Listado de la etiqueta: baiona

O galego tamén é para o verán

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a comentar un texto galegófobo do PP de Baiona:

Para Manuel e Martiño, novos baioneses que falarán galego

Esta semana soubemos que para o Partido Popular de Baiona o galego non é lingua para o verán. Nunha nota publicada en redes sociais, ao fío dun acto celebrado o serán do 13 de xullo, incluído na programación Baiverán 2022 da Concellaría de Cultura, os populares lamentan «la falta de respeto que la concelleira [sic] de Cultura tuvo ayer con el público que asistió al monólogo del humorista Quico Cadaval en la plaza del Concello [sic] al decidir que se hiciese en gallego y no en castellano para permitir que los asistentes, una gran mayoría residentes de segunda vivienda en nuestra localidad procedentes de diferentes puntos de España, pudiesen entenderlos y no se sintiesen discriminados». Texto no que entenden «que si se pueda optar por nuestro dialecto [sic] en otra época del año, no es de recibo que se haga en pleno verano, la época de mayor afluencia turística»; e no que rematan apelando ao carácter “acogedor” [sic] da vila da Arribada e á utilización do castelán como cortesía cos visitantes, así como recoñecendo ter recibido queixas trasladadas por asistentes ao monólogo pola lingua utilizada.

Un texto político que aventuramos pasará á historia externa do galego por reunir en apenas un cento de palabras as mentiras e os prexuízos actuais máis grosos sobre a nosa lingua milenaria. Máis alá do desatino (sinónimo no vocabulario galego de “burrada”) e do atrevemento sen referencias académicas ningunhas de clasificar o uso das linguas pola estación do ano, outra forma de diglosia na que o galego continúa sendo a lingua inferior, o conto do grupo popular baionés (como ben advirte para estes casos o mestre Castelao) é ben triste xa que nega de raíz a existencia da propia lingua galega, á que se refire como “nuestro dialecto”, terminoloxía do máis reseso franquismo, anterior á Constitución, ao Estatuto de Autonomía de Galicia e á Lei de Normalización Lingüística que dende hai máis de catro décadas regula a nosa convivencia e a utilización das linguas cooficiais no espazo público. Un texto galegofóbico que en aras desoutro prexuízo de evitar que os nosos visitantes españois poidan sentirse molestos escoitando un monólogo en galego dun actor galego ou simplemente lendo na rúa un carteliño onde se anuncia, máis aínda se posúen unha segunda vivenda en Galicia (condición de propiedade que para os populares semella outorgarlles “dereito de veto lingüístico”), apela a que “por cortesía” durante o verán prescindamos do uso do galego e sexamos, dialogando co verso rosaliano, estranxeiros na nosa patria.

Este disparatado texto dos populares baioneses, que ben debería sequera ser comentado polos responsables galegos do PP, podería formar parte d’ O libro negro da lingua galega. Quiñentos anos de represión e silenciamento (Xerais 2022), monumental obra recente na que o profesor Carlos Callón escolma en oitocentas páxinas documentos de proscrición, limitación, desprezo e ataque ao galego. Textos que documentan unha fobia poliédrica persistente, a galegofobia, o odio á lingua de Galicia, presente ao longo da historia en diversas formas, dende prohibicións polo seu uso privado e público, queimas de libros, castigos físicos, sancións administrativas ou multas  até os actuais prexuízos lingüísticos que obrigan a esa eterna ollada subordinada sobre o galego e sobre a propia Galicia como suxeito político. Neses poderosos anteollos que deforman a ollada sobre a nosa realidade lingüística, até facela irrecoñecible por mentirana e deformada, como sucede co estrafalario texto dos populares baioneses, identificamos a cerna do agravio lingüística actual, que coincide (e non parece fortuíto) cun retroceso do emprego do galego no espazo público até niveis preconstitucionais por parte dalgúns responsables políticos.

No entanto, do conto triste de Baiona paga a pena recoller o fío tan valioso da cortesía lingüística, un camiño de respecto e empatía de dúas direccións, que compromete tamén ás persoas que nos visitan e ás que decidiron compartir as súas vidas aquí durante a tempada nas súas segundas residencias. Deámoslle a volta ao carpín do abandono e da desidia e recoñezamos que o verán é un tempo de privilexio para gozar co galego, tamén, nos areais, cantís, prazas e terrazas de Baiona nas que un entorno acolledor de respecto e curiosidade as veraneantes poidan recoñecer a existencia da lingua galega e o se uso en espazos privados e públicos. Como o verán é tempo para que todas, tamén as visitantes, poidamos gozar da diversidade e da calidade das manifestacións culturais en lingua galega, sexa na música, no teatro, no audiovisual ou na creación literaria onde hai moito e bo para escoller. O galego é lingua milenaria de acollida, que abraza e agarima as persoas que con curiosidade e respecto se achegan a ela.

Xaime Garrido, arquitecto

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao pasamento do meu admirado Xaime Garrido:

O pasamento do arquitecto Xaime Garrido Rodríguez deixa ao Vigo metropolitano sen un dos principais defensores do seu patrimonio e mellores coñecedores da súa historia. Ás portas da inminente chegada ás librarías doutro dos seus libros fulcrais, «O Vigo amurallado», que el concibía como «unha obra case definitiva sobre a historia patrimonial do Vigo vello», editado polo Instituto de Estudios Vigueses, entidade da que foi fundador (1991), Garrido deixa para a memoria da súa cidade amada máis dunha ducia de libros de investigación sobre a súa arquitectura e patrimonio. Obras esenciais para entender a nosa arquitectura histórica froito dun labor teimoso e altruísta de quen durante cinco séculos defendeu con planos na man o patrimonio histórico-arquitectónico e o medio ambiente como parte esencial da paisaxe e identidade galegas.

Nacido na parroquia de Bembrive en 1938, onde reatopaba o celme do Vigo popular das terras do Val do Fragoso, Xaime titulouse na Escuela de Arquitectura de Madrid en 1966, exerceu no Vigo metropolitano a súa actividade como profesional libre. Un traballo como arquitecto de máis de dous mil proxectos de edificación e urbanismo, que compartiu no seu tempo de lecer co seu compromiso insubornable e afouto coa causa da defensa da memoria de Vigo. Obras arquitectónicas entre as que destaca o complexo parroquial dos Capuchinos da rúa Vázquez Varela ou proxectos urbanísticos como o Plan Xeral de Baiona, redactado en colaboración con Alberto Baltar Tojo, Xosé Bar Boo e Jaime Riera, concello miñorano do que foi arquitecto municipal honorífico (1968-1973), o que permitiu a conservación do seu magnífico centro histórico e contorna paisaxística.

Amante da arqueoloxía –descubridor da estación paleolítica de Chan do Cereixo, na parroquia de Donas en Gondomar– e apaixonado fotógrafo amador, montou en 1980 a súa primeira exposición fotográfica, «Arquitectura Modernista. Vigo 1900-1920», titulada como o libro homónimo colectivo no que participou, editado polo Colexio de Arquitectos de Galicia (COAG), do que Garrido foi presidente da súa comisión de Cultura, desde a que promoveu a formación do arquivo e a realización de exposicións, conferencias, informes e publicacións. Cadora, tería que agardar case unha década a que a Deputación de Pontevedra publicase os seus traballos de investigación premiados pola propia institución provincial: «Fortalezas de la antigua provincia de Tui» (1987, 2001) e «Vigo. La ciudad que se perdió. Arquitectura Desaparecida. Arquitectura no realizada» (1991), que se converteu no primeiro clásico da historia de Vigo do século XX, case un «long seller» dos libros sobre Vigo, reeditado xa en cinco ocasións. Un libro fermosísimo  e estremecedor, no que probablemente Garrido deixou a cerna de toda a súa obra posterior, na que catalogou a arquitectura viguesa destruída –dende o edificio Rubira ás murallas do Castro–, mais tamén  a arquitectura de papel, a debuxada e non edificada, a arquitectura que puidemos ter e a que non existe.

O Vigo actual e o Vigo futuro, que por ventura se enxerga xa peonil entre o paseo de Afonso, a porta do Sol e Policarpo Sanz, non sería posible sen o berro, algunhas veces case en solitario, do arquitecto Xaime Garrido, que reclamou nas páxinas de «Faro de Vigo» e noutros xornais vigueses, sempre con afán didáctico e cívico, a conservación do edificio da Estación do Ferrocarril, do Pazo de Xustiza da rúa do Príncipe, das vivendas da mazá de «El Pueblo Gallego» ou a conservación exenta da muralla do Castro, a quen dedicou outro dos seus libros, «El origen de Vigo. El monte de O Castro y su castillo» (2011). Como a actual conciencia conservacionista do patrimonio arquitectónico, que impregna as actuacións urbanísticas do Vigo actual, ten moito que ver coa publicación de libros sobre o arquitecto Jenaro de la Fuente (2016) ou dos seus volumes «Vigo, arquitectura urbana» (2001) e da súa monografía excepcional sobre Manuel Gómez Román (1994), ambos os dous en colaboración co seu amigo e cómplice o historiador Xosé Ramón Iglesias Veiga.

Xaime Garrido loitou coma un heroe civil para que o Vigo do futuro se reconciliase coa súa memoria, para que se parase a desfeita irresponsable e incomprensible da súa arquitectura civil e industrial. Fíxoo coas únicas armas que posúen os sabios coma el, as da razón e as da investigación, como puxo de relevo cando hai apenas dous anos recibiu emocionado o Premio Laxeiro. Mágoa que nestes anos ningún grupo político tivese en cidade esquecedeira como Vigo a coraxe de propoñelo para que fose nomeado sequera como vigués distinguido, para quen merecería a medalla da cidade, un fracaso colectivo que a todos debería avergonzar.

Con todos os abrazos para os teus, grazas inmensas, mestre Garrido!

Onte 1991: «Mamá, quero ser Ziggy Stardust» de Iria Misa

/en , , , , , , , , , /por

Viaxamos onte a Baiona para acompañar a Iria Misa na presentación da súa terceira novela, Mamá, quero ser Ziggy Stardust, xunto a Alba Barreiro, ilustradora do libro. O pub Bidendum quedou pequeno para acoller a máis dun cento de persoas que seguiron a conversa da autora e da ilustradora con Cristina Palacios, presidenta da Arelas (Asociación de familias de menores Trans*), sobre o que é a primeira novela infantil en galego que aborda esta realidade, narrada por Thomas, o inseparable amigo imaxinario de Aine. Un serán no que estivo presente a figura e a música de David Bowie na antoloxía de temas interpretados polo dúo formado por Starman e China Girl. Unha tarde na que moito se gabou a rebeldía da figura de Bowie, e os seus diversos heterónimos artísticos, unha figura icónica que quixo mudar o mundo por medio da música, mais sen esquecer a todas aquelas persoas que, a pesar das dificultades e das violencias explícitas ou agochadas, son como eles queren ser.

Onte 1764: Presentación en Baiona de «Xa non estou aquí» de Iria Misa

/en , , , , , , , /por

a_non_estou_aqui_Baiona_14-10-2016-04

Éxito rotundo de Iria Misa na presentación en Baiona de Xa non estou aquí, novela gañadora do Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil 2016. Máis dun cento de persoas seguiron no salón de actos da Casa da Navegación a intervención de Ledicia Costas e Iria Misa, compañeiras e cómplices da Xeración da Esperanza que está remudando a literatura galega.

Comezou confesando Ledicia Costas que Xa non estou aquí era a segunda novela das catro que Iria Misa leva escritas. «Iria é unha escritora prudente, discreta, unha grande lectora, que coñece a actualidade literaria, que conta cun criterio literario moi formado e que leva traballando en silencio dende hai tempo. Gañar o Premio Jules Verne supón para ela entrar pola porta grande na literatura galega». «Iria Misa é unha escritora social, non escribe sobre temas amables, a denuncia social ten para ela un peso decisivo. Ela dedícase a narrar, non dá consellos morais, consciente de que as valoracións corresponde facelas ás lectoras».

A seguir, Ledicia Costas desvelou que nas conversas con Iria a esta novela sempre a chamaban «Os murnios», «uns personaxes moi potentes que viven ao límite». «Xa non estou aquí é unha novela sobre os límites, sobre os límites do amor e da soidade, os límites soportables na adolescencia, cando non existen os grises, cando todo e branco ou negro. Esta é unha historia na que se exploran con magníficos resultados os extremos». «Xaora, é un libro que pode ler calquera clase de público», afirmou Ledicia Costas, para seguir salientando que «é unha novela que se devora, que ten un ritmo que agarra polas entrañas». «Está narrada dende diversos puntos de vista. A novela funciona como un prisma no que a luz sobre desaparición da protagonista provoca reflexións e refraccións, luces e sombras«. «Trata temas esenciais como o amor, a soidade, a necesidade de formar parte din grupo, mais sobre todo é unha histoira de emocións». Rematou Ledicia Costas parabenizando a súa compañeira e aventurando que «Iria comezaba con este Premio Jules Verne un camiño cheo de alegría».

XG00248601Iria Misa confesou que admiraba moitísimo a Ledicia Costas «porque hoxe é a mellor, divertida e cunha cabeza prodixiosa, non podería contar cunha madriña mellor ca ela, e sen ela sei que hoxe non estariamos aquí». A autora salientou despois a importancia do tema das persoas desaparecidas, o tema central de Xa non estou aquí: «En España hai 14.000 persoas desaparecidas, cada día desaparecen 34, unha cifra arrepiante, un problema social que non caduca. Ninguén desaparece por que si. Entre todas estas desaparicións hai algunhas que merecen o impacto dos medios de comunicación de xeito que é imposible ignoralas, pero pasado un tempo esquecémolas e volvemos ao noso, asumindo aquilo que nos contaron sen maís. desta idea naceu esta novela e dunha fixación que tiña dende nena, o medo que me producía o conto do home do saco». «Cando hai case dez anos desapareceu en Baiona unha rapaza pareceume algo terrible. Aquilo coincidiu co inicio da miña escrita, aí naceu a historia que hoxe presentamos».

«Dende o inicio quixen que a miña protagonista falase por si mesma, por iso é Ánxela a que conta a versión do que lle pasa. Fala sen filtros, case sen emoción, conta de forma moi fría o que lle acontece, xa que non sempre é todo o que parece». «Na novela son moi importantes so murnios, unhas amizades de Ánxela, unha xente que ten unha ética fóra da ética, persoas que non seguen as convencións da súa idade, o que crea un misterio arredor delas. Pretendín que as lectoras entrasen pouco a pouco no seu mundo. Quixen fuxir do adoutrinamento e do didactismo, non quixen xulgar, iso correspóndelle ás lectoras, quixen confiar na rapazada. Como tamén pretendín que a novela servise para que as persoas adultas se abrisen á rapazada e coñecesen outras realidades.» «Estou convencida de que como persoas adultas temos que axudar aos mozos e mozas a decidir e valorar pola súa conta. Creo que a literatura, ademais de entreter, debe axudar a mudar as cousas, axudar a reflexionar».

Onte 795: Pavillón de Baiona

/en , , , , /por

A foto corresponde á inauguración o sábado do renovado Pavillón Municipal de Deportes de Baiona. Aparecen o presidente Feijoo, acompañado de Jesús Vázquez Almuiña (alcalde), José Manuel Lete (secretario xeral para o Deporte), Rafael Louzán (presidente da Deputación de Pontevedra) e María José Bravo Bosch (delegada da Xunta en Vigo). O que chama a atención da foto non é a actitude dos políticos populares, se non a creación lingüística bífida, ese imposible palabro «pavibellon», coa que o recinto deportivo de Covaterreña foi rebautizado nunha neolingua ridícula e imposible. Unha mostra máis da obsesión por modificar os usos lingüísticos normalizados e consolidados en espazos públicos en galego que manteñen algúns políticos, como sucede neste caso co alcalde Baiona. Por fortuna, no Facebook da instalación deportiva continúa a denominación en galego. Sen dúbida, para evitar estas decisións tan ridículas precisamos maiores doses de sentidiño e de amor pola lingua propia dos munícipes, ademais de maior rigor na execución de obras e proxectos como no respecto ao establecido na Lei de Normalización Lingüistica por parte dos responsables municipais e do resto das administracións participantes. Feijoo, Lete, Louzán ou Bosch fixéronlle algunha consideración a este teor ao alcalde Almuíña?