Onte 1025: Premios da Crítica Galicia 2014

logo_premios_da_critica2Comunicamos onte as bases e a composición dos xurados dos Premios da Crítica Galicia 2014 que serán ditaminados o sábado 11 de outubro en Vigo. A novidade desta XXXVIIª edición é a incoporación dunha nova modalidade, a de cultura gastronómica, coa que se pretende recoñecer a excelencia de calquera iniciativa, persoa ou entidade que veña traballando neste eido en Galicia. Azos para a cultura gastronómica que se se unen aos de Culturgal 2014, que tamén incorpora ao seu programa esta expresión da cultura galega. Os setes xurados dos Premios da Crítica Galicia valorarán propostas e candidaturas ao longo de todo o verán. Bo e rigoroso traballo para estas corenta e nove persoas!!!

Onte 1022: Grazas, mil grazas e un cento

Quentin_BlakeEstou feliz coa concesión do Premio Fernández del Riego de xornalismo en lingua galega. Desque souben a noticia, non teño palabras abondas para agradecer todos os parabéns recibidos de amigos e amigas que tanto me queren. Son moi afortunado. A miña gratitude ha ser tamén para os membros do xurado que escolleron «Illa soidade», un artigo publicado a noiteboa pasada coa intención de denunciar a exclusión que sofren moitos dos nosos veciños e veciñas. A miña gratitude, xaora, para os responsables de Faro de Vigo, que levan trinta anos acollendo os meus textos sempre en galego. Grazas, mil grazas e un cento. Seguimos.

Onte 1021: Agustín en Trasalba

Agustin_Fernandez_Paz_29-06-14

Excelente xornada nos Chaos de Amoeiro acompañando a Agustín Fernández Paz onde recibiu o Premio Trasalba 2014. Magnífica a laudatio do editor e escritor Francisco Castro que definiu a Agustín como un dos mellores escritores do noso tempo, salientando o seu porte humilde e o seu traballo batallando a prol dunha nova escola en galego, «un escritor fiel á memoria cos ollos no futuro».

Comezou a súa intervención Agustín declarándose «descendente da xeración Nós, coa que comparto o seu ADN, esa dobre hélice de considerar Galicia como célula de universalidade», para despois lembrar a epifanía de Adrián Solovio diante da carta xeométrica de Galicia. A seguir defendeu a práctica pedagóxica como unha forma de transformar o mundo, enumerando os diversos colectivos pedagóxicos nos que participou, dende o Grupo Católico de mestres da Coruña, o Movemento da Escola Popular Galega, o Grupo Avantar de Ferrolterra, Nova Escola Galega, o Gabinete da Reforma Educativa, os Coordinadores Docentes de Galego, até os diversos claustros dos que formou parte ao longo de máis de tres décadas de exercicio profesional. Para Agustín este Trasalba que recibía supón un recoñecemento do traballo de toda unha xeración de profesorado a prol do modelo de escola pública galega. Lembrou aos seus compañeiros da Xeración Lamote, «que asumimos que o centro do mundo está na nosa mesa de traballo», para poñer a Islandia como exemplo onde debe espellarse a literatura galega.

Ocupouse despois do estado da lingua, lembrando como en Villaba os rapaces coleccionaban ovos de paxaro. «Gardabámolos en caixas de zapatos e para que non apodrecesen, faciámoslles uns furados por riba e por baixo e soprábamos ata que quedaban baleiros, co que en realidade a nosa colección era unicamente de cascas. Pregúntome se a Constitución, o Estatuto e a Lei de Normalización Lingüística, non se converten ás veces en verdadeiras cascas baleiras como aquelas, pois na sociedade galega, sobre de todo nas cidades, os galegofalantes temos a liberdade limitada». «Preocúpanos o que está sucedendo no ensino, hoxe non é posible acadar a dobre competencia, a que permite a libre elección».

Rematou Fernández Paz unha intervención memorable remedando as frases de Otero Pedrayo, «o pombeiro de esperanza para a lingua está na rede e en todas as súas iniciativas», e Florentino López Cuevillas «calquera traballo que emprendades en nome de Galicia, grande ou pequeno, duro ou livián, é sempre sementeira».

Onte 1002: Raimon

RaimonRaimon recibiu onte no Palau de la Música o Premio de Honra das Letras Catalás outorgado por Ómnium Cultural. Recoñécese así a traxectoria artística, cultural e cívica do cantante e poeta de Xátiva, destacando o seu papel como defensor da lingua catalá desde 1963, ano no que publicou en Edigsa o seu primeiro disco, o que inclúe  «Al vent». Onte, tras recibir tan importante recoñecemento, Raimon confesou que «moitas veces teño a sensación de que non son dos meus», «non me sinto dos meus cando os meus queren que eu sexa como eles quixeran que eu fose e non como eles saben que son», «a loita entre o meu “eu” e o seu colectivo fanme pensar que eu non son dos meus». Un xeito moi sutil de afirmar na súa madurez humana e artística a súa liberdade de criterio e o seu compromiso coa súa memoria. Raimon, figura da música popular catalá, que continúa defendendo os valores democráticos, merece as nosas beizóns. Parabéns tamén a Ómnium Cultural, unha entidade cívica apartidaria que coma Raimon leva cincuenta anos ao servizo da lingua, da cultura e do país.

Onte 999: Gratitude

Capitan_Nemo_San_Simon_07-06-14Nin o vento nin a chuvia puideron co entusiasmo das duascentas cincuenta participantes na cerimonia na que onte demos a coñecer o ditame dos Premios Xerais 2014. A miña primeira gratitude é para elas polo seu apoio xeneroso e fraternal, pola súa calor e ledicia contaxiosas ao longo de todo o serán, fose na velada literaria coma no convivio posterior. É o espírito dos Xerais de San Simón que se multiplica despois no feis. A miña gratitude para Xavier Senín, figura esencial para o desenvolvemento do libro galego entre séculos, pola súa brillantísima loanza da lectura e a súa homenaxe aos membros da Xeración Lamote, á que el pertence. Beizón para Xiana Lastra que conseguiu emocionarnos cos seus dous temas musicais. Gratitude para as quince lectoras que tomaron as decisións dos xurados, trece delas mulleres, que apostaron polo pulo irresistible da xeración de narradoras do novo século que toma a remuda. Beizón para o traballo extraordinario do equipo de profesionais de Xerais, que dende hai máis de catro meses ocupou a Celia Torres na organización de todos os detalles do premio e a Helena Pérez, Xosé Manuel Moo e Francisco Alonso nas secretarías dos xurados. A ledicia compartida onte é a confirmación de que os proxectos con futuro son os alicerzados no rigor do traballo e os que conservan o plano dos valores sempre sobre a mesa.

Manuel G. Vicente preparou esta fotogalería do serán de San Simón.

Onte 998: Predicións

San_SimonEstivemos pendentes das diversas predicións meteorolóxicas para o serán deste sábado no que daremos a coñecer na illa de San Simón o ditame dos Premios Xerais 2014. Hai moitas probabilidades que chova, coma xa sucedeu nos dous últimos anos; aínda que tamén algunhas da existencia de clariños intermitentes. En definitiva, tempo variable e incerto, como lle acae a esta primavera do país de noso. Con todo, non teño dúbida que celebraremos o magnífico discurso de Xavier Senín de gabanza da lectura e dos membros da Xeración Lamote, gozaremos da música de Puntada sen fío, o grupo musical no que participa Xiana Lastra, gabaremos a Jules Verne na súa semana viguesa, leremos anacos d’ A illa misteriosa na tradución galega de Ánxela Gracián, coñeceremos tres novos textos, chufaremos ás súas autorías e, sobre todo, compartiremos co polbo e cos petiscos que prepara Fita anceios e angueiras de amigos e amigas chegados de todo o país. Eis a importancia do serán de convivio de San Simón. Quen dixo choiva!!!

Onte 991: Tarde en Soutomaior

Soutomaior_30-05-14_Foto_G_SanctorumNo acougo do formidable castelo de Soutomaior, ao pé do máxico monte da Peneda e co arrecendo do fondo da ría, tras o convivio dun xantar farturento e sabedeiro, os tres xurados dos premios Xerais 2014 escolleron as obras finalistas. Para min é un dos momentos inesquecibles de cada ano na editorial, unha tarde de intenso traballo dos xurados, alongada onte inusualmente, destinada a compartir as súas horas e horas de lectura en soidade. Sei que a experiencia destes xurados formados por lectoras, que Xerais convoca dende hai máis de dúas décadas, é xeralmente feliz para as participantes, aínda que nunca sexa para elas doado o momento de escoller. Nesta edición o predominio das lectoras nos xurados é moi claro, apenas 4 homes de 18 persoas, o que expresa o proceso de clara feminización da lectura literaria en Galicia. Un feito que debe ser destacado. O vindeiro sábado, 7 de xullo, coñeceremos os ditames dos xurados, tras unha semana de relectura das dez obras finalistas. Ler e reler.

Grazas a Gracia Sanctorum pola fermosa foto e pola axuda proporcionada.

Onte 970: «Liña azul» de David Pobra

Liña_azul_ribeira_09-05-2014JPG

Presentamos onte no salón de plenos do concello de Ribeira Liña azul, a obra de David Pobra gañadora da IVª edición do «Premio de novela cidade centenaria». Creo que o de Ribeira é xa un certame de noveliña (entre os 80.000 e os 140.000 caracteres) consolidado grazas aos excelentes textos de Begoña Paz, Ignacio Silva, Goretti Fariña e David Pobra, todos os catro membros da xeración de narradoras e narradores do novo século. Onte asinamos tamén a continuidade da colaboración entre o concello de Ribeira e Xerais para a quinta edición, xa convocada, que se ditaminará na primavera de 2015 e editará na de 2016.

No que atinxe ao acto literario, David Pobra (nome literario de David Pérez González) confesou ao comezo da súa intervención que unha das ideas de Liña azul fora «animar a escribir, non só a ler, unha intencionalidade recollida nas páxinas da propia obra cando se di “senta o cu e ponte a escribir”». Confesou que o maior piropo que se lle pode facer á novela é considerala «un texto inspirador», como foi cualificada por unha das súas lectoras amigas antes de publicala. David relatou as orixes da obra remontándose a súa estancia en Barcelona hai oito anos, cando estudara alí Filoloxía Galega cunha bolsa Séneca. Lembrou as súas primeiras colaboracións con Vieiros Barcelona onde publicou os seus primeiros relatos e a súa experiencia como viaxeiro da liña azul do metro barcelonés. «Creei “Historias da liña azul”, unha sección semanal na que solicitaba aos lectores ideas para o inicio do próximo relato. Aí apareceu un detective. Publicáronse vinte e un relatos, tantos coma paradas da liña».

XG00225301Intervín no acto como editor e membro do xurado para gabar esta metanovela. Unha noveliña sobre os límites e os compoñentes da novela que constitúe unha ficción sobre a xénese da ficción. Mais que tamén podería ser definida como unha obra de ficción radical sobre o proceso de escrita dunha obra narrativa na que se mesturan as fronteiras dos xéneros até confundirse. Narrativa ou ensaio? Novela negra, de intriga, de ideas, novela literaria, novela humorística? Insistín na importancia do diálogo inicial entre o autor e o seu personaxe, un detective sen nome, de quen saberemos moito máis tarde ten a súa orixe en Palmeira. Un investigador que non ten moi claro o obxecto do seu caso, mais si os límites do seu espazo, o percorrido pola liña azul do metro de Barcelona. Un diálogo entre entre autor e personaxe ampliado, logo, á participación dunha lectora que forma parte do Club de Lectores A Serpe, e despois, ás propias veces narrativas, a primeira e a terceira, que se van mesturando como os diversos rexistros normativos da lingua galega.

Rematei a miña intervención salientando que na miña opinión un dos grandes acertos de Liña azul é colocar aos personaxes na situación de abandonar a ficción e cobraren vida de seu. Esta é unha novela na que as persoas lectoras cobran corporeidade, pasando de ser espectadoras a personaxes ficcionais. Por último, interpretei o título de liña azul, seguindo o fío azul de Gustavo Martín Garzo, como unha metáfora do texto literario. Liña azul é unha obra metaliteraria provocadora, que interroga, que propón incorporarnos ao mundo da escritura, iso é percorrer as estacións da liña azul a velocidade de vertixe. Por último, expresei as melloras intencións para unha noveliña que deixa ao lectora pendurado da liña azul do texto literario. Excelente novela para un premio xa de referencia e para un autor novo que debuta na narrativa galega cunha obra importante.

Onte 964: A Gala das Letras 2014

2014050409034973880A Gala das Letras, na que se entregaron en Pontevedra os Premios AELG 2014, deixounos algúns momentos para conservar. O fermoso e firme discurso literario de Cesáreo Sánchez Iglesias, felizmente recuperado, foi a maior ledicia do serán. As palabras de Xabier DoCampo, cando recolleu o premio ao libro infantil e xuvenil, agradecendo o traballo e o compromiso coa lingua de todos os creadores. A defensa do xornalismo e do xornalismo en lingua galega feita por Carme Vidal, premiada como mellor traxectoria do xornalismo cultural. A reivindicación de maior atención para a edición de textos dramáticos, expresada por Roi Vidal e Avelino González, un chamamento a considerar polos editores. O discurso de Bernardo Atxaga (unha fachenda volver abrazalo) alertando sobre a importancia e fortaleza do pequeno, relatando con ironía a entrevista que lle fixo a Ferrín en Vigo durante unha noite, a súa admiración polos debuxos de Castelao, a súa gratitude a Celso Emilio Ferreiro e, sobre todo, a súa insistencia no valor da lingua, xa que «cando un perde a lingua queda nunha posición subordinada». Como o peche emocionante de Xabier Blanco, o noso admirado Gaiteiro de Moaña, xustamente recoñecido como mestre da memoria, que nos deixou un sabor dóce e un chisco saudoso. Parabéns aos responsables da organización da AELG, por tan magnífico e rigoroso traballo. Beizóns para Antía, Mercedes e Cesáreo.

Recomendo a excelente crónica a de Sermos Galiza.

Onte 957: Máis libros do ano

Veu esta fin de semana chea de boas noticias de premios. Tras o anuncio do da Crítica 2013 no eido da poesía para Raíz da fenda de Berta Dávila, onte se realizou o ditame dos Losada Diéguez que foron para duas obras editadas por Xerais, Caderno do Nilo de Cesáreo Sánchez Iglesias, na categoría de Creación, e Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais e uso lúdico da natureza de Antón Cortizas, na de Investigación. Tres libros de excelencia, apoiados polo lectorado, que agora son recoñecidos pola crítica literaria e pola comunidade académica. Tres premios estimulantes que avalan o noso compromiso coa edición cultural, un dos eixos do noso proxecto editorial. Boa colleita a do difícil 2013. Parabéns a Berta, Cesáreo e Antón!!!