha decisión meditada coa que pretendo volver á escola a comezos do vindeiro curso e continuar colaborando con Xerais e coas outras empresas do Grupo Anaya na súa estratexia de edición en Galicia. Hoxe non podo expresar máis que a miña máis fonda gratitude a todas persoas coas que colaborei neste vinte e oito anos intensos e inesquecibles nos que tiven a fortuna  de formar parte do cadro de profesionais de Xerais, ao tempo que ofrezo as miñas desculpas polos erros, probablemente moitos, que puidera ter cometido. Sei que este é un momento de esperanza nun tempo de incerteza. Xaora, sei que está asegurada a continuidade anovada do proxecto editorial de Xerais como piar e líder da edición en lingua galega. Con todos os abrazos para todas as persoas coas comparto azos e esperanzas. Beizón!

Orzamentos para un devalo

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo aos Orzamentos Xerais do estado e a súa incidencia en Galicia e na Área metropolitana de Vigo:

A pesar de que o PP non ten garantidos os apoios suficientes para aprobar os Orzamentos Xerais do Estado para 2018, o documento entregado no Congreso polo ministro de Facenda expresa a escasa importancia que Galicia ten para o goberno de Rajoy. Lonxe de agravios comparativos entre comunidades, a proposta orzamentaria de Montoro supón, probablemente, as peores contas para Galicia dos últimos quince anos, tanto polo feito de que se reducise o investimento do Estado por baixo dos mil millóns de euros, o que dende 2004 só sucedeu o pasado ano, como polo feito de que esta cantidade de 936,79 millóns de euros supoña unha redución de case un terzo dos 1.363,9 millóns consignados no documento de 2016. Devalo que leva a que Galicia se sitúe entre as comunidades nas que menos se incrementa o investimento real territorializado (apenas un 1,3%), cando esta porcentaxe media é do 15% e acada incrementos en Andalucía do 27%, Madrid do 24% ou no País Vasco do 33,4%, cifra á que non é tampouco allea á contribución decisiva que as cinco actas do PNV puidesen ter á hora da aprobación dos Orzamentos.

Devalo orzamentario do Estado en Galicia no que moito ten que ver a diminución das partidas que o Ministerio de Fomento destina á finalización das obras do AVE (406 millóns de euros), investimentos ferroviarios que supoñen case á metade das achegas para Galicia. Diminucións que se consideramos o investimento real, o efectivamente gastado, se veñen producindo xa dende 2013, e que aventuran que unha vez rematadas ás obras do AVE até Ourense (a data actual prevista de finalización deste tren rápido é 2020), as cantidades orzamentarias para Galicia regresarían aos niveis dos Gobernos de Aznar, anteriores á crise do Prestige. Abonda para prevelo repasar as cantidades previstas por Fomento para outras obras como a finalización da Autovía Lugo-Santiago (47 millóns), a continuidade do polémico Porto exterior da Coruña (30 millóns) e do Porto Seco de Salvaterra-As Neves (13 millóns) ou as partidas do Ministerio de Defensa destinadas á construción de novas fragatas F-100 por parte de Navantia, nun exercicio no que os programas especiais de armamento teñen asignada unha partida de 2.164 millóns de euros e o gasto militar superará os 9.000 millóns, o que supón unha suba do 6,9% con respecto ao ano anterior.

Repaso das partidas asignadas por Montoro para 2018 nas que se detecta que os novos proxectos de infraestruturas galegas, como as actuacións imprescindibles a acometer nas contornas metropolitanas de Vigo, Pontevedra, Santiago, A Coruña e Ourense quedan adiadas para os exercicios de 2019 ou 2020, mesmo a pesar de anuncios estridentes con intención electoral como a prolongación da A-52 do Porriño até Vigo por medio dun túnel ou da A-8 pola Mariña Lucense até o porto de San Cibrao, que reciben partidas pequenas apenas para iniciar os estudos previos. Como tamén se adían outras infraestruturas ferroviarias, longamente demandadas, como a mellora do tren a Lugo, a mellora do Feve na costa norte, ou a liña entre Ourense en Vigo por Cerdedo, cuxo custe de máis de dous mil millóns de euros, semella obrigará a deixala como «asignatura pendente» no cartafol dos proxectos adiados sine die, mesmo a pesar da insistencia das forzas sociais e cidadás en reclamala como estratéxica para o desenvolvemento da Galicia sur.

Secasí, o que o documento orzamentario de Montoro asigna á Área Metropolitana de Vigo para 2018, coa excepción dos 24 millóns previstos para o Porto de Vigo, os 32 para diversas actuacións da Zona Franca e os cinco destinados ao remate da nova depuradora, semella propio dunha pedrea destinada a que os xogadores non desistan na ilusión de recibir algún día un dos premios gordos. Así debemos considerar os 20.000 euros destinados polo Gobierno de España á recuperación da muralla do Castro ou os 35.000 euros para o Marco, cantidades ridículas destinadas a proxectos culturais, onde se bota en falta sequera algunha partida simbólica para a construción da Biblioteca do Estado, fose na Panificadora ou nos terreos das Travesas na zona actual dos Xulgados.

Cifras en devalo do goberno Rajoy para Galicia que sabemos serán aínda máis baixas no proceso real de execución orzamentaria, como demostran os estudos da execución na última década das partidas nos diversos treitos do AVE, nas que poucas veces se superou o gasto do 50% do orzamentado, o que obrigou a súa prórroga, desenvolvéndose así un endiañado exercicio de política orzamentaria de ficción. Un proceso moi pernicioso que acumula á débeda histórica que o Estado mantén con Galicia, mais que tampouco é reclamada coa convicción requerida polo Goberno Galego presidido por Feijoo, que non quere incomodar a Rayoy nin acaba de decidir se pretende ou non dar o salto a Madrid.

Campo do Fragoso CCX

/en , , , /por

ONDIÑAS ASPAS

Un novo hat trick de Iago, o segundo aspazo da tempada, serviu para que o Celta noquease ao Sevilla de Montella, un rival directo na competidísima carreira polas posicións europeas, e para que a bancada de Balaídos nesta liga tan irregular, sexa a nivel de xogo como da conexión da afección co equipo, recuperase a ledicia e o entusiasmo cantando unha tímida rianxeira e que de paso lembrase con gratitude ao Totto Berizzo despedido pola directiva sevillista cando o cadro de Nervión ocupaba posicións de privilexio. Un partido máis igualado do que expresa o contundente catro cero do seu resultado que durante o segundo acto constituíu, ademais, un recital goleiro do Merlín de Moaña, que cos seus tres caroliños de moi alta escola acada os 114 goles en partidos oficiais, superando así o rexistro histórico do mítico Vlado Gudelj e consolidando a súa candidatura para ser considerado xa como o mellor dianteiro celeste de todos os tempos e aspirante indiscutible a levar o nove da vermella no campionato europeo do vindeiro verán.

Os tres goles de Aspas serviron para decantar un encontro no que, porén, foi o cadro andaluz quen levou a iniciativa e na que a parella dos seus dianteiros, Sandro e Ben Yedder contaron con excelentes opcións, mais que nunca foron capaces de superar a Sergio, o gardarredes de Catoira, que ofreceu unha actuación memorable, tamén decisiva para manter a cero a táboa de marcas dos vigueses durante a primeira parte. Dianas do internacional do Morrazo que naceron de dúas asistencias extraordinarias do noso admirado Tucu Hernández, mediocampista de xenerosidade desbordada e vontade inquebrantable, que primero no 57’ filtrou dende a medular para que o de Moaña xutase en carreira entre os dous centrais, e que tres minutos despois ofreceu dende a banda esquerda un servizo en parábola capaz de superar ao porteiro para que Iago marcase case a pracer dende a dereita.

Dous goles de fermosa fasquía, propios dun nove natural, un dianteiro á altura de figuras míticas na historia do noso equipo como a de Pahíño, esoutro internacional celeste da década de 1940, lector de Tolstoi, Dostoievski e Charles Dickens (o que daquela deulle fama de «rojo»), que se caracterizaba tanto pola súa eficacia goleadora como gañador do trofeo Pichichi, que permitiu que o Celta na tempada 1947-48 acadase a cuarta posición na liga e a final de Copa, mais que tamén será lembrado polo seu «fair play» e xenerosidade no xogo cos seus compañeiros. Valores de grande figura que onte tamén expresou Aspas cando no 77’ co hat trick xa ao alcance da súa biqueira nunha contra pasou o balón para que fose Brais Méndez quen marcase, aproveitando despois deforma xa inapelable o rexeite do porteiro ao xute envelenado do canteirán mosense, outro dos destacados de tan feliz tarde. Goles de Aspas que, coma aqueloutros decisivos de Pahíño (56 goles marcou o da parroquia de Navia en todo a súa historia como celeste), deben servir para que o noso equipo recupere azos e posicións de privilexio na táboa clasificatoria.

Xaora, non seriamos xustos se non lembrásemos que no partido de onte foron tamén decisivos os paradóns de Sergio, que durante unha primeira parte na que o Sevilla foi moi superior sostivo el soíño ao cadro de Unzué. Abonda recordar que no minuto 8, Sandro encarouno en solitario, tras un erro garrafal de Roncaglia, e o gato de Catoira aguantou semellante envite. Como incrible foi a parada que cos pés fixo no 43’, cando o Celta xa se adiantara tras un gol en propia meta dos andaluces, tras outro xutazo de Sandro, intervención que, probablemente, decantou o partido para os nosos. Actuación de Sergio que o debería consolidalo na titularidade nesa pugna amical que mantén con Rubén Blanco, esoutro porteiro da canteira, que até agora semellaba que era o que contaba coa confianza do adestrador navarro.

A avultada vitoria celeste diante do Sevilla expresa o valor da canteira nun partido no que interviron até cinco xogadores das diversas xeracións dos formados na Madroa, un feito que non sempre se salienta como merece e quizais os seareiros non valoramos en toda a súa grandeza. Por ventura este Celta que dirixe na lameira a estrela de Iago Aspas posúe idéntica estirpe ao que hai sete décadas capitaneaba no vello Balaídos Manuel Fernández Fernandez «Pahíño», que tamén traballaba para ser convocado para acudir ao Mundial de 1950.

Centros comerciais

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo aos plans de instalación de novos centros comerciais en Vigo:

Non fai falta ser un experto en urbanismo para comprender que a cerna da deboura sobre a ubicación da cidade deportiva do Celta reside na posibilidade de construción dun gran centro comercial e de lecer anexo ás instalacións deportivas. Esa é a intención expresada por Carlos Mouriño na súa máis recente intervención na que lamenta que «o que se lle negou ao Celta se lle está dando a outra xente que non é de Vigo, como está pasando cos proxectos comerciais que hai previstos na cidade», referíndose, sen dúbida, aos centros comerciais Vialia, Recaré, Valadares ou mesmo o máis que controvertido de Porto Cabral, anunciados nalgún caso pola propia alcaldía. Unha polémica protagonizada polo primeiro accionista do Celta, que moi pouco ten que ver con cuestións deportivas, nin sequera co carácter do Celta como insignia viguesa polo mundo, mais que reabre un interesante debate político e cidadán sobre as dimensións, ubicacións, características e criterios de autorización urbanística do novo equipamento comercial previsto na área metropolitana e o seu impacto sobre o pequeno comercio e a propia mobilidade interior no Gran Vigo.

Unha polémica aínda máis complexa de abordar cando Vigo, tras a caída do Plan Xeral de 2008, carece de planeamento actualizado (o vixente é de 1996), o que obriga a acudir a lexislación específica, como a Lei 3/2016 aprobada pola Xunta de Galicia para desbloquear obras de excepcional interese público, como foi a ampliación das instalacións do grupo PSA Citroën. Contexto no que se entenden os máis que razoables argumentos técnicos da concelleira de Urbanismo advertindo que o Celta podería atopar terreos no concello de Vigo para instalar a súa cidade deportiva, pero non para a súa pretensión de promover unha das maiores áreas comerciais do sur de Galicia, como a que anuncia construír en Mos, entre o Mercantil e o Rebullón, de 120.000 metros. O que é román paladino quere dicir que aos propietarios do Celta o que realmente lles interesa é contar con terreos e autorización urbanística para promover un gran centro comercial na área metropolitana. Como sucedera, tamén, coa reforma de Balaídos, nos espazos comerciais está o miolo do litixio entre os intereses (privados) do club e os (públicos) do concello.

Mais abonda con repasar o publicado no Faro de Vigo nas últimas semanas para comprender que nos próximos catro ou cinco anos vaise producir unha auténtica revolución no equipamento comercial en Vigo. No verán de 2022 e cun investimento de 83 millóns de euros Vialia abrirá na estación intermodal de Urzaiz un centro comercial de 90.476 metros cadrados deseñado polo arquitecto Thom Mayne, xirando arredor de Alcampo e Primark como marcas principais. Con anterioridade, probablemente na segunda metade de 2020, o Grupo Eroski poderá inaugurar en Bembrive o centro comercial de Recaré, no que ten previsto construír 70.980 metros cadrados e investir 45 millóns de euros. Xaora, quizais un ano antes, a Zona Franca poida abrir a ampliación prevista do Parque tecnolóxico de Valadares, uns 250.000 metros, a carón do Hospital Álvaro Cunqueiro, onde se poderían instalar firmas como Ikea. Sen esquecer, a posibilidade de recuperación do megacomplexo de Porto Cabral, que afectaría a 300 mil metros cadrados do monte veciñal de Liñeiriños, se fose incluído no novo PXOM, que en ningún caso e sendo optimistas sería aprobado antes de finalizar o ano 2022.

Coas excepcións do exitoso centro Gran Vía e da sempre concorrida área do Meixueiro, que funcionan con carácter metropolitano, estes novos proxectos comerciais periurbanos semellan alleos ás dificultades que atravesan os centros comerciais urbanos construídos no período de entre séculos, como os da Praza Elíptica, Travesas ou mesmo da Laxe, cuxa oferta actual, aínda no entorno da crise de 2008, moi pouco ten que ver coa que ofrecían os días esperanzosos da súa inauguración. Como tampouco parece considerar esta nova onda viguesa de grandes superficies comerciais, que pretende construír mais de medio millóns de metros cadrados, a crise que este tipo de espazos comeza a  vivir nos Estados Unidos, onde nos próximos cinco anos se estima pechen un 25 %, motivada polo incremento das vendas por internet ou pola saturación desta oferta comercial e de lecer, como xa sucedeu na Coruña onde a apertura do Centro Comercial Marineda supuxo o peche posterior do bautizado como Centro Dolce Vita. Sen esquecer tampouco, coa excepción do pulo comercial das cadeas de vestiario instaladas en Príncipe e Urzaiz, a situación precaria do «comercio tradicional», hoxe case desaparecido das rúas do centro. Considerar todas estas circunstancias e tendencias axuda a entender unha polémica onde é tan doado deixarse levar polas aparencias e confundir allos con bugallos.