Este chío que Khaled ElAhmand publicou onte expresa o incalculable valor dos libros. Esta afouta rapaza gazatense sen nome rescata os seus libros entre os cascallos da súa casa destruída polo exército de Israel. Moi queridos teñen que ser para ela os libros que agarima no seu colo. Eis o poder dos libros entre as ruinas da súa terra devastada, eis os libros resistentes, arcas de paz e da esperanza negada polas bombas e o fanatismo.
Grazas á xenerosidade de Xurxo Souto e Xavier Queipo presentamos conxuntamente no Festigal Contos do mar de Irlanda e 55, os libros de relatos dos que son autores publicados por Xerais neste mes de xullo. Con esta fómula en man común recuperamos un atraso de máis dunha hora no horario da Carpa das Letras dun Festigal ao que acudiu moito máis xente ca en edicións anteriores. Despois de presentalos e de que lembrase a participación de ambos os dous na colección Ferros que Cid Cabido dirixiu a finais dos noventa, e tras salientar que dedicaron, dende posicións diferentes, atención preferente ao relato do mar, Xurxo Souto engaiolou aos asistentes cos súas repichocas e relatos do libro que xa presentara hai uns día sen Bueu. Pechou a presentación express Xavier Queipo que nun nun exercicio admirable de síntese definiu 55 como «a historia da miña travesía como narrador iniciada en 1990 con Ártico e outros mares até 2o12, cando cumprín 55 anos. Neste libro están as miñas querenzas literarias e os meus temas fundamentais, dende o mar e a crítica social, pasando pola tortura e a antropomorfización de comportamentos humanos, áté a experimentación como forma da escrita«. «55 é un libro, á mantenta, irregular, xa que as temáticas e as estéticas son moi diversas. Así o quixen». 55 será presentado o 2 de setembro en Santiago e o 4 en Vigo, coincidindo cunha nova viaxe de Queipo.
Este vinte e cinco de xullo quedará na miña memoria como o do punto gal, esa proeza do consenso galeguista que marcará un fito nas páxinas da historia da nosa lingua no seu difícil proceso de hibridación dixital. Desde o mediodía de onte quedou operativo o dominio xerais.gal, o que tras case trinta e cinco anos de actividade constitúe un fito para o proxecto da nosa editora »nacida coa intencion de non deixar baleiro campo nin´gun da edición en galego». Ben sei que tempo haberá para puír detalles no emprego destes noventa e tres dominios puntogal pioneiros. Foi onte un vinte e cinco no que enxergamos unha raiola de esperanza e optimismo, a pesar da incomprensible falta de unión das forzas do nacionalismo galego.
A ferida aberta hai un ano pola traxedia de Angrois na que morreron 80 persoas continúa aberta e tardará ben tempo en pecharse. Os actos celebrados onte en Compostela puxeron en evidencia os discursos existentes sobre o sucedido en Angrois, o conformista dos gobernos de Feijoo e Rajoy, e o inconformista das asociacións de vítimas e veciñanza de Angrois. Mentres na cerimonia de entrega das medallas de Galicia Feijoo expresaba a súa resignación, ás portas da Cidade da Cultura e no Obradoiro as vítimas reclamaban a xustiza e a verdade, exixían a realización dunha investigación sobre as causas do sucedido na Grandeira, así como responsabilidades politicas dos responsables do Ministerio de Fomento dos gobernos de Zapatero e Rajoy. Xaora é difícil rebater que ningún dos principais problemas que provocaron o accidente do Alvia non se resolveron, como quedou claro no debate organizado por Galicia Confidencial sobre o tema. Non é ningunha boutade dicir que «outro Angrois pode volver repetirse», se o sistema ERTMS continúa sen estar instalado e os trens e os trazados son idénticos aos do día do accidente. Coma sucedera co Prestige, onde toda a responsabilidade recaeu no capitán Mangouras, temo que vítimas do Alvia e cidadanía enfrontámonos co valado máis poderoso, o dos intereses de Estado.
Magnífico é o avance do documental Angrois no equecemento, do Colectivo Audiovisual lentes Diverxentes. Moito paga a pena.
Escaparate da librería Miranda de Bueu do 23 de axullo de 2014 con motivo da presentación de Contos do mar de Irlanda de Xurxo Souto.
Cheo histórico no salón de actos do Museo Massó de Bueu para asistir á presentación de Contos do mar de Irlanda de Xurxo Souto organizada pola libraría Miranda. Máis dun cento de persoas vibramos durante unha hora cos relatos, coa música e coa emoción dun serán no que se viviu a épica dos mariñeiros galegos que máis alá do paralelo 48 procuraron os camiño do mar.
Comezou Xurxo Souto a súa intervencion confesando que este libro «era unha ousadía, xa que xeralmente as cousas do mar se calan en terra, ninguén nos aprendeu nada do mar». «Pretendín transcribir as historias dos mariñeiros que foron máis aló do paralelo 48, que entraron nos mares de cuberto e máis da parte de fóra, Os tres codillos, O calcetín, O Gran Sol, ou aqueloutros máis afastados do Volcán de Porcupine ou do Rocal do Con, esa illa entre Irlanda e Islandia». Falou despois Souto de que «Irlanda foi sempre unha obsesión para a cultura galega, sobre todo na música, o que non é estraño xa que os portos galegos de Irlanda, como Bantry, Dingle ou Galway, son a periferia da periferia, onde mellor se conserva a lingua gaélica». Defendeu Xurxo que Vigo e A Coruña, onde están os portos do Berbés e do Muro, epicentros do mar de Galicia, «son a mesma cidade e que rabeen os repunantes».
Relatou Xurxo Souto, con algunha cantarea polo medio, as historias referidas a Bueu, desde a das botas de Riobó, as mellores do mercado, tan importantes para o pé do mariñeiro, famosas dende san Pedro de Miquelón a Trintxerpe, pasando polas de José de Loira de Cela e de Benito Estévez, até a de Lito Gago, un dos gaiteiros do mar, fundador da banda de gaitas Manxadoira de Bueu. A intervención espontánea do propio Lito relatando unha nadal en Terranova foi un dos momentos máis emocionantes do serán. Antes, Xurxo gabara ben chufados aos gaiteiros do mar, «levar un gaiteiro a bordo é unha regalía». A intervención de Rubén Bastón, compañeiro daquel programa inesquecible, Mil Ribeiras da Radio Galega, salientou a importancia destes músicos, que chegaron a gravar un LP no Gran Sol, e o traballo de Xurxo Souto na recpueración e conservación da súa memoria.
No treito final da presentación, antes das repichocas de Xurxo e de Miguel de Cela, Souto advertiu que «este non é un libro de naufraxios, o naufraxio non é épica, é un accidente laboral que debería ter sido posible evitar contando con máis medidas de seguranza marítima,» «máis seguranza e menos épica dos naufraxios», reclamou. »Este é un libro de aventuras, un libro de amor, un libro de descubertas, un libro de pintura, un libro de música, un libro do século vinte, mais tamén un humilde manifesto de futuro. Galicia é o centro do mar, a nosa principal industria, somos a maior potencia pesqueira de Europa. O libro pretende apenas poñer en valor aos galegos como centro do mar.»
As próximas recaladas dos Contos do mar de Irlanda serán as do Festigal, o 25 de xullo ás 20:30; no Museo do Mar de Noia, o 30, ás 20:30 horas; e a da Feira do libro da Coruña, o sábado 2 de agosto, ás 21:15 horas. Medre o mar!
Horas felices as de onte ao mediodía no acto da presentación do programa Pioneiros do dominio.gal. Dende o 25 de xullo, noventa e tres dominios de internet correspondentes a administracións públicas, entidades sen ánimo de lucro e algunhas empresas darán a coñecer os seus servizos, produtos e información en lingua galega baixo o dominio diferencial de puntogal. Galicia e a lingua galega conta xa con este valiosísimo carnet de identidade, «que aumenta a nosa conciencia de país, a nosa cohesión social e a nosa autoestima como pobo», como salientou no acto o profesor Manuel González González, presidente da Asociación Punto Gal. Unha conquista acadada en mancomún, á que non foi allea o traballo voluntario, xeneroso, totalmente altruísta dos membros da asociación Puntogal, que contou co consenso de todas as forzas políticas do Parlamento Galego e co apoio das máis diversas forzas sociais e culturais. Atrévome a dicir que a do Puntogal é a mellor noticia para Galicia e para a nosa lingua da última década, tanto pola súa transcendencia para participarmos con garantías no actual proceso de hibridación comunicacional e cultural coma polo exitoso proceso realizado para chegar a acordos amplos e inclusivos para o conxunto da sociedade galega. A vindeira semana poderemos visitar as páxinas de xerais.gal, prolingua.gal, amesa.gal, celta.gal, rcdeportivo.gal, galiciaconfidencial.gal, sermos.gal, praza.gal, gadis.gal, academia.gal, algúns destes nomes Pioneiros. E a finais deste 2014 poderemos incorporarnos o resto dos que formamos o perimetro en Internet dunha comunidade de catro millóns de persoas. Parabéns A Manuel González González, como presidente, a Edita de Lorenzo, como nova directora xeral do dominio, e ao resto dos membros de Punto Gal por esta gran proeza.
O primeiro obxectivo militar en Gaza son os fogares palestinos. Desde os acordos de Oslo de 1993, a Declaración de Principios na que se pretendía deseñar un proceso de paz para Palestina, Israel destruíu máis de 12.000 fogares, o que explica o elevadísimo número de vítimas civís, só no ataque dos últimos días 583 persoas, 82 % delas picariños, vellos e mulleres.
Co argumento de atacar aos milicianos de Hamas, o exército israelita xustifica o seu masacre e bate sen piedade sobre os fogares familiares, provocando o terror entre a poboación civil e o desprazamento de milleiros de refuxiados. Ben sabemos que na guerra a verdade é sempre a primeira das vítimas. Eis a faciana do xenocidio sionista na faixa de Gaza, fronte ao que a Comunidade Internacional, especialmente a Unión Europea, permanece vergonzosamente «indiferente». Onte nas rúas de Vigo expresouse a solidariedade con Palestina e reclamouse a intervención internacional, único xeito de parar os ataques contra os fogares palestinos en Gaza.
No artigo da semana en Faro de Vigo propoño que o edificio do Centro Cultural da caixa de aforros recupere os seus nomes tradicionais.
Vigo contou cun gran teatro en 1832. Foi o que na praza da Princesa, extramuros, inaugurou o rico comerciante Norberto Velázquez Moreno. Aquel Teatro de Vigo, gabado por Nicolás Taboada Leal como o mellor da Galicia do seu tempo, funcionou na Porta do Sol durante case medio século, até que en 1882 abriu outro máis amplo e moderno, o Circo-teatro Tamberlick. Este segundo teatro vigués, concibido polo mestre de obras Sesmero como un espazo polivalente, serviu na rúa do Circo (hoxe Eduardo Iglesias), durante case un século, como teatro, circo, primeiro cine vigués e foro político, onde Pablo Iglesias, o ferrolán fundador do PSOE, pronunciou o 6 de xaneiro de 1900 un extraordinario discurso de hora e media de duración. O terceiro dos teatros vigueses foi o Rosalía de Castro, cuxos nomes de proxecto, segundo Jaime Garrido Rodríguez, foran “Romea” e “Cervantes”, situado entre as rúas Policarpo Sanz, Reconquista, Marqués de Valladares e Rosalía de Castro (hoxe Darío Álvarez Blázquez). Un gran teatro decimonónico de estilo italiano, cuxo modelo era a Scala de Milán, inaugurado o 15 de xullo de 1900, tras quince anos de obras, que tivo vida efémera, xa que foi destruído por un incendio o 8 de febreiro de 1910, cando alí se celebraba un baile de entroido.
Sobre as cinzas do teatro Rosalía de Castro as herdeiras do filántropo verinés José García Barbón encargaron a Antonio Palacios a construción dun gran teatro ao servizo de Vigo. Un proxecto ambicioso que o arquitecto porriñés expuxo á cidadanía viguesa hai un século, un edificio monumental con funcións de teatro, casino e cine que tras máis dunha década de traballos sería inaugurado en 1927 como teatro García Barbón. Dende entón, o gran teatro de Palacios foi considerado como unha das iconas vigueses, fachenda arquitectónica do pulo dunha cidade laboriosa e cosmopolita. Albergaba os salóns do elitista Casino, un gran teatro con acceso dende a rúa Policarpo Sanz e do cinematógrafo Rosalía de Castro (bautizado xa así na súa inauguración) con acceso dende Marqués de Valladares. Cinema coqueto, ao que despois se engadiría un restaurante e cafetaría, que durante os anos setenta funcionaría como sala viguesa de Arte e Ensaio, onde vimos películas inesquecibles e inentendibles como aquela búlgara “Corno de cabra” en cartel durante moitas semanas.
Adquirido por Caixavigo para transformalo en centro cultural, o García Barbón foi rehabilitado, baleirado na súa totalidade, entre os anos 1982 e 1984, polo arquitecto Desiderio Pernas. Unha rehabilitación non exenta de polémica, xa que foi modificada a fachada orixinal de Palacios da rúa Marqués de Valladares, ademais de cubrirse a terraza cunha cuberta de cobre baixo a que se instalou unha biblioteca. A esa reforma de Pernas pertencen as magníficas esculturas dos cabalos de bronce de Xoán Oliveira e as cinco pezas alegóricas de Manuel García Buciños da fachada principal.
Tras esta rehabilitación o edificio foi rebautizado como Centro Cultural Caixavigo e, máis tarde, seguindo o proceso de fusións da entidade prropietaria, como C.C. Caixanova e C.C. Novacaixagalicia. Xaora, a pesar da teimosa insistencia dos responsables da caixa de aforros de erradicar os nomes de García Barbón e Rosalía de Castro de edificio tan emblemático, a memoria popular viguesa, sempre tan sabia e prudente, continuou utilizándoos. Hoxe, cando Vigo perdeu para sempre a caixa de aforros e tamén a sede da fundación Novacaixagalicia (unha decisión da Xunta de Galicia que Núñez Feijoo debe explicar con detalle), e antes de asistir a un novo bautizo do edificio, semella moito máis razoable recuperar as denominacións históricas e populares para o que continúa sendo o primeiro teatro de Vigo: “Teatro García Barbón” e “Auditorio Rosalía de Castro”; ás que atrevo propoñer se engadan as de “Biblioteca Plácido Castro”, en lembranza do grande tradutor, e “Sala de Arte Urbano Lugrís”, en memoria do que foi o pintor primeiro da cidadeatlántica. Este exercicio de restitución da memoria cultural viguesa debería estenderse ao edificio onde a caixa de aforros instalaou o seu Centro Social na rúa Policarpo Sanz, que debería recuperar o seu nome popular de “Casa Bárcena”.
Na nova etapa que abre a fundación Novacaixagalicia, bautizada como A Fundación, un proceso do que moi pouco sabemos os cidadáns galegos, é imprescindible que os sinais de identidade vigueses sexan respectados. Os propietarios de Abanca, como tamén os responsables de A Fundación, onde van ter un importante peso decisorio, non poden esquecer que o Teatro García Barbón, o Auditorio Rosalía de Castro e o Centro Social Casa Bárcena (e a súa colección de arte galega, a primeira e máis importante do patrimonio de noso) forman parte esencial do ser de Vigo e da súa área metropolitana.
A axencia francesa AFP chiaba onte a tarde esta gran foto de Miguel Riopa para ilustrar os actos celebrados na illa de san Simón con motivo da Homenaxe nacional ás vítimas do franquismo organizados pola Iniciativa Galega pola Memoria. Magoa o escaso eco que este acto recibiu nos medios galegos, apenas unha mostra da hibernación á que esta sometido o proceso de recuperación da memoria desque goberna o Partido Popular, como proba a paralización do proxecto interuniversitario «Nomes e voces» e o da propia Lei de Memoria histórica de 2008, sen recursos nin dotacións para desenvolver as súas finalidades. Denunciouno alí Manuel Rivas o pasado sábado: «non existe respecto pola memoria histórica en España», continúan »impunes» algúns crimes franquistas e moitas fosas comúns agardan ser abertas. Nunca esquecemos que San Simón, onde vivimos tantos momentos felices, é a illa da memoria, testemuña silente ao fondo da ría da dor de milleiros de persoas que alí foron recluídas e de tantas outras cuxa dor non foi aínda reparada. A gran foto de Riopa quedará na nosa memoria para nunca esquecelo.
