Premios – Páxina 18

Onte 1112: «O violín de Rembrandt»

10 de Outubro de 2014/en Autores, Novidades, Onte, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Magnífica primeira presentación d’ O violín de Rembrandt, a novela de Jorge Llorca gañadora do Premio Blanco Amor 2013. A magnífica sala cultural da Librería Arenas encheuse para escoitar ao autor e ao Xabier DoCampo falar dunha novela na que dialogan as artes plásticas e a literatura. Comezou Docampo abeizoando a elección de Patrick Modiano como premio nobel de literatura. Referiuse despois ao que entendía por novela: «unha narración que conta o que lle sucede a uns personaxes nun tempo e nun lugar concreto, utilizando unha linguaxe determinada, o que a converte en obra literaria». «Coa novela de Llorca, entramos non só no territorio da narración, tamén no da literatura.» Insistiu Xabier na importancia do lugar na novela, «xa que un individuo fabrica alí o seu destino, rodeado doutras persoas que só alí cobran significancia». «Na novela de Llorca, na que chove durante toda ela, o lugar cobra unha significación histórica». A seguir, salientou a importancia duns personaxes, «que se lle van pegar ao lector», »rodean ao protagonista e toman esa cidade nunca nomeada, rodean a un home en soidade». «A soidade é o tema principal desta novela.» »O destino fai que cando as cousas van rodando paren no pé do protagonista, un iluso, un soñador, un pobre infeliz, de xeito que a fortuna quede enchoupada aos seus pés. Alí se lle abren os seus soños.» «Esa fortuna que lle toca en forma dun rembrandt e dun stradivarius. Con estes dous elementos Jorge arma unha novela que ten todos os elementos acaídos para conquistas ao lector e facelo sen ningún tipo de concesión.»

Continuou Docampo referíndose ao carácter xeracional d’ O violín de Rembrandt: «esta é unha novela dun tempo, entre os anos 1979 e 1980. Todo na novela tende a referenciarse no pasado.» Sinalou o seu carácter musical: «esta é unha novela chea de música, que constitúe a recuperación da música de toda a vida do protagonista. Sabemos que a música ten un papel evocador na nosa vida. Isto está moi presente na novela». Referiuse o presentador a esta altura do seu discurso ás relacións entre pintura e literatura: «na novela de Jorge o personaxe é o propio tempo, xa que a literatura o que pretende atrapar é o tempo, mentres a pintura é a luz». «esta é unha novela da arte, que ten unha presenza continua». Abordou tamén os personaxes, »esta é unha novela de tipos e non de arquetipos. Llorca fai máis forza na singulariedade ca na súa representatividade». Detívose o orador na cuestión do humor e da retranca na obra:«esta é unha novela chea d ehumor, impregnada de humor irreverente e cósmico». «É tamén unha novela absolutamente retranqueira. Ollo!, a retranca non é a ironía. A retranca é darlle as voltas a cousa para mirala do outro lado». Xa no treito final da súa intervención, Docampo caracterizou O violín de Rembrandt como novela de intriga «construída de forma maxistral, cun comezo a media res que constitúe un acerto». Despois de gabar o xeito de artellar os planos en continuidade. rematou sinalando «acertos literarios tremendos nunha xoia literaria a carón doutras xoias do Premio Blanco Amor».

Onte 1081: Gastrocultura galega

9 de Setembro de 2014/en Cultura, Culturgal, Eventos, Gastronomía, Onte, Premios/por bretemas

Creo que este 2014 vai ser o ano da popularización da gastrocultura galega. O éxito dunha nova xeración de restauradores galegos que apostan pola innovación e pola excelencia, o pulo das cervexas artesanais e doutros produtos alimentarios de calidade, a incorporación da lingua galega á etiquetaxe dos nosos viños, o aumento espectacular de blogs gastronómicos e da produción de libros de gastronomía en galego (en tempos de crise editorial) son síntomas apenas de que algo se move na nosa gastrocultura. Como tamén o feito de que a Fundación Premios da Crítica Galicia, tras trinta e cinco anos de continuidade, vaia fallar o vindeiro 11 de outubro o seu primeiro premio na modalidade de «Cultura gastronómica» ou que Culturgal, a feira das industriais culturais que se celebrará en Pontevedra do 5 ao 7 de decembro, anuncie que un dos seus eixos temáticos será o da gastrocultura. Lecturas que alimentan, concertos con copa, teatro para comer, gastronomía sonora, showcooking…, iniciativas todas nas que conflúen a gastronomía e a cultura. A ter moi en conta.

Onte 1080: Manuel Rivas en Celanova

8 de Setembro de 2014/en Audios, Autores, Cultura, Galeguismo, Galerías de fotos, Homenaxes, Lingua, Música, Onte, Poesía, Premios, Xerais/por bretemas

Acompañamos a Manuel Rivas no acto de entrega do Premio Celanova Casa dos Poetas. Foi unha velada artística na que estiveron moi presentes as figuras de Curros e Celso Emilio Ferreiro, ás que se uniu a do autor d’ O lapis do carpinteiro como outro xornaleiro máis do porvir. As melodías contemporáneas de Zoar ensemble abríronlle a xanela a unha intervención absolutamente memorable de Xurxo Souto que chufou ben chufado a Rivas como «o escritor da épica dos humildes e da rebelión da realidade na procura do inefable«. No seu discurso Rivas, despois de agradecer o premio, referiuse á concepción anticipatoria da poesía de Curros, a de ver outro lado das cousas, utilizando información e emoción. Insistiu na necesidade de facer de Galicia un espazo de vida, desexo e creación, ao tempo que denunciou a situación de emerxencia da lingua, na que se cruzou a liña vermella, reclamando para a lingua «un rescate de pleno dereito, entre todos, coa intención de construír un espazo de simpatía e biodiversidade». Rematou a súa palabras Rivas convidando a brindar por un novo rexurdimento literario e popular.

Escoita a gabanza de Xurxo Souto (12 minutos).

Escoita o discurso de Manuel Rivas (13 minutos).

Onte 1041: O poeta de Nemancos

20 de Xullo de 2014/en Autores, Onte, Poesía, Premios, Xerais/por bretemas

Viaxei con Ferrín a Muxia para participarmos no acto de entrega da segunda edición do premio de poesía López Abente. organizado pola fundación homónima. Un premio que correspondeu a Laureano Araújo Cardalda polo poemario Os días condenados. Fragmentos para un devocionario, que publicrá Xerais en novembro. Unha obra que María Canosa, membro do xurado, caracterizou como «fresca e dinámica, cun fñio condutor poderoso, capaz de abordar diversos estados de ánimo», «versos cargados de simbolismo e sentimentos nos que se xoga coas palabras e con estruturas moi diversas».

Abrira o serán literario Ferrín unha magnífica conferencia sobre don Gonzalo López Abente, a quen definiu como «o poeta de Nemancos» e «figura importante da literatura galega». Expresou Ferrín a súa perplexidade polo feito de que en Muxía, e Ponteceso, Laxe, ou Corcubión, vilas mariñeiras sempre ao norte da Rías Baixas e ao sur da Coruña, na terra de Nemancos, aparecese no século XIX unha burguesía navieira con apelidos como Abente, Miñones ou Lastra, sendo con frecuenca figuras ilustres pola súa cultura, como polos seus vínculos cos movementos agrarista e republicano. «López Abente pertence a esa clase. Pola súa formación universitaria, polas súas lecturas en varios idiomas, tiña acceso á poesía inglesa e francesa. Mais a súa formación púxoa a disposición da poesía, foi a súa forma de conectar co mundo. Chantou un pé na poesía popular e outra na poesía internacional do decadentismo francés e prerrafaelismo inglés». Situou Ferrín a Abente como membro da xeración de escritores nacidos na década de 1870, que recibiron a influencia de Rosalía e de Pondal. «A esa xeración pertence Cabanillas, Noriega e o contista Álvarez Nóvoa, que tratan de levar a literatura galega na dirección do idealismo, como sucedía no resto das culturas do seu tempo. Pretendían transformar o mundo, como López Abente facía en Bretemada, outro mundo máis fermoso». Ocupouse, despois, Ferrín da poética abentiana, «López Abente ofrece unha palabra poderosa na dicción, que se reflicte no uso de palabras plenas como “Nemancos”, ademais dun uso máis abundante de imaxes e léxico ca o propio Pondal».

Onte 1040: Metanovela popular

19 de Xullo de 2014/en Autores, Narrativa, Onte, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Moi interesante resultou a presentación na Pobra do Caramiñal, na Torre de Bermúdez, onde ten a súa sede o Museo Valle Inclán, de Liña azul, a obra de David Pobra gañadora do último premio de novela curta de Ribeira. Foi Encarna Montemuíño, a concelleira de cultura, quen abriu o acto realizando un completo percorrido pola traxectorial do autor e salientando o carácter metaliterario da novela.

Comezou David Pobra relatando a xénese de Liña azul, «unha novela cuxo tema é a literatura». Confesou, despois, que quixo facer «unha novela non compracente, mais que fose fácil de ler, que asumise riscos, como os de ir contra os preceptos da narrativa, mesturando sen avisar ao lector a primeira e a terceira persoas, para que fosen confluíndo no texto, como as normativas ortográficas do galego». «Na novela hai dous niveis de lectura, que se van cruzando até confluír un no outro, o diexético e o do propio proceso de escritura».

Puxo como exemplo desta confluencia que o personaxe principal, o detective Palmeira, quere ser un tipo duro, xa que esa é a imaxe que ten de si mesmo. Mais o narrador ri desa pretensión. «Na novela hai un xogo de monecas rusas até confundirse». «Non hai como perderse nas cidades para coñecelas, na novela pretendín o mesmo, ir por camiños que non coñecía e convidar ao lector a exploralos até chegar ao final. Quería crear unha ambigüidade cunha historia de por medio, escapando das digresións metaliterarias. Quixen facer unha novela divertida, onde se destilase moito humor. Como sinalou o crítico Francisco Martínez Bouzas “Liña azul trae a medicina contra as digresións farragosas da novela metaliteraria”. Quixen facer unha metanovela popular. Esta é a razón das numerosas referencias a Harry Potter ou ao cómic. O importante das lecturas do protagonista é que sirven para definilo como personaxe. En definitiva, introducir o xénero metaliterario no molde da novela negra penso que foi un acerto».

David Pobra asumiu que a súa proposta non estaba exenta de riscos, especialmente no que atinxe ao pacto narrativo co lector, propio da novela realista.«Pretendín que o lector sexa consciente de estar lendo un artificio; esa é a razón da presenza de Antela, o personaxe feminino que utiliza a normativa reintegracionista, que anima ao detective a mudar de novela». Rematou Pobra expresando a súa satisfacción polos comentarios que recibira de lectores que consideraban a relectura de Liña azul coma mellor ca primeira que fixeran. «Non pode haber mellor piropo para o libro. Creo que, efectivamente, a novela resiste a relectura, como tamén anima á escritura, a crear algo propio, desacralizando o acto de escritura, o feito de sentar o cu e poñerse a escribir».

Onte 1039: Reimóndez, premio da Voz

18 de Xullo de 2014/en Autores, Feminismo, Lingua, Onte, Premios, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Levamos unha boa ledicia onte co premio de novela por entregas de La Voz de Galicia que recibiu a escritora María Reimóndez. Polo pouquiño que adiantou o xurado, A dúbida, a obra gañadora que o xornal publicará ao longo do mes de agosto, promete o máximo interese: »unha muller é sorprendida pola chegada da policía a súa casa para deter ao seu marido, un político, por un presunto delito de abusos sexuais a menores». O conflito psicolóxico da muller, a dúbida de se realmente o coñecía, alicerza unha trama onde as vinganzas políticas e a corrupación son outros ingredientes. No seu discurso, María Reimóndez agradeceu o premio, reclamou que os medios de comunicación respectasen a lingua galega decote e propuxo aos responsables de La Voz de Galicia que fose o primeiro medio que asumise a proposta da campaña «Como cho digo». Foi moi significativa, tamén, a reclamación da baixada do IVE cultural ao 10 % realizada por Ramón Pernas, director de Ámbito Cultural, patrocinador do certame, á que sorprensivamente se sumou despois o conselleiro de Cultura e Educación. Parabéns, mil e cun cento, para María Reimóndez por este recoñecemento no que, tras o premio Xerais, semella o seu gran ano.

Onte 1025: Premios da Crítica Galicia 2014

4 de Xullo de 2014/en Cultura, Gastronomía, Onte, Premios, Vigo/por bretemas

Comunicamos onte as bases e a composición dos xurados dos Premios da Crítica Galicia 2014 que serán ditaminados o sábado 11 de outubro en Vigo. A novidade desta XXXVIIª edición é a incoporación dunha nova modalidade, a de cultura gastronómica, coa que se pretende recoñecer a excelencia de calquera iniciativa, persoa ou entidade que veña traballando neste eido en Galicia. Azos para a cultura gastronómica que se se unen aos de Culturgal 2014, que tamén incorpora ao seu programa esta expresión da cultura galega. Os setes xurados dos Premios da Crítica Galicia valorarán propostas e candidaturas ao longo de todo o verán. Bo e rigoroso traballo para estas corenta e nove persoas!!!

Onte 1022: Grazas, mil grazas e un cento

1 de Xullo de 2014/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Onte, Persoal, Premios, Xornalismo/por bretemas

Estou feliz coa concesión do Premio Fernández del Riego de xornalismo en lingua galega. Desque souben a noticia, non teño palabras abondas para agradecer todos os parabéns recibidos de amigos e amigas que tanto me queren. Son moi afortunado. A miña gratitude ha ser tamén para os membros do xurado que escolleron «Illa soidade», un artigo publicado a noiteboa pasada coa intención de denunciar a exclusión que sofren moitos dos nosos veciños e veciñas. A miña gratitude, xaora, para os responsables de Faro de Vigo, que levan trinta anos acollendo os meus textos sempre en galego. Grazas, mil grazas e un cento. Seguimos.

Onte 1021: Agustín en Trasalba

30 de Xuño de 2014/en Autores, Homenaxes, Internet, Lingua, Literatura infantil e xuvenil, Onte, Premios, Xerais/por bretemas

Excelente xornada nos Chaos de Amoeiro acompañando a Agustín Fernández Paz onde recibiu o Premio Trasalba 2014. Magnífica a laudatio do editor e escritor Francisco Castro que definiu a Agustín como un dos mellores escritores do noso tempo, salientando o seu porte humilde e o seu traballo batallando a prol dunha nova escola en galego, «un escritor fiel á memoria cos ollos no futuro».

Comezou a súa intervención Agustín declarándose «descendente da xeración Nós, coa que comparto o seu ADN, esa dobre hélice de considerar Galicia como célula de universalidade», para despois lembrar a epifanía de Adrián Solovio diante da carta xeométrica de Galicia. A seguir defendeu a práctica pedagóxica como unha forma de transformar o mundo, enumerando os diversos colectivos pedagóxicos nos que participou, dende o Grupo Católico de mestres da Coruña, o Movemento da Escola Popular Galega, o Grupo Avantar de Ferrolterra, Nova Escola Galega, o Gabinete da Reforma Educativa, os Coordinadores Docentes de Galego, até os diversos claustros dos que formou parte ao longo de máis de tres décadas de exercicio profesional. Para Agustín este Trasalba que recibía supón un recoñecemento do traballo de toda unha xeración de profesorado a prol do modelo de escola pública galega. Lembrou aos seus compañeiros da Xeración Lamote, «que asumimos que o centro do mundo está na nosa mesa de traballo», para poñer a Islandia como exemplo onde debe espellarse a literatura galega.

Ocupouse despois do estado da lingua, lembrando como en Villaba os rapaces coleccionaban ovos de paxaro. «Gardabámolos en caixas de zapatos e para que non apodrecesen, faciámoslles uns furados por riba e por baixo e soprábamos ata que quedaban baleiros, co que en realidade a nosa colección era unicamente de cascas. Pregúntome se a Constitución, o Estatuto e a Lei de Normalización Lingüística, non se converten ás veces en verdadeiras cascas baleiras como aquelas, pois na sociedade galega, sobre de todo nas cidades, os galegofalantes temos a liberdade limitada». «Preocúpanos o que está sucedendo no ensino, hoxe non é posible acadar a dobre competencia, a que permite a libre elección».

Rematou Fernández Paz unha intervención memorable remedando as frases de Otero Pedrayo, «o pombeiro de esperanza para a lingua está na rede e en todas as súas iniciativas», e Florentino López Cuevillas «calquera traballo que emprendades en nome de Galicia, grande ou pequeno, duro ou livián, é sempre sementeira».

Onte 1002: Raimon

11 de Xuño de 2014/en Beizóns, Lingua, Memoria, Música, Onte, Poesía, Premios, Vídeos/por bretemas

Raimon recibiu onte no Palau de la Música o Premio de Honra das Letras Catalás outorgado por Ómnium Cultural. Recoñécese así a traxectoria artística, cultural e cívica do cantante e poeta de Xátiva, destacando o seu papel como defensor da lingua catalá desde 1963, ano no que publicou en Edigsa o seu primeiro disco, o que inclúe «Al vent». Onte, tras recibir tan importante recoñecemento, Raimon confesou que «moitas veces teño a sensación de que non son dos meus», «non me sinto dos meus cando os meus queren que eu sexa como eles quixeran que eu fose e non como eles saben que son», «a loita entre o meu “eu” e o seu colectivo fanme pensar que eu non son dos meus». Un xeito moi sutil de afirmar na súa madurez humana e artística a súa liberdade de criterio e o seu compromiso coa súa memoria. Raimon, figura da música popular catalá, que continúa defendendo os valores democráticos, merece as nosas beizóns. Parabéns tamén a Ómnium Cultural, unha entidade cívica apartidaria que coma Raimon leva cincuenta anos ao servizo da lingua, da cultura e do país.