NON SAÍMOS DO LIXO/2.0 cap. 7 “A lingua” from komunikando tv on Vimeo.
Non todo vai ser zunia, estes vinte minutos de Komunikando.tv cos seus altibaixos son para botar unhas boas risas.
Aquí o resto dos episodios de Non saímos do lixo 2.0, unha serie moi recomendable. Beizóns para o equipo de Denís, Leo, Marcos, Susana e outros compañeiros responsables de tan atractivo proxecto da internet galega.
Golpe á lingua from cig-ensino on Vimeo.
Un vídeo interesante da CIG-Ensino que ordena e visualiza o proceso de retroceso institucional da lingua promovido polo PPdeG dende 2007. Mágoa dalgunhas incorreccións nos títulos iniciais e do xenio necesario para aguantar as barbaridades negacionistas que pretenden xustificar a derrogación da Lei de Normalización Lingüística,
No artigo da semana en Faro de Vigo volvo sobre a iniciativa de Prolingua en defensa da Lei de Normalización Lingüística.
“A secular e florecente vella lingua dos galegos está sometida desde hai séculos, e especialmente hoxe en día, a un proceso de progresiva degradación e esmorecemento que ameaza a súa propia supervivencia precisamente na súa terra de nacemento, consecuencia dun longo proceso histórico. (…) A actual situación da lingua dos galegos é problemática e incerta. A coexistencia dos dous idiomas, galego e castelán, só legalmente cooficiais a partir da aprobación do Estatuto de Autonomía, é conflitiva e asimétrica, e agocha unha pugna desigual onde o galego sofre unha profunda subordinación. (…) As actuais relacións asimétricas entre o galego e o castelán esixen, en aplicación do espírito e a letra do artigo 5º do Estatuto de Autonomía, que o galego teña un apoio proporcionado ao grao de subordinación que actualmente sofre a fin de que no futuro o seu uso normalizado e pleno faga innecesaria toda medida tutelar.”
Esta escolma de tres textos sobre a situación da lingua dos galegos forma parte da exposición de motivos da “Proposición de lei de normalización lingüística en Galicia” presentada en 1981 polo deputado vigués de Esquerda Galega Camilo Nogueira. Tres textos que non perderon actualidade nin vixencia e que no marco do recoñecemento que o daquela recente Estatuto de Autonomía, tamén de 1981, viña de facer do galego como lingua propia de Galicia, abriron no Parlamento galego un proceso de debate xeneroso entre os seus grupos que levou dous anos despois a aprobación por unanimidade (AP, UCD, PSOE, PCG e EG) da Lei de normalización lingüística (Lei 3/1983, de 15 de xuño). Un fito senlleiro para a historia da nosa lingua co que se propoñía conseguir mudar a súa deriva histórica e a súa postración social. Un importante consenso político que, dende aquela, permitiu forxar os alicerces sobre os que se desenvolverían o “pacto”, “acordo” ou “consenso” (tanto nos ten a palabra escollida) arredor das políticas lingüísticas e de fomento do emprego do galego acometidas polos diversos gobernos, tanto os presididos polos populares, como aqueloutros de coalición de socialistas, galeguistas e nacionalistas.
Un “acordo” ou “consenso” –que dende entón non fora cuestionado nunca polos seus asinantes, deica a virada actual asumida polo Partido Popular de Galicia presidido por Alberto Núñez Feijóo– baseado en catro principios de acción positiva asumidos amplamente pola sociedade galega como eixos da súa convivencia lingüística. Primeiro, a cooficialidade de ambas as dúas linguas, o que supón procurar a súa igualdade xurídica real e desenvolver idéntica competencia nas dúas linguas do conxunto da cidadanía. Segundo, o carácter do galego “como lingua propia de Galicia”, o que a recoñece como sinal identitario e patrimonio principal do país. Terceiro, a necesidade de políticas de promoción do galego –necesarias por atoparse o noso idioma nunha situación de partida de clara desigualdade con respecto ao castelán– para garantir a súa presenza social en todos os ámbitos sociais, con especial atención aos da administración, o ensino e os medios de comunicación. E cuarto, o respecto ao principio de individualidade, que supón que cada cidadán utilice a lingua da súa preferencia nas súas comunicacións non institucionalizadas.
A Lei de Normalización Lingüística permitiu, pois, chantar os alicerces dun “acordo” histórico –non sempre executado polos diversos gobernos coa mesma convicción e entusiasmo– actualizado en 2004, e consensuado tamén en sede parlamentaria por PPdeG, PSdeG-PSOE e BNG, no “Plan Xeral de Normalización Lingüística”. Unha excelente actualización do consenso, esfarelada polo actual Goberno tras a aprobación unilateral do “Decreto de plurilingüismo” (2010) e da “Lei de convivencia e participación” (2011), medidas coas que os populares pretenden contentar a aqueles sectores negacionistas que non queren ter contacto ningún coa lingua galega.
Tras as declaracións dalgúns candidatos populares sobre a posibilidade de mudar os topónimos dalgunhas poboacións –o artigo 10º da LNL establece que a súa única forma será a galega–, é oportunísima a iniciativa da plataforma apartidaria Prolingua (www.prolinguagalega.org) que solicita ao presidente da Xunta o seu compromiso público de non promover nin acometer ningunha reforma da Lei de normalización lingüística que non se produza co mesmo consenso e unanimidade coa que a Lei foi aprobada no seu día. Unha modificación unilateral da LNL, como a que enuncian algúns candidatos populares, suporía un abuso de poder inadmisible, dada a escasa lexitimidade democrática e moral que se contén no feito de modificar por maioría simple o que se adoptou por unanimidade en 1983. O futuro da lingua de todos os galegos, un patrimonio da humanidade ao noso coidado, non pode ser comprometido por unha presada de votos.
Foi Manolo Candelas quen me fixo reparar en El refugio de la memoria, o libro autobiográfico de Tony Judt. Foi unha recomendación certeira, que moito agradezo, xa que é deses libros memorables que comezan conmovendo e logo te devoran pola potencia da súa voz. Conmove coñecer as circunstancias dramáticas, brutais, nas que o narrador realiza a confesión da súa vida, pechada a súa consciencia e lucidez nos límites dun corpo transformado na máis dolorosa cadea. Porén, o lector abandona decontado esta actitude piadosa para quedar enguedellado por unha voz narradora (o libro foi ditado con enormes dificultades) firme, lúcida, tinxida dunha doce melancolía capaz de relatar de forma case naturalista o devir da súa infancia na posguerra en Putney, aquel barrio londiniense onde Judt aprendeu o principio de austeridade (algún eco dickensiano atopamos) que sempre o acompañaría alí onde viviu. Vinte e cinco relatos, apenas estampas nalgúns casos, construídos cos fíos da vida que posúen unha poderosa capacidade de interrogar ao lector polo seu propio fío vital; mais, tamén e sobre todo, unha historia persoal capaz de provocar a reflexión sobre o vivido, o viaxado, o compartido, o devecido, o renunciado, o acadado…
Como xa fixera en Algo va mal, Judt arrisca a mollarse e fala con total liberdade do corporativismo universitario, tanto do College de Cambridge onde se formou e onde comezou a súa carreira como profesor universitario, como da universidade novaiorquina onde exerce sometida aos andazos dun novo puritanismo. Tamén critica ao estado de Israel, sen renunciar a súa condición de xudeu, afonda dende o pensamento crítico no concepto de identidade no marco do mundo global ou apupa de forma entusiasta a Nova York, á que considera a «cidade do mundo» do noso tempo, ou recomenda o transporte ferroviario ao que considera o máis humano dos inventados pola humanidade. Impacta a visión do mundo deste intelectual honesto que no cabo da súa vida ofrece unha testemuña que nos achega doses de esperanza reflexiva para afrontar as «crises da mediana idade», un concepto que aborda con moita retranca. Unha das mellores pezas de prosa biográfica que teño lido recentemente, un xénero polo que devezo cada vez máis.
FOCHANCA
Non é doado explicar as razóns desta cuarta derrota consecutiva do Celta en Balaídos, nin a xeira tan negativa que arrastra nos dous últimos meses no que apenas obtivo dous puntos de vinte un posibles. Comprendo que diante da impotencia que provoca comprobar como se derruba o noso equipo, coa mesma facilidade dun castelo de naipes, o máis doado sexa culpar aos arbitros e a federación de tan vergonzosos resultados. Mais a pesar de que as arbitraxes moi poucas veces se teñan equivocado a prol dos nosos, enganaríamos moito se cremos que nesta escasa fortuna cos colexiados reside a actual gravísima carencia de competitividade do equipo de Herrera. As razóns desta fochanca de resultados e, sobre todo, de xogo do noso equipo ten moito máis que ver coa errada planificación da tempada, coa insatisfactoria confección do propio cadro de xogadores e coa escasa capacidade do adestrador para introducir variantes no seu esquema. Tras unha formidable primeira volta, o Celta chegou ao treito decisivo da tempada, cos seus xogadores de ataque fóra de punto, uns física e mentalmente agotados, outros descomprometidos para ofrecer un esforzo suplementario cando é máis necesario. O cadro de xogadores quedou moi curto, como demostra que as lesións de Mallo e Vila descompuxeron unha defensa que até entón funcionara como a liña máis estable do equipo. E por riba, dende o banco, Herrera tampouco está sendo capaz de achegar solucións alternativas para un esquema que antes funcionaba e que agora todos os rivais coñecen e superan con asombrosa facilidade. Non podemos atribuír o resultado fronte ao Valladolid á arbitraxe, xa que os penaltis reclamados pola bancada foron máis que dubidosos. A derrota explícase pola incapacidade do Celta para controlar o partido, xa que apenas levou o leme durante os cinco minutos de fulgor cos que iniciou a segunda parte e nos que De Lucas marcou o gol, no tipo de xogada que mellor funciona nos celestes: subida pola banda e pase interior de David e remate directo en carreira do catalán. Un espellismo que apenas durou uns minutos, até que volveron marcar os visitantes coa mesma facilidade da primeira parte na que case fixeron desaparecer da lameira calquera iniciativa celeste. Os de Pucela aseñoraron a pracer todo o partido, que se xogou a maior parte do tempo no campo celeste, acadando un marcador que se quedou curto para as súas oportunidades, grazas ás intervencións de Falcón, o mellor dos nosos. De nada serviron os trocos de Herrera, previsibles e fóra de tempo. O que lle sucede a esta Celta chámase inmadurez competitiva, unha grave doenza de conformismo, caracterizada pola ausencia das doses suficientes de intensidade e creatividade para desenvolver o xogo dun equipo gañador. Non se pode pretenden subir a primeira división xogando a maior parte do tempo dos partidos decisivos no propio campo; non se pode pretender que che asubíen un penalti ou sequera algún saque de recanto, se non es quen de arrecunchar ao rival durante uns minutos na súa propia área; non se pode controlar o partido, se non se impide, sequera algunha vez, a saída de balón dende a defensa do equipo rival. Máis alá do discurso vitimista das arbitraxes amañadas ou daqueloutro que atribúe as derrotas á inexplicable mala sorte, se pretende participar no play-off de ascenso, o mínimo obxectivo esixible, este Celta ten que mellorar moito, moito a competitividade do seu xogo. É o único xeito posible de sacar ao equipo da fochanca na que quedou encallado.
Hoxe os membros da Cerna de Prolingua entregamos no rexistro xeral da Xunta de Galicia unha carta para o presidente Alberte Núñez Feijóo. No texto expoñémoslle a nosa preocupación sobre unha hipotética, mais non descartada, reforma da actual Lei de Normalización Lingüística, solicitándolle se comprometa publicamente a non promover nin acometer ningunha reforma desta lei que non se produza co mesmo consenso e unanimidade con que a foi aprobada no seu día.
Se desexas apoiar esta petición, asina a petición en liña.
No artigo da semana de Faro de Vigo volvo sobre os prexuízos acuñados pola cultura españolista sobre o oficio galego.
Cando xa esquecéramos as meteduras de zoca de Rosa Díez (“Zapatero é galego, no sentido máis pexorativo do termo”) e de José Montilla (“vostedes fan de galegos en Madrid, móllanse pouco”), foi esta semana o presidente de FAES, José María Aznar, quen volveu utilizar os tópicos prexuizosos sobre nós cando pretendía ponderar as aptitudes do seu compañeiro Mariano Rajoy subliñando a súa “capacidade de resolución e capacidades para ser presidente”, mais advertindo que quedarían condicionadas por “que ten a súa forma de ser, a súa personalidade, o seu estilo, a súa orixe e oficio galego” (sic).
Máis alá da escasa simpatía de ambos os tres políticos e da súa evidente torpeza oratoria, como da reincidencia xenófoba da deputada de UPyD (que antes ofendera con palabras semellantes ao presidente da Xunta de Galicia) e da raquítica xenerosidade de Aznar co candidato galego do PP á presidencia do Goberno, ambas as tres intervencións expresan a existencia aínda no imaxinario españolista dos prexuízos máis rancios e das valoracións máis negativas sobre os cidadáns galegos, pexados só polo feito de nacer ou vivir neste recanto do universo.
Moi lonxe de vitimismos chovinistas ou de complexos de inferioridade propios da época de Xan das Bolas, que non compartimos de forma ningunha, é moi decepcionante que a esta altura da historia, tras tres décadas de estado autonómico, non se teñan superado prexuízos xenófobos, acuñados na cultura española dende a literatura do século de ouro. Estereotipos sobre os galegos –considerados como xente “pechada”, “supersticiosa”, “desconfiada”, “indecisa”, “torpe”, que “na escaleira non sabe se sube ou baixa”…– xustificados, a maior parte das veces, polo humor, unha estratexia de vello que fai agradable estes comportamentos xenófobos (racistas), presentados nos chistes como inofensivos, choqueiros, brincadeiras que non poden nin deben escandalizar nin ofender a ninguén. Comportamentos, porén, que non poden agochar que na versión do dicionario da Real Academia Española que se pode consultar en Internet, na entrada “galego” se continúen recollendo as acepcións “tonto” (Costa Rica) e “tatexo” (O Salvador), a pesar de que non hai moito tempo, tras unha polémica nos medios, fosen retiradas outras, tamén de carácter inequivocmente pexorativo.
A estratexia de recorrer ao humor ou a ironía para xustificar comentarios denigrantes sobre os galegos foi a utilizada polos correlixionarios e valedores mediáticos de Díez ou Aznar que acudiron decontado ao contexto informal do discurso para quitarlles ferro. Dialéctica que o presidente da Xunta levou estes días até o seu límite cando tratou converter as palabras con pementa negra do presidente de FAES en “algo totalmente positivo”, apenas sutís gabanzas de primavera para o candidato do seu partido, considerándoas como “loanza ao carácter pausado, tranquilo e intelixente do señor Rajoy”. Un inverosímil exercicio de ambigüidade de quen pretende poñer unha candea a deus e outra ao diaño, aínda que en realidade sexa incapaz de agochar que a súa intención fose non incomodar a Aznar, deixando nun ridículo tremendo ao candidato galego e, por ende, ao resto dos seus compatriotas.
Idéntica raíz ten o tratamento que un sector da prensa conservadora madrileña concede ao nome de José Blanco, actual ministro de Fomento, a quen se refiren despectivamente co diminutivo do seu hipocorístico, un feito que, non teño dúbidas, sería considerado escandaloso para calquera outro membro do gabinete ou das cámaras electas. Moito máis alá da connotación afectiva agarimeira que supón o emprego do diminutivo galego, é doado identificar as razóns políticas polas que estes medios pretenden subliñar prexuizosamente a identidade do ministro de Palas de Rei.
A repetición teimosa destes estereotipos nos medios de comunicación centralistas vai conformando prexuízos que enchoupan coma orballo os diversos segmentos da sociedade española, arraigando de tal xeito que de forma inevitable conducen á intolerancia e desconfianza sobre os cidadáns de determinadas comunidades. Os prexuízos –moi presentes no terreo lingüístico, como puidemos comprobar na concursante galega da recente edición de “Gran Hermano”– son xuízos precipitados emitidos por persoas que se deixan levar por tendencias non sustentables na razón nin no coñecemento. En definitiva, sentimentos afectivos de rexeitamento e discriminación que modelan actitudes e axudan a conformar comportamentos políticos. Eis a súa gran importancia.
“Os galegos por vacilantes”, “os vascos por violentos”, os “cataláns por agarrados” ou “os andaluces por vagos” nunca serían xente de fiar. Fronte a estes prexuízos xenófobos, cómpre tolerancia cero. Fagámonos respectar.
Así explican aos nenos en Xapón o desastre de Fukushima. Unha peza que achega moita información sobre o que está sucedendo e sobre a forma de entender a catástrofe por parte das autoridades niponas. Quedei moi desacougado, xa que o nivel de ocultación dalgúns dos efectos máis evidentes da radiación é asombroso.
Vía Ramón Lobo.
Precioso! Unha publicidade de libros moi ben conseguida dunha tenda de libros on line india.
Vía Trafegando ronseis.
