Listado de la etiqueta: espazo_lectura

Espazo lectura

/en , , , , , , , , , /por

O recoñecemento da Federación de Gremios de Editores de España a Espazo Lectura outorgándolle o Premio Liber 2024, na categoría á mellor iniciativa de fomento da lectura en bibliotecas abertas ao público, afáganos aos que en Galicia defendemos o fomento da lectura como unha actividade compartida de socialización e reflexión crítica. Unha distinción merecidísima para este colectivo de voluntariado, que botou raíces no Val Miñor a comezos de 2008, onde constituíu unha comunidade na que persoas de distintas xeracións comparten libros, lecturas e actividades comunitarias arredor da creación literaria e de lectura como vínculo de socialización e coñecemento, con atención preferente para a lectura e a edición en galego. Un voluntariado de fomento da lectura sen ánimo de lucro que entende a lectura como actividade de gozo e coñecemento de vocación subversiva, que singulariza ao ser humano, mais tamén como competencia cívica imprescindible no exercicio da cidadanía, mecanismo de inclusión necesario para a convivencia e o benestar. Un activismo comprometido coa lectura transformada en espazo para a vida, onde é posible gozar da fascinación creada polo conto ou polo álbum ilustrado nunha das súas sesións semanais na Casa da Lectura para o lectorado máis novo. Compromiso coa maxia da lectura aparecida nos encontros con autoras e ilustradoras nas sesións do «Contomar» para lectorado autónomo, ou nos debates dos seus clubs de lectura «Sete vidas» de narrativa, «Lecturas Debuxadas»  de banda deseñada, «Daquelas que len» de lecturas feministas e «Lendo contigo» de lecturas en familia. Como actividades subversivas desta pacífica revolución lectora foron nesta década e media as da «Noite na biblioteca», as edicións de «Dar de ler como quen dá de beber» ou as «Noites Golfas» da Casa da Lectura, que amosaron a envexable capacidade de mobilización desta entidade cohesionada polos lazos de inclusión e de afecto xerados pola lectura e a cultura asociados ao libro. Parabéns intensos para Espazo Lectura.

Publicado en Nós diario: 03/07/2024

Lembranza dunha tarde feliz na Casa da Lectura: 27/05/2010.

Unha década de Espazo Lectura

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao décimono aniversario de Espazo Lectura:

Non se entende a capacidade de resistencia da edición en Galicia sen contar coas achegas que durante a última década recibiu de iniciativas de fomento da lectura. Non hai dúbida que entre elas hai que citar o plan de mellora de bibliotecas escolares, promovido pola Consellaría de Cultura e Educación dende 2004, que cos seus clubes de lectura e as súas actividades de animación está transformando a dinámica lectora de varios centos de centros públicos do país. Como tamén hai que facelo co Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra, que dende 1999 desenvolveu un modelo de intervención lectora sobre unha cidade que pretende mudar a súa pel dende a atención preferente ás crianzas. Sen esquecer, o modelo de corresponsabilidade interinstitucional e intergremial acuñado por Culturgal, a feira das industrias culturais de Galicia, que dende 2007 se celebra no Pazo da Cultura de Pontevedra, recoñecida pola Fundación Contemporánea como “o mellor acontecemento cultural do ano en Galicia”, onde o libro ten protagonismo de seu.

Xaora, nesta relación de iniciativas de éxito do fomento da lectura pública, non pode faltar a de Espazo Lectura (en diante EL), a asociación do Val Miñor sen ánimo de lucro que ten por finalidade o fomento e a animación da lectura, con atención moi singular e constante á lectura en lingua galega e no apoio ao libro galego. Creada o 26 de xaneiro de 2008, aínda que as súas sesións de contos do Contomar comezaran en febreiro de 2006, vencelladas á ANPA do CRA Antía Cal de Gondomar, EL conseguiu en apenas unha década constituír unha comunidade lectora en Gondomar, toda unha xeración que comparte libros e lecturas, así como diversas actividades comunitarias arredor da creación literaria e da lectura como vínculo de socialización. Unha asociación de voluntariado formada por corenta activistas da lectura e duascentas persoas e institucións, entre elas boa parte das editoras galegas e centros escolares do Val Miñor, que axiña se convertiu en referente e recibiu numerosos recoñecementos e premios, entre eles o da Mellor Iniciativa Cultural de Fomento da Lectura, outorgada na Gala do Libro de 2016.

Dende a súa creación EL concibiu a lectura non só como unha actividade individual silenciosa, que require da soidade e da concentración para a conquista dos textos, senón tamén como unha actividade socializadora e compartida de reflexión crítica, que en palabras de Concha Costas, a súa primeira presidenta e fundadora, “nos permita entender o mundo no que vivimos e sentirnos parte da comunidade á que pertencemos”. Eis, a razón de ser de Espazo Lectura, o nome tan afortunado escollido para unha iniciativa que pretende que a lectura se transforme en espazo para a vida, onde é posible gozar da ledicia argallada polo balbordo entusiasta dos picariños lectores co acougo proporcionado polos textos impresos ou dixitais que corren nas pantallas: En definitiva, como sinalou Alberto Manguel, EL asume que “non temos máis remedio que ler”, xa que “ler, case tanto como respirar, é a nosa función esencial”.

Esa é a convicción que move a programación anual de actividades e de clubes de lectura de EL, na que levan participado centos de autores e autoras galegos: Contomar, contacontos de 3 a 9 anos; Os mércores da Casa da Lectura, sesións de dinamización lectora na sede da asociación en Donas; Contos en cueiros, para bebés de 0-3 anos; Lendo contigo, para pais e nais e nenos e nenas de 7 a 11 anos; Comando le, para rapaces e rapazas a partir de 12 anos; Sete vidas e Lecturas debuxadas (cómic), para persoas adultas. Con idéntica intención organiza a “Noite na biblioteca” e a “Fogueira dos versos”, noites fermosas e máxicas que cada ano abren o verán coa luz dos libros e da poesía, a “Sentada lectora”, que en 2012 enfarrapou de libros e lectores e lectoras unha das prazas de Gondomar, ou as dez edicións do “Dar de ler como quen dá de beber”, actividade itinerante que cada 23 de abril leva a lectura a lugares onde non adoita estar presente.

E froito dese compromiso coa lectura pública, a asemblea de EL acordou en maio suspender as actividades na Biblioteca Municipal e renunciar á reserva de crédito do concello de Gondomar destinado a pagar as visitas dos autores participantes na programación da biblioteca preparada por EL. Un conflito que ten a súa orixe na precariedade de funcionamento e das instalacións da biblioteca municipal de Gondomar e no desinterese da alcaldía actual e do seu equipo de goberno por recuperar o diálogo con EL, que conta co apoio do pleno e coa solidariedade dos centros do Val Miñor. A loita por unha biblioteca digna en Gondomar resume hoxe o compromiso desta modélica asociación de voluntariado de fomento da lectura, que merece na súa primeira década de vida todas as beizóns e gratitudes.

Onte 1673: Primeira Gala do Libro

/en , , , , , , , , , /por

Gala_do_libro_2016

Saímos felices da primeira Gala do Libro celebrada no serán de onte en Compostela. A iniciativa, compartida pola AGE, AELG e a Federación de Librarías de Galicia, coa intención de recoñecer a excelencia dos traballos realizados cada ano no sector da lectura e da creación literaria, abre unha nova etapa para o futuro deste sector estratéxico da cultura galega. No marco das incertezas que supón o actual proceso de hibridación da comunicación literaria e a ausencia en Galicia de políticas públicas de lectura, o discurso de Cesáreo Sánchez Iglesias, en representación das tres asociacións convocantes, expresou un estado de ánimo esperanzoso e proactivo, propio de quen non acepta resignado as actuais políticas conformistas.

A homenaxe ao sabio catálán Pere Gimferrer, como escritor galego universal; o recoñecemento das traxectorias de Laiovento e da Libraría Pedreira; os premios a Sermos Galiza, Espazo Lectura e a Póética, a iniciativa de creación hipertextual de Fran Alonso foron do meu maior agrado. Como tampouco podo queixarme dos premios que corresponderon a Xerais en Narrativa, Poesía, Teatro á Mellor iniciativa bibliográfica que achegan azos e doses de autoestima ao traballo do noso cadro.

Onte 754: Con Dolores Redondo no Club de Espazo Lectura

/en , , , , , , /por

Brillante iniciativa de Espazo Lectura a de convocar un vermú literario con polbo á feira arredor de Dolores Redondo, a autora d’ O gardián invisible. Desque entrou pola porta, Dolores non perdeu nin un minuto e entrou de cheo nas preguntas que lle formularon os membros do Club de Lectura de Espazo Lectura de Gondomar.

Comezou insistindo en que «o lector merece que a autora lle dea todo tipo de explicacións, máis aínda tratándose de novel negra.» Redondo non dubidou en cualificar a súa triloxía como novela negra «con todas as convencións do xénero». «Nas miñas novelas hai unha parte técnica calcada do que fai a Policía Foral de Navarra e outro dos procedementos forenses, caros e longüísimos, que na realidade non sempre se levan até o final.» Cualificou O gardián invisble como «novela policial cunha compoñente emotiva, moi presente nas novelas norteamericanas de misterio, que min moito me gustan. Interésame moito o matriarcado, unha forma de vida que coñezo ben, razón pola que quizais esta sexa unha novela moi de mulleres. Quixen ofrecer un detective co que me sentise identificada. Quería moverme nunha contorna onde puidese profundizar máis nas emocións e na nosa cultura».

Referiuse a súa avoa galega que «cando emigrou aos vinte anos levou con ela o coñecemento da tradición ancestral galega, que incorporou á que aprendeu e creu no País Vasco. Aquel mundo da avoa impregnoume a min dende os sete anos, fíxoseme crible. Quizais foi esta a razón principal pola que as novelas se desenvolven no Val de Baztan, onde se preservaron os costumes e crenzas do pasado, sen perder unha miga da súa identidade nin da súa conexión wifi.» Identificou semellanzas daquela cultura popular coa galega, sobre todo no esforzo por preservar a lingua e algunhas crenzas que no caso do Baztan teñen moito que ver coa potencia do bosque e do río, da propia natureza.» Confesou os seus medos de que lle poñan a etiqueta de «maxia» a súa próxima novela. «Non é maxia, é a forma coa que os baztaneros se relacionan coa natureza. Eles, sobre todo elas, as baztaneras pagaron por isto un tributo moi elevado de sangue e horror, queimadas na fogueira da Inquisición.»

Confesou que escribiu a triloxía coa esperanza de que funcionase entre os lectores, xa que «todos os escritores deben soñar que a súa novela pode chegar moi lonxe.» «A velocidade é unha das características do meu estilo narrativo. Odio a palla nas novelas. A xente le novela negra para saír do mundo real. A paz nas miñas narracións atópase no lugar.» Rematou as súas respostas expresando que «o pesadelo de todo escritor de crime é que alguén se lle ocorra poñelo en escena» e anunciando que «cando remate a aparición da triloxía, publicarei outra novela policiaca que non estará protagonizada pola inspectora Amaia Salazar.»

Magnífico e trepidante vermú con Dolores Redondo. A hora e media de conversa non deu para máis. Agardamos volver contar con ela en Galicia nos vindeiros meses para participar na promoción de Legado nos ósos, a segunda novela da triloxía, que Xerais publicará en galego o 19 de novembro, coincidindo coa súa aparición en castelán, catalán e éuscaro.

Onte 227: Rebelión lectora en Gondomar

/en , , , , , /por

Éxito da primeira Sentada Lectora organizada por Espazo Lectura para celebrar o Día Internacional do Libro. Varios centos de persoas desafiando á choiva visibilizamos na alameda gondomareña durante un par de horas a importancia social da lectura. Unha rebelión cívica, anónima, silenciosa, fermosa, interxeracional, imprescindible, unha afirmación lúdica dos libros, as únicas armas coas que conta a lectura. Como se recolleu no magnífico manifesto, que leron as escritoras Araceli Gonda e Paula Carballeira: «A lectura é educación, é formación, é investigación, é colaboración, é socialización, é solidariedade, é porvir. A lectura é un motor social para prosperar. Unha sociedade lectora é unha sociedade capaz. Precisamente por iso non temos dúbidas, onde hai libros, hai futuro». Cantares do Brión pechou coa súa foliada coral tradicional esta entrañable sentada para o recordo. Bo día do libro, mellores lecturas compartidas!

Sentada lectora

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre a iniciativa de Espazo Lectura de realizar unha Sentada lectora na Alameda de Gondomar o vindeiro domingo 22 de abril ao mediodía.

Espazo Lectura convoca para o domingo 22 de abril, ás doce da mañán, unha “Sentada lectora” na Alameda de Gondomar. Encadrado na completa semana de actividades que a hiperdinámica asociación gondomareña de fomento da lectura organiza con motivo da celebración do Día do Libro (23 de abril), este acto cívico reunirá a persoas de todas as idades comprometidas a ler durante un cuarto de hora o libro que levará cada unha delas. A lectura dun manifesto a prol da lectura por parte de Paula Carballeira e Araceli Gonda e as actuacións musicais do grupo Migallas e do coro Cantares do Brión de Vincios completarán o programa deste acto lúdico e reivindicativo co que os organizadores pretenden nun momento de crise financeira e certo conformismo social salientar que “o valor da lectura e a cultura é máis importante que nunca para facer libre á cidadanía e dotala de instrumentos de futuro, de esperanza”. Un acto orixinal de rebelión e insubmisión lectora, do que non existen precedentes en Galicia, que de forma simbólica e silenciosa evidenciara o carácter cívico da lectura e a necesidade de que sexa incluída na axenda pública utilizada polas administracións públicas, partidos políticos, asociacións veciñas e medios de comunicación.

Hoxe a lectura é un fenómeno híbrido e socialmente moi relevante, que afecta a toda a cidadanía, xa que vivimos un proceso de mudanza profunda entre o modelo de lectura textual, característico dos libros, revistas e xornais impresos, e o de lectura hipertextual, utilizado sobre as pantallas de ordenadores, taboíñas, e-readers ou teléfonos. Os lectores de todas as idades, non só os máis novos, compartimos decote a actividade lectora sobre libros e xornais impresos coa que realizamos sobre as diversas pantallas hipertextuais. Os espazos públicos urbanos quedaron inzados de máquinas dixitais para ler e escribir das que ningún cidadán pode prescindir, sexan caixeiros automáticos, parquímetros, pantallas informativas ou servizos de administración dixital. Vivimos nunha sociedade saturada de textualidade, onde en Internet ninguén sabe nin pode lelo todo, onde todos debemos asumir que somos parcialmente analfabetos nalgúns eidos, onde rematou o monopolio da escritura correcta, onde hai unha parte significativa da escritura pública –como a das mensaxes de sms ou das anotacións de twitter– que non se atén as convencións ortográficas, onde o devir cotián está marcado polas transaccións lectoras realizadas sobre as pantallas dos máis diversos formatos –algunhas tamén táctiles e interactivas que utilizan recursos iconográficos e multimodais moi atractivo– ás que adoito non son alleas interferencias publicitarias e outros spams que poden chegar a confundir a lectores sen experiencia dixital previa ou máis afeitos a intercambios orais.

Neste proceso de mudanza xa non podemos concebir a lectura como un hábito ou unha afección dunha parte da cidadanía (arredor do 58% dos maiores de 14 anos defínese como “persoas lectoras”) disposta ao goce das obras literarias impresas. Hoxe a lectura é moito máis, é unha competencia cidadá imprescindible, un mecanismo de inclusión social necesario para a convivencia e o benestar de cada comunidade. A cidadanía contemporánea será lectora multisoporte ou non será cidadanía, non hai posibilidade escolla, eis unha nova fronteira, unha revolución imparable na que como sinala o profesor Daniel Cassany “se diversifican tanto os artefactos letrados, como os usos e as funcións da lectura”.

O fomento da lectura así entendida transfórmase na prioridade das políticas educativas, culturais e de igualdade. É esencial o papel do sistema educativo para formar lectores e lectoras con capacidade crítica e competencias abondas para utilizar toda clase de textos e hipertexos presentes en libros, xornais ou revistas, sexan os impresos ou os dixitais. Como adquire especial significatividade o papel no fomento da lectura contemporánea das bibliotecas, os espazos públicos especializados en favorecer á cidadanía de todas as xeracións o acceso a todo tipo de información e a todo tipo de textos e formatos escritos, sen esquecer a responsabilidade dos seus profesionais como mediadores no fomento da lectura no seu ámbito local. As familias tamén poden contribuír de forma decisiva á lectura, xa que no seu seo se poden consolidar hábitos lectores xerados e compartidos ao abeiro dos afectos. Outrosí sucede coas redes sociais capaces de compartir recomendacións literarias no que xa se denomina “lectura social” ou do papel dinamizador do chamado “voluntariado para a lectura”, promovido por entidades privadas como Espazo Lectura, capaces de provocar poderosas revolucións lectoras como a que se vive en Gondomar dende hai apenas tres anos.

Balance 3/2010: «Plan de Mellora de Bibliotecas Escolares», Espazo Lectura e Trafegando Ronseis

/en , , , , , /por

A pesar do fraquísimo «Ano do Libro da Lectura» promovido pola Consellaría de Cultura, as experiencias de fomento da lectura en Galicia colleron en 2010 un importante pulo en Galicia. Entre todas elas destaca pola súa dimensión e enorme transcedencia o Plan de Mellora de Bibliotecas Escolares (PLAMBE), promovido dende o curso 2005/2006 pola Consellería de Educación e concibido xa no curso anterior, o que para nós constitúe unha das noticias máis destacadas do ano.

Actualmente participan no plan 374 centros, entre os cales está o 51% do IES públicos. Paralelamente a esta Plan, a Asesoría de Bibliotecas Escolares de Galicia promove a campaña Hora de Ler de fomento da lectura, da que forman parte acccións tan interesantes como as Mochilas Viaxeiras, Ler e Escoitar (concurso de lectura en alta voz), os Apadriñamentos lectores, a hora de ler (o tempo específico dedicado á lectura nos centros), a edición de guías e materiais, a celebración de módulos formativos con especial atención á alfabetización informacional e a mudanza de paradigma no eido da lectura ou a celebración do Encontro de Bibliotecas Escolares, nos que puidemos comprobar este ano que participan 1.200 persoas que rebentan a sala grande do Pazo de Congresos de Santiago. Dentro deste plan ten espcial significatividade o funcionamento de 177 clubs de lectura, nos que participan máis de 5.000 lectores adolescentes. O traballo desta rede de Clubs de Lectura recóllese nos blogs Ler en mancomún, Libros a eito e Rede Lectura e compártese cada ano nas xornadas dos Clubs de Lectura.

Un traballo intensísimo promovido dende a Asesoría de Bibliotecas Escolares por só dúas persoas, Cristina Novoa e Pilar Sampedro, que merecen toda a nosa admiración e aplauso por conseguir semellante proeza. Un plan modélico que merece e debe ser potenciado en recursos humanos e materiais como unha das actuacións máis estratéxicas no noso sistema educativo. Constitúe, ademais, un modelo e unha referencia para o resto das Comunidades Autónomas, o que nos enche de fachenda.

Mención á parte e xa noutros ámbitos merecen dúas experiencias de fomento da lectura por min moi queridas: Espazo Lectura e Trafegando ronseis.

A primeira como modelo pioneiro do traballo do que eu entendo será un dos axentes de fomento da lectura no futuro: o voluntariado pola lectura. Espazo Lectura co seu traballo case diario no concello de Gondomar, concibindo a lectura de xeito transversal e interxeracional, transforma radicalmente a concepción das políticas culturais nunha comunidade local. Unha experiencia interesantísima que xa constitúe un modelo fóra do noso país.

Outrosí sucede con Trafegando ronseis, o blogue de Anxo e Gracia, que dende 2007 realiza un seguimento polo miúdo da produción editorial infantil e xuvenil, e dalgunhas outras novidades literarias, destacando, tamén, polo seu rescate na rede de materiais audiovisuais para ser utilizados como recurso didáctico nas aulas. A súa atención a compilar materiais contra a violencia machista merece ser destacada.

A todos os tres, ás responsables da Asesoría e os participantes no PLAMBE, aos voluntarios e voluntarias de Espazo Lectura e Trafegando ronseis as nosas beizóns e maiores azos polo seu xeneroso traballo.

Con «Dona Carme« e «Brancos e negros» na Casa da Lectura

/en , , /por

Mañá á tarde irei contar á Casa da Lectura. É un privilexio que me produce ledicia e, ao tempo, un atrevemento xa que, nestes anos, non hai dúbida ningunha que adestrei pouco. Sei que compartir as palabras e os silencios cos lectores primeiros é unha experiencia irrepetible. Nestas sesións cos picariños o único que me preocupa é non lembrar as cantareas e os recitados, para eles resulta aínda máis decpecionante que para o propio contador que as palabras non flúan coma se tivesen vida propia. En todo caso non sei como  hei agradecer esta oportunidade aos meus admirados amigos e amigas de Espazo Lectura.

Día Escolar da non violencia e pola Paz

/en , , , , , /por
[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/UoR0cuRfnKA" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Moito agradezo o esforzo que Anxo e Gracia veñen facendo en recompilar materiais da rede sobre a efeméride de hoxe, o Día Escolar da non violencia e pola Paz, que proban a vitalidade da celebración e a calidade e eficacia do traballo didáctico realizado nas aulas e nas bibliotecas do país. Un percorrido por tanto traballos escolares que para min resultou moi emocionante e gratificante. Aconséllo moi vivamente.

Tamén merece a nosa mención o encontro virtual, organizado por Espazo Lectura, que con motivo da efémeride mantivo Agustín Fernández Paz cos lectores e lectoras dos seus Valados.

«Clandestino» na noite na biblioteca

/en , , , , , , /por
[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/Mf3tRK1e0RM" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Ben sabemos que Deolinda é unha marabilla.
Este «Clandestino» (unha das miñas cancións preferidas) é  apenas a miña pequena homenaxe para os lectores e lectoras que pasaron esta noite na biblioteca. Os membros de Espazo Lectura son os clandestinos da esperanza.

Beizóns!