Onte 906: Día internacional da muller traballadora

/en , , , , , , /por

Este 8 de marzo centrouse nas mobilizacións a prol do dereito ao aborto libre e gratuito dos dereitos sexuais e reprodutivos, coa intención de frear o retroceso que supón a Lei Rajoy. No obstante, sendo a loita polo dereito a decidir a maternidade fulcral e imprescindible, non se pode esquecer o retroceso que todos os dereitos das mulleres están sufrindo nos diversos eidos da vida social e laboral. Os datos amosan que as mulleres son as primeiras vítimas das políticas de recortes. Ao longo destes últimos cinco anos, os chamados da «crise« (de devaluación salarial) baixou a taxa de actividade e o salario feminino fronte ao masculino, as mulleres sufriron maiores taxas de precarización, aumentando así a fenda salarial entre homes e mulleres. Como se incrementaron tamén os casos de violencia machista e a cultura da mixosinia para vergonza de toda a sociedade. Tras cen anos da celebración desta xornada mundial, a creación de espazos de igualdade real e a defensa dos dereitos conquistados polo movemento feminista é tarefa que a todas as persoas convoca, especialmente aos homes.

Marea branca

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a situación da sanidade pública na provincia de Pontevedra.

O éxito das manifestacións en defensa da sanidade pública, celebradas a pasada semana en Vigo e Pontevedra, testemuñan a preocupación cidadán pola deterioración da calidade deste servizo público esencial na provincia de Pontevedra ao longo dos últimos anos. Se aos duros recortes de prestacións sanitarias e farmacéuticas da pasada lexislatura, se ás longas listas de espera, consideradas proporcionalmente nalgunhas especialidades da área sanitaria de Vigo como as maiores de España, unimos o mal estado dalgunhas instalacións do CHUVI (no hospital do Meixueiro) e o atraso acumulado nas obras de construción do novo Hospital do SERGAS de Valadares (reducido con respecto ao seu proxecto inicial), sen esquecer os efectos da renovación desa custosa hipoteca que supón o concerto singular con POVISA (75 millóns de euros ao ano para atender a 140.000 pacientes) e o retroceso que conlevará para a de Vigo a recente reforma das áreas sanitarias de referencia, semella que existen razóns fundamentadas para esta marea branca de profesionais da sanidade e da cidadanía que coa súa protesta pretende parar o desmantelamento da sanidade pública na área metropolitana viguesa.

A situación dalgunhas instalacións do hospital do Meixueiro é lamentable, quizais a mellor proba do desleixo da Consellaría de Sanidade con respecto á área sanitaria viguesa. As pingueiras e humidades “provocadas” polas galernas de xaneiro e febreiro obrigaron a pechar máis de corenta cuartos, colapsaron nalgunhas ocasións o servizo de urxencias e debido a demanda elevada de hospitalizacións levaron a reabrir durante uns días o edificio do Cíes e a desprazar pacientes ao hospital de Fátima. Humidades nas fachadas do Meixueiro, un hospital que cumpre este ano o seu vinte e cinco aniversario, que non son novidade ningunha (abonda preguntarllo ao persoal do centro que leva denunciado a súa existencia dende hai unha década). No entanto, o máis chamativo do caso é que en 2008 a súa reparación foi incluída no plan director de infraestruturas sanitarias da Consellaría Sanidade do goberno presidido por Pérez Touriño; mais dende entón nunca máis se soubo da intención dos responsables sanitarios dos gobernos de Núñez Feijoo de reparar unhas graves deficiencias estruturais que impiden agora utilizar unha décima parte dos cuartos dispoñibles nun hospital que para ventura dos seus pacientes mantén un elevadísimo nivel cirúrxico.

Desleixo semellante coa área sanitaria viguesa amósase na Instrucción 7/2013 da Consellaría de Sanidade que divide a sanidade galega en tres áreas de referencia, A Coruña, Santiago e Vigo, restando poboación, referencias únicas e recursos só a do sur de Galicia. Unha medida, en aparencia técnica, presentada coa intención de reequilibrar a poboación das áreas do mapa sanitario galego e co argumento de reducir as listas de espera, que supoñerá que máis de 300.000 usuarios das de Pontevedra e do Salnés, que até agora tiñan como referencia ao CHUVI en determinadas especialidades (Oncoloxía, Radioterapia, Cirurxía torácica, Neurociruxía, Cirurxía plástica, Cirurxía pediátrica, Cirurxía cardiaca, Fecundación in vitro), pasarán a depender do Complexo Hospitario Universitario de Santiago. Un traslado, nunca xustificado por un estudo previo nin negociado co persoal sanitario, que alporizou ao Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra (mais tamén ao de Odontólogos, Farmacéuticos e de Enfermaría), ao Foro de Xefes de servizo do CHUVI e á Xunta de Persoal do CHUVI por considerar que terá un forte impacto negativo na investigación e na docencia e reducirá a dotación orzamentaria que recibe a área sanitaria viguesa.

Un reordenamento que prexudica aos pacientes de Pontevedra e Salnés que dobrarán a distancia e o gasto de desprazamento para ser atendidos en Compostela, mais cuxo impacto na diminución das listas de demora cirúrxica será mínimo, como recoñecen tras as protestas cidadás as autoridades sanitarias. Un traslado de pacientes que semella ter como xustificación real a de activar “recursos ociosos” do CHUS, o que traducido a román paladino, supón que o Goberno Galego pretende potenciar o hospital de Santiago detraendo recursos humanos, económicos e tecnolóxicos do complexo público vigués ao que se pretende xibarizar.

Enfrontámonos a un problema político, o de cómo repartir recursos escasos entre as tres áreas sanitarias de referencia. O Partido Popular de Galicia nunca recoñeceu que a área viguesa, a que até agora atendía a un maior número de persoas, arrastraba un vello déficit de infraestruturas sanitarias, cerna de moitos dos problemas denunciados. A solución máis racional e equitativa é aumentar os recursos alí onde son máis necesarios, coma propón a marea branca sanitaria viguesa.

Onte 884: Do Catro ao Uf

/en , , , , , /por

A presentación de Retallos daquela infancia de Bautista Álvarez levoume onte ao Café de Catro a Catro, o emblemático local de Travesas no que había tempo non entraba. Levei unha grata sorpresa tanto polo arranxo actual do café, que continúa mantendo a sua elegante fasquía orixinal, coma, e sobre todo, pola intensa actividade cultural e cívica que promove. Recupérase así o pulo daquel Catro a Catro dos revolcados anos oitenta e comezo dos noventa, que mesmo convocaba un certame de noveliña galega, referente na narartiva daquel tempo. Outrosí sucede en Vigo co Café Uf, sempre un dos meus preferidos, que celebrou hai dous anos o seu trinta aniversario; un local o da rúa Pracer que mantén o seu pulo como espazo de lecer e cultura alternativa e insurxente. O Catro a Catro e o Uf demostran que os cafés son tempo compartido e soñado, espazos que por esta razón, ademais de contar cun proxecto empresarial, precisan dunha estrela que guíe a súa comunidade. Quizais por iso sempre volvemos a aqueles que a posúen.

Onte 859: Desigualdade e pobreza

/en , , , , , , , /por

Os informes publicados onte por Intermon Oxfam poñen de relevo que un dos efecto da devaluación interna que sofrimos, agochada baixo o eufemismo de «crise», é o aumento da desigualdade e da pobreza. Intermon denuncia que no mundo só 85 persoas millonarias posúen unha renda idéntica á da metade da poboación mundial. En España as vinte persoas máis ricas posúen unha fortuna semellante aos ingresos do 20 % da poboación máis pobre. Intermon Oxfam, unha ONG centrada na loita contra a fame (á que non pode bautizarse como «esquerdista»), afirma que «as élites económicas están secuestrando o poder político para manipular as regras do xogo económico, o que socava a propia democracia». Unha idea que na rúa manifestouse de forma máis rotunda tras a pancarta «Non é unha crise, é unha estafa». Unha opinión que segundo o informe de Intermon comparten oito de cada dez cidadáns españois enquisados para os que «as leis están deseñadas para favorecer aos ricos». Unha quebra democrática cuxo primeiro efecto é que os intereses dunha minoría se impoñen sobre os que noutrora foron denominados como «intereses xerais». Recomendo ler ambos os dous informes de Intermon, tanto o xeral («Gobernar para as élites») como o dedicado á reflexión sobre o caso español. Axudan a entender que a desigualdade, a pobreza, o desemprego ou a exclusión teñen a súa orixe neste secuestro do poder político perpetrado polo poder económico. Terrible!!!

Onte 831: Galerna

/en , , /por

Unha das maiores mudanzas do noso tempo é o da información meteorolóxica, capaz de realizar predicións moi fiables, utilizadas polos servizos de emerxencia e protección civil. Entre estas fontes confeso a miña clara preferencia polas publicadas polo equipo de 4gotas. Co espírito didáctico que o caracteriza onte explicou a transformación que se produciría da borrasca Dirk nunha cicloxénese explosiva, ou bomboxénese, o fenómeno que provocou unha tremenda ventada e ballóns moi considerables en todo o país noso. En palabras que utilizabamos na nosa infancia, o que soportamos onte e hoxe é unha tremenda galerna, un grande temporal no mar, acompañado dunha borrasca cun forte descenso da presión, acompañado de caídas da luz en máis de 70.000 fogares galegos (todo un clásico nestes casos). Un fermoso día, cen por cen galego.

Illa soidade

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a non esquecer ás persoas que viven en soidade a noiteboa.

Xa perdín a conta do tempo que un home maior, calculo que terá arredor dos oitenta anos, leva vivindo diante dun escaparate dun comercio da rúa Urzaiz, situado na parada de Vitrasa das casas de Benito Sanjurjo, esoutra marabilla proxectada por Pacewicz. Hai case dous invernos publiquei unha breve anotación no meu blog dando a nova da súa presenza as vinte e catro horas do día ao pé do adro dunha tenda de toallas e roupa de casa. O comercio pechou, como tantos outros do centro, arrasados pola baixada das vendas desta crise interminable, mais o velliño solitario continúa alí, sentado polo día sobre dúas bolsas grandes, onde garda todas as súas pertenzas, que lle serven de único tallo, deitado pola noite, envurullado nas mantas, protexéndose do frío, dos ballóns, da barafunda do tráfico e do algareo constante da avenida.

Ao longo destes dous anos, abráiame velo estricarse ás mañás diante da media ducia de persoas que ao seu carón agardamos o vitrasa que nos leve a cadanseu chollo e afán. Cada mes parece máis fraco e consumido pola súa reclusión nun espazo aberto de seis metros cadrados. Camiña moi amodiño, apenas uns poucos metros para baleirar no sumidoiro a botella plástica dos seus ouriños. En contadas ocasións vin que falase con algún transeúnte ou que conte con persoas amigas. Sei que só a visita algunhas mañás dun rapaz, que o acompaña a asearse e tomar un café quente, é capaz de sacalo durante uns minutos do seu recuncho, onde non posúe nin a intimidade nin o calor do fogar máis humilde.

Cando regreso á noitiña, comprobo que o noso home continúa sentado con dignidade no seu tallo, protexendo as súas costas no escaparate, envurullado entre os seus farrapos, escoitando os noticiarios, as tertulias e os partidos de fútbol no seu transistor, o único fío que semella mantelo unido coa comunidade do seu tempo. Alleo aos ires e vires de milleiros de persoas, que cada día pasan diante do seu fogar improvisado, este home sen nome de Urzaiz procura a súa única distracción, non sei se tamén algún consolo, en seguir os debates políticos sobre a contía dos recortes, sobre as investigacións dos casos de corrupción, sobre o fracaso das que foron as nosas empresas principais ou en participar dese interminable relato de vitorias e derrotas celestes no que depositamos as nosas esperanzas máis efémeras. Un paradoxo moi chamativo de quen decidiu colocarse por vontade propia á marxe, nos espazos de exclusión social e familiar, aqueles non contabilizados en estatística ningunha, dunha sociedade que corre a velocidade de vertixe cara a unha maior desigualdade (e por tanto, a unha maior pobreza), como a unha maior exclusión das persoas diferentes (e por conseguinte, a unha maior soidade).
Fose para mitigar as longas noites do chuviñento inverno, fose para aliviar os días longos do verán non é doado comprender como os servizos sociais non conseguiron convencer aínda a esta persoa para que abandone a súa posición de anacoreta urbano. Ignoro cales son as razóns que o levaron a vivir na rúa. Ignoro se mantén relacións coa súa familia e se dispón, como é previsible, dalgunha pensión para afrontar os seus gastos. Ignoro as causas polas que non acude aos servizos do albergue municipal da rúa Marqués de Valterra. Como ignoro por que o exitoso programa de coidadores do Casco Vello non se amplía a outros barrios. O único certo é que mergullada no rebumbio urbano, na actividade comercial do día ou na movida da noite, a súa soidade é pavorosa e inhumana.

Como sucede nas páxinas de “Illa soidade” (2010), a magnífica novela na que a escritora viguesa An Alfaya aborda o mundo dos chamados “sen teito” (esmoleiros e vagabundos), non sabemos que futuro enxerga este solitario, máis alá de ser unha “illa deshabitada que vai conformando arquipélagos de soidade”. Outrosí sucede cos varios centos de persoas sen fogar que viven noutros barrios vigueses ou cos grupos que ocupan polo día a praza da Princesa ou os bancos do parque de Torrecedeira, persoas que arrastran o seu desarraigo provocado polas súas problemáticas dependencias do alcohol, das drogas ou da doenza mental. Presenzas que nos interpelan en tempos de desfeita social, no que máis de 650.000 persoas están en Galicia no limiar da pobreza, ao tempo que se reducen todos os programas públicos de dependencia e de integración social.

Coma reclamou a cadea humana, formada hai dez días por centos de persoas convocadas polas comunidades parroquiais de Coia, debemos librar unha batalla frontal contra as doenzas sociais provocadas pola crise, a soidade, a pobreza e a exclusión. Cómpre esixir unha resposta inmediata ás situacións de emerxencia social e reclamar aos poderes públicos que non poden renunciar ao seu papel na procura dunha sociedade que respecta os dereitos básicos de todas as persoas.

Onte 803: Terrorismo machista

/en , , , , , , , , , /por

702 mulleres asasinadas en España polo terrorismo machista entre 2003 e 2013, 42 no que vai de ano. Dúas cifras estremecedoras que obrigan a unha contundente resposta cidadá e dos poderes públicos. Números que sabemos son apenas a punta do iceberg do comportamento machista hexemónico na sociedade nosa, oculto no espazo do privado, mais capaz de transmitirse con enorme facilidade xeración tras xeración, a pesar do esforzo coeducativo que dende hai tempo se ven acometendo en escolas e institutos. Para erradicar esta lacra machista. para manter unha tolerancia cero co maltrato e a desigualdade, non abonda por importante que esta sexa coa acción coeducadora, é imprescindible unha actuación integral no conxunto da sociedade. A corresponsabilidade pola igualdade, a denuncia dos comportamentos machistas e violentos,  debe asumirse en todos os ámbitos do público e do privado, dende os grupos familiares e de amizade, pasando polos centros de traballo, até os medios de comunicación e redes sociais. Con todo, os poderes públicos, amparados polas políticas de consolidación fiscal, non poden renunciar a súa responsabilidade nesta loita antiterrorista. Os recortes nas políticas de igualdade e de loita contra o machismo son outra manifestación desta violencia.

Onte 802: Nos dominios de Amazon

/en , , , , , , /por

Despois da lectura de En los dominios de Amazon de Jean-Baptiste Malet é difícil non lamentar a hexemonía adquirida polo xigante estadounidense do comercio electrónico e da distribución do contido dixital. Esta reportaxe dun (afouto) xornalista inflitrado como picker da quenda de noite, durante a campaña de nadal do pasado ano, nunha das plataformas loxísticas da empresa de Bezzos en Francia constitúe unha radiografía completísima do funcionamento destes centros labirinto, mais tamén das condicións de emprego precario ás que son sometidos milleiros destes traballadores invisibles. O libro podería resumirse en apenas unha frase, «Amazon é unha empresa que utiliza procedementos laborais do seculo XIX para ofrecerse como un modelo de empresa súper do século XXI». No pesadelo relatado nestas páxinas, nas penalidades destes traballadores precarios faise visible o modelo de funcionamento da economía ultraliberal achegándose a velocidade de cruceiro. Os sintagmas «Work Hard, Have Fun, Make History» resumen a cultura laboral do universo Amazon, onde todo o persoal asume o atuamento coma cultura relacional, mais onde os dereitos dos seus traballadores, coma se dun estado propio se tratase, quedan moi por baixo do que se lles recoñece nas lexislacións nacionais. Tras a lectura (moi recomendable) deste libro de investigación son máis as razóns de fonda preocupación sobre o desenvolvemento desta transnacional do comercio dixital que, co argumento de «estar orientada cara o cliente», destrúe o tecido da libraría cultural e do comercio minorista, ademais de relegar o indispensable compoñente social da empresa, tanto co seu persoal como coas facendas dos países onde opera. Parabéns aos editores da (excelente) colección «Tipos móviles» da Trama editorial pola publicación de título tan oportuno que remove conciencias de editores, lectores e libreiros.

Hora galega

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre as posibilidades de mudanza horaria e adopción da chamada «hora galega»:

Hai sete anos comentabamos aquí a proposta aprobada na XIIª Asemblea Nacional do BNG de axustar a hora de Galicia á do meridiano de Greenwich, o que suporía atrasar unha hora os nosos reloxos, tanto no horario de inverno coma no de verán. Foron daquela moitos os comentaristas da corte, tanto tiña que estivesen instalados en Madrid ou chantados na propia terra, os que decontado consideraron provocadora esta proposta, cualificándoa de “estupidez inadmisible” propia de nacionalistas dispostos a rachar coa unidade española. Iniciativa que tamén foi rexeitada de raíz por algúns políticos galegos como Alberto Núñez Feijóo, entón á fronte da oposición conservadora, quen no parlamento galego presentou unha pregunta ao presidente Pérez Touriño ao respecto, considerando que o que denominou como “autodeterminación horaria” deterioraba a imaxe de Galicia, lembrando que José Blanco, secretario de Organización do PSOE, a cualificara como unha “chorrrada”.

Porén, a iniciativa do BNG, que inicialmente fora presentada por Lito Prado, entón militante do BNG de Ourense, non tiña intención ningunha arredista, xa que dende unha posición ecoloxista apenas pretendía poñer en evidencia un desaxuste obxectivo que sofre Galicia, como a maior parte das comunidades autónomas (non esquezamos que o meridiano de Greenwich debuxa a súa liña entre Aragón e Castelló), con respecto á hora central europea (UTC / GMT + 1) adoptada como oficial por España desque o impuxo Francisco Franco o 7 de marzo de 1940, como un xeito de expresar a súa querenza polo réxime de Hitler. Transcorridos case setenta e cinco anos, aquela excéntrica decisión do ditador de adoptar a hora centroeuropea, poderiamos chamala tamén “hora alemá”, continúa vixente como outra herdanza rotineira do franquismo, a pesar dos prexuízos económicos (sobre todo os referidos os elevados consumos enerxéticos) que ocasiona afastarse do horario solar medio adoptado polos países co que compartimos fuso horario como o Reino Unido, Portugal (tanto no seu territorio continental coma insular), Marrocos ou a maior parte dos países da África subsahariana. En conclusión, se empregásemos criterios exclusivamente xeográficos, a hora oficial de España debería ser unha menos da que contamos dende 1940, tal como propuxo tan razoadamente en 2006 o BNG para Galicia.

Mais o que resulta paradoxal do caso é que aquela proposta de reintegración ao fuso horario xeográfico, recibida de forma tan abrupta polo PP e PSOE –probablemente por unha actitude seitaria inconsciente, que os leva de forma rotineira a negar validez a calquera proposta nacionalista, sen valorar o seu axeitamento aos intereses xerais–, será debatida grazas ao informe presentando pola subcomisión ou grupo de traballo para o estudo da “Racionalización de horarios, a Conciliación da vida persoal, familiar e laboral e a Corresponsabilidade”, tras ser aprobada pola Comisión de Igualdade do Congreso dos Deputados coa abstención dos grupos de esquerda por considerar que “non afonda en resolver os obstáculos da conciliación”. Se o Goberno ten en conta este informe, a chamada hora galega (canaria ou portuguesa) podería ser a hora española do futuro inmediato. Mudanza significativa para os hábitos e formas de vida cidadá que expresaría, ademais, a posibilidade real de modificar moitos outros marcos e límites que, dende a Reforma Política, os partidos da alternancia consideraron coma fixos e incuestionables.

A proposta de mudanza horaria, elaborada por un grupo de deputados e deputadas, coa participación de numerosos expertos de diversas disciplinas, asume que supoñería unha importante transformación de usos e costumes, tanto nos eidos escolar, laboral, comercial coma social, cunha imprescindible modificación e racionalización dos seus horarios. Un cambio que axeitaría o noso reloxo biolóxico co solar, axustando as nosas rotinas á luz e escuridade naturais, mais que, inevitablemente, debería ir acompañado dunha redución significativa das horas dedicadas ao traballo, rematando coas xornadas prolongadas (e tan frecuentes nalgúns sectores) do abrente ao solpor. A mudanza horaria non pode ser allea tanto ao respecto efectivo á lei de igualdade como a dunha normativa laboral que, a pesar dos seis millóns de parados, é rebentada decote pola carencia de inspeccións e pola flexibilización abusiva da contratación amparada pola recente reforma laboral. Só compartindo o traballo existente e organizando racionalmente as súas xornadas se poderá acometer unha conciliación efectiva coa vida familiar. Ogallá esta adopción da ventureira hora galega supoña tamén o inicio dunha revolución no reparto efectivo e organización do traballo, como na igualdade entre homes e mulleres.

Onte 739: Un privilexio real

/en , , /por

El-Rei será operado na clínica privada Quirón polo doutor Miguel Cabanela, eminencia galega en cirurxía de cadeira que virá expresamente dos Estados Unidos. Unha vez máis Juan Carlos renuncia a utilizar o sistema sanitario público, o que volve constituír un comportamento pouco solidario co resto da cidadanía usuaria deste servizo público esencial, alén da escasa consideración que implicitamente supón dos profesionais da sanidade española. Imaxino que, polo menos, iso conlevará que será o propio monarca quen se faga cargo da factura da intervención e dos gastos de hospitalización e rehabilitación posteriores. Un máis ca exixible exercicio de transparencia. Non obstante, esta intervención privada constitúe un privilexio real que para así quixeran os pensionistas da súa idade que non teñen outra opción que agardar meses e meses para ser operados nos hospitais públicos dun xeonllo ou dunha cadeira. Non é novidade ningunha afirmar que hai tempo que Juan Carlos de Borbón e a súa familia perderon a simpatía da opìnión pública, esa aura que os facía intocables e incuestionables. Como sinalou con certa retranca a súa amante «El Rei é un anciano cabaleiro que loita pola súa saúde», un eufemismo elegante para expresar a súa situación difícil. Todos os datos sinalan que a fin do seu reinado está próximo. Sabemos se a troika decide tamén sobre estas cousas?