Onte 1166: «Conduce rápido»

Isabel_Soto_Diego_Ameixeiras_04-12-2014

Como xa vén sendo tradición a comezos de decembro, presentamos onte en Couceiro outra de Ameixeiras, que o autor ourensán títulou Conduce rápido. Foi a tradutora e crítica Isabel Soto quen presentou a novela e realizou un completísimo percorrido pola obra de Diego Ameixeiras. Comezou Soto encadrando Conduce rápido «dentro dun camiño da obra dun autor que renova o xénero negro, que posúe unha voz singular dentro da literatura galega, moi representativa dunha xeración, caracterizada pola fuxida de calquera tipo de sublimación sexa da realidade, da paisaxe, da cultura, da linguaxe, probablemente por que na realidade que nos arrodea non vemos nada que sublimar», Para Isabel Soto esa fuxida da sublimación é «o trazo principal de toda a obra de Diego Ameixeiras, unha literatura moi urbana, moi necesaria, que cobre as expectativas dos lectores. Literatura radical, moi moderna, que fai aparecer aos invisibles, as situacións de precariedade recoñecibles ou cotiáns. O seu é un realismo real, tal como vanas cousas.»

Percorreu Isabel Soto a obra de Ameixeiras, dende as dúas novelas primeiras, protagonizadas polo detective Horacio Dopico, «nas que seguía as convencións do xénero, para dterse en Tres segundos de memoria, «retrato xeracional da mocidade urbana galega, que xa daquela en 2006 vivía na precariedade, que contínúa, unha violencia que nos doe. «A partir de aí hai un camiño de depuración na  obra de Ameixeiras. Unha literatura moi directa, cunha tensión que via incrementándose. Vidas cruzadas, frustracións nas relacións sentimentais, presente en novelas como Dime algo sucio e Historias de Oregón.» «Tras Asasinato no consello nacional, o seu éxito de vendas, volve polo camiño da depuración, nas tres últimas obras, Todo OK, Matarte lentamente e Conduce rápido nas que afonda na precariedade, condensación narrativa, fragmentarismo, lonxe de calquera sublimación. A presenza de luzadas líricas nas descricións, a introdución de matices do mundo urbano, a importancia da participación do lector no texto, as oracións breves, linguaxe coloquial, desenlaces abertos, ausencia de xuízos de valor sobre seres vencidos pintados cunha aura lírica que arrinca no pasado, son características de todas estas tres novelas.» Para Isabel Soto «en Conduce rápido prodúcese unha depuración deste modelo até o absoluto. A acción desenvólvese en cinco días, de luns a venres, rápido. Máis ca outras, está achegada a un guión. Novela coral, personaxes marxinais que manteñen unha épica que unha vez rota leva a unha violencia explícita, moi rotunda.» «Novela onde Composteña é protaognista, as súas calellas, os peregrinos, os turistas, os ionquis, barras americanas, personaxes que buscan un golpe de fortuna que os saque de probes. Aquí tampouco hai nada de sublimación.» Rematou Isabel Soto insistindo en «Diego Ameixeira conseguiu constituír un estilo que o singulariza. Un retrato da negrura dunha realidade cada vez máis negra.»

Na súa intervención Diego Ameixeiras lembrou que facía dez anos que publicara a súa primeira novela, Baixo mínimos, o que o convidaba a reflexionar sobre cales foron os seus camiños como escritor, Lembrou o seu primeiro grande recoñecemento, Tres segundos de memoria, polo que obtivo o Premio Xerais. Considerou que Dime algo sucio supuxo un cambio no seu xeito de entender a escritura, «aí recollo a herdanza dos grandes mestres do xénero negro, que non é outra cousa que a crónica social do tempo que se vive». «Con Asasinato no consello nacional ensaiei a novela clásica de enigma. Despois de Historias de Oregón, aparecen tres novelas, Todo OK, Matarte lentamente e Conduce rápido que teñen moito en común, tanto no tipo de personaxes como no xeito de narrar.» «Foron dez anos de certo autocoñecemento persoal. O oficio de escribir require a experiencia de estar só, de enfrontarse á soidade, aínda que non nego que o resultado final arrastra unha serie de penurias. Escribir é como escribir, como darlle forma a algo que tes pensado previamente. Creo que fun atopando un xeito de facelo no que agora me sinto cómodo. Teño a sensación que agora as novelas se parecen cada vez máis a min mesmo. Aposto polo estilo fotográfico, dicir o máximo co mínimo, a través do silencio e das cousas implícitas.»

Detívose despois Ameixeiras en falar de Conduce rápido, «obra que pertence ao subxénero de novela de delincuentes, a novela criminal que adopta o punto de vista do delicuente, neste caso de clase baixa, que son os que a min máis me gustan.» Confesou que «pensaba estar escribido unha historia de amor protagonizada por Erika e Ventura, que representaban dous mundos da delincuencia que se encontraban, ela a da pequena, el o doutra máis organizada. Na novela hai un certo costumismo, un aprezo por este tipo de personaxes que teñen un pé no outro lado.» Rematou Diego afirmando que «a novela está contada con suficiente carga narrativa para que sexa interesante para o lector, así o espero.»

Onte 1165: Gastrocultura no Culturgal

pepe_sollaNo enfoque transversal da súa programación, Culturgal apostou nesta edición pola gastronomía como principal novidade temática. A gastronomía abordada dende diversas ámbitos e disciplinas da produción cultural e da creación artística. Así no programa están previstas presentacións de libros de cociña, cultura gastronómica ou de ficción onde a cociña e os cociñeiros son protagonistas (O polbo e a súa cociña; Nove e a cociña galega, Escarlatina, a cociñeira defunta; A cociñeira do rei…). Actos nos que se aborda como feito cultural, coma no encontro sobre cervexas tradicionais ou no debate sobre o futuro das festas gastronómicas. Até o concerto de guitarra de Pepe Solla, un recital de poesía gastronómica, un vermú cultural coa participación dos responsables das asociacións da industria cultural ou dúas ceas temáticas, unha sobre A Esmorga e outra sobre a cociña de Benigno Campos. Un Culturgal protagonizado pola gastrocultura.

A forza dos públicos

No artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío dos éxitos recentes de produtos culturais galegos e da celebración de Culturgal 2014, reflexiono sobre a importancia dos públicos na industria cultural galega.

Do 23 ao 25 de novembro de 1989, tres noites de estrea no desaparecido cine Fraga mudaron a historia do cine galego e marcaron un fito na cultura e lingua galegas. Foron as de “Sempre Xonxa”, a película do admirado Chano Piñeiro, protagonizada por Uxía Blanco, “Continental” de Xavier Villaverde e “Urxa” de Carlos López Piñeiro. Tres longametraxes que iniciaban a fantasía de contar cunha industria cinematográfica propia, proxecto polo que apostou economicamente a Xunta de Galicia entón presidida por Fernando González Laxe e da que era conselleiro de Cultura Alfredo Conde. Dende aquelas estreas gloriosas que encheron a platea do Fraga producíronse en Galicia 160 longametraxes, sendo o período do máximo fulgor o primeiro lustro, no que se chegaron a estrear case trinta películas, como repasa a exposición “Cinegalicia25”, inaugurada hai poucos días no terceiro andar do Museo Centro Gaiás da Cidade da Cultura.

PRESENTACIÓN DE "A ESMORGA" EN EL FESTIVAL DE CINE DE OURENSENun contexto moi diferente, mais con idéntico entusiasmo do público, produciuse a semana pasada a estrea comercial da nova película de Ignacio Vilar, “A esmorga”, que adapta o clásico homónimo de Eduardo Blanco Amor. Un éxito rotundo de público para unha película en galego, producida ao cen por cen no país, capaz de convocar (e emocionar) na primeira fin de semana a dez mil persoas nas diferentes salas galegas, o que supuxo fose a segunda con maior recadación media por copia en toda España. Éxito do que goza tamén “Costa da Morte”, a película documental de Lois Patiño, que durante o último ano leva participado en máis de setenta festivais nos cinco continentes, recibindo unha interminable relación de premios, iniciada no Festival de Locarno, e consolidando o fenómeno artístico do “Novo cinema galego”, termo utilizado por revistas como “Cahiers du Cinéma” para referirse á xeración de cineastas á que pertencen Xurxo Chirro, Oliver Laxe, Eloy Enciso, Xacio Baños, Peque Varela, Marcos Nine, Ángel Santos, entre outros.

Mais o do cinema non é o único caso de éxito da produción cultural galega actual. O grupo Chévere obtivo esta semana o premio nacional de teatro, o máximo galardón do Ministerio de Cultura, recoñecendo así a súa traxectoria na que ofreceron unha proposta artística potente de creación colaborativa, innovadora e crítica, na que tanto os seus espectáculos na sala Nasa como os máis recentes en distribución, como “Citizen” ou “Eurozone” (que o venres agotou as entradas no Auditorio do concello de Vigo), sempre contaron co apoio do público. O mesmo sucede coas funcións doutras compañías teatrais galegas como Voadora ou Abapalabra creacións escénicas, a promotora da celebradísima “As do peixe”, ou dos monólogos de Cándido Pazo, Celso Sanmartín e Carlos Blanco, acompañado por Luís Davila, o creador do Bichero de “Faro”, debuxando en directo, que triunfan por Galicia adiante. Outrosí sucede nas presentacións das últimas novidades literarias, como as de Fina Casalderrey, Ledicia Costas, María Reimóndez, Suso de Toro, Diego Ameixeiras, Francisco Castro ou Pedro Feijóo, que convocan o interese de centos de persoas, ou os concertos de música infantil de Magín Blanco, Paco Nogueiras, María Fumaça ou Mamá Cabra, esoutro fenómeno creativo no que a industria cultural galega abre novos vieiros. Sen esquecer a potencialidade da creación de produtos dixitais como “creAPPcuentos”, unha aplicación para android e ios que permite aos pequenos a creación de contos e historias de forma intuitiva, desenvolvida por unha empresa tecnolóxica viguesa e recoñecida internacionalmente. Nin por suposto a vizosa diversidade da actual produción musical galega, que nas últimas décadas abriu públicos máis alá da música tradicional, con propostas recentes tan interesantes como as do Taller Atlántico Contemporáneo, Germán Díaz, Caxade, Guadi Galego ou a dos compositores Fernando Buíde e Juan Eiras…

Espectáculos, artistas e produtos que por ventura contan co apoio dos seus públicos (nuns casos máis amplos ca noutros) nun tempo moi adverso no que, a pesar da importancia económica e o elevado nivel de emprego do sector cultural, practicamente se derrubaron as políticas públicas de apoio á creación e difusión desenvolvidas ao longo do período autonómico. Neste entorno de ruína das políticas públicas e de tránsito entre os soportes da distribución dos contidos, o futuro da industria cultural galega xógase na súa capacidade en gañar espazos de visibilidade e prestixio e na de fidelizar de forma corresponsable aos seus públicos. Eis a importancia de eventos potentes como Culturgal, a feira das industrias culturais, que se celebrará nesta fin de semana no Pazo da Cultura de Pontevedra, onde se atoparan creadores, produtores, distribuidores e os públicos diversos da nosa industria cultural.

Onte 1160: Día das librarías

964cf6d0ab765dc66dbc0a88343ed6d7O Día das librarías celebrado onte pasou en Galicia sen pena nin gloria. Apenas un acto na libraría Pedreira, incluído dentro do programa «Venres nas librarías», iniciativas aquí e acolá de librarías entusiastas, algún escaparate preciso, algunhas referencias en twitter e un acto institucional en Ourense no que o actual conselleiro de Cultura e Educación entregou á directiva da Federación de Libreiros de Galicia un exemplar do Calendario do Libro e da Lectura 2015. Pobrísimo balance para o que debería ser unha data de referencia e colaboración para todo o sector do libro e a lectura (libraría, edición e creación) que ben precisa aproveitar a visibilidade e as faíscas de fulgor destas efemérides. Xaora, o feito que non aparecese a versión en galego do lema deste día das librarías, «Como vai sobrevir a ignorancia se está rodeada de libros?», promovido por CEGAL, constitúe apenas outro síntoma da preocupante anemia que na actualidade padece o sector libreiro galego. Nin o 24 de febreiro (día de Rosalía) nin o 2 de abril (día do libro infantil e xuvenil) nin o 23 de abril (día internacional do libro e dos dereitos de autor) nin o 17 de maio (día das letras galegas) nin a maioría das feiras do libro nin agora este derradeiro venres de novembro (coincidente co black friday) semellan ser oportunidades aproveitadas polo sector en Galicia para o seu encontro cos diversos públicos lectores. Fronte a semellante fatalismo conformista non se me ocorre outra receita que o entusiasmo e a colaboración inconformista daqueles libreiros/as, autores/as e editores/as que non nos damos por vencidos.

Onte 1159: Debuxar a felicidade

fina_casalderrey_27-11-2014

XG00226901Memorable foi onte a presentación organizada polo Ateneo de Pontevedra no salón de actos do Museo de Pontevedra de Historia da bicicleta dun home lagarto, o libro máis recente da escritora Fina Casalderrey. Case trescentas persoas arrouparon á académica de Lérez nun serán artístico que abriu e pechou o xenio de Óscar Ibáñez, un gaiteiro virtuoso, e no que escritor Miguel Suárez Abel realizou unha extraordinaria intervención tan emocionante coma clarificadora sobre o contido da obra. Nas súas palabras, Fina Casalderrey explicou que a orixe deste libro estivera na solicitude dun conto breve que lle fixera o Museo de Telefónica e da fotografía que lle enviaran dunha bicicleta que pertencera a un celador de telefonía da Serra de Albaicín. «Aquela historia levedou nestoutra sobre a Guerra Civil. Pretendín abordar o tema da guerra sen ocultar os seus horrores, mais sen traumatizar aos lectores novos. Creo que a mellor opción ante unha guerra é evitala.»

Comezou Miguel Suárez Abel falando das relacións da autora co mundo da infancia. «Fina Casalderrey ten un coñecemento do funcionamento intelectual dos nenos como ningunha outra persoa que eu puidese coñecer. Todos os seus libros son intelixentes, son incoentes, teñen humor, están amosándonos o neno que fomos, mais tamén aos que coñecemos cada día nas aulas. Os nenos de Fina non están inventados, están calcados na súa alma. Con cada un dos seus libros volvemos á infancia. Cada un dos nenos das súas obras é un neno real, non é unha invención para nos distraer. O humor non é unha gracieta, é unha reacción para defenderse do medo e da ignorancia. Está é unha das claves principais das obras de Fina Casalderrey.»

«Historia da bicicleta dun home lagarto recolle a smellores cualidades da literatura de Fina.» «Como xa adiantei, os nenos de Fina non son de cartón. E así é como un neno chamado Mundo bautiza a un celador de telefonía como “home lagarto”. Non o esquezamos, Fina sabe poñer os nomes axeitados ás persoas e os animais. E un home lagarto debe ter algo, un obxecto, que entusiasme a un neno. E así aparece unha bicicleta para manter o misterio e a tensión do relato.» «Mundo non ten medo nin aos lobos nin aos ratos nin sequera á garda civil. Porén, o neno vive, entende e padece a guerra. E poucas cousas poden estar mellor reflectidas na guerra como a sensación de perda. Mundo sabe que algo ocorre, sobre todo cando desaparece a figura do pai. Así é como coa sutileza que ela manexa, a narradora vai presentando unha grande traxedia tras os ollos do neno, medrando na dor e na tristeza.» «O libro ten un fío ético en todos os seus capítulos que non leva á moralina, carece de carga doutrinal que poida facer rexeitar a súa lectura.»

Rematou Miguel Suárez Abel o seu discurso referíndose o que definou como «dúas pezas maxistrais no libro»: as infinitas maneiras de debuxar a felicidade e a capacidade dos nenos de aguantar sen respirar. «Para Fina a felicidade ou a ledicia, que tanto ten a palabra, é unha cunca de leite sen auga, ou as gargalladas da nai, ou a volta do pai. Para Fina os nenos utilizan a súa capacidade de aguantar sen respirar para esperar que cheguen noticias boas, ou os reis magos, ou o día máis bonito, ou para vencer o medo, ou para saber como resistir, contando até 27 ou até o que faga falta.»

Onte 1154: «Gatuxo» de Magín Blanco

Gatuxo-disco-libro-portadaSon fan de Magín Blanco, para min unha figura excepcional da música infantil galega, esoutra expresión da potencia da nova creación cultural en lingua galega. Onte escoitei devagariño os dezaseis temas de Gatuxo, o librodisco para picariños de 0-3 anos que acaba de publicar Folmúsica. Nacido da emoción do nacemento e da crianza de Manuel, o fillo de María Faltri e Jorge Juncal, os seus compañeiros na escena, Gatuxo é un traballo que posúe a dozura do primeiro aloumiño, a suvidade de cada coliño, a tenrura de cada arrolo cando doe, a sinxeleza das palabras frase, verbas fundacionais onde se forxa a lingua primeira. Melodías marabillosas, instrumentacións sinxelas, vocalizacións precisas. Cancións circulares nacidas da experiencia da lactancia, da primeira comida, da aparición do primeiro dente, da dor dos primeiros croques, os momentos felices dos xogos no parque ou de chapuzar na bañeira, a maxia da hora de conto cando ilumina a lúa… Cancións afastadas das convencións do arrolo que dialogan coa experiencia do picariño como as ilustracións de Erica Maradona, cheas de detalles do que tirar partido na lectura compartida. Mención á parte merece «Anemone de Mar», a canción excepcional, extraordinaria, que pecha o disco, composta por Pierrot Rouge e interpretada por el e a súa compañeira Ugia Pedreira, inspirada na súa filla Lúa, que aventuro convertirase nun clásico contemporáneo. Un disco memorable para a galeguización dos nosos picariños dende o berce, que contribuirá o seu desenvolvemento temperán. Gatuxo merece todas as nosas beizóns, como Magín e o seu equipo de músicos. O librodisco será presentado no Espazo Infantil de Culturgal, o venres 5 de decembro, ás 20:30.

Onte 1153: Construír Culturgal

Culturgal_21-11-2014

Presentamos onte diante dos medios o programa de Culturgal 2014. 70 expositores, 150 actividades literarias, musicais, teatrais, artísticas e formativas destinadas a públicos diversos artellan o eixo do programa de tres xornadas moi intensas nas instalacións do Pazo da Cultura, Auditorio e recinto feiral de Pontevedra. Un programa concibido coa intención de ampliar o perímetro de Culturgal dende a corresponsabilidade dos diversos sectores das nosas industrias culturais e do patrocinio das administracións públicas e entidades privadas.

Entre as novidades do programa dunha feira, sempre con vontade de sorprender e innovar, saliento as dúas grandes exposicións de artes plásticas e visuais (Do papel ao xesto e XX anos de Bravú), o deseño dunha programación específica para bebés e dun espazo para lactancia, a introdución de actividades de gastrocultura, a potenciación da programación cinematográfica, as ceas temáticas no recinto feiral, o vermú cultural do domingo (ao que convidamos a 26 asociacións profesionais dos diversos eidos da cultura do país), emisión de programas do Diario Cultural da Radio Galega (premio do público) e Discópolis de Radio 3 en directo, o concerto de Caxade, a presentación dos novos discos de Magín Blanco, Guadi Galego, María Fumaça, Cantares do Brión, Maghua, o concerto da banda dos cueiros, a presentación da App Contacontos, o foro de Crowdfunding e Coworking, os encontros de editores con bibliotecarios e profesorado, ou as conversas literarias con Helena Miguélez, María Reimóndez, Suso de Toro, Xurxo Souto, Alberto Ramos, Fran Alonso, entre outros autores e autoras.

Un programa que iremos debullando con maior detalle nos vindeiros días, concibido para públicos e audiencias específicas, mais tamén moi vencellado ás novidades que os expositores ofrecerán nos seus stands. Culturgal como un espazo de todos e todas, interxeracional e transversal, horas de ledicia e entusiasmo para compartir sintagmas de simpatía e afecto para a nosa lingua e para as nosas artes. Propoñemos construír Culturgal para reforzar o papel e a independencia das industrias culturais propias. Un Culturgal alicerzado sobre a forza dos seus públicos e sectores profesionais. Convido a compartir o programa e solicito axuda para difundir na rede esta convocatoria. Culturgal no pazo da Cultura de Pontevedra do 5 ao 7 de decembro.

Onte 1151: Do papel ao xesto

CARTAZ expo.indd

Presentamos onte en Pontevedra «Do papel ao xesto. Libros de artistas e outras diverxencias», unha exposición colectiva que formará parte da programación do Culturgal 2014 como unha extensión diverxente cara ás artes plásticas e visuais. Comisariada por Antón Sobral e Paula Cabaleiro, patrocinada pola Deputación de Pontevedra, ofrécese por vez primeira no país unha grande exposición na que 50 artistas e poetas visuais transforman os libros en obxectos artísticos. O libro como obxecto concibido aquí como posibilidade, como deriva transgresora do artista. Libros intervidos por un proceso de contrución ou deconstrución sobre libros xa existentes. Libros construídos como peza escultórica (algúns de até dous metros) para ser contemplados, que alude ao seu carácter como contedor de historias. Ou lbros deconstruídos dende distintas olladas e empregando técnicas diversas para ofrecer unha nova lectura. Unha exposición moi prometedora, que afonda no proceso de construción dun Culturgal transversal e corresponsable, onde todas as expresións da creación e da industria cultural galega teñen o seu espazo e o seu protagonismo. Como sinalou Xosé Aldea, director de Culturgal, «esta exposición achega á innovación e a sorpresa a Culturgal para seguir atraendo ao público».

Onte 1146: «Dende o conflito»

Reimondez_Solar_14-11-2014

Moi interesante resultou a conversa da xornalista María Solar e a escritora María Reimóndez sobre Dende o conflito, a novela gañador ado Premio Xerais de Novela 2014. Organizado no marco do programa «Venres nas librarías», o acto tivo lugar na libraría Trama de Lugo, unha das mellores librarías culturais do noso país, tanto pola amplitude e organización do seu fondo coma pola coidadosa escolla das súas novidades.

XG00214901Antes de iniciar a conversa, María Solar confesou que esta novela a reconciliara co Xerais. «Dende o conflito é un libro fácil de ler, ben construído. A autora foi escollendo crónicas, cartas, artigos, citas e outros materiais narrativos para construír algo difícil de contar, fosen os conflitos do xenocidio de Ruanda, da guerra de Iraq, da fame de Etiopía, o terremoto de Haití, ou os interiores da protagonista, os de parella, de amizades que se rompen, de familia, laborais e, en xeral, do que sofre unha muller independente.» Definiu Solar Dende conflito como «libro realista», no que hai momentos nos que «me tirou da fibra, xa que son consciente que os xornalistas queremos contar  o mundo e axudar a cambialo. Saínza, a protagonista, é unha xornalista vocacional, que non se queda nos hoteis, que vai á raíz do conflito. O libro levoume ao máis fondo da profesión, ao do chegar ao máis fondo dos conflitos. Sei que o mundo non está pensado para xente que quere mudar o mundo. María traballa para facelo e Saínza Combarro representa esa mesma pulsión.»

Comezou a conversa sobre os mundos paralelos da autora coa súa protagonista. «As miñas viaxes consisten en escoitar, é o meu principal traballo. Os espazos e as situacións da novela son para min próximos, algúns coñézoos en profundidade, como Haití e Etiopía e  outros os visitei nalgunha ocasión, como Ruanda.» Confesou Reimóndez que «non me gusta narrar cousas que descoñezo, dáme reparo facelo». Tras a lectura dun fragmento no que se narra o medo paralizante que sufriu Saínza en Londres, a conversa devalou sobre a xestión da ira nos regresos e a función do xornalismo de guerra. «Vivimos un modelo de xornalismo de guerra baseado en homes occidentais que contan unha guerra da que xeralmente descoñecen todo, silenciando as persoas, o foco e a súa voz. Así non hai posibilidade de que as persoas digan nada, carecendo de posibilidades de autorrepresentarse. Neste modelo hai unha mediación oculta da que non se fala, como a que realizan os tradutores.»

A conversa xirou despois sobre a pertenza da novela ao «Ciclos dos elementos», o proxecto narrativo de Reimóndez do que forma parte, xunto á xa publicada En vías de extinción e A música dos seres vivos, que será publicada na vindeira primavera. Reimóndez desvelou que «Dende o conflito está motivada por un personaxe que aparece En vías de extinción, do que doutra subtrama saíra outro que protagoniza A música dos seres vivos. Todas as tres, xunto con outras en proceso de escritura, forman parte do «Ciclo dos elementos», onde cada novela é de lectura independente, mais que ao final cando se poidan ler todas se comprenderán as relacións entre os seus personaxes.»

Na fase final da conversa, Solar e Reimóndez falaron do enfoque feminista de toda a obra da escritora lucense. «O feminismo é a óptica dende a que escribo, sexa unha novela, un ensaio, un poema ou un artigo dun xornal.» «Saínza Combarro, a protagonista da novela, busca ser libre, dentro do que hoxe é posible, busca ser coherente, ser independente sen ser distante.» «Na novela pretendín recuperar figuras complexas como a de Sofía Casanova e outras como Marie Colvin, que me axudou moito na construción do texto, xa que a súa maneira de narrar as crónicas de guerra fascinoume. Os textos de Colvin axudáronme a construír o personaxe no eido do íntimo.»

Rematou o acto referíndose María Reimóndez ao «especial afecto» que para ela supuxera obter o premio Xerais e «formar parte dunha traxectoria que forma parte das nosas vidas.»

Onte 1143: «A vinganza do defunto»

xam_reigosa_bragado_11-11-14

Acompañamos onte a Carlos Reigosa na presentación en Compostela d’ A vinganza do defunto, a quinta das novelas da serie protagonizada polo detective Nivardo Castro e o xornalista Carlos Conde. Foi Xesús Alonso Montero, presidente da Academia Galega, quen se ocupou de glosar unha obra que relacionou con Crime en Compostela, a primeira novela da serie que obtivera xustamente hai trinta anos, un 11 de novembro, o premio Xerais de Novela na súa primeira edición.

XG00231401Comezou don Xesús dicindo que «Reigosa é o creador do xénero policial en galego, sendo un escritor moi para lectores galegos, engaiolado pola cidade de Compostela, á que non renuncia a explicar». Salientou despois a importancia de Vigo nesta historia, «onde teñen moita presenza os nazis e os xudeus que pretendían fuxir dende o porto cara América durante os anos da segunda guerra mundial e da febre do volframio». Citou a presenza na novela de Celso Collazo Lema, figura galeguista a que coñeceu en 1951. e a de Francisco Vázquez, «que achegan o contexto sobre o que se desenvolve a investigación de Nivardo e Conde encargada por Eliseo Sandamil Bentraces cando se produciu a súa morte». Rematou abeizoando a erudición do autor, «que está sempre ao servizo do espiñazo do do relato», e felicitándose de que «as Letras Galegas conten cun escritor como Reigosa, «que ten pericia para dominar os rexistros da novela de xénero, mais é capaz de densificar o pensamento e a reflexión e manter unha inequívoca vontade de estilo.»

Comezou a súa intervención Reigosa expresando a súa gratitude a Xesús Alonso Montero, «unha figura que significa moito para min na cultura galega». Confesou que intentou facer unha novela «que demostrase que durante a segunda guerra mundial España non foi un país neutral». «A novela xurdiu das miñas conversas con Celso Collazo sobre o Vigo dos anos corenta. Alí había grupos organizados de espionaxe británico que perturbaban o prezo do volframio, que servía para endurecer os carros de combate e obuses alemáns.» «Collazo contoume que durante aqueles anos Vigo era a única cidade do norte de España na que había luz, na que os pintores galegos vendían cadros, onde afloraban auténticas fortunas.» «Esta é a miña novela de Vigo. Alí atopei todo o que precisaba para facer a novela que quería, dende a historia dao volframio e das minas do Fontao, onde traballaban persos políticos e onde houbo un intento de atento da guerrila, até a existencia dunha rede de espionaxe británica.» Referiuse despois reigosa a importancia das voces de persoas maiores de noventa anos, doentes de Alzheimer, onde considera atopou «a clave da descomposición da memoria». «Nesas voces explorei as posibilidades da demencia como clave da revelación.»

fotonoticia_20141111150722_644

Reflexionou Reigosa sobre o feito de que para el «a ficción non é a condición límite dunha novela». «Con esa intención utilicei o contexto achegado por personaxes reais como Paco Vázquez e Celso Collazo. Foi un xogo literario consistente en introducilos como fontes de información.» Como tamén comentou que deseñou un personaxe para homenaxear a Manuel Vázquez Montalbán e Andrea Camilleri, «mestres do xénero policial». Para rematar, Reigosa confesou que «á serie de Nivardo e Conde fáltanlle aínda tres novelas. En cada unha das entregas cumpren anos. Fronte ao modelo tradicional da novela negra na que os persoanxes son sempre iguais, eu quero que as miñas novelas desta serie sexan un biografía dos seus dous protagonistas.» Revelou que «na derradeira novela da serie Nivardo Castro deberá investigar o misterio da desaparición dunha rapaza de Gontán, a miña aldea, que se produciu no ano 40.»