Balaídos é municipal

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á polémica sobre a proposta de privatización do estadio de Balaídos.

Novo_BalaidosComo adiantabamos hai un mes nestas páxinas xenerosas de “Faro de Vigo”, cando comentabamos os ruxerruxes relativos á venda do Celta a capital estranxeiro, a cerna desta deboura que tanto inqueda ao celtismo estaría na interpretación do convenio asinado hai sete anos entre o Real Club Celta de Vigo S.A.D. e o concello de Vigo (sendo alcalde Abel Caballero e concelleiro de deportes Santiago Domínguez), que regulaba até 2034 o uso polo club do estadio de Balaídos, do campo de Barreiro e do complexo de Madroa, todas as tres instalacións de propiedade municipal. Un convenio de colaboración, que na maior parte das cláusulas prorrogaba o asinado en 1992 entre as mesmas entidades, cando o club afrontou o difícil proceso da súa constitución como Sociedade Anónima Deportiva, mais que en 2009, durante a preparación do proceso concursal, garantía a supervivencia do club, xa que contemplaba a posibilidade de activar na súa contabilidade estas instalacións municipais como parte do seu patrimonio, o que lle permitiu pechar un dos seus acordos con Facenda.

Un convenio que establecía como responsabilidade do Celta o mantemento de todas as instalacións e o pagamento dos seus consumos de auga e electricidade, contemplando como contrapartidas que lle correspondería o aproveitamento publicitario e comercial de fachadas, locais e cantinas. Os asinantes, o alcalde Abel Caballero e o presidente Carlos Mouriño, ademais de acordar diversas medidas de apoio ao fútbol base vigués (algunhas incumpridas daquela maneira) asumiron unha cláusula de garantía pola cal o concello podería de forma motivada deixar sen efecto este convenio se o R.C.Celta de Vigo S.A.D. deixase de ser o equipo representativo da cidade de Vigo, por traslado a outro termo municipal, ou se producise unha modificación significativa do actual réxime de propiedade da S.A.D., que implique unha alteración substancial dos poderes de control da xestión do club, salvo que sexa autorizada pola administración municipal. En definitiva, grazas a esta salvagarda o concello de Vigo conserva na súa man unha opción de ouro que lle permitiría in extremis, en condicións tan extraordinarias como as previstas, recuperar o uso do estadio de Balaídos e do resto das instalacións municipais cedidas ao R.C. Celta S.A.D. sen contraprestación económica ningunha.

A polémica actual sobre Balaídos lembra a alarma vivida en 1941 por unha presunta venda do estadio que, como relata Fernando Gallego na súa “Historia del Celta. 90 años de pasión por Vigo” (Faro de Vigo, 2013), se produciría cinco anos despois, cando Balaídos pasou a ser propiedade municipal, tras unha complexa operación financeira deseñada polo alcalde Suárez-Llanos e avalada pola Caja de Ahorros. O campo de fútbol e os seus terreos circundantes, valorados en 865.000 pesetas (unha millonada!), propiedade até entón dunha sociedade privada, pasaron a ser municipais, grazas a unha achega anual do concello de 70.000 pesetas. Setenta anos despois, coincidindo co comezo da reforma completa do estadio e co anuncio do accionista maioritario do club de presentar unha oferta de compra a prezo de auténtica ganga e sen desembolso de cantidade ningunha, o alcalde Abel Caballero constituíuse en garante de que o novo Balaídos continúe sendo un espazo público de propiedade municipal, posición que sabemos unánime na corporación.

Xaora, o anuncio do degoiro de Carlos Mouriño de mercar Balaídos, a pesar de que ten escaso percorrido, abriu unha polémica sobre as posibilidades da súa privatización. Unha controversia que lle permite ao presidente recabar apoios dalgúns sectores celtistas cos que non contaba e afastar o foco sobre a venda da S.A.D., na que o concello de Vigo, grazas a súa opción de ouro, tamén terá algo que dicir sobre a continuidade do convenio. Un momento de confusión (interesada) onde para evitar mesturar allos con bugallos convén lembrar algunhas obviedades. O R.C.Celta de Vigo S.A.D. é unha empresa privada con ánimo de lucro, cuxa decisións corresponden só aos seus accionistas. O estadio de Balaídos, o campo de Barreiro e o complexo da Madroa son espazos publicos pertencentes ao patrimonio do concello de Vigo. O celtismo constitúe un sentimento de pertenza interxeracional compartido por milleiros de persoas, sexan ou non abonados do club, vivan no concello de Vigo ou en calquera outra parte do planeta. Como non está de máis reiterar que non hai razóns obxectivas nin de interese xeral ningunhas para que Balaídos deixe de ser un estadio municipal. No entanto, se o R.C.Celta de Vigo S.A.D. muda de propiedade, por que así o deciden os seus accionistas, parece lóxico que os compradores renegocien co concello (que defende os intereses da cidadanía viguesa) as condicións de uso do novo Balaídos.

Onte 1768: Beiras presentou en Compostela «O encargo do señor Castelao»

O_encargo_do_señor_Castelao_19-10-2016Xosé Manuel Beiras presentou onte no Airas Nunes de Santiago O encargo do señor Castelao, a novela de Luís Rei Núñez. Foi un fermoso serán literario no que, ademais das intervencións literarias, Susana Recouso e Delia Corujo leron fragmentos da obra e os músicos Luís Soto e Santiago Cribeiro interpretaron o «Alalá das Mariñas» e «Lela». Comezou o seu discurso Beiras expresando «a súa declaración de amor por esta obra de Luís Rei», para argumentar, despois, que «a vinganza é o tema deste novela, un fío que se mantén ao longo de toda a narración». «Este relato, que non sei en que medida se pode chamar novela, supón a reconstrución da vida de Castelao coa intención de propoñer unha reflexión: “en que medida persoas da talla moral e ética de Castelao e Bóvieda se prantexaban que a viganza fose lexítima”.» «Esta novela fíxome pensar nos Cadernos da ira de Cáccamo e nos textos que Xosé María leu en actos pola memoria histórica, nos que a única forma de xustiza para as vítimas era recuperar os seus nomes».

Continuou Beiras salientando o carácter de contrapunto da novela, onde ademais do fío condutor da vida de Castelao, baseado nun traballo moi exhaustivo de documentación, o autor colle o de Gayoso, un dos maquis. Castelao e Gayoso foron dúas figuras distintas, ainda que estaban en conexión, ambos os dous foron represaliados no 34, os dous estiveorn nos remuíños do século XX, fose en Moscova, Nova York ou Bos Aires, algo enormemente esquecido.» Rematou Xose Manuel Beiras reflexionando sobre a situación política actual: «Estamos hoxe na mesma posición dilemática doutrora. Vivimos no único páis de Europa onde un golpe de estado fascista e unha guerra civil aínda non rematou, como proba que esteamos padecendo un golpe de estado parlamentario.»

Onte 1754: Camiño da pasokización

Tras a demolición da executiva de Pedro Sánchez, unha operación deseñada polo poderoso entramado mediático, empresarial e político internacional de Felipe González, o goberno de Mariano Rajoy está ás portas, xa que os que mandan dende onte no PSOE non queren nin goberno alternativo con Podemos  (meigas fóra!) nin novas eleccións. A partir de hoxe mesmo asistiremos á segunda fase da operación, a teatralización desta abstención do PSOE e á da recuperación do consenso entre as dúas sensibilidades enfrontadas de «forma apaixonada», que os medios afíns disfrazarán co argumentario das duras condicións esixidas a Rajoy polos socialistas (adiamento da LOMCE, lei mordaza, suba do salario mínimo…) como pola súa altura de miras para comprender as «razóns de estado», que non son outras que eses 15.000 millóns de euros (de recortes) esixidos polos acredores ao Reino de España.

Xaora, non é descartable que Mariano Rajoy, diante do éxito da súa estratexia de deixar que se desfagan os seus adversarios a lume lento, pretenda alongala outro mesiño forzando así a convocatoria dunhas terceiras Xerais ás portas de Nadal. Non fai falta ser adiviño para prognosticar daquela unha probable maioría absoluta dos populares e unha catástrofe histórica dos socialistas, reducidos a un partido nacionalista andaluz, que pagarían a prezo de ouro o capricho de Felipe e da súa raíña Susana. Proceso de pasokización que se completaría co inevitable ascenso de Podemos, como primeiro partido da oposición ( o soño de Iglesias), e o ascenso dos partidos nacionalistas cataláns, vascos e (desta volta, tamén) galegos, unidos pola estratexia do dereito a decidir.

Un proceso de dereitización do PSOE que non é difícil agoirar se reproducirá decontado no PSdeG-PSOE, onde probablemente reaparecerán as figuras do pasado (o eurodeputado José Blanco xa deu sinais de vida), dispostas a demoler a xestora de Pilar Cancela, o liderado parlamentario de Leiceaga e a «colaboración» cos gobernos municipais das Mareas. Un inicio de lexislatura magnífico para un Alberto Núñez Feijoo feliz, preparando as súas opcións para substituír a Rajoy cando fixese falta.

Onte viviuse un episodio dunha estratexia de alcance, a de evitar a posibilidade de conformar gobernos alternativos aos do núcleo duro conservador, no caso español o Partido Popular, ou de non houber outro remedio, dunha grand coalition con socialistas e liberais. Do que se trataba onte en Ferraz, en definitiva, era de derrubar sen piedade aos que defendían a doutrina perversa do «Non é non». Traballo feito.

O Celta cara oriente

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á venda do Celta e as súas relaciós co concello de Vigo:

Non podo agochar o meu desagrado pola chamada que recibín como socio de Río Alto dándome 48 horas para pasar polas oficinas de Balaídos e mudar os tres asentos do noso abono familiar. Despois de dúas décadas nas mesmas localidades, o Celta obríganos a un cento de abonados a procurar outras localidades para instalar nas que até agora nos foran asignadas uns palcos novos de prensa. E o noso desgusto non é tanto pola perda dun lugar no que nos sentiamos cómodos como pola falta de sensibilidade do club, que diante das nosas lexítimas queixas ofrece como alternativa devolvernos os cartos dos nosos abonos, renovados en xullo, cando xa se coñecían o plan de obras e os requirimentos da Liga e da UEFA, que obriga ao traslado forzoso nos partidos da Europa League de 500 abonados das gradas de Río.

Unha desconsideración absoluta do Celta cos seus abonados aos que, se non aceptamos este traslado, se nos sinala a porta de saída do clube. Nada que poida estrañarnos despois de como os responsables do Celta resolveron a tempada pasada de forma vergonzosa o conflito cun abonado ao que se lle retirou a súa tarxeta de acceso e a súa vella bufanda ou como nesta se incrementaron os prezos de abonos e entradas dos días do club, o que afecta sobre todo ás economías humildes dos abonados máis mozos.

Torpezas do Real Club Celta S.A.D, que non son alleas á crise institucional aberta polo seu propietario cando anunciou este mes a posibilidade da venda do club a unha sociedade oriental de capital risco por unha cantidade estimada por algúns medios nos cen millóns de euros, cifra inasumible para calquera capital galego. Ás portas do seu centenario, o empeño acuñado por Handicap, Baliño e Bar, baixo o nome tan significativo para a comunidade nosa de “Celta”, pode quedar reducido a un apunte contable dunha sociedade foránea, tal como xa lles sucedeu ao Valencia, Granada, Español ou Málaga, propiedade hoxe de sociedades invisíbeis ou de magnates chegados de Oriente. Nada que sexa ilexítimo mais que nos enfronta coa realidade do fútbol actual, un formidable tinglado económico da industria internacional audiovisual e do negocio das apostas deportivas, que nada xa ten que ver con aqueles valores do “fair play” dos fundadores cosmopolitas do primeiro equipo galego.

Unha venda, quizais inminente, que evidencia que lonxe de calquera afán altruísta o seu propietario concibe o Celta como un magnífico negocio capaz de achegarlle un lucro moi suculento, tanto agora (15 millóns de euros foron os beneficios da S.A.D. no último exercicio aprobado) como no momento da súa venda. Cifras elevadas, froito da boa xestión deportiva e económica dos responsables do club, considerado como o oitavo con mellor saúde financeira de Europa, mais tamén (non o esquezamos) do esforzo dos vinte mil celtistas (entre accionistas, socios, peñistas e membros da Fundación Celta) que acudimos decote a Balaídos e, sobre todo, dos milleiros de persoas con corazón celeste espalladas polo mundo enteiro que converteron ao noso equipo nunha das insignias máis prezadas e recoñecibles coas que conta Galicia.

Nesta mudanza copernicana e acelerada do fútbol globalizado, que afecta as principais ligas europeas, os espectadores que acudimos aos estadios, neste caso os celtistas a Balaídos, fomos convertidos en figurantes imprescindibles dun espectáculo audiovisual planetario que lle reportará esta tempada europea ao Celta case 50 millóns de euros ou en consumidores que adquiren produtos (camisolas, partidos de televisión…) dunha sociedade que no caso de ser vendida procuraría aínda con maior empeño a recuperación da millonada pagada por ela.

balaidos

Cifras elevadas, moi pouco frecuentes en calquera outro sector de actividade, que no caso do Celta contan, a maiores, coas achegas do concello de Vigo que adquire cada tempada 1.600 cadeiras de Fondo (valoradas en 150.000 euros), para repartir entre centros educativos e colectivos sociais, cede de forma gratuíta as instalacións dos campos de Balaídos e de Barreiro e soporta os gastos de iluminación e electricidade. Achega máis decisiva cando o Concello de Vigo e a Deputación de Pontevedra asumen no convenio que asinaron co clube boa parte dos case trinta millóns de euros nos que está orzamentada a reconstrución do vello Balaídos, que permitirá ao Celta utilizalo nas próximas décadas.

No marco actual deste fútbol mercantilizado de propietarios invisibles o concello de Vigo debería abandonar o paternalismo e reconsiderar os termos da súa relación de colaboración co Celta, unha sociedade privada con ánimo de lucro, que por importante que sexa para a proxección da cidade non pode continuar recibindo un trato de semellante privilexio. Parece xusto que se as regras que rexen o mundo do fútbol mudaron de orientación, por un principio de equidade o faga tamén o concello de Vigo na súa relación co R.C.Celta S.A.D..

Onte 1750: Galicia conformista

Nas galegas de onte Feijoo volveu esmagar á esquerda co seu modelo da Galicia conformista. Ocupando o espazo de Ciudadanos e aproveitando a fondo a mobilización do corpo electoral (a participación aumentou nun 8,84% con respecto a 2012), Feijoo obtén o seu mellor resultado e presenta a súa candidatura a relevar a Mariano Rajoy.

Pola contra, a esquerda galega no seu conxunto non consegue incrementar os seus apoios (644.952) con respecto a hai catro anos, limitándose a intercambialos entres as súas tres opcións: En Marea gaña 70.590 con respecto aos que obtivo AGE en 2012; PSdeG-PSOE perde 43.032 e o BNG 27.045, cifras que expresan tanto este intercambio como a incapacidade das tres candidaturas que se presentaban como alternativa para entrar nas fronteiras do terreo conformista. Un mal resultado que cada unha das opcións veste o mellor que pode, En Marea salientando o seu sorpasiño fronte a un PSdeG-PSOE, dividido e enfeblecido polos liderados locais, sobre todo en Vigo e Ourense; e o BNG, fachendoso da súa remontada e de desmentir os prognósticos que lle agoiraban a perda do grupo parlamentario.

Con estes pobres resultados, a esquerda e o nacionalismo galego moito teñen que mudar para artellar unha alternativa para 2020 capaz de substituír á fortaleza do partido conformista. Xaora, o máis esperanzador é, canto menos, a remuda xeracional das tres candidaturas, o que suporá unha profunda renovación dos grupos parlamentarios e dos seus liderados. Nunha lexislatura que, previsiblemente, non rematará Feijoo, é imprescindible que dende o inicio a alternativa visualice os seus liderados e a súa proposta programática. O reto, pois, é substituír a dóce melancolía dos sempre derrotados polo entusiasmo dos que pretenden acuñar un tempo novo.

Onte 1746: Feijoo mete a lingua en campaña

jpgNon debeu saír moi convencido Feijoo do debate a cinco cando decidiu introducir decontado na campaña o tema da lingua, reclamando a liberdade lingüística. Nesta ocasión aproveitou un decreto que regula a atención da cidadanía por parte da administración para –coa intención de «protexer os dereitos dos castelanfalantes» (sic)– deixar de utilizar o galego dunha forma normal na atención cidadá.

Unha medida absolutamente innecesaria que suporá outro abandono da Xunta de Galicia das accións proactivas para o galego que lle corresponden ás administracións públicas contempladas no Plan Xeral de Normalización da Lingua consensuado en 2004, como tamén do principio de progresividade das accións normalizadoras amparado pola Lei de Normalización Lingüística de 1983. Outro grave retroceso para o emprego do galego por parte da administración autonómica, que perde a súa condición de lingua preferente ou utilizada por defecto na relación da administración coa cidadanía.

Outro retroceso que en termos políticos expresa o temor de Feijoo a pagar a peaxe (cada vez máis elevada) que Ciudadanos obrigaría a pagarlles, no caso (improbable) de que fose necesaria a súa participación para construír unha maioría de dereita. Xaora, enfiando unha segunda semana de campaña moi igualada, Feijoo probablemente quedou xa convencido da inutilidade en Galicia desta marca branca conservadora e prefire disputarlle directamente o seu electorado potencial utilizando o discurso (tan reseso) da liberdade lingüística, o lugar común  de Albert Rivera e as súas seguidoras.

En definitiva, Feijoo volve sacrificar a responsabilidade da Xunta de Galicia na promoción e no fomento da lingua galega para protexer os seus intereses electorais. Nada doutro xoves, ainda que esta manobra, tan exitosa para o seu partido hai sete anos, exprese hoxe máis febleza política ca firmeza moral. No marco dunha situación tan carencial do galego, despois do dano causado polo decreto de plurilingüismo e do retroceso do seu uso vehicular na escola, cando o galego precisa do agarimo e do compromiso de todos e todas, volver introducir na axenda electoral esta polémica coa intención de afondar a ferida da lingua constitúe un erro táctico e un comportamento pouco edificante.

Onte 1745: Hai campaña!

Debate_12_09_2016

Despois do debate da noite de onte non hai dúbida que en Galicia hai alternativa para asumir o reto de reorientar a actual derrota do país. Pontón, Leiceaga e Villares, dende posicións e estilos oratorios moi distintos, amosaron que comparten tanto a decepción polas dúas lexislaturas de recortes e retrocesos de Feijoo, como, o que é máis importante, boa parte das medidas de reconstrución da nación galega e do seu autogoberno. A experiencia e a afouteza de Ana Pontón, o rigor económico de Xoaquín Leiceaga e o entusiasmo de Luís Villares conseguiron enredar a Feijoo que, como agardabamos, se defendeu embullando canto puido o plató.

Ben sei que as tres intervencións da esquerda foron moi desiguais, o que afectará dalgunha maneira as súas candidaturas. Creo que a magnífica participación de Pontón, a mellor das cinco participantes, dando coa agulla de marear de Feijoo, axudará ao BNG na súa remontada contra as profecías interesadas das enquisas. Como creo que á En Marea non lle axudou a inexperiencia parlamentaria de Luís Villares, aínda que poida ser compensada pola súa simpatía e teimosía en denunciar o caciquismo baltarista. Como lamento que os casos de corrupción do PSdeG-PSOE achantaron durante uns segundos a un excelente Leiceaga, xusto cando Feijoo estaba máis apoucado polos paos que recibía pola destrución dos discos duros do seu partido.

Xaora, o importante é que este debate conseguiu relanzar a tensión da campaña da esquerda galega que en liñas xerais se amosou unida e determida a artellar discursos alternativos ao conformista de Feijoo, un rival sempre temible e incansable. Mobilizar o voto progresista e galeguista apartidario pode ser a chave para unha vitoria da alternativa. Hai campaña!

Un novo Plan

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á situación do plan xeral de urbanismo de Vigo.

vigoTras a sentenza firme do Tribunal Supremo do pasado 10 de novembro, que anulaba o Plan Xeral de Vigo de 2008, por unha deficiencia na tramitación da Xunta de Galicia, entón presidida por Emilio Pérez Touriño, que non someteu o planeamento vigués ao preceptivo informe de Avaliación Ambiental Estratéxica, o documento urbanístico vixente é hoxe o aprobado en abril de 1993 que, non o esquezamos, constituíu unha subsanación de deficiencias e adaptación á chamada LASGA (Lei 11/1985 de Adaptación do Solo de Galicia) do PGOU de Vigo de 1988, aprobado sendo alcalde Manoel Soto. Un erro grave da Xunta de Galicia no proceso de tramitación dun documento clave deixa, case unha década despois, ao concello de Vigo e a súa Xerencia de Urbanismo á intemperie en materia urbanística, o que (non se pode agochar) está ocasionado importante prexuízos ao desenvolvemento de proxectos da nova cidade metropolitana e afecta a intereses particulares e públicos.

Unha sentenza do Supremo que tivo a súa orixe na toma en consideración do recurso de casación presentado pola Asociación Alternativa Veciñal de Vigo, colectivo que mesmo antes da aprobación do Plan en 2008, viña batallando política e xuridicamente contra un documento que consideraba ilegal. Un plan xeral moi polémico, froito de oito anos de ires e vires, unha enleada á que non foron alleos os criterios de catro alcaldías e diversas responsables da Concellaría de Urbanismo de cores políticas distintas, sobre todo polo elevadísmo número de novas vivendas previstas e pola amplitude dalgunhas urbanizacións e actuacións dotacionais (Barrio do Cura, Porto Cabral, Guixar, Praza de España, Seara, Cidade da Xustiza, Cidade do Deporte, Matamá…), que recibiu no seu proceso de exposición pública milleiros de alegacións e tras as súas distintas aprobacións numerosas denuncias xudiciais que solicitaban a súa anulación total ou parcial.

Litixios xudiciais sempre gañados polo concello de Vigo, mesmo o que Alternativa Veciñal presentou diante do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, mais que deu pé en derradeira instancia a esta anulación do Supremo que afecta tanto ás licenzas de obra e actividades concedidas ao seu abeiro, as obras que estaban en proceso de legalización, como á situación das propiedades públicas e de particulares que nalgúns casos mudan de cualificación. Unha situación de precariedade urbanística que, máis alá do custe elevadísimo que supuxesen para as arcas públicas as reclamacións que os particulares puidesen estar presentando diante das administracións responsables do proceso (Xunta e Concello), expresa a incapacidade política das diversas corporacións viguesas para ofrecer durante as tres últimas décadas un documento de planeamento urbanístico que achegase seguridade xurídica e contase con sostenibilidade ambiental, equidade social e viabilidade económica. Eis a auténtica cerna do debate político arredor do novo plan xeral de urbanismo de Vigo.

Dende o pasado mes de decembro, apenas un mes despois de coñecida a anulación, o pleno do concello de Vigo acordou proceder á elaboración dun novo Plan Xeral de Ordenación Municipal adaptado á lexislación vixente e encomendar á Xerencia Municipal de Urbanismo os traballos necesarios para a redacción do novo documento. Un proceso no que os responsables do goberno municipal, apoiados no informe do catedrático Luciano Parejo, pretenderon atopar unha vía que acelerase o proceso. Porén, tras o contundente ditame do Consello Consultivo de Galicia, un órgano de carácter técnico xurídico ao servizo da Xunta de Galicia e das administracións locais, que desbota esta saída do concello, a única vía posible para desbloquear esta interinidade urbanística será redactar un novo plan xeral no que se defina dende cero o modelo de cidade metropolitana, canto menos para as tres próximas décadas.

Facendo da necesidade virtude, comeza así un reto ilusionante para o Vigo futuro, o de elaborar un documento urbanístico que deseñe un modelo de cidade inserido no marco do novo mapa territorial metropolitano e do desenvolvemento estratéxico da rexión urbana viguesa. Sendo realistas, é probable que poucos contidos da proposta de 2008 poidan ser aproveitados, mais aínda cando a cartografía (ten máis de quince anos), os datos recabados e a normativa utilizada precisan ser completamente actualizados. Xaora, aprendendo dos erros cometidos, o éxito do novo documento residirá, sen dúbida, tanto na súa fortaleza xurídica e técnica, como tamén na súa capacidade de recabar ao seu redor o máis amplo consenso entre os partidos políticos e as entidades veciñais, sociais e cidadáns. Abrir un amplo diálogo entre todos estes sectores é a mellor garantía para o éxito deste proceso, sempre tan difícil en cidade revolcada coma é a nosa.

Onte 1731: Luís Villares

Pareceume excelente a presentación que Luís Villares Naveira fixo onte da súa candidatura para ser o candidato de En Marea á Presidencia da Xunta. Máis alá da miña simpatía polo xurista lucense, a quen coñezo pola súa defensa rigorosa e intelixente do estatuto xurídico da lingua galega, as súas primeiras palabras parecéronme esperanzadoras, sobre todo pola firmeza, claridade e inclusividade que expresaban. Un discurso e unhas formas que, por ventura, o sitúan xa moi por riba dun proceso un pouco chafalleiriño, xestado tras a compoñenda entre as direccións dos partidos de AGE, Podemos e as mareas municipalistas de Xulio Ferreiro. Admiro, ademais, a determinación do candidato para abandonar as comodidades da súa condición de maxistrado galeguista e enzoufarse na lameira da política da esquerda galega sometida ás penalidades da precariedade das organizacións e do seu seitarismo.

Xaora, a candidatura de Luís Villares, que non dubido será apoiada de forma abrumadora nas primarias de En Marea, como tamén pola dirección nacional de Podemos de Pablo Iglesias, abre aínda un pouco máis a fenda entre as diversas opcións de nacionalistas e galeguistas. Unha división inxustificable en catro candidaturas que confunde ao electorado progresista e que moito celebra Feijoo dándose xa por gañador «por incomparecencia» da oposición. Un disparate da actual esquerda galega que agardamos comece a ter arranxo a partir da mesma noite da celebración do 25S.

Sei que non é doado construír un espazo común, sei que é un proceso de experimentación, onde hai moitos ires e vires, que, con certeza, precisa de novas protagonistas e de estratexias aínda nunca ensaiadas. Sei que é difícil atopar a saída para abandonar o confomismo cainita da esquerda galega, razón pola que quen se compromete a intentalo con honestidade e afouteza merece todo o meu respecto e consideración.

Angrois

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a lembrar a traxedia de Angrois no seu terceiro aniversario e a reclamación das vítimas e familiares.

Desde aquel serán do 24 de xullo de 2013 no que o Alvia 04155 entrou na curva da Grandeira de Angrois a 179 km/h, as familias das 81 persoas falecidas e as 143 feridas (algunhas aínda en proceso de difícil recuperación) agardan coñecer as circunstancias e as causas que expliquen esta traxedia, a máis grave da historia ferroviaria de Galicia e a primeira que se produciu nunha liña cualificada como de “alta velocidade”. Dende entón, tras os confusos e contraditorios ires e vires da causa xudicial, incluída a mudanza do xuíz instrutor e a imputación e desimputación de responsables de ADIF, as vítimas agardan con esperanza que a reapertura da instrución ordenada o pasado mes de maio pola Audiencia Provincial da Coruña achegue, por fin, os elementos de verdade, xustiza e reparación que elas merecen e que nunca recibiron.

Ao longo destes tres anos as vítimas non foron escoitadas polas autoridades do Ministerio de Fomento dirixido por Ana Pastor nin tampouco polos responsables de ADIF e Renfe. Un doloroso silencio que as obrigou a recorrer ao amparo da Axencia Ferroviaria Europea, que a comezos deste mes de xullo entregou a Ana Miranda, voceira do BNG no Parlamento Europeo e intermediaria na reclamación, un informe no que determina que a Comisión Española de Investigación de Accidentes Ferroviarios (nomeada polo Ministerio de Fomento con técnicos de Adif, Renfe e Ineco) encargada de investigar o accidente de Angrois non foi independente do poder político. Un ditame que salienta que este informe técnico máis alá de centrarse no “erro humano” recoñecido do maquinista non pescudou como debera nas “causas raíz do accidente”. Un informe demoledor para as autoridades ferroviarias españolas que obriga a retomar a investigación sobre o sucedido en Angrois, a formular e responder todas as preguntas e que mesmo abre a posibilidade de colaboración das vítimas neste proceso de indagación da verdade.

Xaora, esoutras circunstancias relativas ás condicións da vía e de seguridade destes Alvias do traxecto Galicia-Madrid, tras o sinistro, foron aparecendo nos medios galegos. Para o abraio colectivo fomos coñecendo diversas eivas de seguridade da primeira liña de alta velocidade en Galicia, Ourense-Santiago, inaugurada o 10 de decembro de 2011, sendo ministro de Fomento en funcións José Blanco. Soubemos que o proxecto inicial da curva Grandeira, a tres quilómetros da estación de Compostela e cun radio que obriga a reducir a velocidade dos trens a 80 km/h, fora modificado en 2010 aducindo razóns orzamentarias. Como coñecimos que o sistema ERTMS de control de velocidade e frenado automático non funcionaba nestes trens Alvia S-730, a pesar de que este mecanismo de seguridade permite coñecer en calquera momento o percorrido do tren e, se fose, necesario emendar erros humanos.

Sen entrar a dirimir cal pode ser o alcance destas cuestións técnicas e xudiciais tan complexas, as asociacións de vítimas reclaman responsabilidades políticas nun proceso onde o peso das decisións adoptadas polos diversos responsables do Ministerio de Fomento é evidente. A negativa do Partido Popular e do PSOE a crear unha comisión de investigación sobre o sucedido en Angrois tanto no Congreso dos deputados como no Parlamento Galego non axuda tampouco a crear un clima onde a independencia na análise dos feitos sexa a que reconduza o proceso.

A este teor tanto a xa citada resolución da Axencia Ferroviaria Europea (cuxa divulgación as autoridades españolas solicitaron se adiase até despois de celebradas as Xerais do pasado mes de xuño) como o recente auto da Audiencia Provincial da Coruña cuestionan a independencia do informe técnico oficial encargado polo ministerio de Ana Pastor, o que abre un espazo para a sospeita sobre a veracidade das súas conclusións e para o desacougo cidadán sobre a seguridade ferroviaria.

O sucedido en Angrois aquel serán grande de Galicia, como as penalidades e desacougo que dende entón sofren as vítimas e as súas familias, demostran que, como establece a normativa europea, un sinistro ferroviario tan grave é imprescindible que sexa investigado por unha comisión técnica independente. Un equipo de especialistas que non estea suxeito nin dependa do goberno de turno nin da entidade que regula os camiños de ferro (ADIF) nin do transportista (Renfe) nin da empresa que avalíe a seguridade do trazado (Ineco) nin dos fabricantes do tren nin das aseguradoras nin dos sindicatos ferroviarios. Xustamente o que non se fixo até agora no caso Angrois. Estes técnicos son os que despois de recabados os datos poderán responder as preguntas que hoxe non teñen resposta e os que determinarán o alcance das responsabilidades. Só ese camiño cara a verdade abre a porta do da xustiza e do da reparación que reclaman as vítimas de Angrois.