Consumo galego

No artigo da semana en Faro de Vigo defendo o consumo responsable e solidario de produtos propios e etiquetados en galego.

seragroSempre que podo escoller, consumo produtos galegos, sendo entre eles da miña preferencia os etiquetados e publicitados na nosa lingua. Lonxe de poder ser considerado como excéntrico ou chauvinista, sei que este comportamento é cada vez máis frecuente tanto nos consumidores como nos produtores galegos, sobre todo de produtos alimentarios, tanto polo que ten de carácter de consumo responsable co medio ambiente como solidario coa lingua e cultura galegas.

Cando vou ao mercado do Progreso ou o supermercado do noso barrio, prefiro o produto fresco e de tempada fronte ao envasado. Non hai dúbida que opto por unhas xudías do Rosal fronte a outras da mesma clase procedentes de Marrocos; coma escollo unha leituga ou escarola galegas a unha bolsa de ensalada de procedencia navarra ou andaluza. Outrosí sucede na carnizaría onde merco sempre o produto galego, sexa “o porco alimentado con castañas”, o chamado “porco celta” ou a “ternera galega” con denominación de orixe, fronte a outras posibilidades foráneas, que tamén sabemos de excelente calidade. O mesmo sucede con outros produtos da compra diaria, dende o leite e as augas minerais, pasando por aceites, conservas, embutidos, viños, cervexas, até mesmo algún produto de limpeza, onde sempre escollo o produto galego. Sei que con esta elección estou contribuíndo a que estas marcas galegas de calidade acaden unha maior cota de mercado. Sei que mercando produto galego estou axudando a manter as explotacións dos nosos produtores agrogandeiros e das industrias agroalimentarias e de distribución propias, co que isto supón para a consolidación de milleiros de empregos e das condicións dos seus traballadores e traballadoras. Un comportamento de consumo galego que cada vez é mellor comprendido por algunhas empresas de distribución, como é o caso de Gadis, que diferencia na publicidade das súas promocións e nos puntos de venda dos seus liñais cunha cuncha de vieira os produtos que “xeran emprego e riqueza en Galicia”. Unha iniciativa de mercadotecnia en clave galega que merece ser salientada.

Xaora, de todos os produtos galegos, prefiro aqueles etiquetados en galego, como non agocho a miña simpatía por aqueles establecementos de distribución, como é o caso dos da cadea vasca Eroski, que utilizan decote o galego no punto de venda e na súa publicidade. No restaurante non teño dúbida que entre dúas marcas da D.O. Rías Baixas escollerei a que sei etiquetada en galego. Outrosí no supermercado, cando merco leite, os iogures ou o queixo da D.O. Arzúa Ulloa, apostarei por aquelas marcas que etiquetan en galego. Sei que consumindo estes produtos galegos estou –como salienta o chamamento recente da Irmandade Galega de Agroalimentarios e Adegueiros, promotora da “Carta do consumo responsable e solidario en lingua galega”– “contribuíndo ao noso desenvolvemento económico, permitindo fixar poboación e garantindo a pervivencia do noso País”.

O consumo responsable é un xeito de participación na transformación da sociedade. Coñecer a trazabilidade de cada un dos produtos, dende a súa orixe e proceso de distribución, até que chega ao seu punto de venda, é un dereito conquistado polos consumidores, que nos permite decidir qué produtos mercar e ónde facelo. O consumo convértese así nun exercicio de cidadanía responsable capaz de contribuír a unha utilización máis equilibrada dos recursos dispoñibles, como a promover unha produción máis limpa e respectuosa cos dereitos dos seus produtores. Outrosí sucede, coa responsabilidae social das empresas na utilización da lingua galega no seu funcionamento e no etiquetado e publicidade dos seus produtos, o que contribúe tanto a achegarlles un valor engadido e a diferencialos no difícil mercado global, coma a visibilizar e a prestixiar á propia lingua.

O éxito dos produtos agroalimentarios galegos e etiquetados e publicitados en galegos, que se debería estender a outros produtos e servizos culturais xerados en Galicia (libros, revistas, xornais, música…), depende da consciencia e responsabilidade de cada un dos consumidores galegos. Cando no supermercado ou no restaurante preferimos un produto galego ou etiquetado na nosa lingua estamos apoiando unha forma proactiva de entender o país. No entorno dunha Galicia en devalo demográfico e coas portas abertas á emigración da súa mocidade, xa non abondan coas declaracións grandilocuentes de amor á Terra. Hoxe cómpre activar un comportamento cívico responsable da cidadanía galega en todos os eidos da vida social, tamén no que atinxe ao seu comportamento como consumidora. Sei que non esaxero cando afirmo que consumir produtos galegos e etiquetados en galego non é só unha forma de sermos e afirmarmos, é tamén apostar pola nosa continuidade como comunidade.

Onte 1050: Accidente no Fiouco

2014_7_26_20705s300xNon me sorprendeu o grave accidente na A-8 no Alto do Fiouco (700 metros) no que participaron medio cento de vehículos. Desde a primeira vez que pasei por estas fermosas cotas da Corda, entre a ventada e as brétemas, co asubío rítmico dos virandelos, collinlle medo a este paso, mesmo a pesar de que estar iluminado por balizas antinéboa día e noite. Trazar esta autovía polos cumes bretemosos da Corda semella foi outra decisión arriscada do Ministerio de Fomento de Magdalena Álvarez urxido pola finalización das obras da Autovía do Cantábrico que acumulaba unha década de atrasos. Ben está lembrar hoxe que este treito entre A Xesta e Lindín foi adxudicado en 2007, despois de modificar o proxecto inicial que contemplaba un viaduto por outra vertente, cuxa cota máxima era duns 500 metros. Como tamén é necesario recordar que as reiteradas denuncias sobre a perigosidade do trazado realizadas polos alcaldes de Mondoñedo e Abadín, apenas aberto, nunca foron atendidas por Fomento. Mágoa da enfermeira falecida e das trinta persoas feridas nun accidente que podería ter sido evitado. Que agarda a actual ministra de Fomento para ofrecer unha alternativa que evite a perigosidade dun trazado de autovía que foi aberto por ela hai menos dun ano? Pasando polo Fiouco compréndese que as brétemas son incompatibles coa velocidade.

Onte 1049: Arcas de paz e esperanza

Gaza_27-07-2014Este chío que Khaled ElAhmand publicou onte expresa o incalculable valor dos libros. Esta afouta rapaza gazatense sen nome rescata os seus libros entre os cascallos da súa casa destruída polo exército de Israel. Moi queridos teñen que ser para ela os libros que agarima no seu colo. Eis o poder dos libros entre as ruinas da súa terra devastada, eis os libros resistentes, arcas de paz e da esperanza negada polas bombas e o fanatismo.

Onte 1046: Angrois no esquecemento

A ferida aberta hai un ano pola traxedia de Angrois na que morreron 80 persoas continúa aberta e tardará ben tempo en pecharse. Os actos celebrados onte en Compostela puxeron en evidencia os discursos existentes sobre o sucedido en Angrois, o conformista dos gobernos de Feijoo e Rajoy, e o inconformista das asociacións de vítimas e veciñanza de Angrois. Mentres na cerimonia de entrega das medallas de Galicia Feijoo expresaba a súa resignación, ás portas da Cidade da Cultura e no Obradoiro as vítimas reclamaban a xustiza e a verdade, exixían a realización dunha investigación sobre as causas do sucedido na Grandeira, así como responsabilidades politicas dos responsables do Ministerio de Fomento dos gobernos de Zapatero e Rajoy. Xaora é difícil rebater que ningún dos principais problemas que provocaron o accidente do Alvia non se resolveron, como quedou claro no debate organizado por Galicia Confidencial sobre o tema. Non é ningunha boutade dicir que «outro Angrois pode volver repetirse», se o sistema ERTMS continúa sen estar instalado e os trens e os trazados son idénticos aos do día do accidente. Coma sucedera co Prestige, onde toda a responsabilidade recaeu no capitán Mangouras, temo que vítimas do Alvia e cidadanía enfrontámonos co valado máis poderoso, o dos intereses de Estado.

Magnífico é o avance do documental Angrois no equecemento, do Colectivo Audiovisual lentes Diverxentes. Moito paga a pena.

Onte 1014: Pobreza infantil

1403369755_994167_1403369901_noticia_normalLeo unha reportaxe desacougante de Cristina Huete sobre a situación precaria dos comedores escolares. Relátanse situacións tremendas, como a dos rapaces que non poden facer fronte ao copagamento sendo obrigados a almorzar nun recanto do comedor «un anaco de pizza da noite anterior ou unha peza de froita, mentres o resto dos seus compañeiros come quente«, o que consitúe unha situación de desigualde inadmisible que atenta contra a dignidade destes menores. Outra das situacións de pobreza infantil severa que, segundo informa Confapa, neste verán afectará a 800 menores en risco de exclusión que, a pesar da aprobación da proposición non de lei de AGE, non teñen garantida unha boa comida diaria. A realización de campamentos urbanos nos centros e o aumento das partidas de emerxencia social son dúas medidas urxentes para evitar calquera tipo de exclusión escolar. Todos os escolares teñen dereito a ser alimentados e vestidos con igual dignidade durante o período escolar coma no estival.

Onte 946: Montoro e as ONGs

MontoroAo ministro Cristóbal Montoro moléstalle que as ONGs denuncien a pobreza e a desigualdade que abre unha fenda cada vez máis dolorosa e miserable na nosa sociedade. Non tivo problema ningún en asegurar que os informes de Cáritas Europa (igrexa católica), que situaban a España como o segundo país con maior pobreza infantil, «non se correspondían coa realidade». Como tampouco tremeulle a voz ao ministro en cualificar de «falta de rigor« o informe que sobre a crecente desigualdade en España no entorno da crise presentou Intermon Oxfam o pasado mes de xaneiro e cuxos cálculos ratificou a ONG hai apenas uns días. Por moito que teime o ministro de Facenda é difícil xustificar en termos de igualdade unha política fiscal que baixa o imposto do patrimonio aos máis ricos e sobe o IVE e as taxas que danan, sobre todo, ás clases máis humildes. Nin Cáritas nin Intermon Oxfam nin Unicef poden ser consideradas organizacións altermundistas nin de carácter alternativo. A desigualde e o empobrecemento das clases traballadoras (agora sen traballo) son dúas das feridas máis profundas da crise.

Onte 929: O folclore triunfa na Reconquista

praza_da_pedra_foto_santome

O éxito popular da festa da Reconquista amosa a escasa relación entre a lectura política do acontecido en 1809  e a ansia dunha comunidade local por contar con raíces.

Énchenos de fachendaapoxeo do vestiario de época, para moitas persoas o mellor testemuño desta presenza do pasado no presente, aínda que nalgúns casos, como o dos membros do equipo de goberno do alcalde Caballero, pode chegar a excesos do localismo máis ridículo. Outrosí sucede coa presenza do folclore en cada recanto e praza do Casco Vello. Na Reconquista é absoluto o protagonismo da música galega de raíz, interpretada polas máis diversas agrupacións, dende grupos de gaiteiros e pandeireteiras a outras formacións de música e de danza (que colle tamén moito pulo) de noso. Semella que detrás deste fenómeno está o traballo paciente da E-trad e doutras agrupacións de música popular galega; froitos maduros que converteron durantes tres días ao Casco Vello nun Serán interminable e emocionante.

Diante deste pulo do vestiario e da música tradicional e coñecendo os datos do uso do galego na cidade de Vigo, é doado conxeturar se non estaremos achegándonos ao modelo bretón e gaélico no que a comunidade conserva e agarima de forma fachendosa o seu folclore, mais abandona silente o emprego do idioma coma a súa lingua de instalación habitual. No entanto, hoxe esa hipótese é pesimista de máis, xa que como sucede no estadio de Balaídos na festa da Reconquista o galego é a lingua oficial do programa mais tamén a empregada pola maioría dos participantes. E non esquezamos que o proxecto histórico dos galeguistas foi que folclore e lingua fosen sempre da man, formando parte do mesmo proxecto normalizador que abrangue ao conxunto da sociedade. Orgullosos do noso vestiario, da nosa música e da nosa fala. Terra a Nosa!

Beizóns, pois, aos organizadores da festa da Reconquista por días tan vividos en clave galega. Os membros da Asociación Veciñal Casco Vello, presidida polo noso admirado Cándido Pérez Betanzos, merecen o noso recoñecemento e gratitude polos seus afáns.

Onte 923: Mortes esquecidas

violencia-generoEntre tanta gabanza a Adolfo Suárez, puido pasar desapercibida unha resposta do Goberno a unha interpelación dunha deputada na que o executivo sostén «que o asasinato dunha prostituta a mans dun cliente non pode considerarse violencia de xénero ao non existir un vínculo afectivo entre o agresor e a vítima». Cando lin semellante barbaridade quedei de pedra. Pareceume vergoñento que se lle roube a estas persoas a súa condición de mulleres para reducilas ao de putas, apenas vítimas da violencia machista de terceira ou cuarta categoría. Estas putas asasinadas non computarán nas estatisticas estatais de vítimas mortais por «violencia de xénero», esoutro holocausto silencioso do que tan pouco se fala que nos tres primeiros meses de ano provocou a morte de vinte mulleres, cinco na última semana. Son mortes esquecidas, algunhas mesmo invisibles para as estatísticas gobernamentais. Terrible e desolador.

Onte 906: Día internacional da muller traballadora

Este 8 de marzo centrouse nas mobilizacións a prol do dereito ao aborto libre e gratuito dos dereitos sexuais e reprodutivos, coa intención de frear o retroceso que supón a Lei Rajoy. No obstante, sendo a loita polo dereito a decidir a maternidade fulcral e imprescindible, non se pode esquecer o retroceso que todos os dereitos das mulleres están sufrindo nos diversos eidos da vida social e laboral. Os datos amosan que as mulleres son as primeiras vítimas das políticas de recortes. Ao longo destes últimos cinco anos, os chamados da «crise« (de devaluación salarial) baixou a taxa de actividade e o salario feminino fronte ao masculino, as mulleres sufriron maiores taxas de precarización, aumentando así a fenda salarial entre homes e mulleres. Como se incrementaron tamén os casos de violencia machista e a cultura da mixosinia para vergonza de toda a sociedade. Tras cen anos da celebración desta xornada mundial, a creación de espazos de igualdade real e a defensa dos dereitos conquistados polo movemento feminista é tarefa que a todas as persoas convoca, especialmente aos homes.

Marea branca

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a situación da sanidade pública na provincia de Pontevedra.

O éxito das manifestacións en defensa da sanidade pública, celebradas a pasada semana en Vigo e Pontevedra, testemuñan a preocupación cidadán pola deterioración da calidade deste servizo público esencial na provincia de Pontevedra ao longo dos últimos anos. Se aos duros recortes de prestacións sanitarias e farmacéuticas da pasada lexislatura, se ás longas listas de espera, consideradas proporcionalmente nalgunhas especialidades da área sanitaria de Vigo como as maiores de España, unimos o mal estado dalgunhas instalacións do CHUVI (no hospital do Meixueiro) e o atraso acumulado nas obras de construción do novo Hospital do SERGAS de Valadares (reducido con respecto ao seu proxecto inicial), sen esquecer os efectos da renovación desa custosa hipoteca que supón o concerto singular con POVISA (75 millóns de euros ao ano para atender a 140.000 pacientes) e o retroceso que conlevará para a de Vigo a recente reforma das áreas sanitarias de referencia, semella que existen razóns fundamentadas para esta marea branca de profesionais da sanidade e da cidadanía que coa súa protesta pretende parar o desmantelamento da sanidade pública na área metropolitana viguesa.

A situación dalgunhas instalacións do hospital do Meixueiro é lamentable, quizais a mellor proba do desleixo da Consellaría de Sanidade con respecto á área sanitaria viguesa. As pingueiras e humidades “provocadas” polas galernas de xaneiro e febreiro obrigaron a pechar máis de corenta cuartos, colapsaron nalgunhas ocasións o servizo de urxencias e debido a demanda elevada de hospitalizacións levaron a reabrir durante uns días o edificio do Cíes e a desprazar pacientes ao hospital de Fátima. Humidades nas fachadas do Meixueiro, un hospital que cumpre este ano o seu vinte e cinco aniversario, que non son novidade ningunha (abonda preguntarllo ao persoal do centro que leva denunciado a súa existencia dende hai unha década). No entanto, o máis chamativo do caso é que en 2008 a súa reparación foi incluída no plan director de infraestruturas sanitarias da Consellaría Sanidade do goberno presidido por Pérez Touriño; mais dende entón nunca máis se soubo da intención dos responsables sanitarios dos gobernos de Núñez Feijoo de reparar unhas graves deficiencias estruturais que impiden agora utilizar unha décima parte dos cuartos dispoñibles nun hospital que para ventura dos seus pacientes mantén un elevadísimo nivel cirúrxico.

Desleixo semellante coa área sanitaria viguesa amósase na Instrucción 7/2013 da Consellaría de Sanidade que divide a sanidade galega en tres áreas de referencia, A Coruña, Santiago e Vigo, restando poboación, referencias únicas e recursos só a do sur de Galicia. Unha medida, en aparencia técnica, presentada coa intención de reequilibrar a poboación das áreas do mapa sanitario galego e co argumento de reducir as listas de espera, que supoñerá que máis de 300.000 usuarios das de Pontevedra e do Salnés, que até agora tiñan como referencia ao CHUVI en determinadas especialidades (Oncoloxía, Radioterapia, Cirurxía torácica, Neurociruxía, Cirurxía plástica, Cirurxía pediátrica, Cirurxía cardiaca, Fecundación in vitro), pasarán a depender do Complexo Hospitario Universitario de Santiago. Un traslado, nunca xustificado por un estudo previo nin negociado co persoal sanitario, que alporizou ao Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra (mais tamén ao de Odontólogos, Farmacéuticos e de Enfermaría), ao Foro de Xefes de servizo do CHUVI e á Xunta de Persoal do CHUVI por considerar que terá un forte impacto negativo na investigación e na docencia e reducirá a dotación orzamentaria que recibe a área sanitaria viguesa.

Un reordenamento que prexudica aos pacientes de Pontevedra e Salnés que dobrarán a distancia e o gasto de desprazamento para ser atendidos en Compostela, mais cuxo impacto na diminución das listas de demora cirúrxica será mínimo, como recoñecen tras as protestas cidadás as autoridades sanitarias. Un traslado de pacientes que semella ter como xustificación real a de activar “recursos ociosos” do CHUS, o que traducido a román paladino, supón que o Goberno Galego pretende potenciar o hospital de Santiago detraendo recursos humanos, económicos e tecnolóxicos do complexo público vigués ao que se pretende xibarizar.

Enfrontámonos a un problema político, o de cómo repartir recursos escasos entre as tres áreas sanitarias de referencia. O Partido Popular de Galicia nunca recoñeceu que a área viguesa, a que até agora atendía a un maior número de persoas, arrastraba un vello déficit de infraestruturas sanitarias, cerna de moitos dos problemas denunciados. A solución máis racional e equitativa é aumentar os recursos alí onde son máis necesarios, coma propón a marea branca sanitaria viguesa.